BINNENLAND.
Laatste Berichten.
P
I c oorlog met da cat*
daau, .is volgens het
;ge en verkeerde ge-
leihjke Frankrijk njoest
|ryk tot bewuatayn van
„Elke week," zoo
lilt 1'rov. Cprresp. (len-
Bten moet, waarborgt
Fred^ omdat Frankrijks
uitgeput." Treurige
el ijk spoedig aanstaande
peillood weder wat nf-
d.ioht afgeleid van de
|ltllen van het belege-
o.iiieilspeliend blgit
lijsten was ook de dood
ueld. Zijn' bedroefde
ehtis, iu list arrondis-
|eu Sept. een godsdien-
itenia van den geaiieu-
Iwoonte van het land
laaltijd eindigde. Onder
[ontzetting van bnrge-
peu en verschijut de
|ve. Groot was echter
noegen hoorden zij den
hij in den slag van
tiiepe steengroeve was
komen had en van
I, zoodat hij later als
lïenfele bereikte echter
na verpliagd te zijn,
niet meer geschikt was
Ifenismaaltyd kreeg nu
uk ter.
i vat eene beschouwing
in Nederland en Bel-
van een artikel, voor
led de Zweep, „dpt zich,
Jrijd af, zeer üuitseh-
tierlijusohe orgaan re
lt, ia de hand van den
Idr. Heye, vroeger in
Frankrijk scherp
Ihe adelaar het gewaagd
lm het hart der mensch-
Irijdmaeht v«u Duitacli-
[r.ioht, nu zij zich ten
■laar der Napoleonideu
■maken. Dat thans het
Vichlaud is, moet zelfs
4 zijneonaf hdnkelijkhe'id,
Deze stem uil Noord-
D«ij|ch geleerde niet,
I Neerlands neutraliteit,
Itwoofdde dr. Heye op
jet ten opzichte van de
fche broeders," zegt de
lanspraak maakt op deu
antwoord iu hoofdzaak
tang, die dr. Heye daarin.
d<- loekomst der meiisch-
krijk thans de overw'in-
lautwoord is: dal alle
ftigd zou zijn geworden,
lg zou verhinderd eu het
ou zijn. Nu Duitsohland
lie vrucht der zegepralen
lilitarisme en dat Duiisoh-
Indstaul worden zal, waar
Icre OHiuht omkleed zijn
In. Nadat de Spenersche
de laatste zinsnede 't
|t officieuse blad er voorts
isdat Nederland's eu
|v m Duitaohland dat
|reii behoefte aan vrede
left.
i ilitairen in Duitschland,
U-n oorlog, moesten ook
rwijzers onder dë wnpeiiB
dit liet geval in Beieren.-
personen dienstplichtig,
lu oest gesloten worden,
Iciderwijë aan een onvol-
erirouwd. Om die reden
aldaar den kominandanten
u-raars en ouderwijzers,
I ide, nanr huis te zenden,
lnlerofficieren tot oefening
Iploieerden bij de militaire
onmisbaar mochten zijn.
|ii in toch zooveel mogelijk
IIstrekkingen tijdelijk wor-
t Ü-
Gouda, 25 Octobeb.
Gaarne vestigen wij de aandacht op de tooneel-
voorslelllng, aanstaanden maandag door het gezel
schap van den Botterdamachen schouwburg, onder
directie van Albregt vau OUefeu, te geven in
«Nut en Vermaak."
Zoowel het groote stuk; „NeefSiegel of de vriend
van iedereen," naar 't bekende Hoogduilsche blijspel
«der Vetter" van Bod. Benedix, wiens blijspelen
ons reeds meermalen aangenaam bezig hielden, als
het "Rukje „Jufvrouw A"tie" lokken reeds tot een
bezoek; maar overvol zal 't zeker zijn, wanneer mep
weet dat de onovertreffelijke Albregt in 't eerste
stuk deu titelrol zal vervullen. Hoewel we 't stuk
niet kennen, kunnen we op deu titel af reeds voor
spellen, dut de rol voor den heer Albregt uitstekend
geschikt zal zyn,en dat alzoo wie lachen wil, zorgen
moet dien avond nergens anders heen te guan dau
naar 't lokaal „Nut en Vermaak" op de Oosthaven.
Gisteren namiddag omstreeks drie uur onstond er
brand op eene boveiiachterkamer van den wieldraaier
van der Klejn in de Keizerstraat. l)e brandweer
was zeer spoedig aanwezig en in zeer korten tijd
was men den brand meester. Naar wij vernemen,
moet de inboedel nog al beschadigd zijn, doch 't huis
moet weinig hebben geleden.
Vrijdag zijn de nnjaarsexamens in Zuid-Holland
voortgezet eu ten einde gebracht. Voor de Hoog
duilsche taal werd o. a. toegelaten mej. B. N. C.
G er lings van Gouda. Aan het examen voor hulp
onderwijzeressen namen 25 daines deel, waarvan 3
niet konden worden toegelaten. Onder de toegela-
tenen koiul van mej. P. F. Tielens van Gouda.
De resbltaten der examina die 15 dagen duurden,
rijn de volgende
Van de 283 adspirauteii, die zich aanmeldden,
namen 6 om verschillende redenen er geen deel aan,
terwijl van de resleerende 280, 87 daines eu 193
beeren onder de geëxuinineerden waren, verdeeld
als volgt: Dames: toegelaten 72, afgewezen 15 of
17 pCt. Heeren: toegelaten 101 en afgewezen 92,
of 47 pCt. Totaal: toegelaten 173 en algewezen
107, of 38, pCt. De verhouding tusscheu dames
eu heerèii-ia alzoo nagenoeg 3 maal gunstiger voor
de eersten dun voor de laatstgenoemden.
Men leest in de Schoonhoixuxche Courant:
„Onder de instellingen tot algemeen nut in deze
gemeente bekleedt thans de school voor volwassenen
eene eerste plaats. Den 3" Oct., zonder eenige ver
tooning en in alle eenvoudigheid geopend, telt zij
nu reeds 79, zoo mannelijke als vrouwelijke, leer
lingen, die geregeld drie malen in de week de school
bezoeken en onderwijs ontvangen in de noodigste
kundigheden. Onder dat getal zijn er 30, die geen
enkele letter konden lezen.
Er ligt iets bemoedigends en aunt rekkelijks in den
aanblik van die mannen en vrouwen, die op 18
tot 40jarigen ieefiijd op de schoolbanken nederzitten,
om met groote inspanning en aandacht een wooril
te leeren spellen, of wel die met hunne door den
arbeid vereelte vingers anil de pen de meest onmo
gelijke houding geven, om eenige letters, soms
van vrij fautastisehen vorm, op 'i papier te bren
gen. Die inspanning, die ijver verdienen iels anders
dau een medelijdenden glimlach, zij verdienen onze
volle aandacht, onze warme sympathie. Wij danken
de oprichters, de heeren Weslbroek, Akkerhuijs en
Kuïjlenburg, voor hetgeen zij ons in de „school
voor volwassenen" hebben gegeven. Hunne pogin
gen zjjn de belangstelling waardig van allen, die
de bevordering van volksverlichting eu volksgeluk
welen op prijs te stellen.
Tot president vnu de Afd. Schoonhoven der libe
rale kiesvereeniging voor het hoofdkiesdistrict Gouda
is gekozen de heer G. 11. Weslbroek en tot Secretaris
de heer W. Kooijmun.
Bij de voortzettiug der beraadslagingen over de
Indische begrooting heeft de tweede kamer Zaterdag
hare goedkeuring gehecht aan de hervorming van
het Preangerstelsel. Het amendement van den heer
v. Goltstein op onderafd. 12 ((fat de strekking had
om de hervorming vau het Preangerstelsel af te
keuren) werd met 34 tegen 31 stemmen verworpen.
Wil men weten wat het Preangerstelsel was, de
heer Mirandolle zeide er dit van: „Het oude stelsel
was, dat wij ons niet met het bestuur der bevol
king ill laten, maar slechts toezien dut de profijten
van 't contingeiitew-atelsel behoorlijk opgebracht wor
den. Daarom werd aan regenten overgelaten liet
recht van belastingheffing naaf liuu behoeften, ter
wijl zij zeiven zich belastten met de bezoldiging der
ondergeschikte hoofden, die weder hunne contribu
tion op de bevolking verhaalden, zonder controle
van 't bestuur. Is 't dan noodig aan Ie toouen dat
zulk ecu stelsel willekeurig was en nadeelig voor
tic bevolking?" En wanneer dan de regeering aan
die willekeur een einde wil maken eu een regel-
mntigen toestand scheppen wil, is liet dan nog noo
dig uan te toonen dat de maatregel der regeering
tol welzijn der bevolking zal strekken, en dat in
ieder geval aan de bevolking een weldaad zat wor
den bewezen? En alzoo mug ook dit besluit der
kamer wederom worden aangenomen als een stap
voorwaarts op den eeuigen weg, dien wij, overnl
en dus ook in Indic moet bewandelen den weg
der rechtvaardigheid.
Gisteren zijn de beraadslagingen over de afd. bin-
r .1 bestuur begonnen. De heer Kransen van de
Putte kwam met, nadruk op tegen uen uiadiiegdl 'ar,
den gouverneur-generaal betrekkelijk de controleurs,
die gerequestreerd hebben ter zake van voorbijgang
bij benoemingeu, waartoe zij volkomen bevoegd waren.
De heer Sloet vau de Beele sloot zich hierbij aan.
De heer Nierstrasz nam de houding van den gou-
verneur-generanl, wat betreft het onderdrukken der
eerste verschijnselen van verzet tegen hel gezag, in
bescherming, er. besprak verder nog eenige punten,
zooals de landrente, de kadastrale opname van Java
enz. Onderafd, 34, en vervolgens, na eenige be
raadslaging, onderafd. 35 (Europeeseli gewestelijk
bestuur) en 38 (inlanrlsch bestuur) werden goedge
keurd. Onderafdd. 31 tot 45 gaven tot geene be
denkingen aanleiding. Bij onderafd. 48 (kotfij) had
de heer Mirandolle voorgesteld de verhooging van
het plantloon voor de Preanger regentschappen op
13 per picol, welk eoiendement hij nader toelichtte.
De hh. van Nispen en H'aas'elman verklaarden er zich
tegen, en de hh. van Voorthiiyzeu en Sanynians
Vader vonden de verhooging thans niet onbillijk.
Door den minister van koloniën werd het tot op
zekere hoogte bestreden. Na langdurige discussie
werd hel amendement met 37 tegen 29 stemmen
verworpen. De stemming was zeer gemengd.
Bij de Ned. Herv. gemeente te Waddinxveen is
beroepen de lieer Bceckiiian, van Siissenheim,
Hat Vaderland neemt een vrij groot aantal nnmen
van dames op, dié, ingevolge de oproeping Van mej.
B 1'erk in Onze liaejiint/ lot het oprichten eener
vërcmlging tot bevordering van vrouwelijke nijver
heid en kunst, zich als leden hebben aungeuiqld.
Daaronder komen voor mevr. Vorstman-Perier'en
mej. Vorslmau alhier.
Eene gemengde commissie uit de besturen van
een aantal vereenigingen te Dordrecht heeft een
meeting belegd ter bespreking der oprichting van
een algemeenen Vredebond, namelijk van een vrede
bond, die zich over geheel Nederland zat uitstrekken
en zich ook met het buitenland in verbinding stel
len een bond, Waarvan al de deelen niet alleen het
zelfde doel: „de bevordering des vredes en het
tegengaan des oorlogs" zullen beoogeu maar die
(lil doel, uitgaande van en «leunende op dezelfde
beginselen en door aanwending van dezelfde midde
len, zullen willen bereiken; een bond, die zal zijn
het gewrocht van den uitgedrukteii wil, tiet ovtrleg,
de bespreking eu de samenwerking van belangstel
lenden uil alle oorden des vaderlands; opdat om
trent doel, heginseleu en middelen geen verdeeldheid
kunne bestaan en de bond werkelijk algemeen zy,
Op die meeting is de wenschelijkheid daarvan
uitgesproken en eene commissie van uitvoering be
noemd, met den last om „de reeds gevestigde vrede-
vereenigingen en andere maatschappijen, vereenigin
gen of genootschappen in Nederland uit te noodi-
gen tot het houden, door afgevaardigden, vau eciie
vergadering en daartoe op ie roepen belangstellen
den in Nederland, op eene door haar aan te wyzen
plaats, ten einde de oprichting van zulk een vrede
bond te bespreken en tot stand te brengen."
Die commissie bestaande uit de heeren P. M.
Keller vau Hoorn, J. P. Bredius, d*. N. B. Don
kersloot, Jb. Vrie8endorp, D. W. Stoop, m'. J.W.
van der Noordaa en D. van Wapeningen roept
thans allo belangstellenden op, die willen medewer
ken tot de bevordering van den vrede en het tegen
gaan van den oorlog, tot het houden eener verga
dering te Utrecht in het gebouw voor kunsten eu
w etenschappen op de Mariaplaats aldaar, op Donderdag
den 10 November 1870, des voormiddags ten elf
ure, ten einde alsdan
1°. Te besluiten tot oprichting van een Alge
meenen Vredebond voor Nederland, die ook
naar het buitenland zal werken; mei bepaling
der plaats waar zijn hoofdzetel zal gevestigd zijn.
2°. Vast te stellen a de beginselen, waarvan zoo-
danige Vredebond moet uitgaan; 6. middelen
die op wettigen weg kunnen worden aange
wend om den oorlog tegen të gaan.
Men weet, dat iu den Jaatsten tijd meer dan
eens het denkbeeld is geopperd, of het ook wen-
schclijk zou kunueu zyn, dat Z. M. de koning der
Nederlanden het groothertogdom Luxemburg af
stond anu Duitschland; of op die wijze niet een
stap tot den vrede kon worden gedaan, eu of ;ok
onze zelfstandigheid, zij 't slechts in den vorm, op
die wijze niet beter ware te handhaven. Thans be
handelt de lieer Mr. P. van Bemmelen dit thema op
nieuw in 7 Vaderland, en komt daarbij tot deze
conclusie
„Als goede Nederlanders mogen wij de navol
gende tvensehen formuleeren:
„1°. Dat de groothertog, onze koning, onder
wei-geconstateerde instemming der bevolking, de kroon
van Luxemburg rouge afstaan aan den koning van
Pruisen (welke staat reeds een deel van het voor
malige groothertogdom omvat, langs de geheele
ju. .dyke Ivgs' gr-ne'J'-i Texerbert heg—-tsk
en hij afstand van Duitsch-Lotharingen ook langs
de geheele zuidclyke lijn aan Luxemburg zal gren
zen)
„2°. dat Z, M. dien afstand onverbiddelijk wei-
gere, zoo de Luxemburgers hun vereeniging met
Pruisen niet ivruscheu;
„3°. dat Z. J!, in dat geval de Luxemburgsohe
kroou eenvoudig ncderlegge, liet auu de Luxembur
gers overlatende, of zij bij nadere overweging in
hun particularistische afzondering willen volharden,
of wel zich mei Duilscldund of wellicht met Belgic
wenscheu te vereenigen;
„4°. dat Z. M. ingeval van afstand geen gelde
lijke schadeloosstelling geen koopsom van Prui
sen of den Duitsohen houd aanneme;
5°. dat Nederland uit eigen beweging aan Z. M.
een blijvende vergoeding voor het heuglijke verlies
van Luxemburg annbiede en dat de tweede kamer
der Sinten-Generaal te dien einde gebruik make vau
haar recht vau iniiiaiief;
„li", dat bij afsund van Luxemburg aan Pruisen
de nieuwe Duitselie bond lerens formeel verklare
af te zien van alle aanspraken op het voormalige
Duitselie hertogdom Limburg.
By de installatie van het nieuwbenoemde collage
van zetters voor 's rijks directe belastingen in de
gemeente Aarlanderveen, is een quasslie gerezen waar
in, naar 'l schijnt, by de wet van 5 April 1870,
Staatsblad n°. 63, niet is voorzien.
Geen der leden namelijk was genegen om zich te
belasten roet hel vele schryfiverk, dat uit de heffing
der patentbelasting voortvloeit; terwijl men daaren
tegen van gevoelen was, dat de bij de wet toege
kende schadeloosstelling, bij wijze vau presentiegeld,
in geenen deele behoorde te strekken tot betaling
van sch rijflooneti
De burgemeester, ambtshalve lid en voorzitter,
was aan deu anderen kant van meening, dat het
niet aanging ora de bedoelde werkzaamheden, uit
sluitend de rijksbelangen rakende, voor de ambtena
ren der gemeente-secretaire ambtshalve verplichtend
te stellen.
De vergadering moet besloten hebben om zich tot
de regeering te wenden met de vraag om inlichting
aangaande de wyze, waarop de onontbeerlijke hulp
voor het patentwerk gedcfroieerd moet worden.
Florence, 23 Oct. De geruchten omtrent on-
eenighedeu onder de ministers rijn ongegrond. De
Opinioue zegt, dat bij voortzetting der onderhande
lingen over een w apenstilstand liet Frausehe bewind
misschien zich gel roosten zou als preliminaire vredes
voorwaarden aan le nemen: liet ontmantelen van
Straatsburg en Meiz en het betalen eener schades
lóosstelling van twee milliarden, maar dat Pruisen
volhardt bij zijn eisch tot afstand van den Elzai
en Lotharingen.
Hetzelfde blad zegt, dat een aanzienlijk lid der
Katholieke party in Engeland heden uit Rome te
Florence is aangekomen. Men gelooft, dat zijn reis
in betrekking staat met de pauselijke qurestie. Hij
zou verklaard hebben, dat, naar zijne meening, waar"
borgen roer den paus rooe,ten vastgesteld worden
in overeenstemming met de regeering vau Italië.
Het bericht, dat La Marmora eene audieutie bij
den paus zou gevraagd hebben, is valscb.
Londen, 24 Oct. De gebroeders Baring spre
ken iu een brief liet beweren tegen, dat keizer Na
poleon ooit bij hen fondsen zou hebben gedeponeerd.
liet garnizoen van Parijs deed op den 21sten
twee uitvallen, waarbij liet teruggeslagen werd.
Hel gerucht loopt dat een zaakgelastigde van
Versailles in Engeland is aangekomen om over ze
kere voorsielJen le beraadslagen, welke ten doel
hebben den terugkeer der keizerin naar Frankrijk.
De koning vau België lieefi 50,060 francs gezon
den uan de gekwetste Duitscliers.
De Standard gelooft niet, dat da lusschenkomst
van Engeland eene schorsing der vyandelykheden
zou ten gevolge hebben; hel meent dat liet einde
iï
-f'S
IèV
