BINNENLAND.
z. «J
OOSTENRIJK.
ITALIË.
T E K IJ E.
rr rr^rttt
Sm
fén
fw.«
ten
1,r
(end* de mora uiiisatio van lift leger (ul^i.ruceuf dienst-
plicht) bij gesloten briefje» eenc geheime stemming
te houd m Het ontwerp i daarop met de meerder
heid van eene stern aangenomen.
He voorstellen in den Boheerascheii landdag in-
gedien 1, du wijze waarop de nationa iteitou-vonoening
zal moeten pants hebben, do wijziging van het kies
recht, waardoor aan het C/eehi-'h element meer in
vloed op de verkiezingen verzekerd wordt, ina.r
bovenal de erkenning door de regeeriug van hetgeen
men noemt het Boheetnseh staatsrecht, zijn duidelijke
bewijzen, dat volgens Int ministerie Holianwart een
eind is gekomen aan de betrekkelijke suprematie, die
de Duitseners t >t heden in Oostenrijk hebben uitge
oefend; men wil thans beide nationaliteiten gelijk
steden, waarvan liet wnnrschjnlijk gevolg is, dat liet
Slavisch element thans het overwicht zal verkrijgen
ten gevolge van de meerdere geta.sterkte. Heil ge:
dëelte van de Duitsetiers is overtuigd van de nood
zakelijkheid der invoering van hervorming, ouk inde
verhouding der nationaliteitende meerderheid ec iter
verklaart zich en verzet zich met alle kracht tegen
de voorsteden en plannen vart Hohcnvvnrt; zij bezigt
diarbij dezelfde middelen, die in de andere nationa
liteiten werden veroordeeld: zij gaat over t it werk
staking, zij verlaat de landdagen, soms onder gemankte
voorwendsels Haar grief wordt meest aldus gefor
muleerd: door de 1 indelingen v.ui de tegenwoordige
regeeriug wordt de, grondwet van 1»8? verkracht.
Men zou hiertegen kunnen opmerken dat liet de eer t
maal niet is in Oostenrijk dat een grondwet reeds
na korten tijd van bestaan wordt gewijzigd of inge
trokken. De aanhangers van die grondwet, de Duit-
sehe centralisten, hebben een vergadering gehouden
te Weennn, en zijn het eens gewor.len over een ge
meenschappelijke gedragslijn die door al de Duitsohe
afgevaard gdeu in landdag en rijksraad zal worden
gevolgd. Welke besluiten daar gen nnen zijn, wordt
echter n:et gemeldmen zal de tactiek volgen, door
Hohenwart zoo meesterlijk iu toepassing gebracht, en
niets laten uitlekken van de plannen, voor bet tijd
is te handelen.
Van welken aard die gedragslijn echter zal zijn,
laat z eh reeds opmaken uit de toespraak, waarmede
prins A. Auersperg, de vroegere president-minister,
de eerste die het ministerie verliet, heeft gehouden
bij de opening van den Sulzberger landdag; liet slot
van dit pleidooi voor de December-const tut e luidde
aldus: «Onwrikbaar vasthoudend aau de wet, onver
moeid in den strijd voor «aarheid en recht, zal ik
steeds bereid zijn, voor Salzbuigs welzijn op te komen,
want als een eerlijk man ben ik naar Salzburg ge
komen, eerlijk was mijn streven, mijn werken en zal
het ook verder ;:ijn, opdat wanneer ik eenmaal van
dit mij dierbaar geworden land scheiden moet, ik Int
ook weder als eeu eerlijk man kan verlaten."
De regeermg is verstoord over deze toespraak van
den wellicht meest gematigden en zeker meest geachte»
der Duitsehe afgevaardigdende toesprnas s in liet
officii ele orgaan afgedrukt op de zooe«en geuoe mie
woorden na; natuurlijk heeft d't ten gevolge, dit de
aandacht nog meer op die woorden vnlt, en ze nu
nog eeas herlezen worden.
De -V. Fu-ie Prem, het heftigste orgaan van de
Duitsehe partij, spreekt in eeu lair.' artikel over de
gevolgen die de erkenning van het zoogenaamd llo-
heeiusehi' staatsrecht (erkenning van eeu afzonderlijke
Boheetnseh koninkrijk met kren ug van den keizer
van Oostenrijk als koning van Roheme) moet hebben
voorliet niet-Boheemsche deel van Oostenrijk. Naast
den Honguarschen rijksdag en den besnoeiden Oos
ten rijkscben rijksraad treedt de Bolieemsche landdag
nu op men geheel dezelfde rechtenvan de eenheid
van Cisieithaanscli Oostenrijk is niet langer sprake
nicer. Terwijl de Boheeinsohe landdag In-zig is om
de grondwet op de snijtafel te onderzoeken, gaat het
blad voort, „zal men Wellicht nog een staatsrecht
van het gevierendeelde Holen ontdekken, vermoedelijk
ook wel een van het roemrijke Slavonic, en in 't eind
lost zich datgene vat eeuwen lang eeu rijk was, op
op tot een géographiseh begrip. Blad voor blad zal
vallen en een ontbladerde stam zal eens het laatste
gedenktcekeu zijn van een groote geschiedenis, en
die dat gedaan heblietu noemen zich hij uitsluiting
de echte Oostenrijkers."
Van zulke hooge ontboezemingen vloeien de Duit
soho liberale bladen over; zij vergeten echter dat
hun strijd voor de grondwet van 'i 1 niets is dan
een strijd voor het Duitsehe overwicht.
Volg us het voorstel tot wijziging van de verkie
zingen bij den landdag van Boheine inge liend, zal
het aantal afgevaardigden van dien landdag met 3
worden vermeerderd De steden en kamers van koop
handel benoemden tot heden o7 afgevaardigdendit.
getal wordt teruggebracht tot 72, terwijl het aantal
afgevaardigden van dorpen wordt verin rnlerd en go
bracht van 79 op De groet o- >i.<11 i
in drie colleges worden verdeeld; zij die 26l)Utl gul
den betn'en aan grondbelasting kiezen 20 afgevaar
digden; die van 2ÖIH) tot 25UUU betalen aan belas
tingen, kiezen +0 afgevaardigden die van +1)0 tot
2500 betalen, kiezen 10 afgevaardigden.
Het feest der inwijding van den Mont-Cenistunnel
is Maandag te Turin voortgezet. De prins van Curig-
nnn, die de leiding dezer nateesteu had, heeft 's
ui ai i zb te twaalf uur het standbeeld van Puleocipa
op t plein St. Queutiuo onthuld, bij welke gele-
gei,In ld eeu lange rode jehouden werd om in het
licht te stellen hoeveel de in metaal vereeuw igde had
bijgedragen oin de handen tussclien Frankrijk en
Italië nauw tot' te ha en. Daarna opende de pr us
het nieuw industrieel museum, waarbij de minister
v.m landbouw lie luwijuittgsicde iueui.
's Namiddags was er weder groot diner, waarop
thans ook de Frnusche minister van bulteul indsche
ziken De Kcinusat tegenwoordig was, die Zondagavond
met zijn collega Visconti Veuosta van Modaue was
aangekomen. De gemeenteraad van Turin bood dat
feestmaal aan don prins van Cnrignan aan. De Fran-
sehc minister hield daar uu den poiitieken toast, dien
zijn ambtgenoot Lefrauc op liet diner te Bardonnec-
cliia reeds aangekondigd luid. Het feest van d< n dag,
de uiwijiliug van den Mont-Ceuis-tunuei was, zeide
li ij, eeu bewijs van da innige aansluiting der volkeren
van Eatijnsch ras, die op het oogeubiik eeu noodza
kelijkheid iu Kuropa was. en hij werkte dit denkbeeld
net warmte U't. De Italiaansche minister antwoordde
v .•■r.aelitig met een toast op deu president der Fran
se',e r-publiek iu op de vriendschap der beide natiën,
w r grondgebed door den tuimel zoo te zeggen dich-
t i -aueengesloten was.
Deze toasten brengen de mcdedeelingeu in herin-
rieriii. die onlangs door La Patrie gegeven werden
betredende de zending van deu heer Thiers naar ko
ning Victor Emmanuel na de insluiting van l'anjs.
Bij den koning zeiven vond hij, zoo werd daarin ge
zegd, een open oor en de bereidwilligheid orn ter-
stund de wapeus op te uuuen eu. Frankrijk te hulp
te snellen; maar op een vergadering met de voor
naamste generaals en de Italiaansche ministers leed
de zending van deu lieer Thiers schipbreuk. Hoe
wurm hij, zelf op die bijeenkomst geuoodigd, er het
afgesmeekte verbond ook bepleitte, en hoeveel sym
pathie hij ouk vond Dij den koning zeiven en bij de
militairen die op de vergadering tegenwoordig wareu,
de ministers waren niet tot toetreden te bewegen.
Volgens hen had Italië uitsluitend den vrede noodig,
en zij achtten het hoogst onvoorzichtig in den tegen-
woordigen inwendige» toestand des'lands zich in een
oorlog te wagen, die daardoor allicht een nlgemecne
Kuropeesohe oorlog kon worden en onberekenbare
gevolgen hebben.
De koning van Italië ontving Maandag den heer
De Ue'inusat in buitengewone audiëntie en was zeer
minzaam.
De Xeite frtïe Pre»»e decit omtrent de nieuwe
Turhsche ministers liet volgende mede:
Mahmoud pacha, die door A i pachn tot zijn op
volger ai- grootvizier was aangewezen, n is geruime»
tijd niliuirM.il eu minister van marine, waardoor hij
ge cgeiiheid vond om de genegenheid van den sultan
te verwerven, die zeer met de marine is ingenomen.
Doorzijn onvermoeide werkzaamheid en groote voor
zichtigheid, gepaard aan een zeldzame eerlijkheid, heeft
Mahmoud paclia de vloot tot eene hoogte gebracht,
die haar den vierden rang onder de vloten der zee
mogendheden heeft verschaft,. Mahmoud paelm is i;i
den dienst oud geworden; hij heeft thans den leeftijd
van til) jaren bereikt, eu werd reeds op zijn ls« j
jaar tot hooge betrekkingen geroepen.
Reeds op dien leefdtijd benoemde de vat) r der
Turksche hervormingen, Heschid ptieha, hein tot onder
secretaris van stnat, terwijl hij het volgen Ie jaar als
gouverneur naar Tripoli werd gezonden. Hij is nooit
in Europa geweest, en kent ook geen enkele vreemde
taal, doch is doordrongen van de noodzakelijkheid
een r politieke hervorming. Met zijn helderen blik,
groote ondervindingen vaderlandsliefde, zijn verdraag
zaamheid en vrijgevigheid kan h zijn land nog
diensten bewijzen.
„Zijn gewone scherpzinnigheid deed hem Server 1
eflëmli, thans Server pachn tot mie ster van buiten-
klinische zaken kiezen, zeker tie mee-t geschikte per- I
soon voor die betrekking, en die gedurende een jaar
het arilit van secretaris-generaal hij dut ministerie
heeft bekleed. In die hoedanigheid was hij de steun
van Ali pachn, wiens vertrouw en hij sedert lang ge
noot; hij is volkomen bekend met hst politieke stelsel
v ui deu voormnligeu groot-vi/ier. Server paeha, die
eci. Uitmuntende opvoeding gehad heeft, is thans 1 S
jure. in lb." I vertrok lii,i als eerste secretaris van
i .i>r M'cenen en trok als zoodanig reeds de
au..uaeiil van llescliid pnehu en Ali pacha, en, toen
de laatste in 1355 zich nntir Wrenen begaf om de
conferenties bij te wonen, leerde hij nog beter de
bekwaamheden van Server waar.leeren, dien hij tot
legatie-secretaris te Parijs benoemde, en om z.lcli ge
heel te volmaken, een jaar later te St. Petersburg.
,/llij haalde zich ceuigen tijd later de ontevreden
beid van Ali paeha op den iinls, door deu gezant
schnpspost te Parijs te weigi ren op aandringen van
zijn jeugdige eohtgenoot, eene nicht vatt deu snltnn.
Doch Ali paeha kou de bekwanmheden van zijl
vriend niet lang missen en belastte Item met verschil
lende zendingen mar Egypte en Canilin. Vooral als
gouverneur van 'onstnntiu ipel gaf lnj bljjkrn van zijn
groote administratieve bekwaamheden en eerlijkheid.
Vreemdelingen en armen h inden bijzonder veel van hem.
«Server paella heeft een kalm gestel en tevens een
even helderen eu krachtigen geest nis Ali pacha had.
"ij I 'as'wf de nouttschannelijke eu godsdienstige
qmesties uit een wijsgierig oogpunt. Hij is volkomen
bekend met do Huropee-ehe ipisssties en tevens met
de gebreken iu de uiadsaliappi'lijkc en politieke in-
st-luugen in zijn vaderland, ilie hij wil hervormen in
overeenstemming met de overleveringen vun het land
c:i zonder vau de Kuropeesohe beschaving over te
netnen wat niet met de zeden en de behoeften van
liet Oosten zou te rijmen zijn. Eene hervorming door
geweld zou slechts onder de verschillende nationali
teiten iu Hurkije ectt burgeroorlog eu den ondergang
vau liet lijk ten gevolge hebben. Ken spoedige her
vorming der rechterlijke macht moet, volgens hem,
de wezenlijke grondslag voor alle andere hervormin
gen zijn.
«Essad piclia is een bekwaam militair, die zijne
opvoeding heeft ontvangen gedeeltelijk op de militaire
school van Ccnstantinopel en verder op die van Parijs
en Brussel. Hij is thans 35 jaren en behoort tot de
partij van hen die -Ie hervormingen voorstaan."
Kl Gouda, 23 Septkmbeb.
Bij de redactie is het volgend schrijven ontvangen
van den heer Steens Zijnen, commissaris der socië
teit «de Reünie".
«In uw b'ad van 10 September wordt van wegc
de redactie met veel lof melding gemankt van de
pogingen van den kastelein der soeieteit «Ons Ge
noegen" om zijne leden te onthalen op 8 jroorstel-
lingeu vau het tooileelgezeiscluip vun zUbregt en van
Ollefen.
[k ben zoo vrij u op te melken dut die kastelein
zich aan eene groute misleiding vau het publiek lie-'i'l
schuldig gemaakt, daar hij geci recht had te adver-
tecren dat het genoemde tooneelgezeUchnp iu die so
ciëteit 8 voorstellingen zou geven.
Genoemde heeren Albregt en van Ollefen hadden
namelijk met den ondërgeteekende namens de socir-
teit «de Reünie" eene overeenkomst getreden om
gedurende het winters lisoen 8 tooueelvoorstellingen
te geven in hot lokaal «Nut en Vermaak" en zich
daarbij uitdrukkelijk verbonden gedurende dit sa.'soen
op geeue andere plaats te dezer stede voorstellingen
te geven.
Dewijl deze aanbeveling voor deu heer van der
Vlist en liet doen rondgaan der lijsten voorgenoemde
6 voorstellingen door die persoon, na leelig op den
uitslag van onzeotidernetuitig zonden kunnen werken,
zult u mij ten zeerste verplichten met eene rectifi
catie in uw eerst volgend blad te willen doen plaats
hebben.
Geloof mij enz." (w. g.) STEENS ZIJNEN.
Met evenveel sympathie ri» wij de tooncelvoor-
stellingen in «Ons Genoegen hebben aangekondigd,
mak'm wij thans melding van de plannen der so
ciëteit „de Reünie." f,int de beide inrichtingen vrij
strijden om het voorrecht va i liet voortreffelijk too-
ue. [gezelschap binnen hare muren te zien o; treden;
het is ons onverschillig, mits het slechts optrede. Men
kan van Homerus genieten zonder z.ieh partij te stel
len in deu strijd der zeven steden, die z.ich er op
verhieven zijn geboorteplaats te zijn.
Uit de Albtasserwaurd wurdt geschreven, dd. 17
Sl'pt
In den loop van de vorige week, maar vooral
gi-teren, is man algemeen begonnen de zaailing-hen
nep te dorsohen.
liet drooge zonnige weder begunstigt dien veldar
beid zeer, :n indien de eerste dagen vau deze weok
even gunstig daarvoor blijven, zullen allen daarmede
klaar komen.
Het oordeel is verschillend over dzaai ipbrengst;
doch over liet algemeen zal deze middelmatig zijn.
De stengel is zwaar en met deugdelijk lint bezet,
waardoor het gewicht aanzienlijk zal wezen. De lage
prijzen van het product zulieii evenwel den verbouw
gaan hinderen, daar de bietenteelt cn de melkerij
voor leeliger hbjkeu t zijn en min l.-r arbeid vorderen.
De ziekte iu de late aardappelen rioht minder schade
£f' Jf*
S» w V-
|8,v
|W Irt, r<r'' 1
josl f"""" -«r
i iKlil-"'
i Vit»
1 tra*"*0"'
H e «ad "rM
(ir-'J»';'^ e
BCDfaWC v.
nluït f*il' f -LI
ui l,j der. unn^Jti
I h «itiW«t t""
i rum v 'wr
Bij de lfoneig|!taM«n«t*«t«
ni. Dtprav.t- i a I
lit tótlijbm k
MM Bt'«* I*
éiijn to k L li. brom. -<
knurl, B .S UW r jan* .1 b
I fli.1 S: iitBa 1 -u
Vg «tol» rtfkifct'u
k tfI--
It ft. Il.iimlm ib
k k k r
Wilg I ftl« -.
M.lsw. ld
'««it tt r
1 t SI-..I
•rim
'Mi kb,
ftft
