PILLEN,
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
li
ïl=
KERK,
1869.
N? 819.
£al
1
EENER
ter aniotle,
Woensdag, 24 November.
RANKEN VAN LEENING.
Pandjeshuizen.
Algemeen Overzicht.
1
J van ouds beroemde
De inzending van advertentien kan geschieden tot één uur des namiddags op den dag der uitgave.
Vjnmi—É
lijden. 4
SS
B
aT
£L o
van het eJrc
«tuigen. Men ge-
lepóts te letten
ERUNOte Oude-
emonstrantsehe ge-
ens op C December
be, in de consistorie-
[lar aan te besteden,
IE.E. M.M. H.H.
nd-Holland
BESTEK en VOOR-
iber tot 4 December
kerk ter inzage
tmderlijke Bestekken
L. by de Boekhnn-
ZOON te Gouda
pal op MAANDAG 29
sfs ten 12 ure, door
k.vR plaats hebben.
ten 12 ure, te
Notaris W. J. FOR-
te Goudater zelfder
.GEL, den PREEK-
(beide laatste voor-
Iheurig fijn oud hout
en hetgeen verder
gebragt.
lan 91 uur voor een
iENS HET
mkelijk Recept.
nulde! voor UAL, SLIJM
[LDHEHEN SLECHTE
[versterken het gestel, ver-
LAGEN, verwekken EET-
pED, verdrijven HOOFD-
j.vd om op te letten de
halve doozen 0.75,
lij >le onderstaande Heeren te
Tijk. Markt.
JOGGEN, in Droogerijeu,
/.oon.
IS.
LEF.
I DILLE
[RliYN.
kOP.
BERG II.
li:1 narschuwd voor de vele
loet op de doosjes gesclire-
C. S. in bet lak gedrukt,
ide volgens het aloude oor-
Men wnchte zich voor
Ie nder denzelfden naam ver
pot der echte UTbanua-
met roem bekend, is alleen
|K, Markt, verkrijgbaar bij
J'JIA,
at van A, Brinkman,
GOUDSCHE COURANT.
De uitgave dezer Courant geschiedt ZONDAG,
WOENSDAG en VRIJDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prijs per drie maanden is 1.75,
franco per post 2.
ADVERTENTIEN worden geplaatst
van 15 regels a 50 Centeniedere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
Er is een tijd geweest dat de namen der
inrichtingen, hierboven vermeld, niet mochten
gemist worden op een lijst van weldadige in
stellingen, en vooral onder de afdeeling in
stellingen ter voorkoming van armoede moes
ten deze een plaat3 bekomen. Docli alleen die
banken van leening en pandjeshuizen, welke
door de vaderlijke zorg der hooge overheid
waren opgericht, of die althans onder de aller-
vaderlijkste controle van diezelfde overheid be
stonden, waren met den naam van philantro-
pische inrichting vereerd. Waar die zorg of
controle ontbrak, ontbrak meende men en
veelal had men gelijk de pbilantropie. Erger
nogde mensclienliefde maakte plaats voor
zelfzucht; de kromme vingers van den woeke
raar konden tot uithangbord dienen voor de
partikuliere verbodene lommerds. Het was
in den tjjd, dat de staatszorg zich over alles
wilde uitstrekken wat tot vreugde en verdriet
der landskinderen kon dienen. Vreeselijkbang
was men bovenal voor het uitzuigen, Woeker-
wetten moesten zorgen dat de interest niet te
hoog werügereglementeerde broodprijzen moes
ten bet brood niet te duur doen worden ge
meentelijke lommerds moesten de waarde en
de veiligheid der panden handhaven. Met
de dwalingen der vaderen doen de kinderen
hun voordeel en, zoo zijn dan ook, sedert
men begon te letten op de resultaten van het
lands vaderlijk bestuur, sedert men het oude
alleen dan prees wanneer het goed en niet
omdat bet oud was, woekerwetten en broodzet
tingen verdwenen. Het prachtig stelsel om
de huur van het kapitaal, den prijs van het
voortbrengsel aan banden te leggen, bleek een e
onmogelijkheid, even groot als om duurzame
stoornis te brengen in de wetten der natuur.
Zoo zijn ook reeds do banken van leening en
pandjesbuizen veroordeeld door velen en waar
nog hiei en daar voorstanders zijn dezer instel
lingen tot «voorkoming van armoede" daar
schuilen zij veelal weg achter beweegredenen,
die tot de instandhouding niet in verband
mogen staan.
De bedoeling der Nederlandsi-he banken van
leeuiug, der Indische pandjeshuizen was om
den behoeftige of minvermogende gelegenheid
te geven tegen pand eene som gelds teleenen,
ten einde hem daardoor uit de klauwen der
grijpvogels te houden. Yer beneden de waarde
werd door dezen geld tegen hoogen interest
gele nd op het huisraad of het gereedschap
van den door ramp of tegenspoed getroffene,
en bijna altijd zag men hem, die eenmaal bij
den woekeraar was geweest,langzamerhand dalen,
dalen tot dat hij niet meer dalen kon, omdat hjj
op den laatsten trap stond, dien van den arme.
Daar moest een einde aan gemaakt. Tal van ijve
rige landskinderen zag men op die wijze eerst
ten prooi aan allerlei afpersing, en eindelijk
ten prooi aan de armoede, die gevloekte, die
alles ontzenuwt wat met haar in aanraking
komt; dat mocht niet. Het graf van den
woeker werd gedolven, het houden van geheime
pandjeshuizen verboden en officieele banken van
leening, vaak trotsche gebouwen, opgericht,
waar de nooddruftige zijn pand kon kwijt
raken zonder vrees voor al die leelijke zaken,
waaraan hij vroeger bloot stond. De hooge
overheid reglementeerde alles; de waardeering,
de interest, het administratieloon, de lossing,
de verkoop werden in artikelen omschreven en
bedwongennu kon zij gerust de slaapmuts
over de oogen trekken; en 't dankbare lied der
verlosten zou de wiegezang zijn waarmede zij
insluimerde, terwijl zij dommelend nog glim
lachte over die goedgeloovigheid der landskin
deren, die meenden dat om hunnentwil al dat
goede was gebracht onder de wet, terwijl men
het eenvoudig deed tot leniging van de armen
zorg, tot «voorkoming van armoede."
Is dat het resultaat geweest neen. In weer
wil der gestrenge bepalingen wijzen de jaar
boeken der rechterlijke macht tal van veroor
deelingen aan wegens het onwettig houden van
pandhuizen, en hoe waakzaam ook het oog der
justitie moge zijn, ook haar ontsnapt veel. Het
ontduiken der bepalingen is niet moeilijk. De
pandgever zelf neemt vaak bij voorkeur tot den
stillen pandjeshouder zijn toevlucht, omdat bij
van dezen vaak een hooger som dadelijk krjjgt,
hetgeen natuurlijk in de meeste gevallen zeer ge-
wenseht schijnt, en omdat hij bij dezen minder
regelmatig in 't voldoen zijner verplichtingen
behoeft te zijn, daar de vrees voor verraad de
koorden niet al te sterk doet spannen.
Doch was dit de eenige misrekening geweest
bij de oprichting der lommerds, zjj zouden
daarom alleen niet als verouderd mogen genoemd
worden. Veel erger is echter deze misrekening,
dat de interest dezer instellingen steeds matig
zoude zijn. Reeds uit den aard der zaak moest
de interest noodwendig hoog zijn, om dat door de
geringe waarde der meeste panden, de risico
der geleende gelden zeer groot is. Daarbjj
komen dan nog de administratie-kosten, die hoe
zuinig ook berekend, toch altijd bij staatsin
stellingen veel hooger zjjn, dan bij particuliere
inrichtingen. Eindelijk ontstaat veelal uit het
gemis der beleende voorwerpen een winstderving
voor den leener, die natuurlijk als intrest in
rekening gebracht moet worden. Zoo komt men
tot bet resultaat, dat die inrichtingen «tot
voorkoming van armoede" vaak 16, 18 of
20 percent kosten, aan hen die er gebruik van
maken. Vele gemeentekassen ontvangen door
deze philantropische instellingen een aardig
sommetje; liet mes zou dus aan twee kanten
snijden, voorkoming van armoede en minder
belasting, wanneer het resultaat ook hier niet
bleek in stijjd te zijn met de bedoelingen der
oprichters.
Eenigen tijd geledon heeft onze koning, op
voordracht van zijn minister van koloniën, de
controle op de Indische pandjeshuizen opgeheven
en de pacht die voor 't houden daarvan werd be
taald, afgeschaft. Nederland mocht niet langer toe
laten en zijn voordeel er mede doen, dat de
Javaan door den Chinees officieel werd uitge
mergeld. Zal voor den Nederlander zelf de
afschaffing der gemeentelijke banken van lcening
nog ver in de toekomst liggen
Gouda, 23 November.
De uitslag der vier Parijsche verkiezingen is
vrij wel in overeenstemming met de verwach
ting. Het blijkt duidelijk dat de gezindheid
des volks der regeering zeer ongunstig is. Henri
Rochefort is ondanks zijne volslagen nietigheid
en buitensporige dwaasheid gekozen. Glnis
Bizoin moet overstemmen tegen Allou. De
heide anderen, die gekozen werden, Crémieux
en Arago belmoren tot de bekwame en kracht
volle tegenstanders «lor willekeur. Maar in de
