Laatste Berichten.
aa ni der Ministers toe-
|n el il»" besluit overgedragen
1 _-io van toezigt, dat slechts
leve i werd geroepen, en met
emenieu op 1 April 1869 zou
Ipril terd nader bij K. besluit
rsib n°- 20) tot October
Irgentmcne soheiding van Kert
i id 'erlangende le doen over-
t 1 ngor met het inwendig
i'erei lc moeten inlaten. Zij
ïvlc tert gcli.ike vrijheid ver
and fre gezindheden genoten
Im ec termijn van drie jaren,
t'- h t beheer harer goederen
en, tonder inmiddels ve:i de
|e regimenten verstoken te zijn.
coll igie van toezigt, dat uit
roepr i scheeu te zijn om de
lor te lereiden en uit te lokken,
Yjnil geheel verloopen, steeds
Ten lopende van een der
Mini iters nog eene wijziging
13 Tebruarij 1866 te zuilen
|et ve'wezenlykt, en het alge-
zigt «telde toen het voorloopig
er 1818 vast, welk laatste aan
|rd to gezonden.
cofléRe geene wetgevende be-
jtls be meermalen, in overeen*
«oele van de regeering, zelf
|i< -ft, oezigde het slechts den
ufw II dut besluit alléén door
regtigeldig worden.
Ir het elgemcen collegie besloten
iri gjesent op hetbeheer te
n de goedkeuring van de ge-
men, sehijnt men later voor
t z\ji teruggedeinsd,
lint vm 12 Octobef 1863 moest
I gugtldig worden, en de g«-
'lurt K opgeroepen benoemde
fcr Ke k voogd en, en beide ver-
Igevaaittigden om tc geraken tot
(ittemein collegie,*nan wolk laat
ste, «as opgedragen hit vast-
tief eglement op het beheer.
|8(i9 grng, ook te Gouda, het
■rkropgden op de nienwe over
Notaoelen voor de oude, met
|a i he opgedragen medebeheer
i K.
men c»llegie van toezigt stelde
It e nalero regeling vati hof bet-
de di den 12 Julrj; 1370 uit
Algemeen reglement op
|e tjke goederen en fondsen dev
n Nederland en hot toezigt
ut unseen uitvloeisel van het
d ts d-.* laatste rcgtsgeltlig dan
te nie meer te stemmen over
Igemes i collegie schijnt echter
icvcnt van de rcgtsgeldigheid
nesbit en krachtige gronden
-chijltnde geschriften daartegen
"tneercollegie schreef de kerk-
,n dat de grond waarop men
■.r in tregtcn zou zijn, wanneer
It was -an een deugdelijk bewijs
•krlijk [eweten heeft wat de be-
No abelen door haar gekozen,
ten ernstigste de kerkvoog-
zorg in dat tie gemeente, ter
iiiihaviig harer regtcn, liet be-
t btacer harer goederen heeft
in ng t It tie voorloopigc organi-
icming wan het nu vastgestelde
i l
werd n de gecombineerde ver-
'igden ten NotabeleW besloten de
i' T op je roepen, tn op de vraag
■ft geitgeld tloor toetreding tot
tisatieqen door nnnneming van
reglemmtP antwoordden, op 10
net mén, 238 met ja.
it dat ,em
wet| gat te Gouda over dat
t fiordt a gewisseld zijn en dat
|i t ie cvolgtrekkingen gemaakt
bijn i gocne vraag zijn. Hij
teder, ien het bekend is hoe
van Ifedcrlnnd slechts de keus
vstie vas tusschen Algemene
'heer dat het antwoord neen
nj beteer wil.
"tt Uien, 'le qumstie zich niet
ui als «el elders.
In Gouda hebben velen, zegt men, alleen daarom
neen gestemd, omdat men ontslagen wilde worden
van een Collegie dat bij meerderheid van stemmen
besloten had tot verhooging van de predikantstrac-
tementen.
Gesteld dat men gelijk had, ofschoon het wel
nooit te bewijzen zal zijn, omdat geen stemmende
by zijn uitgehragte stem heeft verklaard waarom hij
zóó en niet anders stemde, zou dan het antwoord
neen' op de bovengenoemde vraag nog eene andere
botcekcnis kunnen erlangen? Zou dan uit het ant
woord neen op de duidelijke vraag of men zich wil
aansluiten en het lleglenient aannemen, ooit iets
antlers kunnen worden afgeleid dati dat men zelf
_c,:.te: ven ..I' fa "rij wi' 'ij. cj- zc.dau',,
reglement te maken, met zoodanige beheerders, met
of zonder loez.igt, als men zelf zal verkiezenP (leen
onbevooroordeelde zal dat, dunkt mij, ontkennen.
Goutlu heeft dan nu regt op een Vrij Beheer, dat
wil zeggen, de Hervormde Gemeente van Gouda
kan haar goedereubeheer zoo regelen als zij zelve
verkiest. Maar de Gemeente moet dat dan ook
doen, omdat de wetgevende bevoegdheid aan haar
•door den Koning is teruggegeven, en zij die be
voegdheid aan geen ander mag overdragen of over
laten.
Dat regt van de gemeente werd in de gecombi
neerde vergadering van Kerkvoogden en Notabelen
»e Gouda, met groote meerderheid, erk"nd, en dien
ten gevolge besloten de gemeente op te roepen om
zeven personen te benoemen, wier tftuk zal zijn een
reglement Van beheer te outwerpen, hetgeen dan ter
goed- of afkeuring aan de gemeente zal worden voor
gelegd.
Hoe is het nu inmiddels met de Kerkvoogden en
Notabelen gesteld Bestaan die nog als zoodanig
of heeft hunne betrekking sedert de ueev-stemming
opgehouden
Het laatste is, geloof ik, alleen juist. De betrek
king vaft Kerkvoogd en Notabele is met het vervnl-
ïeik van het voorloopig hes'uit van 12 October 1868,
.waarop die steunde, tevens vervallen.
Of bestaat dat voorloopig besluit nog?
Aangenomen al dat de gemeente van Gouda wer
kelijk geweten heeft wat zij deed met het benoemen
•van 'Notabelen tot een gedeeltelijk heel ander doel
dan vroeger, toen ook jaarlijks eene benoeming van
Notabelen plaats haden aangenomen al dat het
bedoelde voorloopig besluit werkelgk door uitvoering
regiagelilig is geworden, iets wat bezwaarlijk zoo maar
aan te nemen is, nu het geheele besluit zelf nirc.m-r
ter kennis *.»n de Geniiente is gebrugt, en eene uit
voering door Kerkvoogden en Notabelen niet voor
eene uitvoering tloor de Gemeente kan gelden dan
heeft de gemeente toch door haar later neen den
draad, die haar slechts voorloopig aan de Algemeene
Organisatie verbond, goheel afgesneden, en daarmede
moest noodwendig evenzeer het voorloopig besluit,
dat een 'deel van die Algemeene Organisatie uit
maakte, op datzelfde oogenblik voor haar alle ver
bindbaarheid hebben verloren.
Daarenboven art. 20 van dat voorloopig besluit,
bepaalt, dat de beheerders zich gedragen naar de
.reglementénen besluiten van de -egcering uitgegaan
tot dni die door andere bepalingen sullen sijn ver
vangen; en (laar nu die vervanging werkelijk heeft
plaats gehad door het Algemeen Reglement, zoo be
staat in het geheel gecuc wet meer voor de b teer-
ders te Gouda, al verwierp de gemeente dat alge
meen reglement.
Eene meening door enkelen voorgestaan, dat tloor
de verwerping vnn bet algemeen reglement, do be
staande Kerkvoogden en Notabelen in htm beheer
zoutten zijn bekrachtigd, (lat zij zonden kunnen
zelfs moeten aanblijven z.oo lang zij zelve maar
verkozen, aangezien het voorloopig besluit geen tijil
van aftreding bepaaltdat alz.oo wel (Ie algemeene
organisatie verworpen is, maar het voorloopig be
sluit om daartoe te geraken, is blijven bestaan, is
nlzoo in strijd zoowel met den geest, als met tie dui
delijke woorden van het voorloopig besluit z.eir.
Kerkvoogden en Notabelen te Gouda gingen ilatt
ook m. i. bij hun voornoemd besluit teregt uit van
de mecning, daarin opgesloten, dat de Gemeente be
voegd is andere beheerders te benoemen, en rij ver
klaarden zich alleen maar bereid de zaken gaande te
houden, tot dat beheerders Volgens het te maken
reglement de administratie zullen kunnen overnemen,
omdat men niet, hoe kort ook, zonder beheerders
kan rijn. l
Velen mogen het nu betreuren, en ik betreur het
met beu, dat men zich tiiet liever beeft aangesloten
aan de algemeene organisatie, omdat een toezigt van
een ander Collegie in tie gemeente gewoonlijk ntel
zoo goctl en z.oo gunstig werkt als ren toezigt van
een hooger Collegie daarbuiten, de korkeguc.leren
te Goutla zijn gelukkig echter nog niet aan wanorde
of weerloosheid prijsgegeven, en de gemeente <e-
houdt altijd (Ie bevoegdheid om liter, wanne» t
vrii beheer niet bevalt, zich nog aan de algemeene
orgnnisatie aan Ie sluiten.
Ine mij tie eet aandoet van het bovenstaande te
lezen zal weiligt vragen, waartoe dat geschrijf
Aanleiding daartoe gaf mij het, Voord van den
heer dr. Vorstman, rustend predikant te Gotldn, ge
titeld het Neen, enz., juist nu in het licht versche
nen, terwijl de gemeente reeds is opgeroepen om op
21 November e. k. zeven personen tc kiezen, wier
taak is een reglement te ontwerpen.
In die brochure, pag, 4, geeft do schrijver als
zyne overtuiging te kennen, dat de meening, meer
en meer, volgens hem, door tic publieke opinie ge
volgd, dat de Collegicn valt Kerkvoogden en Nota
belen vervallen zijn, wtjl eens verte vnn onfeilbaar
zou kunnen z.ijuvertier dat tie Kerkvoogden en
No'-he' j oor hol f 'g»brsgtB ne»* ""last «--'en
naar een eigen, door de gemeente goed tc keuren,
reglement tie kerkelijke fondsen en gocdcret te blij
ven besturen en dat de gemeente van hare zytle
magt noch regt heeft om die mannen van hunne
betrekking vervallen te verklaren.
Was dat juist, dan moest de gecombine rde ver
gadering van Kerkvoogden en Notabelen tt Gouda
r,og op haar besluit terugkomen, omdat zij niet aan
de Gemeente moet opdragen, wat de Gemeente haar
reeds in last had gegeven, en omdat bare Ictlen zich
niet eenvoudig als tijdelijke tcaarnemen van de kerke-
goctleren mogen beschouwen, wanneer zij werkelgk
nog de betrekking van Kerkvoogd en Notabele be-
kleeden als vroeger. De schrijver geeft het wel al
leen maar als meening, en als zijne mcening le kennen,
zonder eenigen grond daarvoor aan te voeren of
de publieke opinie te weerleggen doch het twijfel
achtig stellen van een regt door iemand zoo hoog
aangeschreven en kuutlig erkend als dr. Vorstman
is, al geschiedt het met geheel andere bedoeling,
reeds in staat om nieuwe verwarring, waarvoor hg
zelf bevreesd is, daar te stellen, en om velen, die,
zelve de zaak niet kunnende beoordeclen, gaarne op
autoriteit afgaan, in de meeuing te brengen dat het
verstaniligst zal zijii, bij den beweerden strijd over
liet regt van de gemeente, stil 't huis te blijven en
geen deel aan de verkiezing tc nemen. Om het
laatste te voorkomen schreef ik het bovenstaande,
leder inoet wel goed overtuigd z.gn dat op het oogen-
blik*alle magt berust bij de Gemeente, en ieder stcm-
geregtigtle moet tloor die overtuiging zich niet alleen
verptigt, maar tevens opgemekt ea gedrongen gevocleu
om in eene zoo hoogst belangrijke zaak geene laauw-
heid en onverschilligheid te toonen, maar raetij'.er
en liefde voor het belang van de geheele gemeente
aan de stemming deel te nemen.
De brochnrc werd, volgens hetgeen wy pag. 10
lezen, geschreven met het doei om hen, tlie er mede
onbekend z.gn, met den waren toestand tier zaak
bekend te maken, en zoo als uit den zamenhang
blijkt, schijnt met de sank alleen bedoeld (Ie ver
hooging van het predikantstractement. Jammer is
het dat de voorlichter, die zieli bepaalt lel bestrij
ding van de gronden tegen de verhooging tloor
iemand in de Goudsche Courant aangevoerd, zich
niet eerst zelf heeft laten voorlichten omtrent de
gronden dnarlegen in de gecombineerde vergadering
van Kerkvoogden en Notabelen behandeld. De zaak
is nu eenmaal publieke zaak geworden en wat in
de vergadering is voorgevallen, dient tevens geweien.
De gronden door dezen en genen van de min
derheid tegen het voorste,, om de predlkantstracte-
meutcu ieder met honderd gulden te verhoogsn,
aangevoerd, komen neer op het volgende1°. het
voorstel is ontijdig, omdat men stond vóór de stem
ming over de al of niet aanneming van het alge-
raecu reglement, bij verwerping vau welk laatste
hoogstwaarschijnlijk ecu ander personeel zou optreden,
wat men in eene zoodanige zaak moest vrij laten
eigen inzigt te volgen 2°. wanneer sprake Is van
verhooging van tractement moet van den laagsteu
ambtenaar van de kerk af worden begonnen3°.
de houding tegenover de landsregeering. Terwijl
niet z.oo lang geleden de Hervormde kerk van Gouda,
om subsidie voor de kerkglazen te bekomen als be
hoeftig was voorgesteld, zou men nu bij diezelfde
regeering verklaren dat de kas vier honderd gulden
'sjaars meer aan tractementea kon uitbetalen, en
met die verklaring zou men voor tiet dag moeten
komen om ook van liet Rijk eene gelijke verhooging
voor de predikanten te erlangen j 4°. de kis laat
werkelgk geene verhooging loc. Gewone jttarlyksche
uitgaven, zooals traetementen, mogen met door lee
rling gedekt, en op die wyze moest het took, volgens
het voorstel, geschieden.
De 4000.schuld, in vier jaren af te lossen,
zouden met toestemming van de sehultleischers over
acht jaren verdeel I worden. Nieuwe leening ol in
stel van reeds geleende gelden komt op hetzelfdo
neer. Op die wijze gelden te vinden kost gedurende
vier jnrc'i, tie intrest a -i-Va "/o berekend, jaarlijks
den hoofdelijkcn omslag met die som te verhnogen.
Met zoodanige «ronden bestreed de minderheid
het voorstel, en toen de meerderheid het evenwel
nnunam, liet de minderheid alleen aan.cckenen in
do notulen, dat zij met het besluit niet had inge
stemd. Daarbij bleef het; de minderheid eerbiedigde
het gevoL'len van de meerderheid. Ten gevolge vau
datbesluit trad niemand af, en dat alles had plaats
voor de stent tiling over het algemeen reglement.
Eerst na de stemming over dat reglement zijn twee
leden afgetreden om andere redenen, en niet de
minderheid heeft zieli beschouwd als hebbende ge-
defungeertl, zoo als Kr. Vorstman, pag, 8, meent,
man! de overgroote meerderheid, de gecombineerde
ve-rad-r «g ap slecht, i.ic -,o>„.,i"_.. ,.a Vtr..".v.i .tt
mij wel herinner) heeft die beschouwing gedeeld,
blijkens haar besluit om het maken vau het regle
ment ann de gemeente over te laten.
Had de minderheid, toen zij oordeelde dat de
kas de verhooging niet toelaat, een beroep op (Te
gemeente moeten doen, zoonis Dr. Vorstman, pag.
8, zegt dat, naar zijne gedachte, iu deze tijdsom
standigheden wenschetyk zou zijn geweest P Maar
op dat tijdstip leefde uien nog ouder het voorloo
pt? besluit van 12 October 1868, en noch dat
noeh eenig ander reglement gaf bevoegdheid om
zoodanig beroep te doen. Moest de minderheid
eigener autoriteit tie gemeente tot uitspraak hebben
opgeroepen Zou dat niet met regt genoemd kun
nen zyn agitatie verwekken? En zou de'meerder
heid zoodanige uitspraak, die op geen enkele wets-
bepaiiiig berustte, geëerbiedigd hebben of bet zelfB
hebben mogen doen? Ik betwijfel het zeer, en houd
het er voor dat de minderheid verstandiger heeft
gedaan met eenvoudig in het besluit te beruston, en
verder met de meerderheid over te gaan tot behan
deling van andere zaken, overlatende aan de pu
blieke opinie om te beslissen wie in deze geljjk heeft.
Eaat dus eeu verschil vnn meening of min juiste
voorstelling van plants gehad hebbende zaken nie
mand terughouden om ann de aanstaande verkiezing
op 21 dnzer deel te nemen.
Mb. KIST.
Gouda, 12 November 1870.
i 90, en de verhooging zoutlus gei
turende (ie eerste
tie
vier jaren J 490.— in plaats van 400.— aan
kas kosten. Bestond er noodzakelijkheid en vcrpltg-
ting voor tic gemeente om t0O._ meer aan truc-
tementen tc geven
dan moest men niet -chromen
BrUSSel, 16 Nov. De lndependance heyateeno
dépóche uit VVeeuen, meldende dat Engeland, Tur
kije, Oostenrijk en Italië het eens z(jn geworden
over de gemeenschappelijke houding tegenover Rus
land aan le nemen. Er zal eene collectieve nota
aan het Russische gouvernement worden gezonden.
Florence, 15 Nov. De koning zal morgen
aan l'hotiades lley, gezant van Turkije eene audiën
tie verleeoeu tot liet overhandigen zijnef geloofs
brieven.
De dagbladen wijzen op tien ernstigen toestand
nn Rusland het trnctnat van 1856 opzegt.
TOUrS, 16 Nov. Vier Engelsche officieren zijn
hier aangekomen met hei doel om de operation van
het Loire-legct le volgen.
Uit Londen eti Cherbourg is per stoomboot eene
groote hoeveelheid oorlogsbehoeften aangebracht, als
mede 540,000 generen.
Me:i ziet een besluit le gemoct, waarbij alle zee
lieden beneden de 35 jaar, onder de wapens wor
den geroepen.
Volgens hier ontvalleen berichten, rukkeu de Prui
sen vnn Reims naar Catnbrai.
Versailles, 15 Nov. (Officieel) Noeh voor Porg»
noch aan tie Loire is iets nieuws voorgevallen.
Augsburg, 16 Nov. De Augsb. Zeit. bericht
dat de lieer von Bismarck hier 24 uren zal komen
doorbrengen, zoogenaamd om zijne vrouw te z.ien,
die hier passeeren zat om den winter iu het zu1 Ien
door te brengen.
Londen, 16 Nov. Lord Granville heeft anti
verscheidene diplomatieke agenten ten stelligste ver
klaard, dat Engeland liever zijn toevlucht tot de
wnpens zal nemen dan tie schending van de neu
tralisatie tier Zwarte Zee te dulden.
Berlijn, 16 Nov. Pc Staats-Anseiger behelst
een 'koninklijk besluit waarbij de rijksdag van den
Noord-Dtiitsehen bond tegen 24 dezer le Berlijn
wordt bijeengeroepen.
Berlijn, 16 Nov. De Prov. Corr. wijdt een ar
tikel aan het mislukken van de onderhandelingen
over tien wapenstilstand. Het blad is van oordeel
dat alleen het onverbiddelijk voortzetten van den
oorlog tot (let) vrede kan leiden. Do capitulatie
van M :tz had het Ernnsche volk moeten tecrcn tot
welk een (liep ver"! het door zijne bewindslieden
is gebracht; wil het zijne wedergeboorte te gemoet
«ann ilnn dient bet te erkennen dut het groote ne
derlagen geleden heef, en zijn gedrag daarnaar richten.