i
L,m1
BINNENLAND.
Laatste Berichten.
-3
8 P A N I ES
Li
INGEZONDEN.
zoo zeer 'had litgeput. Zijne geestkracht verliet hem
geen oogenblik en met groote kalmte hoorde hij hel
antwoord aan van den geneesheer, d.it hij den nacht
niet zou beleven. Hij liet toen de verschillende per
sonen van zijn gevolg aan zijn bed kouien, om af
scheid van hen tc neinenj De Koning reikten allen
de hand, zeide hun met eene zwakke doch duidelijke
stem vaarwel, verzocht zijne laatste groete over te
brengen aan zijne dochter, aan zijne bejaarde moeder,
de koningin-weduwe Josephine, aan zijne broeders,
en aan al zijne bloedverwanten en vrienden. De
indruk, door dit tooneel te \yeeg gebracht, is moei
lijk te beschreven, men hotyde nipt» dan het snikken
der omstanders, die allen bij het bed geknield lagen.
De bisschop Olin, een van 's Konings aalmoezeniers,
trad binnen en sprak een kort gebed uit, en men
kou zien, dat de Koning oftët aandacht de woorden
van den geestelyke volgde. (Weinig tijds later blies
hij kalm den laatstèn adem f uit.
Gedurende zyn vprblyf tel Aken had Karei XV dik
wijls, in zijne gesprekken niet ziji#ei vrienden, het on
deiwerp van den djood, de»j onatc^elijkheid der ziel
en het leven bieiiuunaals beham
terlij ke vuur dat Item steeds b
grootsche gednehtó hem be»ig hiel
hen alsdan ingewjjd iu de edele
onwrikbare1 gelooff welke hem
d, met dat dich
lelde wanneer een
De Koning had
lenkfyeelden q i het
ïldeq. De 'eest
kracht eii de kalkte, waarmede hÖk zijn verscbuden
te gemoet zag, wëren in votkomeóp overeenstem ning"
met de gevoelen^ waarvan hij il^' zijne gesprieken
blijk had gegeven. |1
De bij de fortes 4ngedieri<ie legerwet is in hoofd
zaak op dezlffde leest geschoieid als de Duitsche Wet.
Het ontwerp fefcpaalt, dat alle Spanjaarden van 20
tot $7 jaren .'dienstplichtig zijn. Daar de voordracht
zegti dat geen openbare betrekking, geen maatschap
pelijke positie iemand van die verplichting ontheft,
zoom volgt er uit, dat ook de geestelijkeri in het leger
moeten dienen. De drie eerste jaren zullen de man
schappen bij het staande leger blijvengedurende het
vierde en vijfde jaar zullen zij tot de eerste, en ge
durende de beide volgende jareu tot de tweede reserve
overgaan. Zij, die met goed gevolg een examen voor
de hoogeschool afgelegd hebben en een bewijs »nn
goedw gedrag kunnen vertoonen, en zich verbinden
willen hunne uitrusting te betalen en in de kosten
van hun onderhond te voorzien, kunnen als éénjarige
vrijwilligers dienen. Na verloop van dit jaar blijven
zij drie jaren bij de eerste en de volgende drie jaren
bij de tweede reserve. Zij, die hunnen diensttijd reeds
volbracht hebben, kunnen insgelijks als vrijwilligers
dienst nemen. Aan dezulken wordt eene met 25
cents verhoogde soldij 's daags toegestaan. Het jaar-
lijksche contingent wordt bij de wet bepaald. (Kris
thans voorgesteld, dat het 40,000 man zal zijn.)
Jonge lieden, wier wetenschappelijke, artistieke of
ambtelijke studiën door den dienst afgebroken worden,
kunnen van jaar tot jaar uitstel kragen van de ver
plichting, om bij het staande leger te dienen; zij gaan
dan dadelijk over tot de reserve, maar moeten, als zjj
hunne studiën voltooid hebben, de volle drie jaren bij
het staande leger blijven. De beide reserven maken het
territoriale leger uit; de eerste kan, hetzij geheel of
gedeeltelijk, door de Regeering opgeroepeu wordeu,
om het leger op den voet van vrede of van oorlog
te vergrooten. De tweede reserve kan enkel in tijd
van oorlog en krachtens eene bijzondere wet worden
opgeroepen. Voor bet onderricht der nietondervvezen
soldaten zal behoorlijk gezorgd worden door het op
richten van militaire scholen. De soldaat, die na
verloop vnn zyn actieven diensttijd nog niet kan
lezeu en schrijven, moet een half jaar extra dienen,
alvorens tot de reserve over te gaan.
Gedep. Staten willen is dan ook in overeenstemming
met de ministeneele circulÉfres #van 8 Maart en 1
Mei 1862 (en voegeu ym er bij-met de meer
derheid van den Goudschaal Raad;. Maar dit neemt
niet weg, dat wy de zienswijze van de minderheid
juist achten. Men heeft hier niet te doen met een
bepaald voorschrift der wy
in voorzien. Die loting
op eeuigszins wettige wi
men. Maar men moet a
den geest der wet handel!
dat aan die leden, nu ai
zichtö niet kan nageleefd
gelijke tijd vun zitting |i
loting te bepalen tot de',
dat dan in 1878 vyfp iij{'
den aftreden. Poor ook r*
te betrekkeu, zou men di
een der nieuwbenoemd
van één jaar zou moeten
ook werkelijk het geval
want deze heeft er uiet
slechts het middel om
tot een oplossing te ko-
•bij zooveel mogelijk in
en deze brengt mede,
7 al. 1 ten hunnen op-
lorden, een zoo larig mo- l
ekerd worde, door de
in 1875 en 1877, zoo-
75 en in 1877, zes Ie-
jaar 1878 in de loting
Mogelijkheid openen dat
rden reeds ua) verloop
eden!!" (Zoo'!al» dan
ons dd. 8 Ooi. Het j
afgeloopen. De zaadep- i
ent orer .bet algemeen
W, of 100 schoten.
na al hèt zaad door 1
;eu ,/J 8delicto-./
uwzeer' wordt het jï
og: geenszins als §f we-
s jtoor do terlfièiiaé
imecptertnd te t*Mk
aten de rereischte meer-
cejie herstemming ril
de! hoeren JC. Kroon
e beeren J. Verbande
Uit ilLxngerak schrijft
dorsckén van den heonei
brchgit valt mede. Men'1
r«im epn hektoliter van !e
;n en eergisteri
^siekooperj opg
tongWaar pn
boon dezq ziëkl
hoqwen Éijit.
Bij 1 opehing der »1,
van twpa leden deto
bleek VÊÊ da^ geeö der cam
derheid Mpd verkregen,
moeten Wiats hebl^ ti
en K. .vqn' Dam en'
en J. Scheer.
In de vorige weuk heeft voor «je arrondissement»-
reebtbank te Amsterdam terechtgestaan de beer Of-
car Carré, die, met zijn gezelschap, bij velen onzer
lezers, nog een aangeiiame herinnering zal hebben
achtergelatcu sinds hij op de laatste kermis alhier
werkzaam was.
Die gevierde directeur was aangeklaagd wegen»
laster tegen den persoon van Simon Nathan Polk,
eu wel omdat by in het Weekblad voor Israëlieten
vnn Vrijdag 12 Mei 1871 had doen opnemen da
volgende advertentie
„Ik ondergeteekende, verklaar by dezen, dat d#
persoon Simon Nathan Polk zich heimelijk uitmyt
dienst verwijderd heeft, zonder mij mijne hem toe
vertrouwde goederen te hebben ter hand gesteld.»
„Oscar Carré,
Directeur."
De subst. officier van justitie requireerde schuldig
verklaring van den beklaagde aan bet hem ten laste
gelegde feit en veroordeeiing tot een cellulaire ge
vangenisstraf van 15 dagen en tot betaling eener
geldboete van 50.
Mr. II. J. van Lier concludeerde, als civiele party,
dat de rechtbank zou verklaren, dat de gepleegde
daad was lasterlijk, en dat de beklaagde zou wor
deu veroordeeld tot betaling eener schadeloosstelling
van 150.
De advocaat van den beklaagde, mr. Th. Schiff,
trachtte de verschillende door het O. M. aangevoerde
en bewezen geachte punten te wederleggen en con
cludeerde tot vrijspraak. Op de beweerde aanspraak
op schadevergoeding repliceerde spreker, dat veeleer
de heer Carré den klager S. N. Polk tot betaling
daarvan had oau te spreken.
De rechtbank veroordeelde den beklaagde tot be
taling eener geldboete van 100, by wanbetaling
te vervangen door een cellulaire gevangenisstraf van
zeven dagen; voorts is de civiele eisch tot schade
loosstelling toegewezen, tot een bedrag van 150.
neerden of arbeiders, die hier nauw weiden opge
merkt. De verhuizing is verder met den 1° Octo
ber niet afgeloopenzij duurt voort tot den 3®, waarop
het bestuur een opgave zal doen van het aautal ver
huisden eu blijveudeu. Voor de Fransche natio
naliteit hebben hier geteekend 4750 personen, wat
ongeveer 5 pCt. van de bevolking bedraagt. Voor-
zoover pten thans kan nagaan, zal het aautal der fei
telijk verhuizendeu slechts 1, hoogstens l*/g pCt.
bedragen. Voor Metz berekent men 5, voor Muhi-
hauseti 4, voor de andere steden V» to1 en voor
het platteland gemiddeld 1/4% (El/as) en (Lotharingen)
1 pCt. Vele huisgezinnen vertrekken alleen in i;eis-
tenue, zonder huu huizen te verkuopen. of te doen
aanslaan, een bewijs dat zij van plan zyn na-
derhaud terug te keeren. Hoe het Duitsche bestuur
alsdau met hen zal haudelen, is uog onzeker. Bij
de jongelieden begint de vrees voor den militairen
dienst af te nemen: dagelijks melden er zich aan «Is
eenjarige vrijwilligers, en zelfs zijn er eenigen, Ijlie
vóór 30 Sept. waren vertrokken, reeds teruggekeerd.
De N. Muhlhanser Zeit. schrijft over den indruk
van den l®ten Oct. o. a.„De ondervinding, welke
men bij de optie heeft opgedaan, heeft gelukkig een
eind gemaakt aan het tijdvak van optimisme; maar
nu vallen velen weder in het tegenovergestelde uiterste,
en leest men Sedert eenige dagen beschouwingen over
den simt van zaken iu den Klzas, waarin deze met
de somberste kleuren wordt afgeschilderd. Wij houden
deze overdrijvingen voor minder gevaarlijk dau de
tegenovergestelde, welke mogelijk een nadeelige uit
werking konden hebben op de houding van den
Rijksdag, die toch later mede over ons lot zal hebben
te beslissenmaar wij achten ons aan den anderen
kant ook verplicht op te komen tegen al deze uit
subjectieve beschouwingen voortvloeiende oordeelvel
lingen of veroordeelingeu, waardoor allicht de een of
ander, wiens krachtige medewerking tot liet des lands
noodzakelijk is, ontmoedigd zou kunnen worden.
Naar ons inzien is de staat van zaken juist zóo, als
hij uit den aard der zaak wezen kan, uiet beter en
niet slechter."
Met veel zwarter kleuren wordt over den 1° Oct.
gesvhrcven aan de Tunes; ooggetuigen, schrijft dit
blad, verzekeren dat honderden en duizenden in de
laatste dagen de spoorwegstations belegeren om plaats
te nemen naar Frankrijk; men ziet personen van
allerlei rnng en stand en leeftijd. Te Bischweiler,
een fabriekstad, zijn van de 3212 personen minstens
2000 vertrokken de meeste fabrieken zijn dan ook
gesloten. Metz, dat eenige jaren geleden 56888 in
woners telde, heeft er slechts 30,000 meer met uit
zondering van vijf personen hebben al de provinci
ale besturen, ten getale van 200 personen, hun be
trekking neergelegd. In het geheel zal ongeveer
1/8 der bevolking emigreeren. Hetgeen thans in
Elzas Lotharingen gebeuit, gaat het Engelsche blad
voort, drijft den spot met de theorie van het rns?eu-
instmet. Slechts een zeer klein aantal rei/igers, die
men ontmoette in de spoorwagens 2e klasse, verston
den Fransch, en toch was hun liefde voor Frankrijk,
hun haat tegen hun nieuwe meesters, die van het
zelfde bloed zijn en dezellde taal spreken, even groot
als hun onkunde. Men vergete echter niet, dat hun
nieuwe Duitsche meesters gisteren hun vijandeu waren,
en hun oude Fransche meesters, naar hun gevoelen,
gedurende twee eeuwen hun weldoeners zijn geweest.
De opgaven van de Times kan men evenmin on
voorwaardelijk vertrouwen als die van de Duitsche
bladen. De Eugelschen hebben vooral ua de Berlijn-
sche keizersreunie veel lust oui de Duitsche zaken
minder gunstig voor te stellen. De Duitschers be
schouwen natuurlijk de zakeu zeer optimistisch; in
statistieke opgaven liegen de Duitschers echter bijna
nooit.
ZWEDEN.
Een Zweedsch dagblad bevat zeer belangwekkende
bijzonderheden nopen9 de laatste oogenblikkeu van
koning Karei XV. Het blad geeft in de eerste
plaats een verhaal van de hartelijke ontvangst, welke
den Koning van de zijde der bevolking te beurt
viel, toen hij, op 16 Sept. jl., met de stoomboot
Vanadis, van Kiel te Malmoe aankwam. CKschoon
toen zeer zwak zijnde (de Koning leed aan diarrhee
gepaard met bloedverlies) deed niets nog een zoo
spoedig uiteinde verwachten. De hartelijke ontvangst
der bevolking van Malmoe had op den Koning een
zeer diepen indruk gemaakt en hij gaf aan zijn ge
voel door deze woorden lucht: „lk heb heden on
dervonden, dat men mij bemint; ik voel dat men
mij zal betreuren." De Koning ging dien avond te
11 uren te bed; by had last gegeven om den vol
genden morgen te 9 uren een trein gereed te hou
den, om de reis naar Stockholm voort te zetten,
doch zijne krachten liiten niet toe aan dit plan ge
volg te geven en te half twee uren van dien dag
en den daaropvolgenden kreeg liij nieuwe aanvallen
van de gevaarlijke ziekte, welke zijne krachten reeds
Gouda, 8 Octoüeb.
Met 10 tegen 7 stemmen werd in de vergadering
van den Gemeenteraad op 24 Sept. jl. besloten de
aftreding der beide nieuwe leden te regelen door lo
ting tusschen de jaren 1873, 1875 en 1877. De
minderheid wilde alleen doen loten tusschen 1875
en 1877.
Thans lezen we daaromtrent in de Gemeentestem,
een zeer geaccrediteerd blad, waar 't gemeentebelan
gen betreft
„In on» n°. 1092 toonden wij de noodzakelijk
heid aan van eene wijziging der artt. 2729 der ge
meentewet, met het oog op de raadsleden die wegens
toegenomen bevolking gekozen zijn. Wij wezen toen
juist op de moeilijkheid, die rijzen moest, wanneer
het getal leden, waaruit de Raad tot dusver bestond,
gelijk te Gouda, zuiver door drie deelbaar was. In
dat geval is loting ofschoon de wet die alleen bij
hare invoering heeft gewild onvermijdelyk, Wat
De kamer van koophandel en fabrieken te Arn
hem heeft dezer dagen een missive aan den staats
raad, commissaris des Kouing» in Gelderland gericht,
waarin o. a. wordt te kennen gegeven, dat het mo
nopolie, hetwelk de staat ten aanzien van bet post
verkeer geniet, het publiek niet alleen recht geeft
om te verwachten, dat de postadministratie zorge
voor de veiligheid der aan haar toevertrouwde brieven,
maar het ook tot plicht maakt, het publiek zooveel
mogelijk te gerieven. Inzonderheid doet de kamer
uitkomen, dat de afschaffing van 't „droit de boite"
eene zonk van dringende behoefte is. De kamer
meent tevens in overweging te mogen geven, of het
niet wenschelijk is, de stempels ieder uur te doen
verwisselen, de tegenwoordige stempels laten eene
tydruimte, die het onmogelijk maakt den tijd van
aankomst voldoende te controleeren.
Omtrent de adressen met betrekking tot de kermis
is in de jongste Gemeenteraadszitting van deu Haag
het pneadvies van B. en W. ingekomen. Genoemd
preadvies luidt omtrent die verzoeken in afwijzenden
zin. Op het request, om de kermis op Zondag avond
te moeten sluiten, adviseeren B. en W. afwijzeud te
beschikken, omdat zij de kermis-ver makel ijk heden op
Zondag-avond niet als nadeelig voor den godsdienst
zin beschouwen. Den weusch naar hervorming der
kermis achten B. en Wr. zeer verklaarbaar, maar niet
licht te verwezenlijken. Behoudens zeer enkele maat
regelen, dis ze gaarne in overweging zullen nemen,
iq B. en W. geen middel tot die hervorming bekend.
Wat de Afschaffing der kermis betreft, zijn B.enW.
van oordeel, dat, zoolang het aantal deelnemers aan
de kermis, uit alle standen, zoo groot blijft, er voor
hen geen goede grond kan bestaan, om de kermis
te doen ophouden.
Uit eene advertentie in De Tijd blijkt dat, bij
genoegzame deelneming, in September 1873 te Am
sterdam een „roomsch katholieke hoogere burgerschool
met Sjarigen cursus" zal geopend worden. Alleen
die leerlingen zullen worden toegelaten die hun eerste
H. communie gedaan hebben. Het schoolgeld bedraagt
ƒ80 'sjaars.
Te Rotterdam heeft de gemeenteraad besloten om
het schoolgeld voor de( op te richten hopgere burger
school Voor jongens met d/iejarigen cursus te bepnieu
op J CO per leerlingbh 1873 eene jongens- en eene
picisjcsschool voor meer uitgebreid lager onderwijs
op te heffen; na den tijd dér groote vacantie de re
organisatie, noodig tot aansWting aan 't middelbaar
n onderwijs, in te voeren op drie jongens en drie meis
jesscholen voor meer uitgebreid lager onderwijs, waar-
Van het programma de vakkei omvat, genoemd on
der letter ji van art. 1 der wet op 't lager onderwijs,
CU daarenboven de Fransche taal, gymnastiek eu voor
de meisje») de vrouwelijke haodwerkd'i, terwijl elk
vau die scnoh-n hoogstens 120 leerlingen zal bevatten
Cn hoogstens 6 hulponderwijzers met een jaarwedde
van ƒ40(lj tot 850, en den hoofdonderwijzer, die
Biet meer dan 2 uren per dag met het geven van
onderwijs zal worden bela.«t, eene jaarwedde vaa
2200 wordt toegekend. Voorts dat het leergeld
bepaald wordt op 40 en het getal schooluren op
hoogstens 2C per week, en wel vier dagen van 5
en twee dagen van 3 uren en dat de overige drie
jongens- en 'drie meisjesscholen, voorloopig op den
tegenwoorkigen voet zullen blijven bestaan, behoudens
eenige wijziging in de schooluren, welke voor de leer-
lingen van 612 jaren, overeenkomstig het denkbeeld
der latere commissie, tot op 26 verminderd zouden
kunnen worden.
Staten-Gener&al. Tweede Kamer. Zitting
van 7 October.
Vooreerst werd in de plaats van den heer Heems
kerk Bz.t tot lid der huishoudelijke commissie be
noemd de heer de Bruyu Kops. Toen was aan de
orde het ohtwerp tot toekenning van pensioen aan
de beide dochters van wijlen den heer J. R. Thor-
becke. Na eenige discussie werd dit ontwerp aan-
gonomen met 52 tegen 4 stemmen. Tegen stemdeu
de hb. Wintgens, Kien, Taets vau Amerongen en
Nierstrnsz.
Vervolgens werd een aantal kleine wetsontwerpen,
waaronder de begrooting wegens den arbeid der ge
vangenen voor 1873, meestal met algemeene stem
men aangeuomen, alsmede de aan de orde gestelde
conclusion op commissoriale rapporten. Op de con
clusie nopens het adres van den heer mr. van An-
gelbeek is met 31 tegen 24 stemmen verworpen een
amendement van den heer Gratama, tot weglating
der uitgesproken verwachting, „dat die zaak op bil
lijke wijze zal worden geëindigd,* hetgeen geheel
een privaat belang zou zijn. De conclusie der com
missie is onveranderd aangeuomen.
Morgen is de behandeling van het O. I. taiief
aan de orde.
Bij de tweede kamer der staten-generaal is aan
geboden het wetsontwerp ter vaststelling der begroo
ting vnn uitgaven voor den aanleg van staats-spoor-
wegen, dienst 1873, Daaruit blijkt, dat die begrooting
wordt geraamd op 7,500,000. Uit een overzicht
van hetgeen gedaan is of nog te doen valt, blijkt,
dat ter exploitatie zijn overgegeven de spoorwegen
ter lengte van 847,924 meters. In dit jaar kunnen
wellicht ter exploitatie worden overgegeven de wegen
van Dordrecht tot het Mallegat in dc gemeente Rot
terdam en Middelburg tot Vlissingen. De aarde- en
kunstwerken, gebouwen enz., zyn geheet of ten deele
ï"ii IT* ?00r d® WCgen Tam het Mallegat tot den
Holl. IJzeren Spoorweg te Rotterdam, alsmede Zaan
dam tot Amsterdam. De gronden zyn aangekocht
voor het gedeelte van Nieuweschans tot de grens.
Van het geheele spoorwegnet zijn dit jaar 847,925
M. voltooid en 40.352 M. in aanleg.
De Gemeenteraad van Zeist heeft besloten, de
tractementen der hulponderwijzers van de 2 openbare
scholen van ƒ400 op ƒ450 cn van 4e twee wet
houders van ƒ50 op ƒ100 te breogeu.
Ten gevolge van de uitbreiding der bevolking
kunnen de betrekkingen van secretaris en gemeente
ontvanger niet langer door één persoon uitgeoefend
worden. Het tractement van den secretaris zal 1000,
dat van den ontvanger ƒ400 bedragen.
Verder heeft de Raad besloten eene der openbare
scholen voor lager onderwijs te veranderen in eene
school voor lager en meer uitgebreid lager onderwijs.
Om in de meerdere uitgaven te kunnen voorzien,
zullen de opcenten voor de gebouwde eigendommen
van 1020 en voor de ongebouwde van 510 ver
hoogd worden.
De Amsterdamsche afdeeling der Nederlandsche Ver-
eeniging tot bevordering der Koepokinenting heeft eeu
circulaire gericht aan de ingezetenen dier stad, waarin
ze medewerking en blijken van deelneming verzoekt.
Iedör lid der vereeniging betaalt jaarlijks een con
tributie van ƒ1. Zoodra de afdeeling gelegenheden
tot vaccinatie en revacciwatie heeft opengesteld, zullen
de leden het recht hebben tot het gratis doen vac
cineeren vhn éen persoon, voor elke 25 cents die
zij jaarlijks bijdragen. Uit de leden geneeskundigen
wordt jaarlijks een zeker lantal uitgenoodigd om zich,
zoo noodig, met de vaccinatie en revacciuatic te be
lasten.
Het gemeentebestuur van Ruinen roept sollicitanten
op voor de nieuw opgerichte openbare lagere school
te Fluitenberg, op een j.iarlijksch tractement van
/2O0 eu ƒ25 voor gemis van woning.
Dc schaapherders in Drenthe verdienen per jaar
veel meer, NRCt.)
De raad der gemeente Hillegom heeft in zijne
zitting von den l,u" October II. het voorstel van
Burgemeester en Wethouders, om het trketement
van deu hoofdonderwijzer met ƒ100 'sjaars te ver-
hoogen, verworpen, vooral daarom, „dat den hoofd
onderwijzer voldoende hulp wordt verstrekt om zijne
werkzaamheden te verlichten." De hoofdonderwijzer
staat echter in zijne school alleen met 77 leerlingen.
Even als hier te lande reeds met goed succes is
geschied, zullen iu Ned. Indië oqk briefkaarten wor
den ingevoerd, waardoor aan het Indisch publiek
een middel van correspondentie zal worden bezorgd,
dat in den bijzonderen toestand van lndië, vooral
in die van de hoofdplaatsen, bij uitstek zal passeu
en aldaar dan ook zeker met ingenomenheid zal worden
ontvangen. De prijs der briefkaaiteu zal op 5 cent
worden gesteld.
New-York, 6 Oct. Volgens officietle rapporten
heeft Smith, de kandidaat der «.einocrateu in Ueorgie,
de overwinning behaald. Hy werd tot Gouverneur
gekozen met 40.UI3 stemmeu. Er werden voorts
129 democraten eu 6 republikeinen gekozen.
Berlijn, 7 Oct. De Knuueitmg en de N. D.
Allg. Zciturig, spreken het bericht tegen, .olgens
hetwelk de ministers van Eeredienst en Justitie zuuden
aftreden.
De National Ztitung meldt uit eene geloofwaardige
bron dat de Duitsche gezant in Frankrijk laatstleden
Vrijdag aan den m uister van buitenlandsche zak.n
aldaar beeft medegedeeld, dat, te beginnen 1 No
vember, Fransche onderdanen slechts dan op Duitsch
grondgebied zullen worden toegelaten, als zjj voorzien
zjjn van een paspoort met Duitsch visum.
Rome, 7 Oct. De koning is heden naar Napels
vertrokken.
Het Journal dt Rome zegt, dat de Fransche kar
dinaal de Bonneohose, die zich sedert eenige dagen
hier bevindt, gekomen is met het doel, om den paus
aan te sporen in Home te blijven. Het blad voegt
er bij, dat de kardinaal hieriu zonder moeite is ge
slaagd, daar de pans besloten was Rome niet te ver
laten.
Londen, 7 Oct. De Ti»iet houdt het mede
gedeelde betreffende den heer Timacbef staande en
het blad voegt er bij dat twee andere vertegenwoor
digers te Parijs dezelfde taal roerden.
De heer Kemiisnt ontviog eene verklaring van het
Grieksche gouvernement betrekkelijk de Lanrion-quas-
tit. De beer Jules Feriy, Fransch gezant te Athene,
gaf een kraohtig antwoord.
Mankeer de Redacteur I
Terwijl ik u mgn dank betuig voor de plaatsing
van 't door mij, 23 Sept. ingezonden stukje betrek
kelijk 't Anli-Schoolwetverbond, verzoek ik u beleef
delijk, naar aanleiding der opmerkingen in het nom-
mer van 29 September nog het volgende te willen
opnemen
Terecht vordert de staat belasiing voor rechtsple
ging, oorlogskosten en alles wat strekken kan om
t belang van alle onderdanen te bevorderen.
De staat toch is geroepen om de ordening des
maatschappclijken levens daar te stellen en in standi
te honden, juist omdat alleen daardoor dit maat
schappelijke leven mogelijk wordtzoodat de menscl),
naar Gods wil, leven, zich ontwikkelen cn zijn aardsche
bestemming bereiken kan.
Alles, wat dus strekken kan tot vaststelling en
instandhouding der maatschappelijke ordeningenwet
geving, bestuur, rechtspleging, verdediging, behoort
tot bet werk en de roeping van den slaat. Allen
hebben belang bij eene geordende maatschappij, waar
in recht en gerechtigheid beerschen, waarin orde en
veiligheid bestaanzoodat de burgers beschermd wor
deu eu rustig kunnen lev-n, en de staat is dns vol
komen gerecht gd daarvoor ook van allen belasting
te heffen. 6
Ot iemand een proces heeft of niet, hij heeft be.
lang bij den waarborg, dien de rechterlijke macht
hem voor veiligheid en rustig bezit oplevertof hij
geen' oorlog wenscht, hij heeft er belang bij, dat
dc staat, waartoe hij behoort, zijne zelfstandigheid
naar buiten, zijne onafhankelijkheid kan verdedigen.
Al is hij geen koopm in, hij beeft belang bij vrn en
onbelemmerd verkeer, bloeienden handel,'ongestoorde
ontwikkeling; omdat dit aller welvaart, genot en
voordeel bevordert en het element is des maatschap-
pelijken levens.
Maar nu schijnt het de richting van onzen staat te
zijn om zijn' werkkring veel verder uit te strekken, aan
zich te trekken, ze.f te doen, wat wel m, maar niet
door den staat moet geschieden-, wat eigenlijk be
hoort tot de vrije werk/aamheid der individu's.
Dit heeft ten gevolge, d.it «Ie staat, in naam van
het algemeen belangde vrijheid der individu's in den
staat opheft eu beperkt, in plaats van die hare vrije
werkzaamheid te verzekeren. De staat ordent en
beschermt niet alleen meer het maatschappelijke le
ven, maar wordt zelf arm verzorger, schoolmeester,
enz. - Daaruit vloeit voort, dat de staat sommigen
burgers ontneemt, wat hij meent, dat zij kunnen
missen, om het anderen te geven, die hij acht, dot
te weinig hebben; dat de staat gaat bepalen,' hoe
de kinderen moeten opgevoed worden; wat, hoe en
iraur zij leeren moeten; dat de staat van het geld
van enkele burgers neemt om eens anders kinderen
te laten onder wij zeu; terwijl zij moeteu dulden, dat
hunne kinderen onderwezen worden, zoo als zy dit
niet wenschen.
Zoo kan er straks vaccine-dwong, schoolplichtig-
beid, enz. bijkomen; want waar houdt het op, al»
de staat gaat bepalen, wat ieder in eiken kring de«
individueclen levens doen of laten, leeren of niet
let ren moet?
Waarom dan ook niet voorheb reven, wat ieder
eten of drinken, aan- uf uitrekken moet?
Zie, Mijnheer de Redacteur! zoo leidt deze rich»
ting tot den grouisten gewetensdwang cn zou ein
digen iu de afschuwelijkste dwingelandij.
De staat neemt nu van het geld van een deel
zijner onderdauen voor ouderen eu gebruikt het du»
niet voor zulk een doel, waarin allen belang hebben
maar voor iets, wat daarbuiten ligt, ten voordeele
van enkele burgers, enkele partijgenooten, voor par
tijbelang; en de staat, die ulltn moest aanbieden,
wat allen behoeven opdnt allen vrij en onbelemmerd
in den staat zich bewegen en ontwikkelen tunnel?^
gaat zich zelveu opwerpen tot ontwikkelaar, gaat
allen vormen, zoo als hij ze liefst hebben wil, en
smoort zoodoende de vrijheid, dat dierbaar erfgoed
onzer vaderen.
Met hoogachting heb ik de eer te zijn
Mijnheer de Redacteur
Gouda, UwEd. Dw.
1 October 1872. A. van der SLUIJS.
{Tot sluiting van een onvruchtbaar debat nemen wij
dit schrijven nog op. Ook de zorg voor onder-
toijs en armoede geschiedt door den staat in het
algemeen belangevenzeer als de zorg voor rechts
pleging en leger en evenals de Heer v. d. 8. en
zijne geestverwanten de eerstgenoemde buiten den
werkkring van den staat willen laten valleneven-
zoo zyn er wellicht anderendie de laatstgenoemde
„vrij" zouden willen maken (Red.)
Burgerlijke Stand.
GcBoRkN: 5 Oct. Karei Eredrik Loden ijk, ouder# K. P.
L. Nolle en G. de Hoog. Jacobus Adrianus, oudera W.
J. Odé eo G. Bolt.
Ovmi.BDKN: 4 Oct, G. *an Eijk, 10 w. 5. F. vau
Bovene, 47 j. A Luijeüburg huisvr. »an T. van der
Noot, 73 j. 6. D. Verschut, 2 j. 7- P. J- Boer, 4 m<
