f
I
Eene vreedzame oorlogsverklaring.
h.'
H
;fj
I
I
Sept. bedragen 1200
«Ier de brigade generaal
'runscheii zijn gevangen
IcjMgeii zij 80 dooden en
p de dooden zgu 8 offi.
•ebbeu de vijandelijk-
i Ide schoten uit de forten.
e beweringen omtrent
I n paus uit Rome zijn
li t gouvernement heeft
«ter von Bismarck ont-
|ii erhou.l uie> den heer
cht. De nota is ge-
bf -
la t/s-Anzeiger deelt mede,
\»u Bisinurck heeft ge
it s zul worden gegeven
It het bombardement een
Jk eu dat tevens iedere
brieven doortocht zal
heeft geantwoord, dat
aard het mogelijk ma-
Itet tijdstip waarop met
jri tg zal worden gemaakt
In een militair standpunt
t Zullen worden doorge
ide eener belegerde ves-
jpscbikt ie om tot tniil-
"i t diplomatiek verkeer.
Ie en zijn die meeuing
hare gevolmachtigden
I ztuden gezonden hebben.
1.1 De rijksdag is beden
in de rede uitkomen,
Ihtving Van 's lands on.
laid voor de rampen des
pol niemand de gevolgen
prtog kon voorzien. De
dat de^qusslic tusscheu
nog niet geregeld is,
leie wijze, welke de zelf-
I jerzekeren en de goede
|ti;eu zuidelijken nabuur
ott wordt de wenschelijk-
kt de zitting kort moge
Staats-Anzeiger deelt
cuculaire des heeren von
otrdigers van den Noord-
lil Inland, betreffende de
Intel den heer Favre te
lis üarek betwist de juist-
leereu Favre op meet
korts uitkomen, dat de
krtanrden tot een wapeu-
itveest. Het blijkt, dat
In het voorloopige Fratt-
gia, om de verkiezingen
erfaderipg ook te doen
'1 rui-en bezette proviu-
|i nu strekt niet om de
Jii ii des vredes uit den
Ik van den beer v. Bis-
lid I bewind vreesde, dat
>ra Ikrijk zioh ten gunste
t
d-Deutsche Zeil. meldt
r greote hoeveelheden
- worden gezonden. Een
met eene lading wa-
i en. Den 17tien Sep
tische stoomboot van
re vertrokken met 26
b,< 00 patronen en dui-
I i eene alhier geliotiden
It'll van notabelen, is een
let I koning van YVurlein-
lli'tigen op toetreding tot
|oi|i-Duitsclien bond.
iTwee duizend Pruisen
Jn. Naar men verzekert,
lie jw korps van 100,000
|m wordt en bestemd ia
lei
-h' nrr:r-xx-—
W D E N.
f Htdsche Courant,
t l ur!
ra t beantwoordt de heer
e opmerkingen over .le
Ired,kanten in verband
-ii |oes'atid der fiuautiün.
I ikei noord he a te ant-
i kssubsidie t oor t on
derhoud der kerkglazen, heeft Z Kerw.tcn deele gelijk.
Waar eigen middelen ontbreken tiaar is het land
zedelijk verplicht kunstwerken te helpen bewaren,
maar ben ik goed ingelicht, dan beriepen kerk
voogden zioh bij hunue aanvrage om subsidie op
den ongunstigen toestand der liuuntiën. Toen dat
beweren of nu de gunstige toestand is eene
onjuistheid. Bovendien, de kerk lier op hure gla
zen, moet zoo zij eenigszins kan, zelf hare schatten
onderhouden.
Wat aangaat het tweede punt in qusesliede 4000
gulden, die de gemeente schuld heeft ik blijf een
huisvader, die nog zóóveel te betalen heeft, op ziin
zachtst gezegd, lioogst onverstandig heeien, indien
hij zijn toestand gunstig noemt en op dien grond
zijne uitgaven vermeerdert.
Eindelijk de hoofdelijke omslag is mij geen bron
van ergernis. Wie waarlijk I elang stelt in de kerk,
moet ook iets van het zijne voor haar willen op
offeren. Wel zou ik wenschen, dat hoofdelijke om
slag en huur voor zitplaatsen konden verdwijnen,
opdat de rijken niet als patronen der kerk de voor-
aauzittingen hadden in de Christelijke synagoge
maar, dat behoort nog tot (Ie etopiöu, waar over
het onnoodig is veel woorden vuil le maken.
Bovendien de kerkelijke omslag is hier gering in
vergelijking met vele andere gemeenten.
Iets anders evenwel trof mij In de woorden van
Ds. Vorstman. Hij wijst op de halve en lieele
centsgiften, die 's Zondags in de kerk gecollecteerd
worden. Met hem ergeren zij mij. Schande over
den meergegoede, die zoo karig zijne giften afmeet.
Ds. Vorstman zegt: «De weg slaat voor de
gemeente open ont zioh van tien hoofdelijken omslag
te ontheffen." Getvis maar ten wiens bate zou
dat komen Immeis ten bate van de niet-kerk-
gangers. Is het hun, die getrouw ter kerke komen,
wel euvel te duiden, als zij zeggen: Laat de niet Ier
kerk gaanden ook iets voor den tempel doen, Jn, zou
het voor de laatsten wel goed zijn, indien hult
door ontheffing van den omslag de laatste herinne
ring ontnomen werd, dal zij nog tot de kerk behooreo
Maar Mijnheer de Redacteur! laat mij bij deze
gelegenheid mijn gemoed eens lucht geven. (Ik
weet: 't gaat buiten de zaak in qumstie om. maar
is 't niet goed, dat liet eens gezegd worde? Ik
spreek uit, wat velen deuken.)
Het kerkelijk leven staat in Gouda op een zeer
lagen trap. Ten deele kumt daarvan de schuld op
de gemeenteleden,maar op hen alleen? Zou
den ook de leeraars eo de kerkeraad niet een deel
dier schuld dragen? Er hrerscht in onze kerk strijd;
orthodoxen en liberalen, Groningers en modernen
kampeu Geve God! niet voor hunne partij,
maar voor de waarheid. Wal doen nu evenwel
leeraars en kerkeraad alhier? Men zoekt den strijd
kunstmatig le bedwingen. Men Inroept bij iedere
vacature mannen van dezelfde rigling. Dat is de
onverschilligheid in de hand weiken.
Men zegt „Dan is het zoo rustig in deu boe
zem van ons collegie." Maar zulk eene rust is de
dood. Jezus heeft gezegd - „Ik ben niet gekomen,
oin vrede te brengen op aarde, manr het zwaard."
Niet voordal de strijd volstretleri is, mag men rus
ten. Door wrijving van denkbeelden alleen wordt
men volmaakt in de waarheid.
Of ook men zegt: „Wat ik voor waarheid hond
moet ik op alle. mogelijke wijzen zoeken le verbrei
den. Dus ben ik, predikant-of kerkeraadslid, gema
tigd-liberaal. Groningsch of wat ook ik zoek dan
bij eventueele vacature iemand die van dezelfde rig-
ting is, te beroepen."
Daarop antwoord ik: Wat gij voor waarheid
houdt, verbreid, verkondig dat door woortl en
daad, maar indien gij werkelijk liberaal zijt op
godsdienstig gebied, d. v-, z. indien volgens u de
zaligheid niet afhankelijk is van het belgden van
céne bepaalde afgepaste leer, indien volgens u
geloof leven is en christelijk geloof een leven
naar den geest van Jezus, in gemeenschap met den
Hemelschen Vader naar zijn heiligen wil, wees dan
niet bang. dat ook andere rigtingen zich doen hoo-
ren. Geloof dan, dat zij, die andere godsdienstige
meeningen hebben dan gij, met n kunnen arbeiden
aan hetzelfde duel tie verbreiding der waarheid.
Weer alle dweepers, die kwaad dom voor 'ticven,
maar weer gcene rigting, tvnar die voorgestaan wordt
door vrome en gemoedelijke mannen. Zie, vaneen
volbloed orthodox, kan ik begrijpen, dat hij anders
denkenden weert. Ilij moet, krachtens zijn leer on
verdraagzaam zijn, zooals Rome onverdraagzaam moet
zijn, maar wie liberaal wil wezen, loj zij niet exclusief.
Muur genoeg ik mag van (Ie r> imtc van uw
blad niet meer voor mij vragen. Alleen nog .lil. i
Zijdelings beschuldigt Ds. Vorstman mij, luist 1
te willen stoken tusscheu zonen en dochteren van
hetzelfde huis. Geenszins wil ik dat. Ik haal a'le
twist, maar ik bemin deu strijd, waar die iiootlig is
en tvanr die in den geest vin Jezus gevoird wordt.
Die strijd kan niet kunstmatig bedwoigen wor- j
den, Die strijd inuel, zoouls hel in deze dagen I
met onze kerk geschapen is, icdero gemeente tot in
hare fondamenten beroeren. Waar dut met geweld
wordt tegengegaan, daar zal hot einde de last dra
gen, onze kerk der vernietiging worden prijs gege
ven of overgegeven aan een doodeud orthorloxisme.
Alleen door dien strijd manmoedig onder de oogen
te zien en dien te strijden, kunnen wij kouien tot
den waaraohtigen vrede, den vrede des geluofs in
de liefde.
Nog eeus. Hij, die bij zijn heengaan van de
aarde gezegd heeft: „Mijn vrede laat ik u," hij
heeft ook gezegd: „lk ben niet gekomen om vrede
I" brengen op narde, maar het zwaard."
Du zaak spreke voor zich zen, Mijnheer de Re
dacteur. Mijt: naam legt geen gewicht in de schaal
tegenover dien van een man als l)s. Vorstman.
l)us leeken ik mij weder.
'en vrijzinnig belangstellend lid der kerk.
NB. Mijne vraag nhar de geruchten van oor
logen enz. enz. uit kerkvoogdenkamer, in eene van
de vorige nouitners uwer Courant gedaan, bleef on
beantwoord. Is hier van toepassing: Wie zwijgt
stemt toe?
Aan de Redactie van de Goudsche Courant.
Mijnheer de Redacteur I
Nnar aanleiding van een ingezonden slok, gelee-
kend dour den heer nn. J. 11. van Gennep alhier
en geplaatst in uwe Courant van 2b September I.I.,
neem ik de vrijheid u plaatsing van de volgende
regelen te verzoeken.
De genoemde schrijver zegt heldoor d'. Vorstman
geplaatste vuor diens rekening le laten. Dit valt
ligter dan het te wederleggen.
IIij zegt dat een collegie van Kerkvoogden eu
Notabelen behoort te bestaan uil mannen, die
eigen oordeel, ondervinding eu keunis gebruikende
hunue besluiten aan geenen dikwerf eigenbelang
zoekenden invloed onderwerpen, doch brengt die
eisohen zoo in verhand me. zijn oordeel over de
laatste besluiten en zijne vrees voor liet aanblijven
(lev coilegiöii dat er een krenkend verwgl van on
zelfstandigheid, onbekwaamheid en pluimstrijkerij in
ligt, in de eerste plaats anti heide eeilegiëa en meer
opzettilijk aan hen gerigt, die voor het verhoogeu
der preiliknnts-lrnclcmentcu gestemd hebben.
Ik protesteer ten sterkste tegen die onbillijke be
schuldiging, al hen ik overtuigd dat niemand, die
in ij kent, mij zelfstandigheid en ondervinding zal
ontzeggen ol mij een' oogeiulienaar zal lieeten. Ik
verklaar mijne stem voor de verhooging te hebben
uitgebrngt en krachtig gemotiveerd, en deel mede
dat al de daarvoor gestemd hebbende leden te ken
nen gaven de verantwoording van hunne uitgebragte
stem op zich te nemen, even gerust als die leden, welke
eene tegenovergestelde duelling toegedaan waren.
Ik acht het pligt te laten blijken d >t de heer van
Gennep niet op de hoogte van de bedoelde atltui-
stratie is. Wie het anders cpvat, zou aan kwade
trouw moeten denken, als hij wel vermeld ziet, de
in der lijd aangegane leaning vuil 20,1)00, doch
verzwegen vindt dat daarvan, bijna geheel uit de
gewone baten, 16000, dat is jaarlijks 1000.
is afgelost. Toch had men veilig die schuld, wel
ker restant nu na acht jaren zal zijn afgedragen,
over 50 eu meer jaren kunnen slaan. Die gelden
moesten dienen voor eene verbetering van dutirznmeu
aard. De aandeelhouders hebben gaarne in de ver
dere aflossing, van J 500 jaarlijks, toegestemd een
hunner verzocht dat kerkvoogden de eerste aan hem
komende 500 in bewaring gelitfden te houden,
totdat ook de andere 500 beschi banr wordt.
Er is meen ik in hel niet verwijderd Oos
ten eene achtenswaardige vetecniging, die hij het
aankoopen van haar vergaderingsgebouw, eene lee
ning sloot, onder voorwaarde dat de schuld niet
worde afgelost, maar verbindend zij voor liet nage
slacht. De heer v. G. zal consequent die voorwaarde
hoogst onbillijk achten.
Voorts kan van verrassing gecue sprake zijn bij
het beoordeelen van het voorstel tot tiacteincnls-
verhooging de zaak is reeds gedurende twaalf ja
ren besproken, en het voorstel was in dit jaar Li-
paiildclijk te wachten. Na acht dagen beraads werd
liet in omvraag gebragt eu aangenomen
lu de laatste jaren betaalde de gemeente/ 186.87'
onn lederen predikant; de aanvulling tot 260.—
werd in 1869 goedgekeurd. liet nu genomen besluit
kent 300.toe. Deze toelage kan toch niet hoog
genoemd worden eu biengt niets ten laste der ge-
meenteleden. lu vele andere gemeenten wordt 8 a
10 maal meer dan hier gevorderd voor plaalsongcld i
en verdere bijdragen, en toch tot tractemcnls-ver-
hoogii g besloten. Manr weinig hervormde gemeen- j
ten kunnen zoo gemakkelijk ais die le Gouda aan j
den eiseli der lij Is voldoen.
Vtrdcie toelichtingen zijn ovtrhodig to achten.
Immers Kerkvoogden en Notabelen geven steeds tie
grootste openbaarheid tutu hun beheer; een provir- J
ciiinl collegie van tooz.igt beoordeelt on begrooting j
eu rektlting. Jaarlijks ligt de tekening van Kerk-
voogden ter visie, en worden de leden der gemeente
in de gelegenheid gesteld daarvan kennis te nemen.
De rekening van 1869 stelt de gronden van liet
opnemen van 11)00.— en het gelijktijdig ntlosseu
eener gelijke som voldoende in het licht.
Kerkvoogden en Notabelen deden wel roet, na
rijpe overweging, in dezen een billijk besluit te
nemen, nog voor het inwarehten der stemmenja
of neen, op de vraag of men liet nieuwe reglement
hier wellicht te zien opgevolgd. Ken opzettelijk
uitstel zou blijk bebben gegeven van gebrek aan moed.
D. RUIJTER.
Goti'«. 78 ?ig>i.b-. 187o.
ij willen ons niet inlaten met eene discussie
over Frunkrijk's wenschen, eisohen, pluimen op staat
kundig gebied, en laten het aan Frankrijk-zelf, of
wie het anders wil en kan, over om te beslissen,
ot liet imperialistisch, orlcunislisch, of op zijn Ileuri-
Quinquiste of repuhlikeinseh wil laten regeren. Al
les... mits zij ons slechts daarbuiten en met vrede
laten, liet is eene andere Fransclie heerschappij,
welke ik en duizenden huisvaders, ja alle welden-
kenden, met mij gaarne vernield en vernietigd zou
den zien. Dit is iets wat niet het minst goed mag
worden gi h eu rit, dat wg hopen van den loop der
dingen. Die Fransche heerschappij, welke wij be
doelen, is eene even onzinnige als onwettige, en in
hare gevolgen heillooze, te uieer onwaardig, omdat
men daaronder al te gewillig den vrijen hals heeft
gekromd.
Men begrijpt wel reeds, dat wij hierbij het oog
hebben op de mode, gelijk die in onze dagen ge
huldigd, op zoo veel luxe als in onze kleeding,
dumeskleediiig vooral, ten toon gespreid wordt, dien
Frotcus-Saturnus, die in allerlei gedaanten eene
I zelfvernietiging en schepping bewerkstelligt, doch
die zijn Proteus- en Suturnusaard zóó ontwikkelde,
dat hij de welvaart der burgers er bij verslindt.
Wij hebben die mode onzinnig genoemd, en le
recht.Mat beoogt nten ermede? Zg zal wel moe
ten dienen om aan de noodige kleedg een fraaien
vorm le geven, in de eerste plaats. Doch ik vraag,
of er binnen zekere perken gekker dilforméring te
bedenken is, dan waarvan wij sedert jaren en vooral
in de laatste, getuigen moesten zijn? Hoeden
aan -in plaats van op het hoofd, een iiaardosoh
om er vies van te worden in den nek, linten en
strikken die niets binden, dingen die de diëtist van
servetten kouden doen op een plaats waar men niet
morst, slecpen die door allerlei ontuig on vuil worden
gedweild, schoenen inet hakjes, die in gevaar stellen
om te zwikken, en de vrije en vlugge beweging be
lemmeren. Wij spreken nog niet eens over gezond
heid. Dan zou eene versiandige hygiëne over meer
dan eene dragt en over meer dan een klccdiugstuk,
dut vroeger en nog werd on wordt gedragen, geen
gunstige uitspraak kunnen doen.
En hoe staat liet met liet waardige? Vooraf
vraag ik, of het in 't geheel digne kan worden ge
keurd, dat men zijn landaard eu individualiteit zoo
leu offer brengt aan eene algemeene. wijze van doen
ls het doeltreffend, dat men niet vraagt„wat staat
mij goed?" maar: „wat draagt men? Hoe is het
laatste modeplaatje?" Wie vfllgde eu volgt men
inderdaad? Soms de ex-keizerin Eugenie, of wat
voor de devoot-miindiine werd uitgedacht, veelal de
(lames der demi monde, wier waren naam in ons
Hollandseh wij liever niet schrijven. Wij betwijfe
len liet, of de eirs'.e en ook de laatstgenoemden
zulke uitstekende sujetten zijn, dat men haar zich,
ook maar in zulke uiterlijkheden, ten toon-en voor
bedden stelt.
Een enkele blik op de gevolgen moge beslissen 1
Wij hebben zoo straks over wuftheid gesproken, dat
is de zucht naar verandering, het wisselzieke, zonder
goeden grond. Daaraan konden bovengenoemde
dames ruimschoots voldoen; zij hadden slechts het
„zoo gewonnen, zoo geronnen" toe te passen. Niet
al/oo, waar men die overdrijvingen met eerlijk soms
zuur verdiend geld heeft te betalen, en men zich
dat quasi-mooi dikwerf tep prijs van bange zorgen
van den echtgenoot en huisvader verschaft, of, waar
deze verstandig weigert, deu boozen geest der onte
vredenheid, den kobold des pruilens, den IwistJuivei
in huis en kring roept. Wat ongelegenheden, wat
laagheid, ji wat misdaad dun in het gevolg van
dc/e schijnbaar onschuldige zwakheid. Wat schade
en jammer voor de maatschappij eu de individu's,
als die modezucht een der groote beletselen is, die
jonge iicileu af boliden van lie t aangaan van een
eerlijk huwelijk! Wat nietiglieidsgeest tvordl gevoed,
als men zijn zielenheil en zaligheid er in stelt, om
zoo te spreken, om mcê te doen met de uitspuug-
heden in klceding, e, z. v. Alen kou met meer
gemak, in navolging van onze haar-ariisten, wassen
of houten poppen voor zijue ratten ze len, en deze
uitdosschen zoo dol eu kostbaar mogelijk. Misschiet;
hadden wij het zien gebeuren, als de nu ex-keizerin
jfl
X
'li,
