a a:
.,s:
BINNENLAND.
■"UiL—JA:-'
itr»
aeHVf
'.iV*
0
Alston e fW ifc*
Btyomie, li J» ïi Whs tab okijb
Seftóweab- amn n.
«e wtifeW ie 1
Ui
'Dt
Portsmootikiyjou,
aaai^(
"ïHrTSfie
afzetting van het ministorie-Louló ven anders on-
veytfiyiolytan burgcloorlog lo hebben voorkomen
en op zijn vergevorderden ouderdom nogmaals te
hebben medegewerkt tot de bevestiging van den
troon des .koning» «a .vau *le staatsinstellingen -«au
Portugal.
Got ba, IS Juni.
Bij gelegenheid van den veij.vardiig van Hi M. de
Koningin wa* gisteren van de geiaatute-gcbouwcu' en
van vele part'iuliere woningen de nationale driekleur
uitgestoken. lies namiddags ten een ure ldr~'
de dd. schutterij en het garnizoen eeue parade ge
houden en des namiddags vereenigden vele officieren
van beide corpsen zich aan ecu gemeenschappelijk
diner in het daartoe uitstekend ingerichte Tivoli.
Zooals bekend is, wordt elk jaar bij 't einde van
den wintcrcursüs der burgeravondschool ech openbaar
examen afgenomen aan hen, die zich daartoe aan
geven. Ite examencommissie bestaat,overeenkomstig
de bepalingen der wet, int de leeraren der schooi
en een der leden van de commissie van toezicht,
daartoe door die commissie aangewezen, als voor-
zitter. Even als vroeger werd ook nu dal examen
in de laatste dagen van Waart gehouden en wij
hebben toen reeds den uitslag daarvan vermeld.
Thans echter is het verslag, door ilie commissie aan
den gemeenteraad ge/onden, ia druk verspreid en
dit geeft ons aanleiding nogmaals daarop terug te
komen. Vooraf mogen wij 't wel een gelukkige
gedachte noemen van den Directeur der school, deu
heer K. Mars om door do bekendheid ook de inge
nomenheid tnet deze school te vermeerderen.
lil eeu voorwoord wordt gewezen op dc meerdere
voortreffelijkheid van de burgeravondscholen boven
de vroegere teekenscholcn. Bepaalde mui zich
vroeger hoofdzakelijk tot het onderwijs in het teeke-
nen, de uitbreiding van het lager ouderwijs maakt
het thans mogelijk ook dc gronden van andere
wetenschappen, wier toepassing voor de nijverheid
van belang is geworden, uk goud gevolg mede
te dcelen. Na een rechtmatig woord van lof aan
onze stedelijke regcering, die zich haastte ecne der
gelijke inrichting 'in liet leVen te roepen, deelt het
voorwoord over de Uoudschc school nog tal van
bijzonderheden mede, ten einde het aantal dergeneu,
die, of uit oiiwele.nheid, öf uit gebrek aan plicht
besef haar niet bezoeken, gaandeweg Ie verminderen,
lu vergelijking met andere scholen valt over de
bevolking dezer school niet te klagen, maar het
moet zoover komen, dat allen, die in de termen
vallen, het daar gegeven onderwijs bijwonen.
ïot bevordering daarvan wordt het doel der burger
avondschool uiteengezet. Zg stelt zioh ten doel aan
jongelieden die kundigheden mede te deeleu, zonder
welke het onmogelijk is een bekwaam werkman te
worden. Zij beoogt de vorming van bekwame werk
bazen, meesterknechts, onderbazen en knechts voor
verschillende ambachten. Dc vorming van architecten
ligt liuiten hare grenzen.
Het eerste onrlerwys is voor alle menscben gc-
lyk. Tot welke klasse men behoort, allen hebben
behoefte aan lezen, schrijven en rekenen. Later loopen
de behoeften aan onderwijs uit elkander en hebben
b. v. timmerlieden en metselaars behoefte aan andere
kennis, dan b. v. dokters en advocaten.
Tot op zekere hoogte zijn de behoeften van de
meest uiteenloopeude ambachten weer gelijk. Als
ze de lagere school verlaten hebben, moeten timmer
lieden, metselaars, koperslagers, smeden, kamerbe-
haugers, enz. nog algemeene kundigheden opdoen,
die den grondslag leggen, voor hetgeen ieder van
ben later in bet bijzonder noodig beeft.
Op dat' beginsel berust het plan der burger
avondschool.
liet onderwijs is in twee afdeelingen gescheiden
4e eerste zoude de voorbereiding van liet onderwijl
in de verschillende ambachten, de tweede de bijzondere
opleiding vóór die ambachten kunnen genoemd worden.
In de eerste afd. wordt het onderwijs in reken
kunde, hollandsche taal en geschiedenis voortgezet,
en tevens wordt daar onderwijs gegeven in meet
kunde, natuurkunde, scheikunde, werktuigkunde, tech
nologie, staathuishoudkunde, hand- en rechtlijnig
teekenen. In de tweede afd. ontvangt men onderwijs
in handieekenen, ornamentteekeueu, oruamentlecr,
boctseeren, bouwkundig teekenen, machine teekenen,
bouwkunde en boekhouden. Tot de eerste afd. wordt
toegelaten ieder die kun lezen en schrijven en die
kun cijferen met gcheelc getallen, t. ndeelige en ge
wone breuken. Hoewel die vereisohtcu niet hoog
zijn, moet elk jaar aan velen de toegang worden
ontzegd. Dit ongelukkig verschijnsel wordt hieraan
toegeschreven, dat de jongens niet dadelijk na het
verlaten der lagere school zich aanmelden, maar
eerst een paar jaar zonder ouderwijs roudloopeu.
Die cersle afdeeliug wórdt in het gunstigste ge
val in drie jtiren üoorloopeu; als gemiddelde leeftijd
wordt het lö" jaar gesteld; dan kan tnen liet eind
examen doen en is dit met goed gevolg afgelegd,
U«n wordt daarvan ecu getuigschrift uitgemikt, dat
zekér opt den verderen levensweg tot aanbeveling
kan strekken',
Tot de tweede afdeeliug worden toegelaten allen,
die in 't bezit zijn van 't vermelde getuigschrift; ook
zij, die in enkele vakken te-kort schieten, en dus
geen getuigschrift krijgen, kunnen in deze afdeeliug
toegelaten worden.
Jn de 2» afdeeiing kan ieder zich bepalcU tot die
vakken, die bij voor zijn ambacht meer direct noo
dig heeft, zoo zal een timmerman zieli meer op
•muw'-unde 'ir h^.-.-.i. -ndig teekeiien een schrijnwer
ker en kamerbehanger op handteekeneu en ornament-
leer kunnen toeleggen. Men kan blijven zoolang
men verkiest, doch gewoonlijk znl eeu verblijf van
drie jaren wel voldoende zijn.
liet verschil tusschen deze scholen en de vroegere
teekensoholen is dus niet gelegen in het doel dat
is voor beiden hetzelfde, maar de weg om er te
komen verschilt. Op de teekenscholcn werden al
lerlei ditigon onderwezen, die men zoo recht noodig
heeft, houtconstructie!!, metselverbnnden, trappen,
kappen en kolommen teekenen. Ook dat is nog
noodig, maar van bouwkundig (eekeueu is meet
kunde en projectielecr de grondslag de jongen leert
dus eerst die vakken vóór hij bouwkundig teekene
zonder natuur-, schei-, werktuigkundige en techno
logische kennis is geen bouwkundige denkbaar; de
jongen leert dus eerst die vakken vóór hij uan de
bouwkunde begint. Het is even onprnotisch een
jongen te doen aanvangen met het maken van trap
pen, als om dien jougeu te doen beginnen met het
teekenen er van.
Eijn we over 't voorwoord tamelijk uitvoerig ge
weest, over het eigenlijk verslag kunnen we korter
zijn, omdat daarvan vroeger reeds meer bijzonder
is melding gemankt, We vinden daarin vermeld de
opgaven van 't schriftelijk werk en het oordeel der
leeraren over de door hen geëxamineerde vakken,
hetwelk over 't algemeen bevredigend kan worden
genoemd slechts over een paar vakken is 't oordeel
minder gunstig.
De Burgeravondschool is eeue der nuttigste in
stellingen in onze gemeente. Daar is voor den
werkman te verkrijgen wat hij ontegenzeggelijk noo
dig heeft om in de wereld vooruit te koinen door
eigen toedoen: kennis. Moge de volgende cursus
het bewijs opleveren dat de behoefte daaraan nog
algemeener wordt gevoeld dnn dit nu reeds het
geval is.
Te Bodegraven is meu thans druk bezig met
liet omtrekken der nog staande gebleven muren cn
het wegruimen van liet puin; het laatste wordt naar
Medemblik gezonden om te dienen tot versterking
der zeedijken aldaar. Voor do Luthersche gemeente
zal een houten hulpkerk worden opgeslageu. Vele
ingezetenen zetten hunne zaken in loodsen voort.
De gisteren te Haastrecht gehouden collecte
ten behoeve van de ougelukkigcn te Bodegraven
heeft ruim 190.opgebracht.
Door den kerkeraad der Ned. Herv. gemeente
te Berkenwoude en Achterbroek, is toezegging van
beroep verleend aan den heer A. te Kamp, candi-
daat bij het provinciaal kerkbestuur van Overijsel.
Men leest in de Leidsche Ct.
Betreffende de veldgewassen luiden de berichten
minder bemoedigend. De bloemkool verdroogt op
het veld, andere producten zijn stug of komen niet
vooruit. Op eeue menigte aardappelen-akkers begint
het loof der vroege aardappelen geel te worden en
te versterven. Dat hierdoor de knol klein blijft,
derhalve tot geene rijpheid komt, de struiken weinig
knollen zullen dragen, is te verwachten. Sedert zijn
de uitzichten verhelderd door verkwikkende regen
buien.
Men schrijft uit Ingen dd. 16 Juni.
Men heeft bier gisteren een aanvang gemaakt met
het plukken van kersen, die ter verzending naar
Engeland bestemd zyn. De warmte, die wij in de
laatste dagen hadden, heeft dit werk zeer verhaast.
Intusschen zijn de kersen, die men thans plukt, op
verre na nog niet rijp, en men vraagt het zich hier
meermalen af, wat men in Engeland toch met dat
half rijpe goed doet. Zekor iB het, dat zij nog
wel een kleine 14 dagen aan de hoornen zullen
moeten hangen, aleer zij geschikt zijn om door de
Hollanders met smank genuttigd te worden. De
oogst belooft groot to zijn. Men vreest echter dat
ze over het geheel, tengevolge der langdurige droogte,
klein van stuk zullen blijven. Ook op de weilan
den cn veldvruchten in deze streek begint de aan-
houdende droogte ecu zeer uadecligen invloed uit
te oefenen.
Uit Dordrecht meldt men dat Zondag tiatnld-
dag dc eerste overspanning der spoorwegbrug over
bet Hollandsche Diep niet goed gevolg op de pij.
Iers ii0". 6 cn 7 is overgebracht cn gesteld, lleeds
in deu aiaehtvuil Vrydag op Zaterdag was het
gevaarte van de paaljukken afgenomen en op de
ponton» geplaatst, toen men. door den storm werd
overvallen, welke dien gelieelcn dag over gewoed
heeft. Aan eeue overbrenging van het gevaarte viel
toen niet meer te denken. Slechts moest men op
middelen bedacht zijn, om de spanning legen den
wind te behouden, waarin men dan ook door cene
doelmatige aanwending van ankers en de kracht van
vijf stoombooten slaagde. Indruk wekkeiid was het
oogenblik toen die eerste spanning, langzamerhand,
naarmate zioh dc pontons met water vulden "o de
pijlers neerkomende, eiiiclelyK ünarop gesteld stond,
Eeu luid hoera ging allerwege op, ook van do
menigte toeschouwers, die met allerhande vaartuigen
waren aangekomen om dat grpotsche schouwspel te
zien. Vlaggen ontrolden zich, zoo van de pas ga-
stelde overspanning, als van de vorsohillende booten,
wier stoomfluiten daurbij haar schel geluid deden
hooien. Bij gunstig weder zal (leze week nog cene
tweede overspanning paar tde pijlers worden over
gebracht.
Het Dll. en het HU. maken melding van ge
ruchten, volgens welke Dirkje Veldhuizen werkelijk
otider zou zijn, dan men laatstelijk meende. Zij
zou geboren zijn voordat hare ouders gehuwd waren,
en daar deze verzuimd hadden dat onecht kind bg
liet later gevolgd huwelijk te doen wettigen, zouden
zij haar later hebben doen doorgaan voor een ander
hunner kinderen, dat nu 16 jaren geleden, tijdens
bun huwelijk, is geboren, doch spoedig gestorven ia.
In het Mei-nummer van den Economist, blz,
515 en 516, schrijft de heer Steyu Parvó„Ik zal
het voorschrift der wet op het middelbaar ouderwijs
niet verdedigen, hetwelk uitdrukkelijk vordert, dat
het eindexamen moet loopen over alle aan de hoogere
burgerschool ouderwezen vakken, met uitzondering,
vau scliryven en gymnastiek; integendeel konden,
mijns inziens, by dat examen zeer wel enkele vak
keu achterwege blijven voor de candidalen, die ilea
cursus eencr hoogere burgerschool geheel hebben
doorloopeu; men kon eeu afzonderlijk eindexamen
instellen voor ben, die voor den bande! bestemd
zijndaaraan doet zich de behoefte nu reeds ge
voelen in verschillende gemeenten, zooals Amster
dam, Botterdam, Dordrecht en Groningen, waar bij
zonder van het onderwijs ;n handelswetenschappen
werk wordt gemaakt."
Ouder het motto; „In Nederland is de triomf
aan 't geweten komt de heer VV. Bosch, voor
zitter van 't hoofdbestuur der maatschappij „tot nut
van den Javaan", in een vliegend blaadje tot de
leden en niet-leden der maatschappijen naar aan
leiding der door de tweede kamer aangenomen wet
op de suikercultuur, geeft hij zijne verontwaardiging
lucht over eene handeling, waardoor op Java sla
venwerk zal blijven opgelegd tot 1890 toe en dat
in een tijd, waarin Spanje de boeien slaakt van
Cubaansëhe slaven, ofseboon zijne schatkist in nood
is 1 ln plaats van aan de eindelijke vervulling van
onzen plicht te denken, gaat Nederland nieuwe ke
tenen smeden voor vrije evenmensohenvoor eene
bevolking, die onze schatkist vulde en ons in staat
stelde meer dan honderd millioen gulden onzer schuld
te delgen. Schrijver hoopt, dat duizenden zullen
opstaan, om zijne beschuldiging te beschamen door
den strijd, dien zij zullen aanvangen tegen onreelit
en oneer; opdat thans, vóór de aanneming der wet
door de eerste kamer, door een gemeenschappelijk
petitionnement, worde voorkomen, dat Spanje ons
te schande make en te laat berouw ons straffe.
Het Bat. Handelsblad deelt ongunstige "berich
ten mede betreffende de openbare veiligheid in de
Vorstenlanden. Roofpartijen, door georganiseerde
benden ondernomen, meestal vergezeld van moorden
of bijna altijd gepaard met de bedoeling om moord
te plegen, blyven, om zoo te zeggen, aan de orde
van -den dag. De Vorstenlanden van den 16 April
is gevuld met verhalen, die alle denkbeeld van eene
geordende maatschappij uitsluiten en ons integendeel
een voordurend verergerden toestand schetsen, welke
door toenemende ouveiligheid van personen en goe
deren niet alleen de onlwikkeliug en den vooruit
gang der landbouw-iudustrie verhindert en in de
hoogste mate de gehcelo bevolking moet demorali-
seeren, maar gaandeweg rustverstoringen van meer
omvangrijken nnrd ten gevolge kan hebben. Ook
particuliere berichten van daar ontvangen, schetsen
den toestand als zorgwekkend, en zoodanig, dat men
zich er over verwondert, dat de hooge regeering dien
toestand zóó laat voortduren, zonder dat men van
eonigc maatregelen of plannen tot maatregelen iets
hoort, om aan dien bandeloozen, eeuer regcering on-
■.t*
J'"><41*11
.ut1*1' .my
3 9 M'
«s**
«ré'
itotl*1"*
4
„ftp HU
t<*«
MT"
'la.*»»
'éï'Jt •to6'®1 M»"*
d ft iaet W
mi«Mijlep,"»'H W84,1
lu is joepie imihi «S11|W I"™' Jjff f
rez B» Jap. 11 11,1110 kel .ra3'
ie»leinmtaippeijtebeiert, die Mr,t
uJipliii iiraiipi. Ilty hmlptif-i;
ijl tellet bestuo, rul «e ■eden* ncthfgj
mi, lij het «itreo oiv roenit|U|, ad «mm
ep oik eniteDiigbeiil. Ifciiil
Uilen witlij!, ïi loopt eet genikt dat M*rf>
1 ent kevejmj telle» «Het a te AJ/VÜE
(Kil.
i >wm
keet K toepte.
llltni
