BINNENLAND.
Koloniën.
Laatste Berichten.
ADVERTENTIE W.
H«t laud heeft hem echter die moeite bespaard. Zal
de rechterzijde, tegenover die talrijke en schitterende
be wijnen van sympathie, welke de heer Thiers van de
openbare meenmg ontvangt, volhouden in hare roe»
kelooze platiuen Zal die partij, die van niemand
buiten eigen boezem aanmoediging ontvangt, de dier
baarste belangen des lands op het spel zetten Zal
het zijne wedergeboorte en zijne bevrijding tegen
houden? Zal rij ontkennen, dat de beweging in
't land spontaan en ernstig geineend is? £y zou, ja,
gaarne de natie doen gelooven, dat de adressen
niets beteekenen, dat ze door kunstmiddeleu verkre
gen zijn. Maar indien dit werkelijk hare meeniug
is, dan neme zy het voorstel van den h»er Thiers
aan, om het land tnsschen hem en haar te laten
beslissen.
Doch zoo de rechterzijde dat voorstel niet durft
aanuciuen, wat wil ze dan in 's hemels naam? Dat
de Prwdent der Republiek, ondanks het land, het
welk, sedert de eerste verkiezingen, zich vijf malen
tegen Juuir heeft verklaard, enkel op haar zal steunen
Dat is toch de ongerijmJheid zelve. Onder derge-
lijke .omstandigheden gaat het niet aan te zeggen
„Wij zijn de parlementaire meerderheid, derhalve
moeten wij het bestuur in handen hebbeu." Die
bewering zou opgaan, indien de meerderheid van het
Parlement de juiste uitdrukking van de meerderheid
der uatie gebleven ware, maar van het tegendeel is
de partij overtuigd.
Nog meer: de rechterzijde is zelfs geen meerder
heid in de tegenwoordige Kamer. Het votum van
18 dezer is zoo onzuiver mogelijk geweest. De motie-
Mettetal had een groot ge- rek zij drukte twee zaken
uit, en zoodra de President der Republiek een votum
zal vragen, waarbij slechts ééne zaak, zuiver gesteld,
wordt te kennen gegeven, dan zal er een gansch
andere stemming volgen. Zijne hevigste vijanden, rle
driftige portefeuille-jagers, zuilen natuurlijk dan nog
wel tegen hem stemmen maar de rechtschapen lie
den in de Kamer, de gematigden, die, al zyn ze
zijne tegenstanders, niet opgehouden hebben goede
patriotten te zijn, zy zuileu hem huiiue medewerking
niet onthouden.
En al mochten wij ons op dat punt bedriegen,
dan nog zouden wij niet erg ongerust Zijn. De Pre
sident der Republiek zou zijne functie niei neerleggen
het land zou, ondanks alle hinderpalen die hij ont
moette, zijn ontslag niet aannemen. Hij zal, ook met
de meerderheid van céne stem in de Kamer en
die zal hij wel hebben aanblijven. Hij moet
blijven. Hij zal voortgaan te doen wat goed is,
zonder den steun der rechterzijde.
De Unionhet legitimitisehe hoofdorgaan, dat
schier dag aan dag zijne lezers onthaalt op walgelijke
artikelen tegen den President der Republiek, zeide
in een zijner laatste uommers: „De heer Thiers is
evn eenvoudig burgerman, die, schoon kleinmoedig
van hart, de eerzucht vau een Cesar heeft."
De Siècle antwoordt hierop. Die woorden, zegt het
blad, teekenen den toestand volkomen. Alle grieven
der monarchale partijen zijn in die wéinige woor
den saamgevat. Inderdaad, hoe zou Thiers er aan
kunnen deuken Frankrijk van de vreemde bezetting
te verlossen? Hij is een eenvoudig burgerman. De
rampzalige, geeu zijner voorvaderen nam deel aan
kruistochten! Noch zijn grootvader, noch zijn over
grootvader is de lakei van een vorst geweest. Hij
is geen hei tog als de Broglieook geen vicomte als
de Lorgeril; hij heeft zelfs geen enkel adellijk prae
dicaat. llij heetkortweg Thiers, en dat manneke
verbeeldt zich bekwaam genoeg te zijn om Frank
rijk te besturen
Thiers is een eenvoudig burgerman, éu daarom
willen die groote mijubeeren hem verwijderen.''Ze
zijn besloten om de zaak tot het uiterste te drijven.
En als hun onder 't oog wordt gebracht, dat ze
in denzelfden coup ook Frankrijk dreigen onderst
boven te keeren, dat staking van den algemeen ar
beid, waaraan zoo groote behoefte is, voor de deur
staat, dat de Puitschera in de pas ontruimde ge
westen dreigen terug te keeren, dnn antwoorden ze,
gelijk het aan mannen die geen eeuvoudige burger
lieden zijn, past: Wat kan het ons schelen? Laat
het Vaderland maar in den strijd betrokken zijnDe
hoofdzaak is dit: wij willen een Koning hebbenwij
willen naar onze inzichten regeerenwij willen al
dat burger volkje, hetwelk zich »erbeeldt iets te zijn
ouulat het arbeidt, op zijne plaats zetten! Wij, wij
zijn de leliën? En daar de Republiek dien koatelij-
ken tooi aan Frankrijk niet zal teruggeven, rest ons
niet ander» dan den heer Thiers weg te zeuden.
Die burgerman wil de Republiek vestigen
Hoe jammer dat Frankrijk onvatbaar is voor die
fraaie, klemmende redeueering, maar dat het, heel
burgerlijk, zich schaart rondom dien eenvoudigen
burgerman, die, heel- eenvoudig, zich toewijdt aan
zijn Vaderlaud
ENGELAND.
Sir John Bowring, wiens overlijden gisteren is me
degedeeld, was de fofige maand zijn 81ste levens
jaar ingetreden. Uit eene oude familie in Devonshire
outsproten, studeerde hij iu den aanvang dezer eeuw
in de rechten en was een leerling van Jeremy Bent
ham, wiens leer hij door de Westminster Review ver
breidde eu wiens nagelaten werken hij in 28 doelen,
benevens eene levousbeschrij ving, uitgaf. Hij inuutte
vooral uit door 74jne keunis in vreemde talen, zoodat
hij, behalve verscheidene eigene werken iq proza en
poëzie, vertalingen gaf van hetgeen in Duitschlaud,
Nederland, Z.veden, Denemarken, Spanje, Portugal,
Rusland, Poleu, Servië, Hongarije enz., belangrijks
op het gebied der letterkuude verscheen. Zyne
/Matins and Vespers" hebben iu Engeland en Ame
rika velé oplagen beleefd. Van vele vreemde vorsten
eu geleerde genootschappen ontving hij onderschei-
dingsteekeuen. Hij vertegenwoordigde herhaaldelijk
zijn land als gevolmachtigde bij het sluiten van han
delsverdragen en verscheidene degelijke verslagen over
den toestand Vvan den handel in vreemde lauden wer-
den door hé® geschreven en aan jbet Parlement voor
gelegd.- Hij u as geruim en tijd lid van het Parlement,
het laatst voor de stad Bolton; in 1854 werd hij
benoemd tot gevolmachtigde in China en tot gou
verneur van Hongkong een jaar later vertrok hg
met eeuc bijzondere zending naar Siam en sloot een
handelsverdrag met de beide koningen van dat land.
In 1859 trok hg zich uit het opeubare leven terug,
doch bleef al zijne krachten aan letterkundigen arbeid
wijden.
DUIT.8 GALAND.
Een Frankforter correspondent meldt, dat het Mun-
ckener Tagblatt, hetwelk door de bekende Adèle
Spitzeder is opgericht, sedert twee dagen niet meer
in het lioht verschijnt. Aanvankelijk was in het blad
medegedeeld, dat het zou worden voortgezet, zonder
iu betrekking te staan tot de stichteres. Het schijnt
echter, dat de geldelijke toestand van het blad niet
van dien aard was, dat hei plan verwezenlijkt kon
worden.
Naar men mij van goederhand verzekert, zegt de
correspondent, behoort het clericale orgaan, de Mün-
chener Volksbote, grootcndeels aan de vroeger genoemde
persoon. De juistheid vau dit bericht zal bij de
voortzetting van het onderzoek der Bank spoedig aan
het licht komen.
Het gerucht, dat de wegens bedriegelijke bankbreuk
gearresteerde Spitzeder ziek is, wordt bevestigd. Ter
wijl de dame nog aan het hoofd der nu failliete
zaak stond, bespaarde zij in hare huishouding de
haar toevertrouwde peuuingen niet. Het getal be
dienden in huis, keuken en stal was 29. Hierbij
mag nog gevoegd worden, dat hare woning op recht
vorstelijke wijze was ingericht en dat er van den
vroegen ochtend tot in den laten nacht goede lier
werd gemaakt. Binnen een paar dagen zullen zes
raspaarden, de keur uit haren stal, iu veiliug worden
gebracht.
De hoofdinhoud van het bij den Prnisischen land
dag ingediende wetsontwerp tot bemerking van het
recht tot aanwending van kerkelijke straf- en tucht
middelen komt op het volgende neer kerkelijke straf
ten zijn alleen geoorloofd voorzoo ver zij tot het ker
kelijk gebied behouren en betrekking hebben op eenig
kerkelijk recht ef de uitzetting van het kerkgenootschap;
zulke straffen mogen echter nimmer worden opgelegd
als bedreiging tegen het volbrengen van staatsplichten,
waaronder de vrije uitoefening van het stemrecht;
verder mogeu die straffen niet worden gepubliceerd
met aanwijzing vau den persoon. De wet is van
toepassing op de geestelijken of beambten van alle
kerkgenootschappen. Overtreding der wet wordt ge
straft met boete of gevangenisstraf, terwijl de over
treder door den rechter onbevoegd kan worden ver
klaard tot het bekleeden van eeuig openbaar ambt,
met inbegrip van kerkelijke bedieningen, hoogstens
voor den tijd van vijf jaar.
Men ziet dat de wet streng is en vooral door de
laatste bepaling aanleiding kan geven tot conflicten
met de kerk, iets wat iu Pruiseu echter niet gevreesd
wordt.
Het wetsontwerp gaat vergezeld van een uitvoerige
memorie vau toelichting, waaraan wij het volgende
ontleenen
De noodzakelijkheid om het misbruik van de ker
kelijke straf- en tuchtmiddelen tegen te gaan, gaf
reeds in de Middeleeuwen aanleiding tot veiligheids
maatregelen van de zijde van den staat. Van de
14e eeuw af waren de kerkelijke vonnissen in eenige
landen, b. v. Brandenburg, Kleef, Beieren, aan de
goedkeuring van den staat onderworpen of werd het
uitspreken van zekere kerkelijke straffen, met name
de excommunicatie tegen landsambtenaren, door den
staat voor nietig verklaard en haar uitvoering ver
hinderd. In het Duitsche rijk was sedert de 16e
eeuw het beroep op den keizer of het rijksoppenge-
rechtsbof wegens misbruik van macht van de zijde
der katholieke of protestantsche geest» lijk beid recursus
ab ukuttu) in beginsel erkend(Je rijkswetgeving heeft
echter nooit bepalingen dienaangaande vastgesteld. De
geschiedenis leert echter dat elk ingrijpen van de
geestelijke rechtbanken in wereldlijke zaken (met name
in de bevoegdheid der wereldlijke rechtbanken), verder
bet ongeoorloofde uitspreken van kerkelgke straffen,
zooals ceusuur of de schending van de door de Duit
sche concordaten gewaarborgde kerkelijke inrichtingen,
het beroep op den staat wettigden en dat als straffen
tegen misbruik van de geestelgke macht werden uit-
gesproken nu eens geldboeten, straks inhouding v-»u
jaarwedden, ook wei afzetting en gevangenisstraffen.
Na de ontbinding vau het Duitsche rijk beeft de
wetgeving van de afzonderlijke staten de rijksrechter-
lijke gewoonten betreffende het beroep op den staat
niet verder ontwikkeld, maar het rechtsmiddel slechts
in algemeene trekken als geoorloofd erkeud. In Frank
rijk daarentegen werd dit stelsel in de Napoleontische
wetgeving aangenomen; sind» de 16« eeuw had dit
recht zich daar ontwikkeld. Ook in Duitschlaud bleek
naderhand meermalen de behoefte om wetsbepalingen
dienaangaande vast te stellen. Zoo in Beieren het
besluit van 26 Mei 1818, waar het beroep op den
Staat tegenover de handelingen van de geestelgke
macht uitdrukkelijk werd erkend; verder het ministe
rieel besluit van 8 April '52 betreffende de uitvoering
van het Concordaat. Zoo ook de Saksisehe grond
wet van '31.
De Regeering, luidt het verder in de memorie
van toelichting, heeft het noodzakelyk geacht, een
regeling by de wet van deze zaak ook voor den
Pruisischen Staat in overweging te nemen. De be
weging, die in de beide laatste jaren io de Katholieke
Kerk zich heeft geopenbaard, de houding welke een
invloedrijk doel van de Katholieke geestelijkheid on
langs tegenover den Staat heeft aangenomen, de
vorming van een Katholieke partij in bet land,
waar de vijandige gezindheid tegenover den Slaat hoe
langer hoe duidelijker en krachtiger zich doet gelden,
wij'zen op de noodzakelijkheid om de machtsaauma-
tiging van de Kerk met die kracht tegen te gaan,
die tot handhaving van den coufessionceleu vrede
en tot instandhouding van het staatsgezag onontbeer
lijk is. De bestaande wetgeving op dit pttut is on
voldoende.
Het ingediende wetsontwerp heeft ten doel te voor
zien in de aangewezen behoefte, en wel (zonder voorbij
te zien dat de Grondwet de positie van den Staat
gewijzigd heeft) op het punt van dc kerkelijke straffen
eu de kerkelgke tucht, d. i. daar waar de muchtsover-
schrijding gemakkelijk kan plaats hebben en reeds
plaats gebad heeft. Als leidend beginsel wordt hierbjj
evenals in 't algemeen bij de regeling van de grenzen
tusschen Staat en Kerk, overeenkomstig art. 15 van
de Grondwet aangenomeu, dat eeu Staat die de ver
schillende kerkgenootschappen ruimte laat tot vrije en
zelfstandige ontwikkeling, alleen inzoover tegen misbruik
van de geestelijke macht moet optreden als de staats
inrichtingen en wetten, de staatkundige rechten van
zijn onderhoorigen of de vervulling van de vernlieh-
tingeu van dezen tegenover den Staat in twijfel ge
trokken worden of in gevaar gebracht. Daarbij moet
verder in bet oog gehouden worden dat zoowel in
het belang der rechtsvryheid als in dat van de aan
dé kerkgenootschappen bij de grondwet gewaarborgde
zelfstandigheid, een bepaalde aanwijzing vau de af
zonderlijke gcvalleu, voorzoover doenlijk, wenschelyk
voorkomt, waarbij de Staat die handelingen van de
geestelijke macht opnoemt, die strafbaar zyn. Der
halve gaat het wetsontwerp daarvan uit dat kerkelijke
straf- en tuchtmiddelen uit drie verschilleude rich
tingen niet mogen worden geduld, en waar zg voor-
kou\en, onderdrukking van de zyde van den Staat
plicht is, namelijk 1°. zulke straffen die zich in haar
werking niet enkel bepalen tot bet kerkelijk gebied
2°. zulke, die wel tot het kerkelijk gebied behooren,
maar de nitoefening van staatkundige rechten volgens
de bestaande wetgeving van den Staat willen belem
meren; 3°. zulke die door denvorm en uit zichzelf
ongeoorloofd schijnen.
Gouda, 28 Novembeb.
Gisteren zijn alhier aangehouden «Frederik ran
Steende^n, houtzager, Leonardus Scheffers, kleerma
ker en Abraham Geel, sjouwer allen wonende te Rot-
lerdam, verdncht van diefstal te hebben gepleegd bjj
Mej. de Wed. Lafeber op de Gouwe, Rietveld op de
Haven en ook op de openbare straat.
Bij kon. besluit van 22 Nov. is tot heemraad van
Rijnland benoemd de heer 11. F. Bultman.
Dezer dagen herdacht de heer A. Demmers te
Stolwijk, den dag waarop hij zich vijf-en-twintig
jaar geleden als geneesheer aldaar vestigde. Van
eenige ingezetenen ontving de jubilaris eene prach
tige marmeren pendule.
V ])00j den hevigen wind heeft de pas gebouwde
watermolen te Bcrg-Ambacht eene aanzienlijke schade
ondergaan. Door een sterken windvlaag brak de
ketting der kruias, zoodat de molen uit den wind
gjergakte, waardoor er een groot aantal hekken werd
stuk geslagen.
Omtrent het ongeluk, dpt Zaterdagmorgen op het
fort te llonswijk beeft plaats gehad, deelt meu nog
mede: Een detachement van het 2e reg. vest.-art.,
onder bevel van den 1" luit. Paravicini di Capelli,
was belast om de voor den dienst ongeschikte gra
naten te ledigen; de korporaal Molenuar was met
den kanonnier v. d. Akker en den kanonnier Petri
hiermede bezig. Door eene vooialsnog onbekende
oorzaak is de granaat bü het verwijderen der buis
gesprongen; niets dan een koperen beitel en houten
hamer werden daarbij gebruiktde granaat had twee
dagen in het water gelegen. De korporaal M. werd
als het ware verpletterd door bet uit elkander spat
tende projectiel, terwijl den kanonnier v. d. A., die
hem behulpzaam was, beide handen voor een ge
deelte van het lichaam werdeu gerukt. De ontstel-
tenis die op dat oogrnblik op het fort heerschte,
Jaat zich licht begrijpen; oogeitblikkelijk werd aan
de mil.taire autoriteit te Utrecht kennis van de zaak
gegeveu. Dr. Weteling, eerstaanwezend officier van
gezondheid, geassisteerd dour twee doctors, snelden
oogen blik kei ijk naar de plaats des onhcils, alwaar
den vreeselyk lgdenden kanonnier de eerste hulp
werd verleend, waarna hg mei de meeste zorg naar
's rijks hospitaal werd overgebracht, waar hem de
beide handen zgn afgezetde sergeant v. d. Borst
en de kanonnier Petri haddeu mede wonden beko
men, echter van geringen aard. De toestand vau
den geamputeerde is naar omstandigheden vrij guustig.
De kolonel van Exter is Maandag naar de sterkte
te Honswyk geweest, om onderzoek te doen naar de
oorzaak van dit onheil.
Het „Algemeen Nederlandsch Werklieden-verbond"
te Amsterdam zette eergistermiddag de voor veertien
dagen geschorste vergndering voort „tot bespreking der
afschaffing van den arbeid op Zondag." Nadat men
het andermaal niet eens dreigde te zullen worden
over de middelen om tot het doel te geraken, werd
ten laatste eene commissie van negen leden benoemd,
wier sireveo het zal zijn, eene algemeene beweging
in het leven te roepen tegen den Zoudagsarbeid, om
vervolgens gezamenlijk de middelen ter afschaffing te
bespreken.
De vereeniging Neérlands Werkman, te Amsterdam!
heeft de aanvraag van de Amsterdnmsche afdeeling
der Internationale, om zich bij haar aan te sluiten,
roet ulgemeene stemmen, d. i. in naam van bijna
1400 Amsterdam8che werklieden, afgewezen.
{N. v. d. D.)
De Nimf is gereedzg is in het atelier van den
heer Koelman te zien. Het pleistermodel, dat voor
het gieten dienen moest, vertoont bet meisje met
een los gewaad, waarvan de ronde plooien zich om
de lichaamsvormen aansluiten. Als Galathea of Ap
hrodite staat zij op een groote schelp, die even als
gewaad en de zeeplanten die haar sieren, aanduiden
vanwanr ze komt. De rechterarm houdt de vaan
omhoog, de linkerhand is uitgestrekt naar de Noordzee.
Het hoofd is fier on vroolijk opgeheven. De hande
ling der figuur is goed uitgedrukt, de draperie en
het lichaam bieden vau verscheiden kanten tchoone
lyqen, en zooveel men nu berekenen kan, zal de figuur
Op de beraamde hoogte en plaats zeker een bevallige
uitwerking doen. Het beeld zal nu weldra bij den
heer Enthoven iu brons gegoten worden. Fad
Staten-Generaal. Tweede Kameh. Zittingen
vnn 26 en 27 November.
In de zitting van Dinsdag zgn art. 106, uitkee-
ring aan de Amsterdamsche kanaalmaatschappij, en
verdere artikelen van de afdeeling waterstaat aange
nomen. Daarna liepen de beraadslagingen over de
begrooting der staatsspoorwegen, waarbij zoowel het
toezicht op de spoorwegdiensten als de gebreken vnn
aanleg en exploitatie ter sprake zijn gebrachtvooral
kwam in aanmerking de slechte regeling op de lijn
Rotterdam—FijenoordDordrecht.
In de zitting van gisteren zgn de algemeene be
raadslagingen over de spooruegbegrooting nfgeloopen.
Heden komen de artikelen in behandeling. De mi
nister van binnenlandsche zaken heeft al de sprekers
beantwoord eu in den loop zijner rede te keunen
gegeven, dat tegen den tijd dat de voltooiing der
spoorwegen nadert, de regeering vnn oordeel is dat
er moet gedacht worden aan uitbreiding, hetgeen zyns
inziens van staatswege moet plaats hebben, met ex-
loiiatie door particulieren. Allereerst zal daartoe
ebooren de lijn Arnhem—Nijmegen. Aan het on
gerief wat betreft het verkeer op de lijn Rotterdam
lijenoord Dordrecht zal spoedig te geinoet geko
men worden.
1
De commissie van rapporteurs van de tweede kamer
voor het wetsontwerp houdende eene nieuwe rechter
lijke inrichtiug beeft, na kennis genomen te hebben
van de memorie vau beantwoording en het gewijzigd
ontwerp van wet, door .den minister vau justitie
naar aanleiding van het roorloopig verslag wegens
dit onderwerp ingezonden, een nieuw onderzoek te
dezer zake in de afdeelingen der kamer noodig ge
oordeeld.
In onderscheidene gemeenten der noordelijke pro
vinciën zijn adressen aan de respectieve gemeentebe
sturen iu omloop, om de schrale bezoldigiug der
gemeente-veldwachters, in navolging van die der
Rijksveldwachters, te verhoogen. (5/.)
Ook ambtenaren van bet Grootboek hebben een
adres tot den minister van Financiën gericht, met
verzoek om lotsverbetering. (Hbl.)
Den 12den December zal voor den Hoogen raad der
Nederlanden bepleit worden de vordering, ingesteld
door de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij
tegen den staat, tot vergoeding van 1,600,000, we
gens verliezen, ontstaan met het kosteloos brieven
vervoer op die lyn, en den 2D Januari 1873 zal die
zelfde Maatschappij haar eisch toelichten, tot vergoeding
van schaden en kosten, tot een bedrag vau/ 6,000,000,
die zij eveneeus vau deu staat vordert, geleden door
de nans uiting en doorsnijding van haar lgn met die
vau de Nederlaudsche Rhijn-Spoorweg-Maatschappij.
Harlingen wordt geplaagd door de ratten, die door
het dichten vau de Brouwersgracht, den Heiligen
weg en de Turfhaven uit hare holen verdreven, de
ingezetenen geduchten overlast aandoen. Wanneer
het 's avonds stil geworden is, kan men ze iu de
achterbuurten bij troepjeé zien marcheereu. In een
arbeidersgeziu, waar men door dit viervoetig onge
dierte werd geplaagd, had men een bordje met brij
geprepareerd met ratten kruideen knaap van acht
jaar, hoewel wetende dat de brij vergiftigd was, had
de onvoorzichtigheid er van te snoepen en de ge
volgen vertoonden zich Ln braking en inwendige pijuen.
Gelukkig had men spoedig eeu docter weten ie vin
den, die den snoeper een braakmiddel ingaf en van
een vermoedelijken dood verloste.
Als eene bijzonderheid deelt de Arnh. Ct mede,
dat aldaar nog in deze maand drie kanaries ziju uit
gebroeid, waarvan nog twee in leven ziju.
Uit een stant, in het Weekblad voor het lagermid
delbaar- en gymnasiaal onderwijs voorkomende, big kt
omtrent den uitslag der najaars-examens voor ouderwij
zers, dat zich voor bet hoofdonderwijzers-examen hebbeu
aangegeven 316 candidaten, waarvan 148 toegelaten en
144 afgewezen werden; voor het hoofdonderwijzeres-
examen waren 34 candidaten, waarvan 26 toegelaten en
5 afgewezen werden; voor het hulponilerwij/ers-examen
waren 271 candidaten waarvan 146 toegelaten en 116
afgewezen werdenvoor het hulponderwijzeres-exa
men waren 144 candidaten, waarvan 84 toegelaten
en 44 afgewezen werden.
Hel aantal candidaten voor hulponderwijzers is
afnemende. Gebrek aan onderwijzerspersoneel moet
daarvan in de toekomst het gevolg zijn.
Men meldt uit LeeuwardenDe wilde ganzen,
die telkeus in het najaar aankomen, eu dikwijis,
vooral op de lang gelegen Juiiderijen, eene ware ver
woesting aaurichten, ziet men ook nu weder in groote
vluchten van de eene naar de andere streek trekken.
inzonderheid tegen den avond ziet meu ze hier en
daar, soms ten getale van honderden, hoog door het
luchtruim zweven. Deze vogels zijn thans, naar ge
meld wordt, bijzonder schuw; de pogiugeu der jagers
om er winst mede te doen worden dan ook slecht
beloond, daar slechts enkelen ouder schot komen.
O OST-INDIË.
Aan het mail-overzicht van het Rat. Handelsbl.
ontleenen wij het volgende
Het laatste bericht uit Deli is een telegram van
2 dezer, inhoudende de tijding, dat de versterkte
stelling der Bataks bg Laoe Totah na een kort ge
vecht door onze troepen is genomen. De vijand is
gevlucht met achterlating van twee stukken geschut.
Aan onze zgde was zelfs geen enkele gewonde. Het
verlies des vijancjs was onbekend. Tan de twee
oproerige datoes is tot dusver geen sprake meer, en
liet blijkt nu zomieklaar, dut het aanbod der Bataks
om hen uit te levereu niets anders is geweest dan
een list om tijd te winnen, ten einde zich te kunnen
versterken.
Door den Gouverneur-Generaal is een eerste kre
diet boven de begrooting geopend van/280,000, tot
aanvulling van de afdeeling levensmiddelen, brand
en lichtstoffen en fourages van het hoofdstuk oorlog.
Op liet, eind dezer week moet de uitbesteding
plaats hebben voor een eerste werk, dut verbetering
van den waterafvoer van Batavia beoogt, den bouw
eener* „schotbalksluis ter beteugeling van de Bacher-
acbisgracbt.*
Om een klein denkbeeld te geven van de moeie-
lijkbeden, die de aannemer zal ondervinden, diene
het volgende. Het werk zelf is begroot op ƒ71,408
en omvat eene verplaatsing van tusschen de vyftien
en achttien duizend kubieke ellen grond, het in
heien van 264 palen van vijf ellpn, en vau 3700
damplanken, terwyl behalve andere houtwerken een
dubbele houten onder vloer gelegd en twee honderd
duizend steenen vermetseld moeten wordeu, en ein
delijk als toegift een weg van twee honderd vijftig
el lengte verhard moet worden, waarvoor 500 ku
bieke ellen koraal noodig zijn.
De schutterij te Batavia heeft eenige hoop van
betere wapens te wordeu voorzien. Het daartoe strek
kende voorstel van deu korpscommandant aan de
Regeering is door den legercommandant gunsiig on
dersteund.
Zaterdag jl. hebben eenige belangstellenden een
tocht naar de eilanden Purmerend en Amsterdam
gedaau iu verband met den aanleg vau een dok. De
uitslag van het gehouden onderzoek is ver van gun
stig voor de pluimen der Nederl -Indische Dokmaat-
schappij. Slechts eene tamelijke gelegenheid tot plaat
sing van een dok biedt Amsterdam aan; Middelburg
is bijna niets als een moeras.
Samarang12 Oct. Eergisteren avond heeft
er een uitbarsting vau den Merapi plaats gehad,
doch in jrerjpge male.- (üam. Ct.)'
Berlijn, 27 Nor, Het Huis van afgevaardigden
hield rich heden bezig met het voorstel van Rei-
chen8perger, dat de Regeering zou verordenen, dat
het onderwijs in de godsdienst aan het gymnasium te
Braunsberg niet zal gegeven mogen worden door den
in den ban gedaneu godsdienst-onderwijzer Wollmann.
De minister van Eeredienst verklaarde in den loop
der discussie, dat Wollmann Staatsambtenaar is en
dus slechts vo geus de wetten van den Staat kan
ontslagen «orden. Werd Wollmaniis excommunicatie,
een beslissend kritcrium, dan zou de Regeering zich
stellen onder de autoriteit van den bisschop van
Ermeland. De Regeerittg houdt de Uee partijen,
die in den boezem der Katholieke Kerk strijdvoeren,
alle beide voor Katholiek. Zij handhaaft deswege
Wollmann in zijne betrekking. De Regeeriug nam
het Dogma van 's Pausen onfeilbaarheid met aan,
eU kan dus ook niet de gevolgtrekkingen, uit dat
dogma gemaakt erkennen.
Het Huis verwierp het voorstel van Reichensperger
bij gemotiveerde motie om tot de orde »an den dag
over te gaan, met 264 tegen 81 stemmen. De nl-
tramontancn, feodalen en Polen stemden tegen.
Berlijn, 27 Nov. Luidens de Rrovinzial Corresp.
zal de Keizer, dadelijk na zijn thuiskomst/zich gaan
bezighouden met het treffen van maatregelen tot ver
zekering van het totstandkomen der nieuwe districts
regeling.
MARKTBERICH TEN.
Gouda, 23 Nov. Bij weinig handel bleven de
prijzen nagenoeg onveranderd.
Tarwe puike Zeeuwsche f 12.75 a 13.60. Min
dere 12.h f 12.50. Polder 10.25 a 12.25.
Rogge puike 6.75 a f 7.60. Mindere 6.25 a
6.70. Voer 5.25 a J 6.Gerst puike f 6.—
a 6.90. Mindere f 5.50 a 6..Haver korte
3.75 a 4.60. Lange 3.25 a f 4.Hennep
zaad 8.50 u f 9.
De veemarkt met goeden aanvoer; de handel
in alle soorten vlug. Vette varkens van 30 a 33
cent, zware tot 36 cents per half kilo, magere var
keus vlug.
Kans. Aangevoerd 18 partijen; prijzen van
30 a 33.
Goeboter 1.14 a 1.24.
Burgerlijke Stand.
Geboren 24 Nov. Petras Jacobus, ouders J. A. Ëiezenaaj
eu A. C. vau Catz. 25 Geerlruida, ouders B. de Vries
en E. Matze. 26. Adriaan, ouders H. Overman eu M. la
Force. 27. Arnoldus, ouders A. Hulscher en \V. van
der Wolf.
Ovebledi-n 26 Nov. J. Dijxhoorn, 62 j. 27. B. C.
A. Simons, 12 w. 28. S. Sanders wed. J. B. de Beer, 50 j.
Gehuwd27 Nov. L. Roos en A. Matse. H. BH>os
eD W. Zijdeman. L. van der Winde eu S. van Hofwegen.
S. Hazebroek en W. de Leede
Heden overleed in den ouderdom van
ruim 62 jaren, mijn hartelijk geliefde Echtge
noot, de Heer JACOB DIJXHOORN.
GoudaA. DIJXHOORN—
26 Nov, 1872. van Bentum.
