Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
TT
I 1870.
N°- 9
:s-Loterij.
[lÜ-Rhumatische
P?EN".
mot d'IJSSEL.
Zondag, 2ï November.
Ernest Reïia» in 1808
De inzending van advortention kan geschieden tot één uur des namiddags op den dag der uitgavo.
over Duitschland en Frankrijk.
•aagl ooiio Jufvrouw,
u heeft, KOST on IN-
U IE SLAAPKAMER,
don. Hierop reflcctee-
ader letter B, met op-
lledactie dezer Courant.
tSTE KLASSE begint
NOVEMBER 1870.
EMSER
Pastilles
nit de zou
ten van de
koning Wil-
helmsbron-
ni n db "Ems,
weten
schappelijk
aanbevolen
tegen maag
aandoening
zuur, opris-
pen, slechte
WBB apijsvertee-
,<Wr nng, ge
nt graveel. In voorraad
met gebruiksaanwijzing
l'i'rvalscht te Gouda by
lam in alle Apotheken.
.N de KOTSBRONNEN.
Eeuwen zjjn voorbij go
lf inn; waarin verscheidene
li idtlelen zjjn aangewend
Ig nanmd Khumatiek, echter
ld i zekere uitwerking; geen
rifs klotste tegen de rots
inuddel is voor deze bekend
Kei oorzaak met wortel en
p bet de eenvoudige berei
st UBBIN, welke voortdu-
i cadeiyke werking geven.
Jjtifs hare kracht. Zjj ont-
|it alle ligchaamsdeelen in
ld. Verouderd Rhnmatiek
lge gebruik dezer watten
pn had. De prijs behoeft
on van dit heilinnm mid-
Jir je prijs slechts 30 cents
IA bihaubbin's, die Anti-Ru-
lionht bij den bereider eji
■tot waarborg der echtheid
T> kes gewikkeld zijn, on-
pRÜETVELT Az„ te Delft,
l<J ii prijs van 30 COUtS
l iai heeft gesteld bij
Géttda.
fn.
oerben.-
Y >ib)ven.
p. j
LLlOT.
I Vfagestraat, Rotterdam.
t po» rt,
i, 6 ipelle afd IJssel.
I<i ;ig (fi Dinsdag 's morgens
|i»kdbgiin 's morg. 7 uren.
I op 'gcljjke dagen 'siinm.
Ri\ourkaarten.
inite t dienst.
GOUDSCHE COURANT.
De uitgavo dezer Courant geschiedt ZONDAG,
WOENSDAG en VRIJDAG. In do Stad
geschiedt do uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prjjs per drie maanden is f 1 75,
franco per post ƒ2.—
ADVERTENT1EN worden geplaatst
van 1—5 regels A 50 Centen; iedere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Afzonderlijke Nommen VIJF CENTEN.
De volgende regelen, die te vinden zjjn in
Renan's voorrede voor zijne Questions contem
poraine»" komen ons bellitigrjjk genoeg voor
om ze ter kennis te brengen van onze lezers
Bjj liet licht dor gebeurtenissen van onze da
gen geven ze veel stof tot denken. Wij beve
len voorts genoemde Preface" onzen lezers
zeer aan wegens de belangrjjke beschouwingen,
waarvan ze overvloeit.
Ik vin Drinkman.
De plotselinge en zegevierende verschijning
van Pruisen op het groote Europsesche slag
veld heeft (in Frankrijk) het donkbeeld doen
ontstaan 0111 de wapenen en do militaire instel
lingen na te volgen, welke zulk een groot over
wicht verschaft hebben. Wat do wapenen be
treft, niets is gemakkelijker. Wat de militaire
instellingen aangaat, dat is reeds zeer moeilijk.
Laat men er zich voor wachten de gevolgen te
willen zonder de oorzaken, de vruchten zonder
den boom en de wortels. De Pruisische orga
nisatie is de vrucht van een volksgeest, geiiut
op een degelijke philosophic. De organisatie
na te volgen zonder den geest, die haar heeft
voortgebracht, zou niet verstandig zjjn. Men
zou wel eens verwonderd kunnen opzien, ais men
geheel verschillende resultaten verkreeg uit over
eenkomstige instellingen, opgelegd aan verschil
lende geesten. Wat moet men dan navolgen'?
De Duitseho scholen, de Duitsclie universiteiten,
do zedelijke opvoeding van Duitschland, de
Duitsclie wjjze 0111 godsdionstige quiestiën te
behandelen. Toen Baron von Stein reeds in
1808 de hervorming van Pruisen op zich nam,
begon hjj met Berlyn te maken tot de intel-
lectueele hoofdstad van Noord-Duitschlandhij
lokte er mannen heen als Wolff en Schleier-
raacher, later Niobuhr en de Savigny. De kracht
eener maatschappij zetelt in twee dingenvoor
eerst in de deugd des volks, die groote voorraad
schuur van toewjjdiug, van zelfverloochening,
van instiuktieve zedelijke kracht, die de edele
rassen in zich dragen als een erfgoed hunner
voorvadeienin de tweede plaats in de bescha
ving en den ernst der hoogere klassen. De
oorlog, in de. nieuwere tijden een wetenschap
pelijk en zedeljjk vraagstuk, een zaak vuil zell-
opofferiug en door geleerdheid gesteunde nijver
heid geworden zjjnde, is bjj slot van rekening
een goed merkteeken van wat een ras waard
is. Daar de legers weinig anders meer kunnen
zijn dan een algemeene volkswapening en de
kosten die zjj veroorzaken buitensporig hoog
zijn, zal het beginsel der groote nationaliteiten,
steunende op een wezenlijke vaderlandslievend
heid, meer en meer de wet der wereld worden.
Een natie zonder geestdrift, zonder verheven
drijfveer, zonder genegenheid voor haar regee
ring, zal zeer spoedig dat verschrikkelijk spel
moede zijn. De verbetering der wapening, een
der duizend toepassingen van de wetenschap
geworden zijnde, zal moer 3n meer de kracht
stellen in handen van het verstand, dat de stof
beheerscht en door liet onderwijs een volk
schept, waardig om den geest te dienen. De
wetenschappelijkste natie, die, welke de beste
werktuigkundigen, de beste scheikundigen, de
minst aan sleur gewone en de minst ijverzuch
tige staatslichamen heeft, zal het best gewa
pend zijn. De barhaarschheid, dat wil zeggen,
het domme geweld zonder verstandelijke ont
wikkeling, is voor altyd overwonnen. De ein-
delijke zegepraal zal zijn voor het best onder
wezen en het zedeljjkste volkwanneer men
door zedelijkheid verstaat: vatbaarheid voor
zelfopoffering, liefde tot zijn plicht. Pet. land
dat het 3nelst de meeste burgers kan verschaf
fen, gewapend in hco algemeen belang; het
land, dat de meeste resultaten zoo goedkoop
mogelijk verkrijgt; het land, dat het goddeljjk
recht verdraagt zonder schaamte en de onge
lijkheid der standen zonder afgunsthot land,
dat er niet aan denkt op te staan tegen zjjn
nationale dynastie is het deugdzaamste, het ver-
lichtste, en zal eindigen met het meest vrije
te zjjn. De jjdclheid, die men ophemelt met
den naam van oer; de afgunst, het beginsel
van de overdreven liefde voor gelijkheid, zijn
onmachtig om groote dingen te doen, zelfs bjj
eene geestig volk, dat over groote hulpbronnen
beschikt. Men brengt alleen iots groots tot
stand door wetenschap en deugd. Wees ver
zekerd, dat hjj de boste vaderlander is, die u
ernst, zedoljjke eu verstandelijke verbetering
predikt en niet bij, (lie het lot zijns vaderlands
op het spel zet om zijn welsprekendheid of zjjn
bekwaamheid te tooiicn.
De liefde tot het ware en het degelijke altjjd
in eero te houden; niets te verzuimen om een
verstandige, verlichte natie te maken, die do
eerste, do moeiljjkste, do verdienstelijkste daad
dei zelfverloochening in toepassing brengt,
welke is: niet te veel hechten aan een valscho
voorstelling dor gelijkheideen mannelijke en
ernstige opvoeding te grondvesten op stevige
speciale studiënhet volk geloof in te boeze
men aan de deugd, ontzag voor geleerde cn
ernstige mannen; het afkeerig te maken van
omwentelingen, die dikwjjls geneesmiddelen
zjjn erger dan do kwaal; te maken dat ieder
gaarne bljjft in zijn stand, uit berusting, uit
trots, uit zucht naar hetgeen eerljjk is; het
schoono aan te wjjzcn waar het te vinden is,
te weten bjj zooveel bewonderenswaardige sol
daten en zeelieden, moedige werklieden, in stille
berusting voortlevende arlxèdsters, die de deugd
van het eene geslacht voortplanten op hot an
dere; niet te zoggen tot. den arme: »Maak dat
ge rijk wordt" maar: Wees getroost; gij werkt
voor de menschhcid en het vaderland hem ge
luk te prediken door eenvoud des harten en
poëzie des gevoelsden man uit de volksklasse
te overtuigen, dat eerbied te hebben voor de groote
zedelijke dingen, waaraan hjj medowerkt zon
der zo altjjd te begrijpen, hem belangrijk maakt
do vrouw voor oogen te houden dat zelfver
loochenende en dienende liefde haar bekoorijjk-
heid uitmaaktmaar zich tevens zoo te gedra
gen, dat de ondergeschikten gevoelen dat hjj,
die beveelt, een plicht vervult en door oen ver
heven, wjjsgeerig gevoel bezield wordt; bitter
heid, ujjd, stelselmatig wantrouwen voor te
stollen als noodlottige dingen, die elk bestuur
onmogeljjk makente laten begrijpen, dat men
een aristocraat wordt door verachting van ui
wat laag en gemeen isop alle mogelijke wjjzcn
tegen te gaan don slechten smaak van het pu
bliek, die laffe soort van vernuft, die ellendige
hansworstcnlitteratiuir die in de mode geko
men iseen dam op te werpen tegen de kwak-
zalverjj, die ons van alle zjjden dreigt te over-
stroomen; het godsdienstig gevoel hoogstellen,
maar niet de zedelijke toeKomst der menschheid
afhankelijk te maken van confessioueele vormen
die voorbjjgann, terwjjl het ware geloof eeuwig
bljjft; boven alles de vrjjheid te eerbiedigen,
de onmisbare voorwaarde van alle goeds; dat
n—nHilUW'iipl. -'WW»»"
