Nieuws en AdvertentiebladvborGouda en Omstreken.
N° 1152.
BUITENLAND.
1872.
I
)O.
Januari.
Vrijdag, 12
ning,
Bultenlanilsch Overzicht.
i
l»g
572
r
GOUDSCHE COURANT
loaders,
Maandag zich op
e rege
ren
337,251
371,751
.50 uit.
Utrecht.
1.
ter.
■gk.
aagsna
tonder
1370.)
met:
80,000
75,000
200,000
60,000
25,000
20,000
70,000
35,000
12,000
17,500
140,000
illi
000.
geloot,
20,000.
e en alle
a ƒ2.50
gelijk-
sese der
ifdtrek-
Indat
grondde
tf plaat»
luizend
trmijde-
n werk
ten ver
beiden
nden te"
de Re-
zullen
ekking,
handel,
linstens
ontrek
en tyn
ede van
re van
deel,
ng dier
■xyndigd.
BELGIË.
.Men leest in een Belgische correspondentie
het HandeMlad
Ook zullen eenige Vlumsche afgevaardigden, met
die van Antwerpen aan het hoofd, de taalquaeste
op het tapijt brengen. Het debat, dutte dier gele-
genheid zul ontstaan, komt mij vrij wat beiangnjker
*oor dan de vervelende en reeds sinds tien jaren ver
ouderde clerico-liberale haarkloverijen. Het geldt
hier inderdaad een nationaal belang, eeue quaestie
van zijn of niet zijn voor onze Viaaaische bevolking.
De vraag is of eindelek de regeériug, brekende met
de overleveringen, uit de omwenteling van 1830 ge
boren, aan de Vlaamsche taai hare plaats in den
staat zal aan wijzen en schreeuwende onrechtvaardig
heden doen verdwijnen* Reeds sedert eenige jaren
is er veel gedaan in de Vlaamsche gewesten, in het
onderwijs en in de administratie, om, aan de overheer-
scliing der Frauscbe taal een einde te maken, maar
veel, zeer veel blijft er nog te doen.
Een or.zer invloed rijkste Vlaamsche vereenigingen,
de Nederlandtche bond van Antwerpen, een politiek
en tevens letterkundig lichaam, heeft dan ook on
langs besloten de Vlaamsche volksvertegenwoordigers,
inzonderheid degenen die als „flaminganten” te boek
staan, te verzoeken den minister van binnenlandsche
zaken over de questie der taalgrieven te interpel-
leeren en voorstellen aan de kamer te doen van dien
aard om de kiem »an het kwaad geheel uit te roeien.
De voorstellen, door den NederduUtchen bond aan
de Vlaamsche afgevaardigden voorgelegd, zijn de
volgende
I. Lager onderwijs door den staat gegeven (sec
tions préparatóires des écoles moyennes): onderwijs
van en door de moedertaal gedurende' 2 of 8 jaren,
met uitsluiting van elke vreemde taal.
II. Middelbaar ouderwijs (Athenaea en middelbare
scholen)evenveel uren te besteden aan het Vlaam-
sch als aan het Fransch; andere vakken, zooals bij
voorbeeld het Enge'sche, het Duitsch, cijferkunst, enz.,
in het Vlaamsch toe te kennen als aan het Fransch.
lil. Hooger onderwijs (universitciten)dat het
oertifiicaat van bijwoning van .den cursus van Vlaam-
sche letterkunde dezelfde waarde hebbe als het eer-
fostearijk, maar ook de andere
longarue heeft haar kwetsbare
kst a a .a
bevatte, behalve het
eigenlijke koninkrijk, aanhoorige «treken (pariet ad-
tune), d. <r. z. provinciën, be roond door eene Sla
vische bevolking of met andere nationaliteiten ver
mengd: Tranaijlvaniê, het
Croetiê en Slavonië. Doe g
zelfstandigheid behouden 01
Magyaarsohe kroon.
Bij de herstelling van di
in 1867, werden deze prol
deelen van Hongarye verkl
de Mag varen van dien tijd
liaatiewoede, die ten gevol)
de Slaviaehe bevolking eem
Zonal, reed, uit on, vorig nummer bleek, ia de
uitdag der op 7 dezer gehouden aanvuliingsverkie-
zingen in Frankrijk wederom nadaelig gëweest voor
de rechterzijde. Men zoo erenwel verkeerd doen al
die republikeinaohe keuzen loaweg toe te achrijveu
aan sympathie voor de republiek. Be afathuw van
alle verandering, de behoeft, van het land aan kalmte
on van de bekomen wonden te bentellen zijn er
veeleer de oorzaak van.
Op voorstel van den heer Thiers is in de Natio
nale Vergadering besloten de disousaie te beginnen
over de belasting op de roerende waarden en ver
volgens te overwegen, of er reden bestaat A> de
bestaande belastingen te verboogen en eindelij! over
het belasten der grondstoffen.
Thiers heeft in de zitting van Maandag zich op
nieuw verklaard tegen een algemeene inkomsten-be-
lasting. Hij gaf voorts ala zijn meaning te kennen,
dat bet niet mogelijk was om opcenten te beffen
van de bestaande belastingen en de Staat de belasting
op de grondstoffen niet zal kunnen ontberen.
Men ziet het; de president der republiek heeft
niet veel nieuws medegedeeld; hij volhardt in zijn
ouderwetsohe economische inzichten ondanks allen
tegenstand. En met oen sterken wil is er in een
vergadering ale die van Versailles veel te winnen.
Msgr. Dupanloup, bhsohop van Orleans, ia tot
president gekozen van de commissie voor de ouder-
wgswet. De clerieale agitatie, uit naam van gods
dienst aa sedeiqkbeid, gaat voort ea noemt steeds
grooter omraag aan. Men hoopt Jules Simon in
zyn wet te dooden.
Ujt Engeland ontvangen wij geen belangrijk nieuws.
Kardinad Cullen heelt een welsprekenden herderlijken
brief uitgevaardigd tegen dronkenschap en onmatig
heid, welke in Ierland, meer en meer nationale zon
den worden De dagbladen van alle kleur en rich
ting prijzen zijn betoog.
De overdreven eischen tot schadeloosstelling die
de Vereenigde Staten gezegd worden aan Engeland
te doen, trekken algemeen de aaudacbt. Het En-
gelsche werkblad de Spectator, dat gedurende den
gebeeltn burgeroorlog steed* de Noordelyken voor
sprak en ondersteunde, spreekt met minachting «van
den wansmaak en verkeerde staatkunde der Unie,
Om door diplomatischen bomlmst te pogen Engeland
schrik aan te jagen, ten einde het tot verdere op
offeringen te dwingen.”
Noch Amerika noch Engeland zullen er waarschijn
lijk aan denken de uitspraak der scheidsrechters te
betwisten, doch de weinige kalmte welke de advoca
ten der beide toonen, is niet bevredigend voor hen,
die hoopten, dat door scheidsrechters voortnan in,
tele gevallen internationale twisten zouden kunnen
beslecht worden.
De rapporteur van het bekende voorstel-Barth in
den Beifcrscben landdag, de heer ron Sedlmni» r, hee't
rijn rapport aan de leden der commissie rondgedeeld.
Hij atelt eeu nieuw artikel voor, waarbij rijkswatten,
welke een byzonder recht van Beier» n ophetfen, dat
tegelijk een grondwettig recht is, zoolang in Beieren
niet geldig zyn, totirat de Beiersche kamers en de
regeering eveneens tol die opheffing besloten hebben.
De voorstellers hadden in hun voorstel deze oonse
quentie over het hoofd gezien. De Noord-Duitsche
bladen spotten met deze pogingen der Beiersche par-
ticularisten en sohynen er zeker van, dat dit voor
stel nooit bet vereischte 2/3 der strturnen in de
Beiersche kamer verkregen zal. Hoe het zij, de
meerderheid is zonder eer.igen twijfel voor dit voor
stel gunstig gestemd, en in ieder geval zal daaraan
tech een einde moeten komen. De eenheid van
Duitscfdand is op den duur onbestaanbaar, zoolang
de meerderheid der vertegenwoordiging van den
grootsten staat behalve Pruisen*zich met narrige
zorg tegen lederen maatregel tot bevordering der
eenheid verzet.
'In ons vorig nummer vestigden wij de aandacht
op het gewicht eener regeling der Galicische quaestio
tificaat van bijwoning van den cursus van Fransoho
letterkunde, voor het examen van candidaat in do
letteren en wijsbegeerte, l
IV. Eindelijk, dat er geen beambte zal kunnen
aangesteld worden iu het Vlaamsche land, die niet
bewezen hebbe het Vlaamsch machtig te zijn.
Alvorens dit programma uit te vaardigen, had de
Nederdtóhche bond al onze Vlaamsche vereenigingen,
en met name onze flaminganten, geraadpleegd om
hun gevoelen in te winnen. Twee-en-iwintig voor
stellen werden aan de Antwerpsche vereeniging inge
diend,. terwijl vele maatschappijen en particulieren
geen bepaalde voorstellen deden, maar hun voorne
men te kennen garen, om zich met het programma
van den bond te vereenigen.
In drie opeenvolgende vergaderingen besprak de
NederdniUcbe bond die zoo belangrijke questie, en
na eene nieuwe vergadering, waartoe afgevaardigden
van ai de vereenigingen des lands waren genoodigd,
werd besloten het programma vast te stellen, zooals
ik het ir hierboven heb medegedeeld. Het mag dus
als grondslag dienen der aanstaande parlementaire
discussie.
Ik geloof, dat de Vlamingers zich op het goede
terrein geplaatst hebben, door vooral op het onder
wijs te drukken. In de tegenwoordige inrichting van
het onderwijs ligt inderdaad het geheim van de be
trekkelijke zwakheid der Vlaamsche beweging. Te
veel Vlamingers hebben hunne taal verleerd, of spre
ken die zoo gebrekkig eu zien niet zonder afschrik
het oogenblik naderen, waarop ieder beambte in Vlaan
deren het Vlaamsch macht.g zal moeten zjn. d. i.
behoorlijk het Nederiaudsch zal Artcn ki.n.ien spre
ken. Niet zoozeer d^Walen ais vele onzer Vlaamsche
inboorlingen zyn vAdig aan het herstel onzer grie
ven. Eigenbelang n hun drijfveêr.
Is het niet zonderling, dat wij, na veertig jaren
bestaans, nog in Vlaanderen schreeuwende grieven
ontmoeten, en wel die, waarover de Walen, vóór
1830, zoo luid klaagden? Binnen kort zal ik u deze
grieven doen kennen. Het zij genoeg u thans te
zeggen dat iu onze Vlaamsche gewesten het onderwijs
verbasterd is, dnt de administrate er grootendeels
Fransch is, en het leger geheel en al.
I|oe is nu die toestand ontstaan? Het antwoord
op deze belingijke vraag vind ik in het verslag in
de zitting van 5 Mei 186U, door den Antwerpschen
ufgevaardigde J. A. De Laet, in de tweede kamer
gedaan over eenige vertoagen uit de Vlaamsche ge
westen. Het zij mij gegund n er eenige regels van
aan te halen:
„Toen, in 1830, zeide de heer De Laet, België
zich met geweld van Holland afscheurde, uit hoofde
van oueenigheid in bet huishouden en ten gevolge
van grieven waarover het wel nutteloos mag heeten
in dit verslag nit te wijden, was de toestand der
Vlanmschsprekendc gewesten niet al te duidelijk at-
geteekeud. In geloofsbelijdenis verschillend, in le
venswijs meer naar volksgelykheid overhellend dan
naar den hollandschen adelzin, waren ze bet noorden
niet al te zeer genegen en uogtans hadden ze maar
een zeer gering aandeel genomen bij de omwenteling,
welke, in het Waalsche voorbereid, daar ook Karen
eigenlijken zetel had gevonden. De tw-ee voornaamste
Vlaamsche steden, Gent en Antwerpen, waren zelfs
der nieuwe orde vau zaken algemeen genoeg vijandig
en ofschoon ze' dan ook daartegen niet tot eenen
fritelijken wederstand* oversloegen, toonden «e zich
wars van e|ke deelneming aan bet onlangs onistaua
beheer.
„Het Waalsche landdeel, gerugsteund door jonge,
verstandige, krachtvolle mannen, bekwam dus, schier
zotoder moeite, eene overmacht, welke men ten onzent
zelfs niet eens van zins was, te betwisten. Zeer erg
hadde men zoo iets wel niet mogen heeten, zoo dan
toch de eerste g>dsen onzer ontstane nationaliteit,
gekweekt als i» waren volgens 4« beginselen der Fran-
fiche staatsschool, anders dan bij duistere inspraak en
om zoo te /eggen ondanks hu i zei ven, d« n ouden
landgeest hadden weten trouw te blyven. En nog-
tans, zoo taai is onze volharding, zoo onwrikbaar
onze van oudsher overgeërfde politieke zin, ver-
moohl die in het Congres machtig vertegenwoordigd®
landgeest, onaangezieu allen Frauscben invloed, op
bet meerendecl onzer instellingen zoo diep zijnen
voor Cis-Leithaansch Oösteurgj
helft der monarchie, H<
plek, de Croatiscbe quaestie. Het aloude koninkrijk
van den Heiligen Stephaooe
ntxtu), d. w, z. provinciën, be roemd door
B nationaliteiten
ut en de koninkrijken
iten hadden een zekere
opperheerschappij der
pngaarache monarchie,
ën tot integreerende
L' Ongelukkig waren
tield door eeu centra-
I heeft gehad, dat bij
bevige en voortdurende
reactie is ontstaan. Zoozeer ia de worsteling tusschen
de beide nationaliteiten verergerd, dat nu Hongarije
zich tegenover die gewesten in dezelfde verhouding
bevindt als Duitsch^Doetenlfk tegenover de Czechen,
Galiciërs en Bohemers.
De politieke mannen in Hongarije hebben echter
ingezieu, dat er aan de Crtatiaehe quaestie oen einde
moet komeu en van de Uawt rao graaf Lonyav
aan bet bestuur af, ziju et OBilerhandelingen aauge-
knoopt met de Loofden der Slareu om tot een schik
Icing te' geraken. Coilferentiëu hebben te Weenen
plaats tusschen den president-minister en de hoof
den der Croateu. D«zo laatstee legden hun griereu
en aenschen neder in èen naar den rorm zeer ge
matigd programma, dat alle kansen aanbiedt voor
eene minnelijke sohikking. Op dit oogrnblik weet
men nog niets omtrent den stand dier ouderhande-
lingeu, die nxneer den Hongaren en den Slaveu ter
harte gaan;'maar a.s men de Weeaer bladen mag
ge.ooveu, hoopt het gone enterneet dat er een vol
doend en voor beide partyeu voordeelig resultaat
ral verkregen trordeu.
