ftL
édbdm w*-'
SS';
«■••■•■•to
«i%.»«.Ma» Pf M "o***
S-t&ïlïiA1'-"'
y>>
t* 'Z**
k
W ,t^""
ENGELAND.
DÜITSCHLAND.
t<f* 4
1
mPHHPHin
VVsl i
jiif
nif" j.
4
-"•S.r'.h-""'„V
I "kn>^ iZ.
*inJ
Moutmartrc, vericgouivooriligt lid, vuilaardigst commu
nisme (Jbarj-otle, <te ex-pnusrlijko zouaiif, met tin
mobiles uit Preliigne, kairipio<;ii van lie nicest liliiiiln
réaetie. „Vrijheid en (lelijkheid" en „Orde, Huis
gezin en Godsdienst". Tusschen die uitersten een
dwarrelende uiiwe., «op Babel viui legiiim.siatj, Ur-
lciinisnic,- gotnuugd Republicanisme en Bonapartisme,
niot in staat ile ecu deib niuler ito vertriraweil, gene
gen den loop der gebeurtenissen af to wachten, en
den prjjs der fortuin nun te nemen, aan wie deze
ook ten deel vnlle. Kil tot 'ite/e massa hehooren niet
alleen onbekende lieden, maar officieren van hongeren
rang, ministers van vroeger en later tijd, prinsen van
den bloede, de groote meerderheid der Nationale ver1
gadering. .1. r tj
Oiiilertiissclïö'i breidt 'Te beweging zich tot. Zij
heeft ook den kreet om de „commune" aangeheven,
en de burgergarde is heer en meester van Marseille,
(lelijk deze twee machtige centrums der bevolking
van liet zuiden wel een versterking zouden kttnnen
zenden 'aan de ingezetenen van l'arijs, zoo is 't met
onmogelijk, dat.de Noorder-ca wester departementen
hunne, door de priesters beheerschte boerenzonen, doen
monsteren, Pjirije, verscheurd door de woeile van
vijandige partijen binnen hare wallen, en overstroomd
door benden van nog wilder en woester partijgan
gers uit de departementen, zou geen tooneel zijn zon
der precedent, hat herinnert den strijd tnssohen
de Chouans en Marseillaueu uit de eerste revolutie.
Maar 1111 zijn de Fransehen ia minder dan drie
weken den rand genaderd van denzelfden afgrond,
waarin hunne vaders, drie generaties geleden, zoo
wanhopig zijn nedergestort 11a een driejarigen strijd.
De steenhouwers cu metselaars vrngeu zich zeiven ai'
of „zij, die de producenten zijn, hun, die niets pro-
dnceeren, wel iets hehooren toe te staan om van te
leven? Dat was een van (1e punten van discussie
op de meeting der Internationale j maar welke
beteekenis krijgt die vraag, wanneer zij, d e haar
stellen, gesteund zijn door duizenden ehnssepots en
vierhonderd kanonnen, al de weelde ea kunstschatten
van Parijs ter hunner beschikking hebben, en dreigen
het plaveisel der straten met bloed te overstrooinen
Hoe langer (1e toestand duurt, hoe moeilijker hij
wordt. Wat drie weken geleden een mesthoop was,
is nu reed» een berg. 's Is duizendmaal beter een
poging te wagen om aan dien toestand een einde
te tnakeu en zelfs in die. poging niet te slagen, dan
altijd door ie beraadslagen zooals de nationale
doet over de vraag of en hoe men iets beproe
ven zal. Frankrijk zal Thiers elke fout eer vergeven
dan zijn meesterlijk niets doen".
Ook in Engeland wi.leu de ultra-republikeinen
een toeken van leven- geven en a. s. Woensdag ecu
meeting houden over de mogelijkheid van de toepassing
hunner beginselen in Engeland. Pc lieer Gladstone
heeft in In t lagerhuis het verstandige voornemen
geopenbaard 0111 zich niet met de zaak te bemoeien.
De discussie over het wetsontwerp betredende de
militaire reorganisatie is Donderdag hervat. De heer
Mundelta, het rndica e lid voor Sheffield, heeft een
motie voorgesteld oin aan de eene zijde de afschaf
fing van het koopstelsel goed te keuren, maar aan
de andere zijde in strijd met het regeeriugsontwerp
te verklaren, dat liet leger op behoorlijken voet kan
gebracht worden zonder dat de schatkist bezwaard
wordt. De heer Gladstone heeft het tweede gedeelte
der motie bestreden. Het tegenwoordige budget is
slechts een budget van overgang, tie vermeerdering
der uitgaven spruit voornamelijk voort uit de hervor
ming der artillerie, de organisatie eu de hetere wa
pening den hulpstrijdkrachten. Nadat de motie door
de hoeren Dixon en Jakob Bright Was ondersteund,
werd zij verworpen.
Te luidden van toejuichingen lachte men in
het lagerhuis, toen (1e heer Miatt hij den aanvang
der laatste zitting verklaarde, dat het hoog noodig
was, 0111 zoo spoedig als daartoe gelegenheid zou lie
slaan, hetzelfde met de Kngclschc kerk te doen wat
men met de lersehe gedaan heeft. De Engolsche
staatskerk moet worden afgeschaft, regeling van den
godsdienst hij de wet is niet meer noodig. Men
lachte, zeiden wij hierboven, maar hoe lang zal dat
hiuhcu nog ihireu. CobJeu eu Bright werden uitge
lachen, tegen Villier» werd gesist toen zij zoovele
jaren geleden op de afschaffing der koren wetten aan
drongen, toen lachte men ook, ïnnnr de corn-law»
werden herroepen; de reform-league werd bespot, en
tooli is aan ieder hoofd van een huisgezin hut stem
recht toegekend; men werkte Gladstone tegen, amen
deerde, verwierp en besnoeide later weêr de lersehe
kerkwet, en toeh hield de lersehe kerk op eene staats
instelling te zijn, thans lacht men den heer Miall
uit, en toeh kan het niet uitblijven, ook in Enge
land zal kerk en staat ophouden dén lichaam te zijn,
eu het zou ons niet verwonderen wanneer de wenk
vatt (letl l.eer MinII door het kabinet Gladstone ter
harte werd genomen, Bij de discussie over de lersehe
church hill straalde in het debat duidelijk liet voor
nemen der regeering door, om in Engeland te doen,
wilt in Ierland gedaan was. D daardoor eene zeer
groote verandering zou ontstem in het gcheele wezen
der Kngelsehe natie, grooter 11 belangrijker (lui; du
afschaffing der lersehe staatskerk in Ierland ten ge-
volgt: huil, is zeer zeker, 111 atr men zal zich ook daar-
anri kunnen gewennen, en de gunstige gevolgen zoo
wel voor dcii ninterteelei nis mqjeelcn' toestand -van
Engeland zullen onberekenbaar zijni De heer, Miall
verdient den dank van alle liberalen der geheele
beschaafde wereld voor zijne moedige verklaring,
Ilofcveol geestdrift ook te Daver getoond werd
toen dé ex-keizer Napoleon voet aan wal zette, töch
was hi.j zeer te beklagen. Men: iverdrong zich; niett
vu—chenrdc i-H-r-de- or, minste P» el was Ht,
maar van den snorbaard of van den neus van den
man van Sédan, te zien te krijgen. Dat dit voor
den man van den' oonp d'éttit .hoogst onaangenaam
was, laat zieh gemakkelijk deukert, vooral omdat daar
bij tooncelen voorvielen, zooals bij een opeengepakte
massa menschen onvermijdelijk, en vooral in Enge
land, noodig zijn. Want in het land der Britten
dringt men voor pleizier, en velen onzer lezers die
ooit c/ueue hebben gemaakt voor dc deur van een
schouwburg of concertzaal iu Engeland, zullen weten
wut dringen te beteekenen heeft. Ook de man van
Boulogne en Straatsburg schijnt er veel last van te
hebben geluid, en de nieuwsgierigheid van de pleizier
najagende inwoners van Albion was zoo groot dat,
0111 de woorden van een ooggetuige te gebruiken,
„noch de politie-agenten, noch liet keizerlijk gevo'g
in staat waren de passage voor den keizer schoon te
houden. Het publiek drong zijn slachtoffer vooruit,
totdat hij in liet hotel lord Warden werd geduwd,
natuurlijk ouder gejuich en getier. Door middel van
een bijzonderen gang was 'het aan Napoleon mo
gelijk op het perron van het station te komen, na
dat zijn hand verscheidene malen hevig was gedrukt
iloor bevoorrechte heeren in den spoorwegwag-
gou, en met vreugde zal hij thislehurst hebben be
groet. Het is te hopen (lat de Education Board niet
vergeten zal oin, behalve het onderwijs in vele vak
ken, aan de kinderen ook nog te doen onderwijzen
de manier waarop men onttroonde monarchen ont
vangt." Arme Napoleon! weggejaagd, gevangen ge
nomen, en dan nog als een wild dier door een paar
duizendtallen Britten met open mond bekeken.
De Kö/n. Zeitung deelt een artikel mede van Hans
Waohenliausen, getiteld de Commune.
Wat zij te l'arijs willen zegt de schrijver onder
anderen is voor (1e geheele wereld een raadsel,
omdat zij het zeiven uiet weten. Het is eigenlijk
dezelfde vertooning, die den 31 sten October, dus
tijdens de belegering van het raadhuis, heeft plaats
gehad. Toén ging de kreet op „Leve (le Republiek,
Weg met (le Commune terwijl de anderen uitgalm
den „lasve de Commune Weg niet, de Republiek I"
Maar wat is toeh eigenlijk Commune? In(lengrond
der zaak is zy.het tegenovergestelde van de llcpu-
hligue de» honnéte» gen», die tijdens het beleg het
ideaal was en zoo hoog geroemd werd.
(ie Commune is de dwingelandij der hoofdstad
over (le provinciën. Zij heeft ten doei (1e herstelling
van het, gehate stelsel van centralisatie, hetwelk inet
het persoonlijk-rég. 111e moest zyu verdwenen. Zij wil
dat de' gemeentelijke vertegenwoordiging der hoofd
stad door een directorium, hls commissie uit haar
midden, het geheele land zal beheerschen. Van ge
meenteraden iu de provinciën wil zij niet weten. Een
club, eene vergadering, hij vrije stemming door de j
burgerij verkozen eu aan deze verantwoordelijk, wil
Frankrijk redden. Tijdens het beleg lag lie' iu de
bedoeling der Commune zich te coustitueereu slechts
voor zoolang (le vijand op Frauseh grondgebied stond.
Zoodru ile laatste Duitscher Frankrijk had verlaten,
zou zij hare macht overdragen op eene door het volk
gekozen constitueerende vergadering. Misschien be
staat dit plan op 't oogenblik nog. Het gepeupel,
hetwelk op 31 Oct. voor het Raadhuis Dorian t I
dictator wilde uitroepen, dringt thans aan op 1
benoeming tot muire van l'arijs. Volgens dt oor
spronkelijke bedoeling zou hij aan het hoofd dc iom-
missie moeten slaan, en dus euuigerinate fuiigeeren
als doge vaa l'arijs.
Naaf de omschrijving van Eedru Kollin had de
Commune zich voorgenomen het voetspoor te betre
den der groote Commune, die iu 179:! Frankrijk ge
red en de republiek gevestigd heeft. Hare roeping
zon dus, evenals toen, die van een comité tot red
ding zijn. Maar de Parijzonaars hebben één punt
vergeten, juist hetzelfde waardoor Gambetta ge
vallen is, namelijk dat het volk van 1792 niet
meer bestaat, alsook dat de vijandelijke legermacht,
die op Fransoheu bodem staat, na de geheele Frau-
scho armee te hebben verslagen, zieh niet door brood
dronken nationale gardes laat overbluften, en vooral
dat do provinciën zich onder de bescherming van
den overiviniienden vijand te veilig achten, 0111 na
al het lijden des oorlogs ook nog alle schfiktooneelin
der revolutie door te staan.
Do Frairsehe provinciën houden niet van Parijs,
en nog minder van (Ie l'nrijzenaars zij luiten de
ceutmMsutic onder een despoot, en zullen die nog
meer haten, wanneer bijv. (le burgery te Reims of
Amiens begrijpt, dat zij daardoor zal moeten gehoor
zamen aim'süe besluiten, die een coutsciv le l'arijs,
of zoo iemand anders, goedvindt uit te vaardigen!
De provinciën, ook die niet door de Duitsehers "be-
zet zijii, zullen dan ook de Commune niet erkennen,
zelis wanneer deze over de tegenwoordige regeering
en nationale vergadering mocht zegepralen. Dit laatste
is 1 niot onmogelijk, zoo die vergadering zieh tegenover
he* gevaar zoo zw'; toont. Het is d— <v.k
dan waarschijnlijk (lat, wanneer het schrikbewind
zich eenmaal in de hoofdstad heeft gevest'gd, de bur
gerij izioh onder, du bescherming der Duitsehers zal
begeven of hunne hulp zul inroepen.
De geheele zaak is eeue belachelijke betreurens
waardige navolging van 1792, onder leiding van per-
soneu, die, evenals Ledru-Rollin, nog altoos aan de
ideeën van dien tijd gehecht, maar inmiddels oud
geworden zijn, zonder den geest (les tijils te volgen,
dus zonder den tegenwoordigen geest te verstaan
of ook wei van mannen, die ouder sociaal demo
cratische vlag hun persoonlijk voordeel najagenof
ook wel van agenten der onttroonde dynastie, ban-
delende naar het spreekwoordwaar twee honden
veoliteu om een been, daar loopt een derde er ras
mee heen.
In die dagen, toen er een algemeen wantrouwen
hcerschte jegens allen, die voorgaven Frankrijk uit
den nood le zullen redden, toen het iedereen voor
den geest schemerde, dat Frankrijk verraden en ver
kocht moest zijn, (oen was het denkbeeld der „Com
mune" zoo ongerijmd niet. Maar steunt de Com
mune thans nog wel op dat denkbeeld? Of wil
zij misschien met de verlamde en de gebroken volks
kracht nog eene poging aanwenden tol eene nieuwe
volkswapening, ten einde het vredesverdrag te kun-
tien verscheuren en den vijand van ltet Fransche
grondgebied te verdrijven? Wie weet het! Er i*
toch niets zoo waanzinnig, of in de phantasie van
een Parjjzenaar is het uitvoerbaar. Maar hoe dan
in de provinciën
Thans slaat mij zoo eindigt Wachenhausen
het arme Versailles voor den geest, dal vijf maan
den lang, te midden van hei krijgsrumoer, onder
de bescherming der Pruisen de diepste rn9( genoot,
en aan het dof gedreun van het kanon gewoon was
geworden. Het is of ik het aanschouw, hoe die
burgers onlangs, wet bleek gelaat en vol angst, hunne
eigen regimenten de stad zagen binnenkomen, en
sidderden voor den zondvloed, die over beu moest
losbreken, als de Paryzenaars naar Versailles opruk
ten, om de regeering en nationale vergadering
omver te werpen. Het is of ik mijne oude hospita,
die mij hij hel verlrek uit Versailles de hnnd drukte,
nog met betraande oogen hoor uitroepen„Mijnheer,
wij hadden 't hier zoo rustig, maar er hangen ons
veel ongelukken boven 't hoofd."
Diezelfde stemming moet ook in de door ons be-
zeue provinciën heerscheu, terwijl de overige met
uitzondering van Lyou, zich wel zuilen wachten an
dermaal liet geweer in de hand te nemen. Inlus-
schen wordi de revolutie door de aanhangers van
het keizerrijk ondersteund, en verheugt zich liet Bo-
uapartisme in de schoonste vooruitziohten want de
zwaar geteisterde bevolking der provinciën zal zich
liever tegen wil en dank onder hel oude gehate
juk buigen, dan zich door het gepeupel iatcu be-
beerschen.
De Dnitsche regeering laat liet natuurlijk niet
aan maatregelen van voorzorg ontbreken tegenover
den verwarden toestand in Frankrijk. De telegraaf
bracht ons gisterenavond de officicele Duitsche lezing
van het telegram, door den heer Fabrioe, vertegen
woordiger van von Bismarck in Frankrijk, aan Jules
Favre gezonden. Deze depêche is kort en zakelijk
en strenger dan men uit de Fransche lezing zou
opmakende Parijzenaars mogen de Duitsche linie
niet naderen, men weet, dat deze volgens de
vredespreiiminairen nog-de noorderforten valt Parijs
bezet houden, wapening van de wallen van Parijs
zul beschouwd worden als casus belli eu aanleiding
geven tot onmiddellijke opening van liet vuur der
Duitsche batterijen. Volgens ile Berlijnsehe bladen
zijn de Duitsche batterijen reeds gewapend en colt-
ceutrecren zieh de Duitsche troepen uit liet Noorden
en Oosten naar l'arijs. Men had te Berlijn verwacht,
dut in de troonrede gewag zou zijn gemaakt van
den toestand van Frankrijk, en 111 hoeverre (leze het
verkregen succes in de waagschaal zou kunnen stellen.
Men maakt uit het stilzwijgen op, (lat 1111:11 in Prui
sische regeeringskringeu zieh uiet ernstig ongerust
maakt over de Fransche zaken. Overigens zal Duitsch-
luiul zich streng aan het beginsel van niet-intcrventie
honden, zoolang de Duitsche belangen niet worden
iu gevaar gebracht.
"jV- r-1 Tik v w'
fZ&Jiu#*" if'"" pl W
tdtf „Ju """"ja g «1
c\t
gjjjSfl
lim1
Kigilii— ""ui<ft
dHini»*"'' j 0'
»t'
l-i»
li
*(4
ia ptf* siotro «I
[u.,„
bIxq li*»
-
'tot!! Ui® ,'*!i j
4 ja mi; fin tirtwif WW f'
Pui i k kil m ld tllie 'mf m1 11
ulrgrip/, it plltlf m il Jj^a va kv I
je llustetl k« (iettiP Jlpi if ft b|.
We jfMiüf ile raróilf «asmg tiaft ptó
j (kilfi Mi w m n£t
iut iaèt bt 1
WW.il iwwkVlWr
'Mm vim w
dn lt' sWJj il'-t. au ut «ia
li.1
ir
Ki,
