1
I;
Koloniën.
Laatste Berichten.
■V"
OOS T - N D I
Berlijn, 2 Nov, Graaf Bismarck heeft den
28slen Oct. nan den Noord-Duilschen gezant tc Lou-
ij—«Mu»
pitje op u", 1C4Q8.
1Ü434.
It op ii0. '2054.
ii". 2361.
9279.
Minister vin financiën
Ic Ambtenaren bij de ud-
|nne function zullen uit-
de commies 3de kl.
In postkantore te Gouda
k( namer, ten postkautore
j jlei teeas sedert eemge
lestigt zich dat nl.de bh.
|luar, de Waal en van
M. den koning hebben
Ütiitenl, -/aken. justitie,
men wijders verneemt
an Bosse en Fock belast
kabinet.
van financiën is het
[)e belanghebbenden wor-
vervolg van 14 tot 14
geslotene brievenmalen
Indië over Uuitschland
[taliaaiische pakkelbooten
lie en v,ce versa, en met
[van de Indo-Chineesehe
vijl daarentegen de ver-
kenmalen over Marseille
|>e pakkelbooten tijdelijk
neven, de gedrukte stuk-
loor Indië, die per geslo-
|disi worden gezonden, is
als bij verzending over
Iverzending der brieven-
Indië geschiedt van den
Jags uit Amstonlam ver-
lindt des Vrgdags plaats,
Iden 4 November aaust.,
ene supplementaire brie-
bestaande, zul volgen,
pat de brievenmaal via
dagen des Woensdags
amiddaga uit Amsterdam
der provinciale staten
des KoniugB, door den
den heer mr. J. Loudon,
elde mede, dat sedert de
de heeren J. F. Hoffman
hunne plaats tot ledea
de Bie, voor Botterdam
voor Sliedrecht. Na
Jrieven werd besloteu den
Sie dan ook na eedsufleg-
le beslissing over de toe-
feyu uit te stellen tot de
ïinissie tot onderzoek
|iei-torlatiug had geinlri-
i dat bg de herstemming
let waren verzegeld,
prdt mede.lecling gedaan
pervergadering ingekomen
die voor kennisgeving
(volgens werd tot de sa-
In overgegaan. Daarna
|inededeeting gedaan van
voor kennisgeving aan-
kommissiën gesteld of aan
eld missives van gedep.
onlwerp-bcsluit tot aan-
n enkel provinciale en
In uitgaven, dienst 1870,
Yzien in de betaling van
|ubestediug der havenwer-
praeadvies van gedep.
Ivan de weduwe van H.
perste klerk ter prov. griffie
|e tegemoetkoming voor
van 6 Sept. 1870, hou-
leuring van het reglement
|t> in Zuid-Holland.
•eft vervolgens verlof ver-
Ie vragen aan gedeputeerde
ld zijnde, is door den spr.
lg getreden van eene ban-
I, waaromtrent hij gaarne
Irgndering wenschte uit te
oiut korleiyk hierop neder,
polder «de Kleine Geer-
Iverlangen van gedep. sta-
liumen, volgens welke het
Inning lot ccnigwerk mag
goedkeuring van gedep.
stalen. Die bepaling oordeelde de spreker te zijn
in strijd met de wet en met het algemeen polder
reglement en als in hooge mate te overschrijden
de bevoegdheid aan gedep. staten bij beiden verleend.
Nadat zoowel de voorzitter als de heeren van der
Heim en van den 13erch van Heemstede, leden van
het collegie van gedep. staten, mede breedvoerig
hunne handelwijze in deze hadden verdedigd, en
daarbij hoofdzakelijk hadden doen uitkomen, dat art.
91 van het algemeen polderreglement, waarop dé
heer Blussé bepaaldelijk het oog had gehad, die han
delwijze niet in den weg stond, en dat bij gemis
nog steeds van eene nlgemeene wet op den water
staat, de behoefte zich had doen gevoelen om tns.
scheu beiden te komen, waar een polderbestuur
eigenmachtig, door eenig werk te belemmeren, de
uitvoering kon beletten van een werk, dat bij de
wet bevolen was, hebben onderscheidene leden
zich geschaard aan de zijde van den inlerpellant,
en, ofschoon hulde doende ann de goede bedoelin
gen van gedep. staten, evenwel meer of minder uit
voerig de gedragslijn van gedep, staten afgekeurd,
met beroep op de letter eu geest van de provinciale
wet en van het algemeen pelderregleinent. En ge
noegzaam algemeen werd daarbij de wenseh uitge
sproken, dat, om aan het bezwaar van gedep. stalen
te gemoet te komen, de meest geschikte en wettige
weg ware eene wgziging voor te stellen in liet alg.
polderreglement, waarin een vierde geval, als boveu
bedoeld, zou worden omschreven.
De beer Blussc voud alsuu, na den loop der be
raadslaging, aanleiding tot het voorstellen van eene
motie ven orde, waarbij hij in eetie vierledige for
mule als liet gevoelen der vergadering wilde zien
uitgesproken, dal gedep. staten ten onrechte eene
bepaling in de meerbedoelde keur hadden doen op
nemen.
Uithoofde van het gewichtige en moeielijke eener
beslissing over een dergelijk vraagpunt, deed vervol
geus de heer van der Heim eene andere motie,
strekkende om die beslissing te verdagen tot de vol
gende vergudering. De laatste motie ia naugenomeu
met 50 tegen 5 stemmen.
De vergadering is gescheiden tot heden.
Reeds maakten wij melding van de vergadering
die verleden zondag te Utrecht zou worden gchou-
Lden ter bespreking van de sociale qutestie. Om de
belangrijkheid der zaak meenden wij nan het verslag
dier vergadering eene llinke ruimte te moeten afstaan.
fwij oiitieeneu het aan het Utr. prov. en sted. Dagblad.
Duor de heeren de Jong van Beek en Donk, Hu-
brcclit en Testes is aan een lOOial personen, zoo
belangstellenden in den toestand van den werkman,
als vertegetiwourdigera van den werkenden stand,
ul, presidenten en secretarissen van werkmnnsver-
eenigingen, de uitnoodigiiig gericht, tot het houden
eener vergadering ter bespreking van een paar vraag
stukken, zeer aan de orde vau d«n dag, nani. dut
van de deelneming der werklieden in de onderne
mingen der patroons eu dat der postkantoorspaar-
bauken
Bij den beschrijvingsbrief werd tevens te kennen
gegeven, dat een voorstel ter sprake zou komen tol
vestiging van een permanent-comité belast met bet
voorbereiden en beleggen van vergaderingen als deze.
53 personen hadden aan die uitnoodigiiig gevolg
gegeven en waren Zondag in liet geb. van K. en
Wet. Ie Utrecht bijeen.
Met een korten welkomstgroet opende de heer de
Jong v. Beek en Donk de verg., eu deelde daarbij
me Je, wal eigenlijk hel comité, dat de vergaileriug
had bijeengeroepen, was en wat zich dat comité
ten doel stelde. In 't voorjaar werd te Amsterdam
reeds eer vergadering gehouden ter bespreking vau
de sociale quaestie, en hoewed die vergadering niet
tot tastbare resultaten heeft geleid kwam zij toch tot
dit gewichtig besluit, dat het toen fungeerend com-
mité was uitgenoodigd een nadere vergadering zoo
spoedig mogelyk, althans in 't najaar, te beleggen.
Dat comité waa echter uit heterogene beslauddeelen
samengesteld, en kon het niet eens worden noch
over de wijze, noch zelfs over het tijdstip waarop
aan het besluit der vergadering zou worden gevolg
gegeven. Daarom hadden de drie genoemde heeren,
die niet een fragment vormen van het vorig comité,
maar een nieuwe, kleinere uitgave daarvan, besloten
tot het doen houden van de gewensehte vergadering.
Het doel is tweeërlei: vooreerst, twee vragen te
bespreken, die zeer aan de orde van den dag zijn,
en waartoe het comité gelukkig genoeg geweest is
twee mannen te vinden, die op zieli genomen lu bben
haar in te leiden, en leti tweede een permanent
comité Ie benoemen, om van tijd tot tijd vergade
ringen van denzelfden aard te doen houden. - liet
comité nclil het wcnsclielijk, meer of minder perio
diek vergaderingen tc houden van belangstellenden
in de sociale qumstie, om die qmestie te bespreken
en de publieke opinie voor te lichten; doelt het
ivenscht die vooral ook te bespreken in tegenwoor
digheid van en met den werkman.
Er was op gewezen, dat dit gevaarlijk kon zijn,
omdat liet bij den werkman verwachtingen zou doen
ontstaan, die niet vcrwe/.eulijkt konden worden.
Het comité gelooft niet, dat die verwachtingen zoo
hoog zullen zyu, en buitendien, hetzg men er over
spreekt of niet, verwachtingen, ie bedriegelijker naar
mate ze onbestemd zijn, bestaan toch. Het comité
wil door hare bespreking met den werkman aan zijn
begrippen over haar slechts een goede leiding geven.
Spr. haalde Frankrijk en Engeland aan, als be
wijzen, dat gebrek aan belangstelling bij de burgerij
in den werkman tot noodlottige gevolgen leidt, eu
wees er op, dat ook bier te laude dat gebrek ann
h»1 -gstelPnj- h-st' -.t. Ook Bij ons -eli Je werkman
zich geïsoleerd. Het comité wenschl dat gevoel van
verlatenheid, 't welk wrevel en vijandige gezindheid
kweekt, te doen ophouden, door hem te bewyzen,
dat er menschen zgn, die warm deel nemen in zijn
lot en van harte willen meewerken, om het te ver
beteren, 't Zal van de medewerking van den werk
man afhangen, of dat doel zal bereikt worden of
niet. Slaagt de poging, het zal een stap nader tot
den vrede zijn. In ieder geval hoopt Spr., datzoo-
i.l niet dadelijk of reeds by de eerst volgende ge
slachten, er toch over niet al Ie langen tijd zal kun
nen gezegd worden, dat line goed ook in eenig land
de toestand van ücn werkman zijn moge, die nergens
zoo goed is, als iu bet vrjje, onafhankelijke en volks
gezinde Nederland.
De lieer Capelle (Arnhem) ging daarop over tol
het inleiden van het eerst aan de orde gestelde vraag
puntde deelneming der werklieden in de onder
nemingen hunner patroons. In zijne inieiding be
toogde deze, na op het verderfelijke gewezen te heb
ben vuil de communistische uf de socialistische rich
ting, die de arbeidersbeweging dreigt te nemen, dat
de sociale quasstie, dal is, zooals zij hier wordt op
gevat, de arheiders-qusestie, eigcidyk ontslaat uit
den strijd tussohen kapitaal en arbeid. Deze beiden
bestrijden elkaar, omdat zij elkaar niet begrijpen.
Om de sociale qucesiie op te lossen, moet men de
vechtenden scheiden. Zij zullen niet dan mokkende
uiteengaan, maar elkander later leeren begrijpen. De
coöperatie vnn kapitaal wordt reeds lang toegepast,
coöperatie van arbeid kan ook goed werken. Hiermee
kwam Spr. op zijn eigenlijk onderwerp. De parti
cipatie van de werkliedeu in de winsten van de pa
troons berust op een eenvoudig beginsel, de maat
schap. In deze maatschap brengt de een zijn geld,
de ander zijn vlijt. lie kapitalisten vereenigeu
zich waarom zou daartegen voor de arbeiders be
zwaar bestaan Ill beginsel is daartegen geen be
zwaar, ïuaar de voorstanders hebben het beginsel
door overdrijving bg de toepassing in een ongunstig
daglicht gesteld. Men heeft er een surrogaat voor
laeenen te vinden in arbeidsloon, en -zich daarbij
verdiept in gemoedelijke verweiischingen vnn loon
dienst, alsuf niet alle diensten voor louu bewezen
werden. Waar zij zoo werd toegepast, moest de zaak
mislukken. Elke onderneming toeli beloopt zekere
risico, en daarop is hij die toepassing niet gelet.
Men heelt gemeend, dat hel stelsel overal en op alle
ondernemingen toepasselijk was, en daardoor moest
het tot teleurstelling leiden. Spr. haalde daarop
verschillende sprekende voorbeelden aan, van onder
nemingen in Frankrijk en Engeland, waar het stelsel
gunstig gewerkt heelt, eu ging de voorivuarden na,
waaraan deze ondernemingen voldoen, en die tot
liet succes noodigzijn. Daaruit blijkt dat participatie
alleen gunstig kan werken bij die ondernemingen,
waar het arbeidsloon op den voorgrond slaat, en
het kapitaal in de tweede plaats komt, en waar
controle on mogelijk of zei r moeielijk is. Waar
kapitaal hoofd- eu arbeidsloon bijzaak is, of waar
voldoende controle kan uitgeoefend worden op de
werklieden eu het gebruikte materieel, daar werkt
het slelstel ongunstig. Bij de toepassing moet men
dus letten op denaard der ondernemingen eu verder
onderscheiden tusschen de werklieden, die men tot
dc deelneming toelaat; die moeten, van boven nf
beginnen1» alleen de meest ontwikkelde, de beste
werkliedei zijn. In handelsondernemingen zal
het stelsel meestal falen daar is het ook minder
noodig, omdat men daar geen eigenlijke werklieden
heeft. Spr's. conclusie was, dat de participatie van
de werklieden in de winst bij machte is, om de har
monie tusschen kapitaal en arbeid te herstellen, mits
het stelsel met beleid worde toegepast. Het aan
deel in de winst moet niet treden iu dc plaats van
liet loon, maar gegeven worden boven liet loon.
't kan goed werken in de industrie, niet in den
handel. Ten slotte stelde Spr. een resolutie voor,
volgens welke de vergadering zou besluiten de aan
dacht ook onzer industriëelen op dit stelsel te vestigen.
(Wordt vervolgd)
De Jam-Courant heeft onderscheiden besluiten me
degedeeld, waarbij de hervorming van het l'rcunger
stelsel huar beslag heeft gekregen. Do heer O van
Hees vertrekt derwaarts om de hervorming nader
te regelen de heer 15. 1"). Levyssohn Norman, con
troleur le khisse, is hein als secretaris toegevoegd.
De residentie wordt verdeeld iu 8 assistent-resi-
dentiüii der 2e klasse, als van Tjandjoer, Soeknboemi,
ljitjalengka, Suraedung, Tassik-Malaja, Manondjnja
en Suekupoera Kollotmet toevoeging van 5 con
troleurs der le, 5 der 2e klasse, alsmede 8 amble-
tcnareu ter beschikking. Het inlnudsch bestuur be
staat uit 5 regenten, 9 pathis, 5 mantri's kabopatten
5 hoofdpnnghoeloes, 63 districtshoofden, 150 onder
districtshoofden, enz. enz. De hoofdplaatsen Tjand
joer, Ban'-.g 6» üaroct tvorden iiigcücelu oh de
districten Maleber, Oedjong Eroeng-Koeloti en Soetji,
waartoe zij behooren.
Voorts wordt het recht van belastingheffing der
hoofden en priesters afgeschaft, de belastingen op
de rijstcultuur, het bedrijf en het slachten inet 1
Januari door den staat gelieven, enz.
Naar aanleiding daarvan schrijft de N. It. Cl.
Met verbazing hebben wij uit de Javascke Courant
kennis genomen van de uitvaardiging der besluiten
betrekkelijk de hervorming van het Preonger-stelsel.
Zoo is dan daar ginds de zaak reeds tot een be
slissing gebracht, terwijl er hier in de stalen-generaai
over beraadslaagd wordi
In de zitting der tweede kamer van 22 dezer vroeg
de heer Iusinger of werkelijk liet koninklijk besluit
tot invoering der hervorming reeds naar Indië was
gezonden; in dat geval, zei hij, staan wij v00r een
Jail accompli. De minister antwoordde, dut de ka
mer niet stond tegenover ecu fait accompli en toen
daarop de bepaalde vraag volgde: u( de minister een
koninklijk besluit naar ludië had gezonden tot uit
voering van den maat regel, ja dan neen, verklaarde
de munster dat er geen kouitiHyk besluit bestond.
Werkelijk is do maatregel niet ingevoerd bij ko
ninklijk besluit, maar bij besluiten van den gouver
neur-generaal krachtens machtiging, door den koning
verleendop dit verschil echter kan de minister
zich nimmer beroepen tot rechtvaardiging van het
antwoord, dat hij den heer Iusinger gaf. In elk
geval stond do vertegenwoordig wel degelyk voor
een fait accomplide besluiten van den gouverneur-
generaal zijn geilugteekend van 10 September en in
de Javascbe Courant van 13 September openbaat
gemaakt, terwijl op 22 October de tweede kamer
aan den maatregel hare goedkeuring heeft verleend
ea de eerste kamer haar votum nog moet uitbrengen.
Daarin ligt eene algehccle miskenning der eischen
van onzen regeeringsvorm, die diep te betreuren is
eu die wy ons van den minister te minder begrij
pen kunnen, na zijne verklaring, dat de gouverneur-
generaal den maatregel had kunnen uitvoeren zonder
tussehenkomsl der wetgevende macht, maar dat deze
minister dat niet had gewild.
Heeft (le gouverneur-generaal legen de bevelen
van het opperbestuur gehandeld P Had hij geen mach
tiging des kouings outvaugen, ot heeft hij vau die
machtiging een voorbarig gebruik gemaakt P
Of wel heeft de minister van koloniën in de tweede
kamer eene dubbelzinnige rol gespeeld, die èn van
diepe miuachtiiig jegens de veriegenwoordiging èn
vnn groot gebrek aan oprechtheid en waarheidsliefde
getuigen zou?
Wat daarvan zy, wie de schuld ook drage, het
gebeurde verdient zeer strenge afkeuring. In eene
gewichtige zaak gewichtig in politiek en in fi
nancieel opzicht is eene beslissing genomen builen
de vertegenwoordiging n:n en terwijl hare goedkeuring
wel ingeroepen, muur nog niet verleend was.
De tweede kamer heeft een ernstig debat gevoerd
over den voorgestelden maatregeltalrijke bezwaren
werden daartegen ingebracht, maar ook met ijver en
warme overtuiging werd hij verdedigd; slechts met
eene meerderheid van drie stemmen vereenigde de
kamer zich met de voorstellen der regeering en
dit alles geschiedde, terwijl reeds zes weken te voren
de maatregel was tot stand gekomen Met de wet
gevende macht is dn» gespeeld. Wat moet er op
deze wijze worden van de waarheid van onzen re
geeringsvorm eu van de waardigheid van vertegen
woordiging en regeering beiden Wat van de be-
teekenis, die de wettelijke vaststelling der Indische
begrooting heeft
Versailles, 2 Nov. Gisteren middag heefi de
heer Thiers met graaf Bismarck een onderhoud ge
had, hetwelk drie uren heeft geduurd.
lieden morgen vroeg heeft hij den koning eene
militaire conferentie plaats gehad, waarbij graaf Bis
marck tegenwoordig was.
Des namiddags ten twee ure heeft graaf von Bis
marck eeue tweede conferentie met den heer Thiers
gehad.
