Nieuws en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
1870.
N? 846.
BUITENLAND.
Woensdag, 20 Januari.
togen
|K,
lanvaarden.
MSSEL.
Onze Fabriekskinderen.
X3
Bering aan
De inzending van advertentien kan geschieden tot één uor des namiddags op den dag der uitgave.
-*w. 'ywiMi
geeft kennis,
ling, ten voor-
i laats hebben
fetaande.
ure.
de avond zal
bwerking van
Ioogduitschk
lüENEN.
feil 25 cn 28
e;s ten 9 nre
uES, nieuwe
schappen en
I ZILVER.
LARIJ 1870,
het koffijhuis
■Jong, aan de
|en ERF met
l liggende aan
[N°. 92, groot
gedeelte van
Viaars en
|erhu.. liet
1 Ma 1870.
|Y ijverstraat te
iostverlor^o te
tVEN, aan de
f°\ 543 en 544.
FEBRUARIJ
[ie in of bij de
aam te Gouda,
Kapspanten,
Planken, Schot
voren te be-
bekomen ten
IJ FORTUIJN
pen TE KOOP
druksten stand
Imers, 2 Meiden-
I r net Regenbak
des verkiezende
I Brieven franco
adelaar P. van
te Gouda.
'dag 's morgens
niorg. 7 uren.
dagen 'snain.
ILmrfcn.
Ik li.Uil.
GOUDSCHE COURANT.
De uitgave dezer Courant geschiedt ZONDAG,
WOENSDAG en VRIJDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prijs per drie maanden is f 1.75,
franco per post 2.—
ADVERTENTIEN worden geplaatst
van 15 regels a 50 Centen; iedere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
»Ik zul u niet ophouden met eene roerende
beschrijving van bet ongeluk dat de jonge kin
deren treft die in fabrieken moeten arbeiden,
hoezeer zich het onderwerp daartoe hijzonder
eigentik zou vreezen van den uationalen tijd
misbamik te maken.
De gemeentebesturen nemen overal maatre
gelen in het belang der hygiene; men maakt
waterleidingen tot het verschaffen van zuiver
drinkwaterhet rioolstelsel enz. is aan de orde
van den dag, terwijl men schijnt te ignoreeren
eene oorzaak waardoor duizenden te vroeg ten
grave dalen. Men behoeft slechts te lezen het
interessante rapport van de stuatscoramissie be
noemd om rapport uit te brengen over den
arbeid van kinderen in fabrieken. De meer
derheid der commissie ziet alleen heil in ver
plicht schoolonderwijs. Ik hoop dat dit niet
noodig zal zijn, maar mocht het niet anders
kunnen, dan vind ik de zaak van zoo hoog
belang, dat ik daarin zou berusten..
Deze aanhaling uit de beraadslagingen der
eerste kamer der staten-generaal wordt boven
deze beschouwing geplaatstomdat daarin
volgens onze meeningde maatstaf gelegen
is, waarnaar het vraagstuk niet alleen ten op
zichte van wettelijke schoolplichtigheid, maar ten
opzichte van wettelijke regeling in 't algemeen
moet worden beoordeeld. Het verheugt ons
vernomen to hebben dat ook de meerderheid
der staatscommissie met dit onderzoek belast,
van meening is dat het onderwerp niet bij de
wet moet geregeld worden, maar mocht het
anders kunnen, dan vinden wij do zaak van zoo
hoog belang, dat wij in eene wettelijke regeling
zouden berusten. Het is zeer moeieljjk de
grenzen af tc bakenen, waarin de staatszorg
zich bewegen moet, en het komt ons daarom
voor dat eene regeoring het verstandigst doet
door die grenzen niet dan in 't hoogst noodige
geval uit te breidenen eerst dan hare zorgen
tc wijden aan een verwaarloosden toestand, wan
neer niet alleen onwederlegbaar blijkt dat de bloei
van den staat, dut is, het welzijn zijner bur
gers, daarvan afhangt, maar ook dut op geen
andere v ij ze in dien toeRtand verbetering is te
brengen. En zoover zijn wij nog niet. Wel
is sedert jaren de aandaeht op dit onderwerp
gevestigd, wel zijn individueele pogingen, veelal
door fabriekanten ingesteld oia het vraagstuk tot
eene beslissing te brengen, wel zijn hier en
daar die edele pogingen met goed gevolg be
kroond, maar op den algemeenen toestand heeft
dit alles geen merkbaren invloed uitgeoefend.
Er is nog ninmer eene poging gedaan om
dezen kanker onzer arbeidende klasse geheel en
al uit te roeien. En dit vindt hierin gereede
verklaring. Van staatswege is reeds in 18(53
eene commissie benoemd, die met dit onderzoek
belast werd en die werd pijgenoodigd de mid
delen tot verbetering aan^ te wijzen. Voor dat
men zelf de handen aan 't werk sloeg, wilde
men afwachten wat het oordeel dier officieele
commissie zou zijn. Haar rapport bleef lang
uit, zij 't dan ook buiten hare schuld. Eerst
in 't jongste najaar verscheen een-vijfde gedeelte
van dat verslag en er bestaat geen reden om
te gelooven dat de overige vier-vijf'de gedeelten
spoedig zullen volgen. Daardoor wordt ons
inziens gereedelijk verklaard, waarom nog geene
pogingen van particulieren zijn uitgegaan om
deze zaak te regelen. Heeft dus de opdracht
aan eene staatscommissie aan den eenen kant
wellicht bestendiging van den ellendin0 n toe
stand veroorzaakt, aan den anderen kant moeten
we niet vergeten dat eene particuliere verecni-
giug haar fundament vinden kan in 't werk
dier staatscommissieeen werk, dat zeker niet
in zoo'n betrekkelijk kort tijdsbestek en even
min op zoo volledige wijze, door particuliere
krachten zou voltooid zijn. Dankbaar dus voor
dien omvangrijken arbeiddankbaar voor 't
resultaat, dat dit onderwerp niet bij de wet
moet worden geregeld, is 't thans de beurt aan
de particuliere krachten om het werk voort te
zetten tot verbetering van het lot der fabrieks
kinderen. De fabriekanten moeten zelf het
schoolgaan bevorderen, het op jeugdigen leef
tijd in de fabriek komen tegen gaan, do werk
uren naar de werkkrachten regelen. Het ;s
ook hun belang, alware 't slechts hierom dat
het lichameljjk, verstandelijk en zedeljjk ont
wikkelde kind later een krachtiger, een beter
arbeider zal zijn, dan die akelige oude-nian-
netjes en ondo-vronwtjes, die wat hun leeitjjd
betreft, nog tot de kinderen belmoren.
Gedeeltelijk is onze weusch reeds vervuld.
Het schoolverbond zal trachten het schoolver
zuim te keeren. Geven wij het eenige jaren
arbeids om te zien wat het uitwerkt. Kwaad
zal het in geen geval doen. Zouden dergelijke
proefnemingen ook niet kunnen gedaan worden
tenopzichte van den leeftijd en 't aantal werk
uren onzer arbeiderskinderen? Regeling bij
de wet moet steeds liet uiterste middel bljjven.
Vrijheid moet steeds boven dwang gaan. En
eerst dan wanneer overtuigend de treurige on
dervinding is opgedaan, dat van de leden van
den staat dienaangaande niets te wachten is,
dan eerst is het oogeublik daar, waarop de
staat zelf, om 't hooge belang der zaak, tus-
schen beidj moet treden en een gedeelte van
den tijd dezer kinderen mteigenen.
ENGELAND.
liet is tamelijk zeker dat de regeering, zoodra de
leden van Let higerhuis zullen bijeengekomen zijn,
een voorstel zal indienen tot eene vermindering van
het leger. Sommige militaire organen beweren dat
die vermindering 0000 man, andere dat zij 10,000
man zal bedragen. Engeland geeft dus een goed
voorbeeld aan Europa, maar 't geldt hier minder
een maatregel van politiek belang dan van zuiver
huishoudelijke!) aard, als een gevolg van het stelsel
van bezuiniging, dat door dit ministerie gehuldigd
wordt. Ook zal ten op. ichte der marine spaarzaam
heid worden betracht en zullen in alle departementen
van bestuur bezuinigingen worden ingevoerd, tot
groote ergernis van die ambtenaren, welke zich jaren
lang in eene sinecure mochten verheugen, en die
hunne luide klachten voegen hij de jeremiaden,
welke door het publiek in de bladen worden aan
geheven, tengevolge van geruchten, waarbij aan de
menigte wordt diets gemaakt dat de spaarzaamheid
van Gladstone nog veel verder zal gaan dan men
vermoedt. Ja, men beweert in allen ernst, dat de
regeering er zuinigheidshalve aan denkt om de
Britsohe en Kensington museums te sluiten, n'smede
de nationale galerij, den Eotanisclien tuin te Kew,
de sterrewacht te Greenwich, enz.
Het opperste gerechtshof der Vereenigde Stalen
heeft, naar men van daar meldt, in de vruag van
het belasten der openbare baukinriehtiiigen, eene
uitspraak geveld, die verder dan dat onderwerp
reikt en in het algemeen het recht van belasting-
hellen, het wettig betaalmiddel en de schuldbrieven
der Vereenigde Staten aanroert. De uitspraak was
dooi jen opperrechter Chase opgesteld en werd door
de meerderheid der lalen van het gerechtshof beaamd.
Uit haren inhoud is nf tc leiden. 1°. dat de na
tionale schuldbrieven naar het oordcel van het hof
even min als de muptbilletten nan belasting onder
worpen kunnen worden "iu. dat het kapitaal en de
rente der nationale schuldbrieven met baar geld
moeten worden betuald. liet ia eene gewichtige
