INNEN]
ITALIË
Gouda,$3 September
Gisteren en j Zaterdag werd het fj^latingsexi»
.aan de Rijke hopgeie burgerschool alhier aan hlf léj
dingen afgenoq^n, waarvan 9 werden gepkult
in de tweede kjassee J. A. de Graaft; in dei
klasse: B. N. j. Cpsyn, E. J. van Eldéu, L. w*
G. van der Garden, iW. H. Julius," M. R. M. Wij
Koetsveld van Aukeren, F. B. MQnlieff, H. l'aul e*|
P. Sauerbier.
r-
Bü beschouwing van de Organisatie dar m. a. doet
zich al dadelijk eene groote leemte op. Zeer vele
leerlingen verlaten de m. school, als xij van de vijf
klassen er drie doorloopeu en dus het onderwijs in
verscheidene vakken slechts ten deéle genoten hebbeo.
Wel zijn èr scholen met driejarigen cursus, maarzij
vormen slechte eene kleine minderheid (l 1 van de 40).
m
zinjJheitl van Doittoh-liberale partij wordt van cje
andere /.\jde gebrandmerkt als landverraad.
Aan le Temps \vfflt door zijn bekenden Eomein-
schen correspondent, den beer A. Jordan,o, a; het
volgende geschreven. 1
I)e nieuwe minister van onderwijs, de heer Scia
loja, hmt, zodals mt»n 'Yèedb aangekondigd had, de
tijdelijke sluiting bevolen van vier scholen, waarvan
twee van Fransche nonnen. Uit den tekst van dit
besluit blijkt dat de hinjere godsdienstige gestichten
van onderwijs zich aan de inspectió van staatsamó*
tenaren ondêrwórpen heoben.
Een andere gebeurtenis van niet minder beteekeuis
beeft deze week plaats gehad, namelijk het in bezit
nemen van vier kloosters, waarvan een het generalaat
dor Jezuïeten is, na onteigening ten openbare nutte.
Ik weet nóg niet welke rente voor klie vier inrich-
tin|en is vastgesteld. jWaarschynlyt zal die spm
evenals vroeger bij afzonderlijk besluit vastgesteld
worden. Voor bet uoviciaat van St. André-du-Oui-
rinal, daarvan slechts de helft onteigend ïs, hebben
de Je/.uïeten eene jaarlyksche rente van 10 a 12 dui
zend francs bekomen. Voor het Gesu zullen zjj zón
der twijfel minstens 20 duizend krijgen.'
Aaii ile Jezuïeten is de vieugel van het ontzaglijke
gebouw gelaten, welke jian de kerk grenst, den gang,
waarin zich de kamer van den heiligen Ignatius be
vindt, en de noodige ruimte in den tuin voor den
dienst in de kapel. Slechts 30 personen zullen nog
iu dit gedeelte van het gebouw verblijf houden.
De vraag is echter of, ingeval van opheffing der
orde, de verschillende renten aan den staat terug
zullen keeren. Door tegen schadeloosstelling de be
zittingen der Jezuïeten te onteigeneu schijnt,!de re-
geeiing echter niet voornemens te zyn deze orde door
eee exceptioneele wet op te heffen, in welk g]6val de
staat deze lezittingeu kosteloos zou hebben kunnen
verkrygen. Deze yuaslie ligt echter nog geheel iu
het duister. De regecringsgezinde bladen spottn wel
is waar voortdurend tot gewelddadige onderdruk
king der orde aan; ik blijf echter van ïneeniog dat
het ministerie in dit opzicht liberaler wezen ml dan
zijne vrienden en aanhangers in de pers.
Ik heb te meer reden dit te onderstellen, nu myhe
voorspeeliugrn betreffende de 52 generalaten van or
den, welke zich in Home bevinden, schijnen vervuld
te zu len worden. In stryd met de verzekeringen
van goedingelichte bladen en de verwachtingelf der
openbare meening heb ik altijd blijven gelooven, dat
dè Italiaausche regecring ten aanzien van deze qutes-
tie een gematigde wet zou voorstellen, geheel in over
eenstemming met den geest der garanticn-wet. Ik
hield dit zelfs vol tegen de Opinione, die anders als
autoriteit geldt. Sedert eenige dagen erkent de Opi
nione bet echter, zooals het blad er bijvoegt, diep
bétreurende dat volgens de ontwerp-wet de bezit
tingen der geestelijke orden, hoewel deze zonder uit
zondering het karakter van eigendommen in de doode
hand zullen verliezen, niel staatsdomein zullen worden,
en dat de generalaten in zekere mate als zedelijke
lichamen da rechtspersoonlijkheid zullen behouden,
omdat zij deel uitmaken van het pausschap als zoo
danig, eo daarmede in onafscheidelijk verband staan.
Ik deelde u reeds mede, dnt de Opinione na den
bekenden brief van den paus over de kloosters eischte
om thans geen enkele uitzondering meer te maken,
en verzekerde dat de regeering in het parlement nooit
eene meerderheid zou vinden, welke haar na deze
uit tartende houding van den paus op dezen weg zou
willeu volgen. De waardigheid en de eer van den
staat, aldus riep bet blad verstoord uit, eischten na
de uittarteode taal van het Yaticaan een min of
meer radicale wet. Het verdient inderdaad de aan
dacht dat diezelfde Opinione heden erkent, dat het
ministerie zich ondanks alles met de meeste kalmte
aan de hoogst gematigde beginselen der gurant»e-wet
blijft houden. Dit bewijst dat, wanneer de Opinione
en andere regeerjugsgezinde bladen al een oogenblik
medcgesleept werden door de hartstochtelijkheid der
Romeiiische publieke opinie, het gouvernement is bly*
vei» inzien dat zijn horizon ruimer behoorde tc zijn
dan die verblinde, maar niette min eerlijke Jezuïeten-
haters van den club van CVour.
Nauwelyks behoef ik te zeggen dat ik al zeer wei
nig geïnteresseerd ben by de toekomst der beginselen
en leerstellingen, welke de geestelijke orden, en de
generalaten vertegenwoordigen. Maar aan deze beide
zaken houdt ik vastten eerste ben ik van meeuing
dat de vrijzinnigen aanvangen moeten met zelve aan
deze instellingen het voorbeeld eener ware liberaliteit
te geven, en ten tweede geloof ik dat het Italiaan-
ache gouvernement, wien de eer toekomt van tot
hiertoe den juisten en rechtvaardigen weg ten aauzien
der geestelijkheid te hebben ingeslagen, er slechts bij
ve?lie?en zou, wanneer het van stelsel veranderde en
te groote offers bracht aan de overdreven hartstoch
telijke elementen der openbare meening.
flet is overigens niet te erkennen dut deze harts-
»e byjonder
seh&uwbur-
tochtelijke alt .r
geprikkeld'zijn. Dó voorstellingen in 4
gen zijn ssdeirt eene maand gewijd aau de politiek
en wel uitsluitend aan de qurestie der kloosters en
j^ggestel^öoöipn. Overal voert jgou vopr een pp-
gewondjèn pUUlisk dr^ia's en toneelstukken op, Waarin
kloosterlingen en mogjiiken vreeselijk mishandeld wor-
tegen de geestelijken aan tc blazèn.
De heer Erdan treedt hierop in eenige bijzonder
heden van de stukken die in dit opzicht zoo trauri-
gen ophef maken, en 'erkent daarna dat,tot eer der
Italianen, niet alleen de clericale pers, die natüürlijk
vuur en vlam spuwt over de regeering welke de op
voering van dergelijke tooneeistukken niet verhindert,
maar de geheelfe liberale pers met verontwaardiging
de handelwijze lier theater-directiën afkeurt, die uit
winstbejag de hartstochten der menigte in beweging
en dq goede orde in gevaar brengen, j
n brief maakjt de heer I^an
het gerucht, dat kafdjuaal
iet Italië eisoht en by wéige-
ontflng dreigt. Ofschoon hij
!ls met zekerheid jfoj^ zeggen,
et slo
Aal
ook pejg meldihg
Antoujefli verzoening
ring den paus mèt(
omtrapt dit gerucht
is dejheer Erdan tooh] van foeeuinR
veilig alle gelóqf zof^j kunnen om
4
De nieuwe cursas is thans begonnen met 39 leer
lingen, nl. 4 in de hoogste, 19 in de middelste en 16
in de laagste klasse.
Er bestaat echter vooruitzicht dat dit getal nog
zal toenemeu.
Hoogst belangrijk en alleraangenaamst tevens was
de eerste voordracüt van deu heer N iedergesiiss, Zon
dagavond in //Nut en Vermaak" gehouden. In eene
zeer kalme en duidelijke taal verklaarde hy ons gal-
vanisme, magnetisme en electriciteit, terwijl hij tege
lijkertijd door de prachtigste proeven zyn voordracht
opluisterde.
Wij weuschen zeer dat de séance die de heer N.
heden avond geeft door een zeer Ulryk publiek zal
'worden bijgewoond.
Ook de verlichting van een gedeelte der haven
door electrisch licht voldeed byzonder.
Tot burgemeester der gemeeute Viukeveen en Wa-
verveen is benoemd de heer T. A. O. 4e Ridder Fz.,
onder toekenning van eervol ontslag als burgemeester
der gemeenten Hoogwoud en Opmeer.
Te Woerden is door den gemeenteraad eene com
missie benoemd tot het doen van een onderzoek,
waarvan men met belangsteleflg den uitslag te gemoet
ziet. Een der raadsleden namelijk had in eau ver
gadering, véér 14 dagen gehouden, het dagelijksch
bestuur beschuldigd, pressie te hebben uitgeoefend
ten opzichte van het leveren van straatsteenen ten
behoeve der gemeente, ten gevolge waarvan de be-
noodigde steen aan den aannemer der bestrating ge
leverd was door een firma, wier ééne lid wethouder
dezer gemeente is. Daar gemeld raadslid deze beschul
diging volhield, besloot de raad, op voorstel des voor
zitters, een commissie van drie leden te benoemen, ten
einde die zaak te onderzoeken.
De gemeenterekening te Schoonhoven is vastgesteld,
bedragende in ontvangst 47105.89, in uitgaaf
452J7.641/,. Batig saldo i888.l,7J/|.
Door bet kiescollege der Herv. gemeente te Schoon
hoven is bet volgende zestal predikanten samengesteld:
W. H. J. Baart de la Faille te Ridderkerk, Dr. A.
van der Flier te Zwartsluis, J. van 't Hooft te 's Hee-
r en hoek, I. Montagne te 'sGravelnnd, J. C. K. Non
hebei te Elburg en H. W. A. Vcrhoeff te Charloia.
Te Oudewater ia beroepen de beer B. Mossel,
predikant te Renkum.
y Zaterdagavond is de conducteur van de Rijnspoor
wegmaatschappij C. Verbaarschot, vader van Fier kin
deren, deerlijk gewond terwijl hy bezig was op de
loopplank buiten de wagons kaartjes op te halen.
Het ongeluk viel voor tusschcn Gouda en Zevenhui
zen met deu trein die ten 8 ure te 's Hage aankomt.
langs de wagons, terwijl de
Wl<*n roerden?
lan-
van
had
plaats in «Concordia" in de Lange
jniet toegankelijk voor het publiek en,
look niet voor da leden,,doch alleen
jigd*. i i
dat morgen eene openbare verga
an gehouden.
an binnenInndsche zaken heeft de
les Konings in de provinaicu uitg
o spoedig mogelijk te doen toekom»
ran het getal1'kiezen in albe ge-
leijledén der Tweede Kamer en voor
M», tyanr den tégen Woordilen census,
patentbelasting, en 2°jSeue gelijke
census van 20, zooweKbij behoud
der paiepfbeUstiiig.
li,
van biirti
|!an bét
gsexamtyis o|
izigen, en mtl
msj] imperatief zulvn
det leerlingen infd
jlaten
lagavond de ze?<
Van de Vercéóiglfig
one erwys.Bij afwezig!
raw;ois, werd bet vo
u heer Burger Ui
der vereeuigiiig bleek
taat.iifiar
or de toe-
hóogerc
dat
teld
rschillcnde
Het linkerbeen is verbrijzeld en ook bet reohter-
vreeselijk verwond. De ongelnkkige wordt jn het
gasthuis te 'fWlagp verpleegd en verkent' in zorg-
vollen toestar
Wanneer
trein in 'noljt'
Ongeveer
den rijn,in
bet oóngves
eene vergadei
Lombandstrinij
naar men
voor de afj
Nog zegt
dering zal wi
r. J j??
De mmistei
conruiissnris
noodigd, hen
1". eene 01
meente voor
den gemeente
bij afschaffing
opgave naar
als hij nlsclt
Jitj deu m!>
try. vetnemenl
latingsl en
burgeraéholen
de ndniissie-e.
et» "i de 'j'plaatsi
k'Te Utrecht
vergadWing
bij heitildd_fi
voorzitt/r» da
waargeuoiuen door di
omtrent den to.stanc
277 leden telt het tutUal uieuu e leden, die tot greu
departement behooren, bedraagt 17. Hetlmofdbestaar
uitte den wensch, dut zich meer leden bij de vere
niging zullen aansluiten en wekte de leden op, tot
dat doel departementen te Vormen, .waar zij nog niet
bestaan. Uit hetgeen bet verslag mededeelde over de
tentoonstelling van hulpmiddelen bij bet middelbaar
onderwijs bleek, dat zy te dankeu is aan het initia
tief van deu heer Hubrecht. Aan den ijver der re-
gelings-commissie werd alle huid. gebracht. Het
hoofdbestuur had voorloopige stappen gedaan om het
middelbaar onderwijs op de VVeener tentoonstelling ta
doen vertegenwoordigen, en brengt lof aan wglen den
minister Thorbecke, en den secretaris der regelings-
commissie voor die tentoonstelling, voor de bereidwil
ligheid, waarmede zij het hoofdbestuur alle gewenschte
inlichtingen verstrekte. Op voorstel van de regeling*,
commissie, toegelicht door den beer Hnbreebt en tbet
warmte aanbevolen door dsn heer Steyn Paivé, werd
bestoten tot het houden van een concours iu het hand
en rechtlijnig teekenen door leerlingen der burger-
dag- en avondscholen en soortgelijke inrichtingen in
1873. Eene commissie uit de vereeniging zal bet plan
aan den minister van binnenlandsche zaken aanbeve-
leu en trachten te verkrygen, dat het van rijkswege
worde uitgevoerd.
Zaterdag morgan hield professor Salvenia in da
gymnastiekzaal van de hoogere burgerschool eene rede.
Met het oog op de verwachte wet op het hooger
onderwijs, bad spreker tot onderwerp gekozeu: *M
organisch verband der verschillende takken van one
onderujjt."
Voor een .georganiseerd" schoolwezen, zün nood
zakelijke vereischten 1°. dat de verschillende onder-
dcelen daarvan in staat worden bcvondep, op zich
zelve te voorzien in de geheeie behoefte eener beponlde
categorie van leerlingen2". dat een vaste grondslag
geleverd worde, waarop door een hoogeren tak van
onderwijl, met verder streveude leerlingen, geleidelijk
kpn wordeu voortgebouwd.
Zoo zon dan op de lagere school geleerd moeten
worden lezen, schrijven, rekenen, Nederlandsohe taal,
aardrijkskunde, geschiedenis, kennis der nttnur, gym
nastiek, teekenen ep voor meisjes ook handwerken.
Onze wet schrijft al die vakken niet voor, mnsr als
da wil niet ontbreekt, zal de gewenschte uitbreiding
ook wel doordringen.
Maar zoo er in het meer uitgebreid lager ondenrga
een overgang van bet lager tot bet hooger onderwijs
gevonden wordt, de grenzen tusaohen beide laatsten
zullen duidelijker vastgesteld moeten worden.
Op afdoende wijze is dit beproefd in het rappo/t,
door B. VV, van Rotterdam bij den gemeenteraad in
gediend, waarbij de bovengenoemde vakken (met uit
zondering van teekenen) onder bet m. u. I. o. gebracht
worden, waardoor het voortgezet m, u. 1. o. metter
tijd vervangen zal worden door het m, o. Daar heeft
men de bg eene zekere partij zoo gevreeede «anne
xatie."
Bij eene doelmatige iurichtiog van de laagste klasse
der in. s. zou dit zeer goed gaan.
Wanneer de pedagogie maar niet uit het oog ver
loren wordt, is de leeftijd van 12 jaar niet te laag
gesteld, om het an. o. te doensauvpngen.
Door die «annexatie* wordt ook niet de zelfstan
digheid van het 1. o. bedreigd. Het wordt er door
binnen zijn grenzen -beperkt en daardoor'voor verbas
tering bewaard.
Daar, waar Snaneieele bezwaren de oprichting van
m. e. beletten, behoudt het m. u. 1. o. zijn recht ran
bestaan.
Aan dit bezwaar zou te gemoet gekomen kannen
worden, door de 3de klasse in 2 afdozliiigen te split
sen, eene om den eursui nf te sluiten en eene tot voort
zetting en tot overgang tot de vierde klasse.
Te Breda is dit reeds geschied, eu dit voorbeeld
zal te Leeuwarden gevolgd worden. 1
In Rotterdam Iwil men naast de vijfjarige een drie
jarige school oprichten, ieder met een alleroud leer-
pbn ij; ,f
(ivmdasiën, landbouw- en handelsscholen zouden
zich aan de scholen met driejarigen cursus kunnen
aansluiten, i
Ten slotte bc|hatide)de Spr. da vraag, ofdoh.b. s,
wier eindexamen'tot de l'olytechtrische School den
toegang opensteltj ook recht beeft, 'ditzelfde te vdr-
lnugeu voor de universiteit.
u Nn de nrgumehteii voor en tegen vermeid en ge-
5 wogen te hebben, kwsm de spreker tot deoonelusie,
dat bepalingen, waardoor de toelating tot academische
U graden wordt afhankelijk gesteld van de al dan niet
beoefening der oude telen, uit de geschiedenis ran het
I onderwijs 4e ver kleren, mnnr met name nil het
sj oogpunt der leervrgheid niet langer te verdedigen
zyn.
Wel moet het middelbaar onderwijs doordrongen
warden van een eelit-klassieken geest, maar daarvan
mitg in het «anleereii vnn een paar oude talen niet
meer het criterium gezocht worden.
Veriohteoe werden de punten san besobryring in
behandelbg genomen.
Uitvoerig werd behandeld de zaak van de eindexa
mens der hoogere burgerscholen. Door sommige le
den werd de beperking ran de onderwezen vakken
af de scholen ra het algemeen weuschelyk geacht,
anderen meenden dat alleen de beperking vao het
eindesamen noodig -was. De slotsom was dat men
zich rereenigde met de volgende motie van den heer
dr. van BemmelenDe vergadering van oordeel
zijnde, dat de groote omvang van het eindexamen
der hoogere burgerschool tot nadeel strekt van het
onderwijs, en voor verschillende rakken inkrimping
wenerhelijk is, noodigt het heetnnr uil eene com
missie te benoemen, die aan de volgende algemeens
vergadering van 187» een voorstel indient iiaugtuuule
de middelen, die tot det doel zouden kunen leiden.
Wy ontvingen het programum van de ryfde pro
vinciale vergadering van onderwijzers en voorstanders
vnn het onderwys in Zuid-liollnud, die op Zaterdag
74 September a. s. in het Sociëteitsgebouw aan den
Kinderdijk te AlbDsaerdam ral worden gehouden.
De volgeade punten zullen worden besproken
1. Men wil thans vrjj algemeen de theoretische
opleiding van den toekomstigen onderwijzer aan de
practisohe vorming vooraf doen gaan. Welke bezwa
ren zytt hiertegen? Ingezonden en in te leiden door
den heer A. Jansen van Rotterdam.
2. Ie da kiaehte gegrond, dat er tegenwoordig te
veel van het kind iu betrekking tot het onderwye
gevorderd wordt In te leiden door N. N.
8. In hoeverre ia er waarheid in de stellingde
'•get* school gaeft te veel en te weinig voor den
leerling Ingezonden en in te leiden door den heer
fl. E. de Boer van Rotterdam.
4. Er worden op de lagere sohool te veel vakken
onderwezen. Ingezonden en in te leiden door den
heer J. Schippers van 's G ravenhage.
5. Hoe wowlt het kind het best voorbereid om'
op zes- a zevenjarigen leeftijd lager onderwijs te
kyonen ontvangen Ingezonden en in te leiden door
den heer J. den Broeder rail Rotterdam.
6. Om welke redenen verdienen de provinciale
vergaderingen van onderwijzers en vooratanders vaa'
het onderwijs in stand gehouden te warden Inge
zonden en in te leiden door deu heer V. W. Muls
van Rotterdam.
Na afloop van die werkzaamheden zal den leden
gelegenheid gegeven worden tot het doen v«n mede*
deelingen of het stellen van vraagpunten, mits men
zich daartoe gedurende de pauze aaugentcld heeft.
He Regelings-Comniissie beeft besloten dat na
tedere discussie zooveel mogelijk van hot gevoelen
van de meerderheid der vergadering zal blijken door
■stemming over een voor te stellen conclusie, waarom
de bezoekers worden verzocht voor de opening der
rergadefing de presentielijst te teeksnen, daar alleen
door hen, die dit gedaan hebben, aan stammingen
zal kannen worden deelgenomen.
Op de presentielijst kan men ook opgeven, of men
wil deelnemen aan een eenvoudig middagmaal tegen
den prjjs ran 1.—. De contributie tot bijwoning
der vergadering zal hoogstens 0.80 bedragen.
He algemeene vergadering van de Nederlandsohe
vereeniging tot afschaffing van eterken drank zal ge
bonden worden te Utrecht op 8 en 9 October e. k.
Naar men uit het Westlaud meldt, zjjn de vooruit
zichten voor het druirengewae, iu verhouding tot de
verwachting, die men in bet voqijaar koesterde, vrjj
gunstig.
Blijkens het verslag van de verwachtingen omtrent
den oogst in de provincie Noonlholland, zijn die bui
tengewoon gunstig. Alle granen en hahdelsgewassen
hebben zich voortreffelijk ontwikkeld ea beioven eene
ruime opbrengst van goede hoedanigheid. Eene uit
zondering hjerop maakt het karweieaad, dat van de
nachtvorsten] in Mei red heeft geleden en slechts een
schraal beschot oplevert.
Te Brielle is de eerste steen gelegd van da kerk
tier Christelyk-Afgescheidenen, «de Genzenkerk" ge
naamd. Dit werk werd verricht door den heer Brum-
meikamp, hoogleeraar aaa da theologische school te
kampeo, dia daarbij eau toepaaaelyke rede hield.
Dra volgenden brief ontleenen we aan de si pel-
dournuhe Ct.
Oaaxoi Cm, 14 Julij 1872.
Aan M'jne voormalige landgenooten
O, Nederland, 'k breng U mijn groeten.
Als 't land, der vrijheid toegewijd;
Maar laat toeh niet Uw kiud'ren boeten,
Dat Gij te klei» van omvang zijt.
O, geef hun moed en geef hun krachten.
Te tarten d' aanblik van de zee;
Dan liggen schatten hier te wachten.
Hier deelen ze in dra rjjkdom mcd.
Zijn ze eenmaal hier maar aangekomen.
Gewis is alles dan geleèn
Geen troodsgelreh valt meer Ie schromen,
Ellende vlucht in Jozrrn heen.
Ja, Nederland, 'k breng U mijn' groeten.
Als 't laud, der vrjjbeiii toegewijd;
Maar laat m' Uw kind'reu hier ontmoeten,
Van kommer, zorg en druk berrjjd.
Herhaaldelijk en van verschillende zijden aangezocht,
om eens in hetopeubaar mijne meening over de land-
verhuizing naar Aaaerika te zeggen, wend ik mij tot
U, Mijnheer de Redacteur der Apeldoorneche Ct ooi
een plaatsje voor het onderstaaude in uw klad.
llet is msar al te waar, dal zij, die in Europa
iets ten gunste ran Amerika ilarvén zeggen of schrij
ven, dikwijls aangezien worden als verleiders, ais ver
raders tan hnn' naaste, als mcusohen, die tot hun
voordeel anderen in baliiugtebap brengen en derge
lijke akeligheden meer.
Komt dit voort uit bekrompenheid der Europeesehe
verstanden of uit algeheele onbekendheid met ouze
Republiek Ik wil het laatste gelooven. He land
verhuizing is iets nieuws. Altijd i, bet nieuwe, |ioe
goed ook, met feilen tegenstand begroet geworden.
Voorbeelden te noemen zal wel onnoodig zi G«
zoudt ze zelf kunnen vinden bij .tienduizenden.
Maar daarom, voormalige len&euooten. onderzoekt
dan wat landverhuizing, wat ^toerika is. Veroor
deelt tnlar uiet'ioo bontweg, Zónder keuai» van za
ken, uit afkeer van alle nieuwigheid. Overwint uwe
vadsigheid en trekt aan 't werk. Al heel gemakkelijk
toch kunt gjj u in deu tagenwoordigen tijd op de
hoogte stellen van hetgeen er bij ous bestaat enge-
eMiiedt. Particuliere brieven, uiterst goedkoope druk
werken, alles hebt gy te uwer beschikking. Onderzoekt
dus, eu dan «uit gjj al heel gauw tot de overtui
ging komen, dat allee laster eh oatcaarheid ii, wat
er alzoo tegen mui tweede radhrland wordt ingebracht.
Waarom dit dan geschiedt Ik duri bet baast niet
na te sporen. Ik zou bang z(jn, dat al dadelijk de
whorden keericksnckt, eigenbelang mij tegenblikteu ea
daarvoor heb ik Nederland nog te lief. Daarpvar
weid ik maar liefst niet in het breede uit.
NederlandersBijna twee jaren ben ilf nu op vreem
den bodem. Mij dunkt, dat ik nu al eenig recht
gakregan heb om een oordeel aft ta spreken. En
moet ik dat doen, dan zag ik ait den grond mijns
harten, dat het te wenschen ware, dat' gy u hij dgm-
zenden liet «aanwerven* voor de zaak'der landver
huizing. Deze woorden spreek ik uu niet tpgen de
hekleeders vaa winstgevende posten, tegen de bezit
ten vu goede iftires, tegeu de groote heeten, die
al maer dan Voldoende het vette dezer aarde genie
ten zij zijn gericht tot die minder mild bedeelden,
tot die rampzaligen, die haast geen ander voedsel
kennen dan roggebrood en aardappelen, die niet dan
van hooren-zeggen weten, dat vet ook tot de eerste
TÜ_ü>g,e^«meuten behoort, tot hen, wier zielsleven
alreeds verstikt is onder zorgen voor het dagelijksch
brood. Au dezulken roep ik toe: baeekt haastig
met het oude, neemt een kloek besluit en aanvaardt
met de eerste gelegenheid de reis naar «het overzeeache
land.» De een natuurlyk spoediger dan de ander,
maar toch allen zult gy bij 0ns een veel ruimeren
onafhankelijker bestaan verkrygen, dan u in Neder
land ooit zal mogen gelukken.
Ik zie, gij wilt ieta vragen. Goed, ga nw gang.
Ik zal antwoorden. Gij zegt in stille verzachting-
«Maar Nederland heeft toch zooVroemuoüe geschie
denis achter zich. 't Is toeh zoo'n vrij landde tnen-
schen ztju er zoo goedik heb er el mijne familie."
Maar dit is immers oude-vrouwen-geleoter. Is Ame-
"ka's geschiedenis dan minder roemvol Immers
verre van daar. «ij bek») gelijk; in Nederland wat
ik vrij in denken en gelooven. Maar hier ben ik
vry en heb ik brood meteen, overrloediglyk, hon
derdvoudig. De menschen bij u zijn goed, dat ia-
waar. Maar er waren er wel wat veel inmijntyd.
Hier zyn zij ook goed en nog wel zoo hulpvaardig,
meen ik. En familie die schept men zich hier eene
nieuwe. Licht dat zij beter is dan de oude en wat
minder behept met 'ooroordeelen. Hij wildet weten,
of er bij ons gteer kt worden moet? Ja, vrienden
en tamelgk hard ook. Luilekkerland is 't hier niet.
Van zelf zijn Amenta's reuzenwerken niet tot stand
gekomen. Mnar is werken soms schande? En be
hoeft Gij het hij V niet te doen f Ik zou het jam
mer vinden, als er hier niet behoefde gewerkt te
worden. Juist om dien geest ran werkzaamheid, die
hier zoo in ailea uitblinkt, houd ik veel van mnua
«Grbote Republiek.»
Maar nog tal van andere redenen zijn er, waarom
ik mijn nieuw vaderland lief b;b. Men keut hier
geen slaven. De zwarte zijn alle vrijgelateu blanke,
zooals bij o, zijn hier nooit geweest. Dat groote
rerschil in standen, dat ik in Europa aantrof, is hier
onbekend. Boerenjongens en ambachtslieden worden
de eerste mannen in den staat, worden President, als
zy het verdienen. Ieder ijverig en eerlijk man draagt
hier een' brief bij zieh van den hoogsten adel.
En bovendien krijgt ieder persoon boven de 21
jaren, die burger der Unie is, of verklaard hoeft bet
te willen worden een stuk land van 82 H. A. pre
sent. Tachtig rijksdaalders, die voor onkosten eaz.
moeten betaald worden, suit Gij voorzeker toch geen
koopprijs durven noemen flit lacht U zeker aan,
bewoners ran dorre streken in Nederland. Misschien
komt het buiteuspong schitterende van het aanbod
U wel eeutgszins verdocht voor. En in gewone ge
vallen zoudt Gy, geloof ik. gelijk hebben ook. Maar
ik zal eens trachten bet U op te helderen. Amerika
is verbazend groot en uitgestrekt. Onnoemelijk veel
land ligt hier nog op den ploeg te wachten en wel
laad vau zulk eene uitstekende vruchtbaarheid, dat
het met één tiende van den arbeid, dien Gij bij U
doet, ha.i8t wei tienmeeU meer vruchten oplevert do»
uwe akkert. Is het dan zoo'n wonder dat regeering
ea pariicalieren hier hnn best doen om die gvoate
schatten niet ongebruikt te laten liggen. Nationals
rijkdom immers maakt een volk Ier en krachtig.
Vandaar ai die oproepingen om over te komen.
Vaud-iar ook, dat ik mij van no aau schaar onder
de «wervelt» voor Amerika, tot roordael voor myu
land, tot voordeel en geluk van mijne Europeeaebe
Broeders. T**
Voormalige landgenooten Blijft dan niet laager
warmen en wroeten in eene vermolmde maatschappij
om als musscheu op een' besneenwden akker eikair
ieder gevonden graaiikorrel(je te misgunnen. Dat puat
immers niet als kinderen vu één groot Vader. Ne
derland kau het niet helpen, dat het te klein ia om
zijne 8'/s miilioeu bewoners naar behooren te voeden.
Maar, komt kier. Uier hebben wij de ruimte. Hier
kan teder naar wil en krachten zijn vlerken uitsprei
den. Hier, door de milde garen van moeder Na
tuur, wordt men terreden en dankbaar, d. w. z.
godsdienstig. By U, waar zoo veie ondeugden en
hartstochten vry spel hebben, Iran scare godsdienst
niet bestaan. Bij ons hier brengt men onwillekeurig
zyn' innigen dank san de hoogste Bron van LieMe
en Harmonie.
Zeker zou ik nog beel wat kunnen eehryven vao
Land en Volk, van regeering en wetten, vao waèr-
en luchtsgesteldbeid, vau ambachten en landbouw
werkzaamheden, van leefwijze, gebruiken, kleeding co
huishoudelijke zakeu, maar ik laat dit na. Anderen
hebben dit vóór my reeds veel beter an duidelykar
gedaan, dan ik ooit zal kunnen doen. Ik mocht ook
eens misbruik maken van Uwe goedheid, Mijnheer
de Redaoteur, wien ik al bij voorbaat mijn' dank
betuig.
Daarom eindig ik. Mocht ik slechts eenige wei
nigen tot onderzoek en nadenken brengen, dan aeht
