r*
■gfesTtstf
%sï -
r
BINNENLAND.
firHSSZiXr* i,
té&Sr&S
'jf
Sr'-ilCiTj -
OOSTENRIJK.
II
Uw
T"8*5 «r t«
«te hu
«%iJ*** t
e.
H. N
V
JIet zal wel is waar den naam van mnri-stuk
dragen, doch niemand zal dio zoo noemen, omdat
de Weener munteonfontie van 1857 zóó volkomen
in werking blijft, dat zelfs niet voor '/s en '/c Ma
Ier de benaming van heele en halve mart voor geheel
Duitsehlnnd voorgeschreven wordt. Dit voorstel be
schaamt aldus zelfs de meest gematigde wensob.en!
Volgens dit wetsontwerp wordt voorloopig voor de
Duitsche munteenheid nog bijna niets gedaan I"
l)e National* Zeit. somt de volgende eisohen op,
waaraan een voorgenomen munteenheid toch in de
eerste plaats behoort te beantwoorden. Zij zegt„Wij
spreken er niet van, of het goud alleen of de gouden
en zilveren munten als wettelijken standaard naast
elkander aangenomen moeten worden; de, vraag om
trenc enkoen of duuoclen standaard laten wij in het
midden. Maar de nieuwe hervorming moet van liet
gcheele rijk een eenig muutgebied maken, mag slechts
óene eenheid aannemen en moet voorbereiden, dat
binnen een bepaalden tijd, welke noodig is voor de
inwisseling, de munten van het nieuwe stelsel in om
loop zijn en voor alle berekeningen gebruikt worden.
In 1857, toen Duitscblaud nog uit tallooze staten
bestond, toen men den bond had van Oostenrijk,
Pruisen en dozijnen van kleinere staten, was het een
goed en bcwonderenswaazdig denkbeeld, dat in het
2 </i(der-stuk een Vereinsmünce gevonden werd, welke
den Zuid-Duit8chen gulden, den Oostenrijksehen gul
den en den Noord-Duitschen thaler omvatte. Beide
soorten van gulden bleven bestaan, doch de thaler
won veld en werd als de halve wettelijke Fereins-
münee populair. Dit was toen een groot voordeel
bij de bestaande anarchie in de muntstelsels, maar
de beide gulden, de verschillende muntstelsels en
munteenheden bleven onaangeroerd, en daarmede de
menigte geldsoorten, die men nog in Duitscblaud
vindt. V\ at onder den toestand van lmlpelooze ver
brokkeling als hulp uit den nood reeds bijzondere
verdienste had, mag niet onder den zegen van het
vereenigde rijk als uitgangspunt gekozen worden Nog
hopen wij dat de vertegenwoordigers van Zuid-Duitsch-
land in den bondsraad meer zullen aanbieden, dan
de rijkskanselarij voorloopig heeft willen vragen, en
zij het besluit zullen nemen om van een gulden van
20 silbergroschen af te zien, ten einde terstond met
een ingrijpende hermuiitiug te kunnen beginnen."
De sigarenmakers te Hauau en leerarbeiders te
Offenbach, die bun werk hadden gestaakt en huoger
loon en minder werkuren vorderden, hebben zich,
by gebrek aan eigen middelen en hulp van elders,
genoodzaakt gezien den arbeid te hervatten, na slechts
enkele onbeduidende inwilligingen van de zijde der
fabrikanten verkregen te hebben. In Mainz is het
nog niet zoover gekomen. Aldaar hebben de werk-
,:eden der centrale werkplaats en andere inrichtingen
i de Hessische Ludwigsbahn, den arbeid gestaakt.
I directie heeft hun eene vermindering op 1 werk
uren en 15 pCt. loousverhooging zij vorderen
25 pCt. aangeboden en bovendien bijzondere voor-
deelen aan vlijtige en bruikbare werklieden toegezegd.
Dit aaubod is (chter van de hand gewezen.
Aan buitensporigheden van den kant der 1000
werkstakers ontbrak het niet; in eenige werkplaatsen
hebben zij de deuren gebarricadeerd, om hunnen mak
kers, die aan het werk wilden blijven, den toegang
te beletten. Ook werden pogingen gedaan om de
exploitatie van den spoorweg te belemmeren, doordien
men. de werklieden, die bij de wissels en de verlich
ting der lijn en van het ütation dienst doen, door
bedreigingen van bet werk zocht te houden. Deze
pogingen gelukten echter niet. Bovendien werd te
giljker tijd te Muinz door agenten van de socialis
tische arbeiderspartij beproefd nog andere werkstakin
gen uit te lokken, vooral in de leer- en meubelfa
brieken, de twee voornaamste takken vau nijverheid
aldaar. Het gelukte inderdaad het personeel der
werktuigenfabriek van den heer Sehultz en 500 werk
lieden in de leerfabrieken van de hei-ren Mayor,
Michel en Denninger over te halen, niettegenstaande
met de handhaving der politieverordening werd ge
dreigd, waarhij is voorgeschreven dat iod<-r vreemde
ling, die geen middel van bestaan kan aanwijzen,
slechts 24 uren in de stad mag blijven. Eergisteren
hadden in den namiddag oproerige bewegingen plants,
daar de strikers van de genoemde leerfabrieken diege
nen, die aan het welk gebleven waren, evenzeer tot
werkstaking wilden dwingen. De politie kwam tus-
si b n beide en nam eenige belhamels gevangen, die
echter door het "olk weder in vrijheid werden ge
steld. De politic-agenten werden mishandeld en
moesten van hunne wapenen gebruik maken. Zij waren
genoodzaakt de hulp in te roepen van de. militaire
maehtdeze nam een aantal personen in hechtenis
en hield den geheeleu avond de wacht in de straten
bij de fabrieken. Evenwel bleef de toestand nog
dreigend.
Ook in Lockenheim, een stadje op een kwartier
nfstands van Frankfort, ir eergisteren een werkstaking
begonnen iu de uitgebreide waggon fabriek van den
heer Heifert, welke voor sleehls weinige weken iu
handen vaneen nnnull „exe vennootschap ia overgegaan,
uitgaande van de onlangs te Frankfort opgerichte
Duitsch-Oosteuryksche bank350 werklieden verlieten
de fabriek wegens oneenigheden mot den lieer Heifert,
die directeur was gebleven.
Nog geer beslissing in de Oostenrijksche zaken;
volgens de laatste berichten zou het geheeie ministerie
aanblijven, wellicht om een poging te wagen om het
Czechisohe vergelijk officieel tot een einde te bren
gen. Een der Weener correspondenten van de Avgsb.
Allg. 'eitschrijft over den toestuiul o. n. het vol
gende «zonder de verantwoordelijkheid op mij te
nemen, dat de zaken morgen evenzoo zullen staan,
kan ik .wZekctnii, n». ju er '.-tig goHum j«
iu het Czeclusche vergelijk. De tegenstand, dien de
Boheeinsche eisclieu niet alleen bij de grondwetpartij,
•naar ook iu conservatieve en clericale kringen om
s.eohts de VolksJ'reund te noemen, het orgaan van
kardinaal linuscher gevuiideii hebben, heeft aan
leiding gegeven tot nieuw overleg voor het antwoord
op het Boheeinsche adres werd afgezonden. De vol
gende voorstelling van den loop der zaken komt my
a.s de waarschijnlijkste voor: toen de onderhandelingen
met de Czechen geëindigd waren, schijnt men ook
iu de miuisteriëele kringen overtuigd te zijn geweest,
dat de heeren llieger, Clnm o. s. wel wat overvraagden,
maar men vertrouwde er op, dat de grondwetspartij
iu den Boheemseheu landdag de ei3eheu der Czechen
zou bestrijdenwanneer de Duitsche liberalen ook
cl overstemd mochten worden, dan verwachtte men
toch een krachtig adres vau de minderheid, dat de
regeering aanleiding kon geven de Czechen aan te
sporen tot matiglug. liet verlaten vau den Boheemschcn
landdag door de Duitsche afgevaardigden bracht die
geheeie berekening in de war. De regeering kou
met vermoeden, dat de Czechen het keizerlijk schrij
ven tot uitgangspunt zouden maken vau hun han
delen, eu ook indien de regeeriug daarvan al kennis
gedragen had, dan ware er niets aan te veranderen
geweest, want de erkenning in begiusel van het Bo-
heeaitehe staatsrecht was weder de conditio nine qua
non van de Czeoheii, zooals de erkenning van de wet
ten vim ]4S de e sell wus van de Hongaren. Door
de afscheiding vau de Duitschers te l'raag is de po
sitie vau de regeering en van den keizer zeer moei
lijk geworden, want daar de Duitsche partij iu Bohemen
otlicicel gezwegen heeft, staat men alleen tegenover dag
blad-artikelen tegen het adres van den Boheemsolien
landdag. Ben ik wel oBderricht, dan worden op dit
oog inblik pogingen aangewend om degroudwetspartij
te bewegen leden iiuar den ryksraad te zenden, (je-
schiedt dit, dan kan er nog veel veranderen en de staats
wegen weder in 't spoor gebracht worden, wel niet
in dal van de grondwetsdugmatisten, maar ook niet
iu dat van het Oostenrijk overheerschende Boheeinsche
staatsrecht."
Een ander Weener correspondent laat zich inden-
zelfdeu geest uit; het laatsie woord, schrijft hy, „is
nog niet gesproken, en er is voor 't minst vertraging
gekomen in de inwilliging van de Czechisohe eisehen
van de zjile van den graaf Von Beust wordt alles
aangewend oin te verhinderen, dat Oostenrijk door
het aannemen van de Czechisohe cischen in onafzien
bare gevaren wordt gestort. V\ ij willen ons niet te
zeer vleien, eu nog minder er eenig gewicht aan hech
ten, dat Von Beust met den hein persoonlijk bevrien-
den kroonprins van Saksen bij den keizer te diueeren
gevraagd is, maar het is al veel gewonnen, dat de
Czechen, die eenige dngeu geleden meendeu de toe
stemming van hun programma reeds iu den zak te
hebben, niet zcj spoedig als zij verwachtten iu het
bezit van de. keizerlijke toestemming zijn gekomen.
Wel heeft de keizer ui zijn schrijven vau September
de erkenning van bet Bubeemsehe staatsrecht toege
zegd, maar daarmee de Czechen nog geen vrijbrief
gegeven, dat zij dit staatsrecht naar hun zin konden
uitleggen en daaraan de bevoegdheid ontleeneu om den
Oostenrijksehen staat omver tc halen. De Czechisohe
(asoiien lubben de algenieeue aandacht in die mate
tot zich getrokken, dut men geheel vergat zich to
bekommeren om 'tgeen er voorviel in de andere land
dagen, waar de kuustmaatig gevormde niet-Dui'sche
meerderheid de Czechen trachtte na te volgen. Niet
beter geschikt om het belachelijke aan te toonon van
de houding van de niet-Duitsohe nationaliteiten dan
de prommciamento's van do landdagen der andere
kroonlanden, waarvan elk zijn eigen staatsrecht, zijn
eigen hofkayselier, zijn eigen koningskroning wil
hebben."
De opgewondenheid te Weenen is van dien aard, dat
men vreest voor de bijeenkomst, van den niet-Duit-
seheu rijksraad; het plan moet reeds geopperd zijn
om den l-ydsdag byeeti te roepen te Kremsier ten einde
geen aanleiding te geven tot ongeregelhedeu tc Weenen.
D.t echter behoort tot de loopend e geruchten, evenals
het bericht, dat liet ontslag van den Cis-Lcithnnn-
Bohcn minister van flnanciiin een feit is; als zijn op- I
volger wordt genoemd Eduard Warrens, een man -
I te huis iu financieel® zaken en wieu het niet ont
breekt aan bekwaamheden.
Leest men de verschillende correspondenties, dan
komt men in verband met de telegrafische berichten
tot het resultaat, dat er waarschijnlijk een stagnatie
gekomen is in het Czechisohe vergelijk en men naar
een middel zoekt om de eisehen der Czechen af te
wijzen, zoo zij zich niet aanmerkelijk laten afdingen.
Het beste middel dnartoe is de behandeling vau de
Czechische zaken in den Weener rijksraad. Punten
van verschil, onmogelijkheden zijn genoeg te vinden,
o. n. de finanoiëele eisohen vau de Czechen. Toch
schijnen ons de zaken te ver gekomen, de (When te
overmoedig geworden, de Duitschers te hartstochtelijk
Verbitterd, dttli dat zonder botsing de zaken met de
Czechen tot een einde zouden komen.
J Gouda, 21 Octoukh.
Naar wij vernemen, is tot kapelmeester bij de
ild. schutterij alhier benoemd de heer Jacobs van
Amsterdam.
„Nooit alhier vertoond, maar te Amsterdam eu
elders zes en dertig malen met uitmuntend succes
opgevoerd." Met uitmuntend succes voor de
eer van het Nederlandsohe publiek hopen wy dat dit
succes alleen ten deel viel aan de spelers, niet aan
het stuk. Fernando werd uitmuntend opgevoerd. Mevr,
ten Hagen speelde voortreffelijk als Clotilda, vooral
iu het tweede bedrijf; iu de scène van het derde
bedrijf tusscheu haar en Fernanda (mevr. de Vries)
verdient o. i. de laatste de voorkeur, doch vooral in
het vierde bedrijf kwam het talent van mevr. de Vries
voortreffelijk uit, terwijl de heer en mevr. Albregt
in hun eigenaardig genre zich weder zeer verdienste
lijk maakten.
De heer Moor kon ons minder voldoenzijn spel
kwam ons stijf voor.
Dit wat de speler betreften nu het spel
Zou het maar niet het beste ziju er niets van te
zeggen
Zeer dikwijls hopen wij het genoegen te hebben
het ltotterdamsche tooneelgezelsohap in dezen winter
alhier te zien optreden, maar met degelijker stukken,
dan deze ziekelijke schepping vau Sardou. Het succes
zal er des te grooter om zijn.
Het eerste concert van Euphonia zal aanstaanden
Dinsdag in de sociëteit „Ons Genoegen» worden
gegeven. Het programma heeft goede notnmers. Ook
voor hen. die nog geen lid van dit muziekgezelschap
ziju is dit eerste concert toegankelijk. We verwach
ten dat er door velen gebruik van zal worden gemaakt.
Donderdag is bij de examens voor het lager onder
wijs te 's Gravenhage o. a. een acte uitgereikt aau
den heer A. J. Verheul alhier voer gymnastiek en
Vrijdag aan de dames H. de Koster eu M. Kijff,
mede alhier, voor vrouwelijke handwerken van nut
en smaak.
Zondag werd te Ueeutvijk de nieuwe kerk der Ge
reformeerde gemeente ingewijd in tegenwoordigheid
van ecu groot aantal belanghebbenden.
Tot burgemeester van Bodegraven is benoemd jhr.
F. vau Citters, thans burgemeester van Khooi).
Donderdag werd met liet nieuwe stoomgemaal van
den Mijepolder onder Bodegraven voor de eerste maal
proef gemalen. Het geschiedde met den gunstigsten
uitslag, zoodat men vertrouwen mag dat het doelmatig
loopende werk in alle opzichten aau de verwachting
zal voldoen.
liij koninklijk besluit vin 19 October 1871 n°.
13, is aan mr. J. Loudon, op zijn verzoek, met in
gang van 31 October e. k. op de meest eervollen
wijze ontslag verleend als commissaris dos k( uiugs in
de provincie Zuid-Holland, met dankbetuiging voor
zijne in die betrekking bewezen diensten.
Dc Haagsche schaakvereniging Discendc discimu»
noodigt hier te iande gevestigde vereenigiugea uit
tot een correspondentie-partij.
De commissie uit het Nederlandxhe Schoolverband
belast inet. het onderzoek der middelen tot bevorde
ring van het ouderwijs van fabriekskinderen heeft
de volgende circulaire verzonden:
„Het Nedei landsch Schoolverbond heeft in zijne
nlgemeene vergadering van 2 Juni jl. den wenach
uitgesproken, dat in fabrieken en hij openbare wer
ken geen kinderen mogen worden gebezigd, dan in
wier geregeld onderwijs tot de 12 of zoo mogelijk
tot de 14 jaren wordt voorzien.
Tot de vervulling van dien wenseh, welke voorze
ker door alle voorstanders van volksontwikkeling
(II «W 'I liittM
juii»1'*
jfjoor wroi#
Jjlto ui»''1* 1 v iw
s. _.i ElS «hnéoilrt u. soracL
h"
IK
l|»M
dial
fr fflinu.
I jl
U
aJl ui in
„frif Bidi km wofdea
ri'r 1 Iteabet i Ik. trpwA
numt Mint »tl kttuIrMibr
ai'iiiht ld krnnkn» tó
rji ui Jiiruuhuaa.
1.1, t, Velums tmm. j
L Mtuw
6,8. liitnus.
Aimst Am*"
btal;
Jrr tuk r«t d' nors
intimi na den trioeha vul. nnS! ut
it Wit. Pt dammen, w nufrtg ui
teil tiiiailden r,«tea si. i.: j
oho lot ruiia MUD na» m i- !w«-e-
D«e damuie;., gedekt met
pMto ook Mi listal, u y *m.. t
MrtpiM béte ml r..
J*®» te» WW*-
fcwkrij,.: t
d» fwke kust w .,j„,
«tepuirt opeaMte.i'
wiiaoS u ""tónt
«Öt?
tn i '-""-rara i
JlPoi1
i *""«1 u('
te»*
ter
1m """I® te i.
iwkf
bkhiio "tipui,
4 «J b»ï 'J fct i
'tot 1"llllea
•k:
i
