TJAND
V
mi#tr-
i ijil niet in rus., het is
'urlog begint legen (Ie
"en de jongens raet vnnn-
i (d door, en de Duitsehe
gednyhtig dyt kleine oor-
Unnen hebben, heeft het
ebmatie nil te vaardigen
ebt, waarin onder verwij-
»i leg, wordt gezegd, dat
s bij herhuling| van zulke
opgepakt en bovendien de
ii boeten geslagen.
Novembek.
plaats geluid de vroeger
'i g van straatklinkers enz.
minste inschrijvers waren
H'hlsohe stranlklinkers, van
mfoort, per mille 17,25
e straatklinkers, van den
t a ƒ15,— N°. 3. 75,000
00 blauwe IJselstraatklin-
uderak, in massa 663,60,
gelegenheid het adres van
en Fabrieken alhier, waar-
er werd melding gemaakt,
Iv ut den volgenden inhoud:
eelt onze kamer kennis geno-
eering aangeboden wetsout-
het patentrecht. Kotot toch
dan zal aan den meermalen
ii wensch gehoor gegeven
n van eene zéér héltmine-
kende, belasting. Onze kn-
s tot aanprijzing van dat
aandacht is gebrnoht, wil
moeien met eene opsomming
er pateuthclasting pleitende
.uir bekend dat tegen die
i voeren eener belasting op
van vele zjjden bezwaren
die ouzo kamer meent niet
ang te zjjn, dat zij zouden
ming van het oitderiverpelijk
ineming waarvan de publieke
orden gedragenOm al die
tier de vrijheid U mijne Hee-
.oeken het ontwerp van wet
belasting op de inkom-ten
oht vat, patent, aanteneineii."
me vergadering van de af-
rale kiesvereeniging geliou-
zing van 5 oandidateti voor
del in plaats van de aftre-
uly, B. van Galen, P. Goede-
gc Jr. en W. Hoogcmlijk VYz.
zal worden overgegaan tot
leden in het bestuur wegens
der lilt. Jonker, Tartvcn en
van den heer Tebbenliolf.
en uit tot getrouwe opkomst,
zers zijn vour de kamer van
de bepaling in 't reglement,
tegenwoordig zijn om can-
ilen. Ook ia de keuze van
g op de verkiezingen in het
r belangrijk.
eerste kuuier vnn Donderdag
voortgezet over de Indische
jlcr van Koloniën was thans
Iegon zijne rede aldus Niet
t ik ditmaal het woord op,
hyrilykat da laatste maal is
ga spreken. Eeu drom van
eb op dit oogeablik aan mij
(keurig, mnar ook vooral ten
redevoeringen, gisteren in
IetiInderdaad, de kaïner ge-
au te nemen, dat ik tot rayu
g noodzaakt zie betrekkingen
mijne innige overtuiging mat
(i rende macht hebben gestrekt
n lederlaml en Koloniën. Maar
k mij bevind, én pliysisch én
|u «eiiiil onthouding voor. Ik
reken dan strikt noodig is.
tulijk niet meer te /eggen na
n hier gehoord, de rede, waar-
-preker uit Zuidhollund (den
Ii-tmijn warmen dank betuig;
n j des te meer waarde Itatl,
i beeft eene bekendheid met
lureude 20 jaren die rede
die mij daarenboven zooveel goed heeft gedaan, om
dat ik me-r dan een ander weet (op grond van
langdurige ervaring) dat vriendschap of welke per
soonlijke betrekking ook dien man niet zou weer
houden Ie zeggen, hetgeen hij volkomen waar acht.
De heer van Twist heeft terecht de qumstie ge
noemd de qutestie van het incident. liet was een
incident in tweeërlei zin. De vraag, die door mij
in de tweede kamer moest brhandeld worden, werd
geheel incidenten' gedaan. Een spreker stond op,
weuschte beschouwingen voor te dragen tegen den
maatregel en vroeg: staan wij reeds voor een vol
dongen feit? Indien dit het geval was, zou bij niet
voortgaan met spreken. Daarop heb ik geantwoord
zoo kort mogelijk, dat men niet stond tegenover
't secorn'i. Ik ken niet anrl»
de begrooting en voer die hervorming en voor den
minister waren maar die na 't voor dezen ge-
vruagde ontslag uit hnffeliikheid jegens den aan
staanden minister geone beslissing wilden nemen in
eene zoo belangrijke zaak.
Vij betreuren den uitslag vnn die slamming. Daar-
gelsten nog of de minister zich volkomen verant
woord heeft ever de afschaffing van het Preanger-
slelsel, nog voor dat de geiden waren trw»estn,in,
gelooveu wij toch dat in geen geval 's la' clang
door de afstemming wordt bevorderd,, 'erugl de
kans bestaat dat daardoor eene, ook volgens enkele
tegenstemmers, werkelijk goede maatregel voor lan
gen tijd wordt uitgesteld.
Even als de tneede kamer is nu ook de eerste
antwoorden, omdat ik den spreker niet kon verhin
deren zijne rede voort te zetten en den maatregel
te behandelen. Eerst Inter zou de beurt aan mij
komen om nlle punten te behandelen. Maar het
was ook een incident in eeu ander opzicht, want
het bekend worden der afkondiging van de ordon
nantiën was een incident, was voor mij eene aller-
onantigenaamsie verrassing. Wat zal ik nu va» dit
incident zeggen? Ik meen voldaan te hebben aan
den plicht der ministeriele verantwoordelijkheid. Ik
heb medegedeeld ai wat ik wist; al wat ik zeggen
kon, heb ik getrouw uiteengezet; in de stukken
alles medegedeeld wat op dat onderwerp betrokking
heeft. En wat mij nu betaamt? Het oordeel der
kamer af te wachten. Dat er leden zijn die uit
mijn exposé, tegen myn zin, gevolgtrekkingen allei-
den, ik kan het niet heipen. Ik eerbiedig het recht
van ieder lid om uit mijne woorden alle mogelij-
Jte gevolgtrekkingen af te leiden, maar ik vindiceer
voor mij ouk het recht om te zeggen: de feilen ge
ven tot uwe gevolgtrekkingen geen aanleiding; ik
vindiceer voor mij het recht het bewustzijn te heb
ben dat al die bijgedachten, die men in mijnt rede
gezocht heeft, niet in mij tiin geweest.
Vervolgens trail de minister in eene beantwoor
ding der bedenkingen, die door onderscheidene le-
tegeu Zijne verdediging waren ingebracht, waarbij
hij aan de kamer den ernstigeu raad gaf zich niet
te laten meeslepen tot verwerping van de begroo
ting om redenen daar buiten gelegen en die begroo
ting niet te makelt tot een veld van politieken
strijd. Daarna behandelde hij nog eenige punten
nopens de begrootiug in het algemeen.
De replieken, die op deze in alle opzichten uit
muntende rede volgden, brachten weinig nieuwe
elementen aan liet licht, doch een paar nieuwe spre
kers gaven echter aan de discussie een geheel nieuwe
richting Eetligszins deed dat de heer van der I.ek
de Cercq, die vooral om (le cijfcis de brgrooting
zou afstemmen, maar tevens opmerkte dat bet wen-
schelijk was den aanstaanden nieuwen minister niet
voor de reorganisatie der Preanger-regentschappen
als een voldongen feit te plaatsen. Maar vooral
was het de heer Sassen, bij wien de heer van Meeu
wen zich aansloot, (lie een zeer eigenaardig stand
punt innam. Hij was door de verantwoording van
den minister volkomen bevredigd, stelde in dezen
een volledig vertrouwen, en had noch tegen de
reorganisatie der Preanger, noch tegen (Ie begrooting
in 't algemeen bezwaar. Maar j zou legen
de begrooting stemmen nu de min. aftrad, opdat
zijn opvolger niet vooreen fait accompli zou worden
geplaatst, maar dadelijk gelegenheid zou hebben om
zijn denkbeelden te ontwikkelen. Ztjn votum strekte
in 't minst niet om deze hervorming af te keuren,
maar was uitsluitend een volurn van uitstel.
Te vergeefs trachtte de minister deze sprekers van
hun gevoelen terug te brengen. Een begrootiug,
meende hij, was een erediet, waarvan geeu minister
gebruik behoefde te maker, wanneer hij niet wilde.
De opvolger van den minieler zou dus door de
nntiuemiug dei begrooting niet aan de reorganisatie
der Preanger gebonden zijn. By hoofdstuk IX der
stantshegrooting zou hij gelegenheid hebben om zijn
denkbeelden uiteen te zetten. Het bezwaar was te
begrijpen als men tegen, maar niet nis men voor
de hervorming van hel Preairgerslelsel was. Uitstel,
voegde de heer van Twist er bij, was de slechtste
beslissing die men nemen kon de zaak was vol
komen in staat van wijzen, en men moest aanne
men of verwerpen.
De uitslag was echter voor de begrooting t iet
gunstig, want hoofdstuk I (uitgaven in Nederland)
i's wel aangenomen met lf) tegen 12 stemmen doolt
hoofdstuk II (uitgaven in Didiii, waarbij bet gew ijzig'l
Preanger stelsel is opgenomen) is verworpen met
tegen 16 stemmen; middelen m Nederland aan;
n imen met 23 tegen 10 stemmen en middelen
Iridic mede verworpen met 17 tcgtn 16 stemmen.
Uil (leze stemming valt hoegenaamd geen resul
taat te trekken, daar minstens 3 ii minderheden
de kleine meerderheid vormden. Zij toch die tegen
de begrooting waren en zij die tegen de hervorming
van 't Preangerstelsel nismede zij die tegen den
minister waren, kregen steun bij enkelen die voor
kor' I t t. 'Af'ere b»eenrp;
'"«c^irNn
Donderdag had te Utrecht de aangekondigde bij
eenkomst plaats van de belangstellenden in het tot
stand komen van een A/gemeenen Vredebond voor
Nederland. De vergadering, die vry talrijk werd be
zocht, heeft achtereen volgens de volgende besluiten
genomen 1°. dat er zal zijn aansluiting van alle
Ned rlandsche vredebonden en vredevereenigingen
2°. dat er zal komen een Algemeen Nederlandsck Vre
debond met een hoofdbestuur in den Hang. Verder
heeft de vergadering benoemd eene commissie van
uitvoeriug, welke zich belasten zal met het ontwer
pen van statuteu. Tot leden de/er commissie werdeo
aangewezen de heeren Asser, de Bosch Kemper, Jol
les, Bachiene en Keller van Iloorn.
maken echter nog al eene gunstige uitzondering,
maar wat de winteraardappelen betreft, deze zijn
over het algemeen in erge mate door de bekende
ziekte aangedaan, zóó zelfs, dat, naar gissing, wel
de groots'e helft, als voor de consumtie onbruik
baar, zal moeten worden weggedaan. Een natuur
lijk gevolg hiervan is, dat voor de goede soorten
hoogt* prijzen moeten worden besteed, hetgeen, voor
al met opzicht tot de behoeftige volksklasse, wel als
betreurenswaardig mag worden aangemerkt.
Van Scheveningen verneem' men dat de verzen
dingen van bokking naar België, Duitechland enz.
hand aan hand gaan met een voorbeeldeloos aan
zienlijken aanvoer van steurharing. Sedert den 20n
der verleden maand tot en met den 10etl dezer zijn
«Idas'* wederom aangezet niet tuinder dan 104 haring
schuiten, die gezamenllijk hebben aangebracht bijna
10 tnillioen stuks sleurharing en toch daalt de markt
niet. Dat de mirkt zoo hoog blijft, zal ook wel
daaraan mogen worden toegeschreven, dat de Fran9che
visschers liefst niet in Frankrijk, om voor hun
geldige redenen, hun visch binnen brengen. De
pink van den reeder M. de Niet Az., stuurman P.
Koeleveldt, heeft iu hare vier volbrachte reizen
8980 besomd.
Aan het museum Wessel Knoop9 werden dezer
dagen door den heer Steup te Arnhem nfgestaan een
paar herinneringen aan den Franseh-Duitsclien oorlog,
o. a. een splinter van een granaat, een fragment van
eeu luchtballon, een chassepólkogei en een mitrailleusc-
koge], beiden in de huls.
Zij zijn afkomstig van den zoor van den heer
Steup, den drieëntwintigjarige» Feld-Zahlmeister (kapi
tein kwartiermeester) die te Ilagenau is bezweken, na
den oorlog tegen Oostenrijk te hebben medegemaakt,
terwijl hij hij de gevechten hij Saarbriicken, "Wörtb en
Mets tegen wooroig was. II y stierf aan den buikloop,
nadat hij, even als eeu groot deel van het leger, 48
nachten in het veld had doorgebracht. Den Isten No
vember overleed hij a het hospitaal te llagennu, eeni-
go oogenblikken na de aankomst van zijn vader, die
de begrafenis op het kerkhof aldaar bijtvooude. Het
was, zcide dt geestelijke, de eerste maal dat ecu
vader tegenwoordig was bij die plechtigheid op dit
kerkhof, waar duizenden militairen ter aarde zijn
besteld.
Aan den vader werd behalve hel traktement,
dat later wordt overgemaakt alles gegeven wat
zijn zoon bezat, en daaronder waren genoemde voor
werpen. De kogels van het chassepdt geweer zijn
bekend die van dt mitrailleuse zijn anderhalf maal zoo
groot. De granaat-splinter was afkomstig van een
granaat, in de onmiddelyke nabijheid van den over
ledene gesprongen, en had een g«t vhii vier vijf
voet in dm grond geshgen. Het fragment van 1 en
luchtballon beslaat nit stevige geruite .ijde, en is
overtrokken met eene zeer dunne laag guUa-percba.
die de sporen vertoont van het gas, dat het besloten
heeft. De hallo» werd door de Fransclien uit Metz
opgelaten en door de Pruis9e» geschoten.
Behalve de thans overledene, heeft de heer S. nog
twee zonen en een schoonzoon by het Duitsehe
leger. Een van hen ligt te Saarbriicken, de andere
voor Parijs.
De vereeniging „Vriendenkrans" te Moordrecht,
zich wijdende aan de beoefening der voordracht, gaf
A'oensdagavond eene uitvoering, die met den besten
it9lag bekroond werd. llceds de keus der stukken
va? zeer gelukkig, liet eerste was een oorsprouke-
ijk tüoneelstuk in 5 bedrijven, getiteld: t,Het was
maar een Loods'het tweede eene vaudeville in écn
bedrijf: Zonder Tamboer of TrompetterElf jon
gelieden, z-AO dames al9 heeren, traden er op, die
zich allen loffelijk van hunne tnak kweten. Een
talrijk publiek bewees op nieuw belangstelling in
1 deze nuttige vereeniging, die ooiw nu hare uitvoe
ring weder dienstbaar mankte aan een liefdadig doe!,
door de ruime opbrengst iu handen te stellen der
commissie, die, als de behoefte in den winter spreekt,
gewonelijk optreedt om bijzondere giften voor de
hulpbehoevenden van alle gezindten nuttig te be
steden.
Een bal, waarop de beste en aangenaamste toon
heerschte, volgde op de voorstelling en duurde lang.
Het was in een woord «en genotrijke avond, waar
voor de vereeniging ten volle dei) dank verdiende
die haar met den wcnsch tot voortdurende» bloei
werd toegcbrucht.
Men meldt uit Leeuwarden: De oogst der aanlap-
pelen in deze provincie laat, naar men verneemt,
zeer veel te wensohen ever, wat nl. dc hoedanigheid
van dat gewas aangaat. l)fi vroegere soorten alleen
Uit eene circulaire aan alle voorstanders van liet
volksonderwijs cu de onderwijzers in Nederland,
deelen wij 'i onderstaande mede
l)en 12 Ortober jl. kwamen in het gebouw voor
Kunsten en Wetenschappen te Utrecht, bijeen eene
commissie uit liet 7®, 8® en 9e district van Gelder-
land, eéue uit Leiden met afgevaardigden uit 's llage,
Arnhem, Haarlem en 's Bosch benevens een aantal
onderwijzers en belangstellenden, waaronder de oud
schoolopziener Gille Heringa, de directeur der bur
ger dag- en avondschool dr. H. Wefers Betlink en
eenige leeraren dier school, om met elkander te be
spreken de oprichting eener Nedei laudsche vereeni
ging tot verbetering der lage onderwijzerstractemen-
ten iu ons land. Tijdens de vergaderiug ontving
men per telegram een blijk van instemmiug van
prof. Salverda uit Groningen, een bewijs te meer,
dat deze zaak de sympathie van iederen voorstander
van goed volksonderwijs zal wegdragen.
Na breedvoerige discussie werden, de punten, in
nevensgaand concept reglement neergelegd, aangeno
men oin te dienen tot grondslagen voor het stichten
eener dergelijke vereeniging
Vau verschillende zijden ontvingen we de ondub-
belzinnigste blijken, dat de zaak, die we voorstaan,
ook met het oog op de tijdsomstandigheden, wen-
schel ijk en dringend noodig is,
lteeds hebben onderscheidtue invloedrijke personen
hunne ondersteuning toege/egd.
Wy noemen slechts de hh. rnr. D. J. baron Mac-
kay te 's llage, de schoolopzieners dr. Trosóe te 's
Bosch, prof. de Goeje te Leiden, mr. A. Pijnacker
Hordijk te Tiel dr. E. Epkema en W. J. Bonte
dirtcieur en leeraar aan de hoogere burgerschool te
Znlt-Bommel, de leeraren Wendel en Wolterink te
's Bosch, J. A. van Dijk te Leiden benevens de
hoofdonderwijzers uit het 3e disir. van Zuid-Holland,
het 7®, 8e en 9e distr. van Gelderland, het 1® distr.
van Noord-Brabant en een aantal andere heeren.
Op bovengen, bijeenkomst werd besloten op Za
terdag den 28 November a. s., des voormiddngs ten
één ure in hei gebouw voor kunsten en wetenschap
pen te Utrecht, eene algemeene vergadering te hou
den om raar aanleiding van nevensgaand concept
reglement de vereeniging tot stand te brengen, een
hoofdbestuur le kieren en le regelen wat verder
noodig zal zijn.
Wy roepen nlle voorstanders van goed volksort-
derwys, alie ambtgenoot*» in Nederland op om die
vergadering'by te wonen en dooi hunne medewer
king eene zaak ts bevorderen, die niet anders^j dan
gezegende vruchten voor o»9 volk kan afwerpen.
Aldus besloten te Utrecht, den 22 October 1870.
De commissie uit De commissie uit de 3 districten
van Gelderland,
Leiden,
W. Haanstha,
N. Gouwentak,
J. F. tan der Blij,
J. van den Bosch,
W. F. Oost vein.
Conctpt-fsglcmtnt. E
C van Drimmelen,
L. Laan,
A. A. van Gooi,
J. Schoondermark,
Jb. van den Berg.
bestaat eene Nederlandsche
vereeniging, die zich ten doel stelt dadelijke hulp
•au minbezoldigile en daardoor hulpbehoevende on
derwijzers te verschaffen en voortdurendb verbeter! ig
der onderwyzer9tractemen<t'ii tot stand te brengen,
tem eindt de^c te doen overeenstemmen meidekrn-.i-
ten, d»e van hen geëischt worden en met hunne po
sitie in de maatschappij.
De vereeniging sirckt zich uit over het gcheelc land.
Alle belangstellenden in het onderwys kunnen
lid zijn.
De vereeniging bestaat uit afileelingen onder een
hoofdbestuur-
Elk lid betaalt ccne geringe eoiitribulie.
