f
BINNENLAND.
Laatste Berichten.
BELGIË.
Dr.'Ie fïtij
V "W
INGEZONDEN.
|««flykheid jegens Rusland, in Centranl-Azië de
^Britsche bslangen in gevaar brengt.
De Society of Arts in Londen heeft onlangs
als bare meen:.)? te kennen gegeven dat de Sngelsche
scho^nmakc-s in a'le opzichten or.der moesten doen
voor hunne vakgenooten i«i Frankrijk. De Engei8che
schoenmakers hebben rich i'it aangetrokken en aan
hunne collega'? in Frankrijk een uitnoodiging gericht
tot een wedstrijd welke is aangenomen. De voor
waarden va.) den internationalen wedstrijd zijn de
volgende: De gezellen, zoowel ide Kransche als ue
Engehche, doen hun werk :o tégeuwoorJigheid vau
een jury, die bepalen zal of de kamp Parijs, Bou
logne of Londen zal plaats hebben. Ongeveer 15
uren zija toegestaan voor eeu paar heeren-laarzen,
in buitengewone gevallen kunnen twee dagen gebe
zigd worden. Voor een damesschoen, met lederen
afeelsels, worden 12 uren beschikbaar gesteld. De
geheele arbeid, de leesten uitgezonderd, moet door
4enzelfden werkman geschicdeu.
De heer Malou fyeeft in de Kaper van Volks
vertegenwoordigers de volgende mededeelingen gege
ven omtrent den aankoop van den Grand Luxem
baurg. Te rekenen van 1°. Januari zal de Staat
eigenaar zijn geworden van alle lijnen dezer Maat
schappij, onder verplichting dat de Staat aan de aan
deelhouders zal betalen 22 franken renten zoolang de
concessie duurt. Gedurende de eerste helft van het
loopende jaar biedt de Staat aan de aandeelhoude;r°[
d|e hunne aandeelen wens'chen te verkoopen, een^
som van 550 franken per aandeel, benevriis 10 franke»
rente. Dit is de ba9is der overeenkomst^ die waw-
schijnlijk in de volgende week bij de Kamer z^I
Runnen worden ingediend. De Regeeringi/heeft tegë-
lykertijd onderhandeld om a forfait 4- w- z- tot
200,000 franken of 8000 franken rente per kilometer
een spoorwegnet aan te leggen van £20 a 225
kilometers lengte, tot voltooiing van het Luxemburg -
sche net. De Minister verklaarde op ditf, oogenblik
geen nadere bijzonderheden te kunnen l^ededeelen.
De heer Beeckman vroeg, of de Minister niet onder
handelde over den aankoop vau den Grand Central
door den Staat. Het kwam den spreker onvermijde
lijk voor, dat de Staat die lijn kocht. De Minister
van Financiën antwoordde dat, zoolang hij de eer
fcad den miuisterieeleu zetel te bekleeden, hij het
openen van onderhandelingen over den aankoop van
den Grand Central eene onmogelijkheid zou achten,
door de positie welke hij bij die Maatschappij be
kleedde. Als men hierover echter wil onderhandelen
zei de Minister dan heeft men 't mij slechts te
zeggen en ik zal eene reis in het buitenland onder
nemen.
De centrale sectie, belast met het onderzoek van
bet wetsontwerp houdende goedkeuring der conventie,
tussclien Belgie en Nederland gesloten, tot wijziging
der waterafstappiugen op de Maas, heeft het ontwerp
geedgckeurd en i;en heer Van Overloop tot rapporteur
benoemd.
De Centrale sectie belast met het onderzoek van
het wetsontwerp houdende goedkeuring vau het trac-
taat, tussclien Belgie en Nederland gesloten, b- ti elleude
den aanleg van den spoorweg AntwerpenGladbach,
heeft eeu tal van vragen gedaan aan het Gouvernement.
DÜITSCHLAND.
In de dagbladen wordt de nieuwe Pruisische pre
mier meest altijd graaf von Roon genoemd. Ten
onreehte; want de juiste naam is van Roon. De
vader van deu Pruisischeti minister was een Hollander,
namelijk graaf Bentinck, de vriend van prins Willem
V, die na het mislukken zijner contra revolutie in den
Haag naar Westfalen uitweek. Daar trouwde bij met
een meisje uit den boerenstand. Dat huwelijk was
morganatisch, want Bentinck was als graaf van Knip-
hausen (wie herinnert zich niet de Kniphauser vlag
graaf van het Duitsche rijk en kou slechts trouwen
met eene rijks onmiddelbare. Twee zonen werden
Bentinck geboren, die den naam kregen van Roon,
daar Bentinck heer was van Roon en Pendrecht.
Na Bentinck's dood vindiceerden deze zonen (de
tegenwoordige minister en zijn overleden broeder)
hun recht op Kniphausen voor het Duitsche bond.
Dit proces heeft veel gerucht gemaakt en is geëindigd,
meen ik, met eene schikking in der minne. Van Roon
was niet geadeld, toen hij nog als generaal te Dus-
seldorf resideerde.
Dr. Kalender wijst er in de Kölnische Zeitung
op hoe vooral in boomgaarden de mol onschatbare
diensten' bewijst. De nauwkeurigheid waarmede dit
dier de aarde aan den wortel der boomen onder
zoekt, is buitengewoon, het kleinste hoekje ontsnapt
zijn aandacht niet. Aan den wortel van een kersen
boom, waar de mollen niet hadden gegraven, vond
hij 15 poppen van de zeer schadelijke Acidalia
brumata. Neemt men aan dat daaronder de helft
wijfjes waren, dan geeft dit een nakomelingschap van
ilop de
'ïeu broe-
2100 rupsen, daar ieder wijfje 300 a 350 eieren
legt. Daar nu een mol dagelijks ongeveer de helft
van zijn gewicht aan voedsel verbruikt en dit uitslui
tend uil Insecten, slakken en wurmen bestaat kan hij
gemakkelijk 300 poppen daags verteren, 't welk 46,000
rupsen vertegenwoordigt. Door één mol te dooden,
schenkt men millioenen insecten het leven, 't Is
wel waar, dat de mol op graan en raoesvelden schade
aanricht, maar de schadelijke wurmen die hij vernie
tigt, wegen daartegen ruimschoots op.
Aangaande den indruk, dien 's Koning troonrede
tot opening der zitting van den Zweedschen Rijksdag
gemaakt heeft, wordt uit Kopenhagen nei. volgende
geadeld1
*De lofspraak op het geslacht Bernadotte, waarmede
de troonrede begon, wordt niet allcefi als Verdie id
mjt^r ook a)s zeef} 'gepast beschouwd in dëu mond
van deu ^euwejm regent, die zich zei ren Ran deu
rijksdag voorHel<M|: ook heeft dp wijzp, Wi
koning verzocht, alt m^n de aaa zijn overiei
der betoonde llefap op hem mocht overdri
wiarop hij zijnef regejpringsbegjq3eleijj Jut<
algemeen een gUMtigen indrj gemaakt
hei'ft het behaagifc(dat nevens.'de zob pltvi
hmidelde militaire Jsngelegeqhed :n zóty |reiiu',
gegund lyerd aan Hè hervorïniiï 'ƒ1 er' iiAiendi
standen, en dat van hervorm itfien oj) beft kt!
geb;ed volstrekt geen gewag well gejmaaft. j
3rtede betreffende dé versterking jeu oiïtvvikkej
verbintenis met Nobrwegen is, Wjel 18 waar
iande gunstig opgenomen en hee$*bevestigd w
een;gen t.jdj geledfen door eene'van hier ui;
corfespondfetjiie aangaande 's koirngs inzichten
medegedeeld*; uiaar hoe de bevolking Ivaq
wegen daarover zal denken, is reeds eoiiigsriils' op
te maken uit het door Noorweegscbe biade-i op de
bedoeld* correspondentiegegeven antwoord. Het an
ders zeer gematigde en gunstig voor de regeering
gezinde Morgenbladet van Cbristiania, ofschoon eenigen
twijfel ojpperende aangaande de juistheid van hetgeen
omtrent s Konings voornemen gezegd werd heeft toch
niet nagelaten tegen dat voornemen nadrukkelijk te
protesteeren cn beweerd, dat het bericht niet meer
was dan cle uitdrukking van de bedoelingen der
kleine, geheel op zich zelve staande Scandinavische
oorlogspartij in Zweden, welke geen minder gepast
tijdstip dan het tegenwoordige voor eene poging tot
verwezenlijking van hare plannen zou hebben kunnen
kie/.en. Évenzoo verklaarde liet democratische Dag
blad van Cbristiania het plan voor onuitvoerbaar,
ofschoon het de tegenwoordige Noorwregsche ministers
in staat oordeelde om het goed te keuren en te
ondersteunen.
yerd
Gouda, 4 Februari.
liet concert door Apollo" gisteren avond, zijnen
leden aangeboden heeft alleszins "aan de verwachting
beantwoord. Vooral de tweede ufdeeling welke geheel
doqr „die Ruïnen vou A then", werd ingenoiued,
erlangde de meeste toejuiching.
liet geheel getuigde van eene ijverige studie en
dc schoouc solo's op een verdienstelijke wijze, voor
gedragen benevens de medewerking der leden van
„Uiterlijke IVelsprekenheid" luisterde niet weinig het
genot op.
IVij geloovtn dat iedereen voldaan huiswaarts
keerde en hopen dat de nieuwe directeur, die ge
toond heeft dat hij wil en dat hij kan, moge voort
gaan op den ingeslagen weg en vun Apolio" reoe
liedertufel maken waarop Gouda eenmaal met trots
zal mogen wijzen.
Gedeputeerde Staten der provincie Zuid-Holland
hebben bepaald 1°. dat de uitoefening der jachten
op waterwild worden gesloten op Zaterdng 29 Maart
a. s., met zonsondergang2°. dut de uitoefening van
het weispel van kwarteleu met steekgaren of vlieg
net is toegelaten van 1 Mei tot en met 19 Juli a. s.,
doch dat het vlieguet in geen geval tot het tirassee-
ren van kwartelen mag worden gebruikt3°. dat de
visscherij in de binnenwateren, waaronder ook worden
verstaan rivieren door sluizen afgesloten, zal zijn
gesloten van 20 Maart a. s. tot en met 10 Mei,
met uitzondering van het visschen naar aal en paling
hetgeen ook gedurende den gesloten vischtijd door
middel van fuiken, aalkorveu, aalscharen en dobbers,
zoomede door peuren, wordt vrijgelaten4°. dat
het visschen met kuilnetten, waaronder ook behooren
ankerkuilen en staalboompn, van 1 April tot en met
15 Juni a. s. is verboden; en 5°. dat de kooilieden
hunne kooi eenden moeten opsluiten of opbokken van
30 Maart tot en met den laatsten April en van 15
Juli tot de opening der jacht op waterwild.
De Min
belanghebl
jaar wedet
om bij hetv
den opgeli
dienst hief/
litaire
De
gemaakt
In Dil\
eene ver^
ling der
der l^oei
J. Mi kU
rijk gehoó^fj
van gees/
langrijke
tegen de
te bestrij
veugeqael
vaccine-ai
beeft, blei
zich zelv<7
wet omejafc'
traditiën/iöL
'.Hurty
'vnn Oorlof brengt ter kenbia van
ii, dat op den bisten October ran dit
jongelieden zullen worden toegelaten
gnrnizoens-hospitnal te Amsterdam te worl
tot officier Tan gezondheid voor den
lande en in de koloniën, en tot mil
rkers hier te lande.
arden van aanmelding, enz., zijn bekend
Staati-Covrant van 3 Eebruali.
'ia te 's öravenhage werd VrijdagaToud
Iring gehouden door de Haagscbe afdee-
iderlandsche rereeniging tot bevordering
enting. Dr. J. H. Gunning Ir. en Dr.
Ie Rfitte traden voor het niet zeer tal.
p. Dr. Gunning behandelde de raceine'
ke zyde. Het hoofddoel Tan zijne be
was ten eerste om de Terooijleelen
ine, die voortdurend bij Telen bestaan,
Ofschoon hjjijpn bet bestuur Téu bo-
erebniging, diji met hart en ziel het
emeut als heilzaam beÉhouwt, zitting
ij echter op dit punt aw het ware op
iij. De («preker it tegqi de vaccine*
lij die strijdig ^cbt ,iMt onze volks-
ons land ié gewast' een ianzl van
d t
iven overzicht
dpi vaccine
v«en vooral
|verptinting opj
'ijzen op
omtrent neyfbnïitaan en de
wasjzeèr ty^jgrijk. Hetjbezwaï,
ten platte lwjue legen detee dieflyl
den injenschbjoestcjiid, bestreed Spr.
dei vele dipifMjke jbesUndaeefétt, we,
scl|ëp gebrttjM vvprden en #l^tot
middel dienln, nis daar zijnëlei
vliégen, Jzalf enz. De h<èr
stil |bij jA IjÜfe woordeelen van de vi
revtóoinal^. \^7 H' Af i
Hij bpval daarbij ook voorzichtigttbid aan
de juentlng geschied is.
Vanwege het Genootschap tot Bevordering van Nij
verheid, gevestigd te Ouderdendara (prov. Gronin
gen), dat in versoheiden gedeelten van die bij uit
stek landbouwende provincie afdeehngen beeft, worden
pogingen aangewend om hier te iande, althans in
Groningen kaasfabrieken tot stand te brengen. Zoo
als meu weet, bestaan dergelijke fabrieken lang en
in groot aantal in Engeland en N.-Amerika.
genees-
paansehe
Voor ons muzikaal gejoel moge de Muette, vnn
den verdienstelijken Aubcr, streelei d zijn, voor bet
Nederlandscl) hart heeft het >neesterstuk onaangename
herinneringen achtergelaten en 't schijnt wel dat heden
ten dage de.elhle schepping door de verwantschap
met hanr oproeriger! in «oud iets aantrekkelijks heeft
voor al wut naar zamens^aa ïing en ver/et zweemt.
Eene tweeile editie van den Brusselscheu beiuchten
avond toch scheen Zaterdag op het pant n de
Fransche opera te 's Gravenhige lot te breken. Dit
maal echter Whs de g- est van tegenstand niet aan
de zijde van het publiek maar al wed.-rom nan de
zij 'e van de.» premier fort ténor Trinquier, die zich
iet schijnt te ontzien het pnhiiek de upe te laten
worden »an z:jn verzet legen den directeur en dat
publiek tot rechter w i inroepen over de qusestie*
die nie,t tot i.iens competentie behooren eu zeker
ultiiana niet in het schouwburg-lokaal zeif behooren
te worde.) behandeid.
Reeds g?ruimeu tijd voor Int ophalen van het
gordijn voor de derde acte, hoorde meu eea tamelijk
onzacht woordenge wissel op he* toon eel. Ilet publiek
werd ongedul ig maar nel duurde nog een poos al
vorens het scherm werd of gehaald, zonder dat zich
iemand op het tooneel vertoon.Ie. Aan stampvoeten,
sissen, uitroepen i.ntuuriyk ger-n gebrek. Eindelijk
verschijnt de reg.s-eur, als altijd deftig; hij wil
spreken, maar 't kost hem moeite zich te laten ver
staan, zco schreeuwt tncu. Eindelijk doet hij zich
hooren en deelt hij mede dnt de administratie ziek
door den heer Trinqiuer ziet gedwarsboomd, daar
deze niet en t-cène wil komen, zoi het hem niet
vrggelaten wordt de aria „du sommeil" van Masa-
aiello getransponeerd te zingen, welken eisch de di
recteur niet vatbaa>- acht voor inwilliging. Nieuw
gesis en gefluit. Daar verschijnt plotseling naast den
regisseur dc fort tenor zelf, in 't costunm van Ma-
sauielio, die te midden van 't geraas zijn stem uitzet,
niet oin te zingen maar om mee te deelen dnt hij
de aria niet anders dun getransponeerd kan zingen.
De spanning en liet ongeduld nemen toe. Eindelijk
komt de regisseur mededeelen dat de directeur, ter
wille van 't publiek en pour ne pas entruver den voort
gang der veor8telling in de transpositie berust. En
op nieuw verschijnt Masaniello eu zingt thans zijn
aria comme si rien n' ctait. De verdere voorstelling
liep gelukkig kalm af. Wat zal echter het einde zyn
van die onnatuurlijke verhouding van den fort ténor
tot zijn directeur? Dat zal de toekomst moeten
leeren.
Uil een officieelen „Staat van het Anti-school wet-1
verbond op 1 Febr. 1873" blijkt, dat het aantal af-
deelingen thans bedraagt 100, en het aantal leden
70Q0. Voorts wordt iu de hierna vermeide afdee-
lingen het daarbij vermelde aantal leden gevondeu
Amsterdam 894, Rotterdam 600, Utrecht 801, Dor
drecht eq Dubbeldam 222, Heqnaarderadeel 170?
Wonseradeel 132, Zierikzee 129, Ferwerderadeel 121,
Apeldoorn 119, Middelburg 117, Alblaeserdam 110,
Ocst-Dongertdeel 104, Jicideu 10£, Wildervank 102,
Leeuwarden 95, Groningen 85, 's Gravenhage 60.
(Stand.)
Eergisteren middag is een ihelkboer, die het waagde
met zijne melkvaten over het ijs het Y te passeeren,
er doorgezakt en verdronken.
Uit Breda schrijft men aan de N. Rott. Ct.Tot
aanvulling van het bericht omtrent de prdselietenma-
kerij in het Garnizoenshospitaal alhier, door toedoen
van den ziekeuvader Verweij, dient nog dat de mi
licien Kruisinga, eén Drentenaar, door kapelaan Blanc-
kers is bediend ook is een lijkmis voor hem gele
zen. Dat di heeren geestelijken van het wederrech
telijke hunnfr handelwijze overtuigd zijn, blijkt uit
hun niet f reclameeren tegen het begraven van vermel
den milicién op het Prot. kerkhof. De milicien Van
Bentham (fcde reg. inf.) is bewerkt door deu kape
laan /Van ®jjk. Geld en èen.e goede betrekking zijn
hem toege^qgd, wanneer hij tot het R. Katholicisme
overgaatWegens ziekte zal hij eerstdaags den dienst
verlaten, 'f I
1 1
De Nedertandsche Vereeniging van Weldadigheid
te Brussel, onder bescherming van Z. M. Koning
Willem lil, organiseert een tombola van schilde
rijen, andere kunstvoorwerpen en vrouwelijke hand
werken. Een groot aantal Belgische en Nederlandsche
schilders, waaronder verscheidenen, die een beroemden
naam dragen, hebben hun medewerking toegezegd.
Z. M. Koning Willen III heeft voor die tombola
een zeer fraai voorwerp in zilver geschonken. De
giften, die men voor die tombola wil bestemmen,
kunnen tot 28 Februari ingezonden worden by een
der leden van de commissie, bij wie loten te verkrij
gen zijn tegen den prijs van 1 franc. Leden der
eoiumissie zijn de beeren van Lansberge, buitengewoon
gezai.t en gevolmachtigd Minister van Z. M. den
Kouing der Nederlanden bij bet Belgische Hof, voor
zitter, J. H. L. de Haas, C. P. 't Hoen, E. A. E,
Nijhoff, P. W. Sebes, F. Tenback, Maurits H. van
Lee, secretaris, 22, rue Caroly.
Door Ged. Staten van Noord-Brabant zijn als
minimum-tractemenlen van onderwijzers vastgesteld
voor scholen tot en met 70 leerlingen f 500, voor
scholen tot en met 150 leerlingen f 600, voor scho
len tot en met 200 leerlingen f 700, voor scholen
daarboven f 800; en bovendien een veranderlijk in
komen ter bevordering vau het schoolbezoek.
Op de internationale tentoonstelling te Weenen
zal zeker wel een der meest curieuze inzendingen zijn,
het gcheele inwendige van een dagblad-bureau, waar
directeurs, redacteurs, reparters, zetters en expediteurs
werken, volkomen zooals dat dagelijks geschiedt. Men
zal ze in een kolossaal glazen gebouw, als beien in
een doorschijnende bijenkorf, aan het werk zien. Men
zal den directeur de onderwerpen voor de hoofdar
tikelen zien opgeven eu ook kunnen nagaan, hoe hij
de copie doorloopt en de afgekeurde artikelen iu
den papiermand werpt.
De redacteurs zal men de politieke artikelen zien
schrijven en, terwijl anderen (om het karakter van
de Weener journalistiek juist lerug te geven) canards
fabricecren.
Om het kader van werkzaamheden compleet te
maken, zou men ook de menigte bezoekers moeten
toelaten, die gunstige berichten cn reclames wenschen
geplaatst te zien of replieken op wel juiste maar
voor hen minder aangename critiekcn willen opge
nomen hebben.
Uit het verslag van den secretaris der Afdeeling
Bolsward van het Nederlandse!) Schoolverbond blijkt,
dat over 't afgeloopen janr meer kinderen verplicht
waren wegens ongesteldheid de onderscheidene scho
len niet te bezoeken, dan in 't naast voorgaande;
vooral mazelen en kinkhoest waren hiervan de oor
zaak. Het stellig schoolverzuim blijft 't grootst in
de school voor minvermogenden. Het bestuur bezoekt
getrouw de ouders, geeft in vereeniging met de
schoolcommissie jaarlijks een feest, maar vele ouders
meencn nog immer te veel, dat zij recht hebben op
de verdienste van 25 of 30 ets. per weck vnn een
kind, dat eenige boodschappen verricht. Deze school
heeft bovendien een lOOtal kinderen verloren door de
oprichting van de Roomsch-Katholieke school. Het
bestuur dezer laatste heeft gemeld, dat eene Com
missie gevormd is, om ook dunr het schoolverzuim
te bestrijden. De predikanten der Hervormde Gemeente
hebben nu al de catechisatien voor schoolkinderen bij
het lager onderwijs bepaald op uren, die buiten de
schooltijden vallendit werkt zeer gunstig en wordt
door het Bestuur met erkentelijkheid vermeld.
De zucht tot landverhuizing bleef in het afgeloopen
jaar in de provincie Friesland nog al aanhouden. In
1872 toch zijn uit 41 gemeeuten van Friesland naar
Noord-Amerika vertrokken 111 personen, waaronder
39 hoofden vau huisgezinnen of vrijgezellen, 12 vrou
wen, 59 kinderen en 1 dienstbode. Van genoemde
39 personen kunnen worden gerekend tot de welge-
stelden 2, tot de mingegoeden 28 eu tot de behoeftige
klasse 9. In de laatste lü jaren vertrokken uit
Friesland 1397 personen (482 hoofden van huisgezin
nen of vrijgezellen, 230 vrouwen, 678 kinderen en
7 dienstboden), waarvan in 1863 1, 1864 22, 1865
25, 1866 43, 1867 348, 1868 150, 1809 548,
1870 60, 1871 89 en in 1872 (bovenvermeld) 111.
Ook nu reeds in deze maand zijn, naar men ver
neemt, weder eenigen vertrokken en 't is te voorzien,
dat spoedig meerderen zullen volgen.
Londen, 3 Febr, Gisterea heeft eeno storm op
de kust gewoed. Talrijk zijn de schipbreuken, groot
het verlies van meuschenlevens. De stoomboot Cha-
ralpinet van Antwerpen bestemd naar Liverpool, heeft
op Blackhead sempbreuk geleden. De kapitein en
een man der equipage kwamen daarbij om de overige
bemannujg is gered.
London, 3 Febr. De Indische dagbladen logen
straffen de geruchten omtrent de aggressieve bewe
gingen van Abdul Bahma in Afghanisten. Bokhara
en omstreken blijven rustig.
Home, 3 Febr. Het bericht, dat Italië de
diplomatieke betrekkiugen met deu Minister van
buiteulaudscbe zaken van Griekenland zon hebben
afgebroken, is onjnist. De Italiaausche gezant kreeg
slechts de instructie om in zijne ofheieeie verstand
houding groote reserves in acht te ueuten, totdat het
incideut betreffende de Laurium quaestie uit den weg
zal zijn geruimd.
St. Petersburg, 3 Febr. Dc beraadslagingen
over de invoertug van den algemeenen dienstplicht,
waartoe de veldmaarsclialken Barjatiuski en Berg zich
hier bevinden, worden in den krijgsraad die wettig
ia saamgesteld gehouden. Daarmtegen worden de
quffistien betreffende de organisatie des legers door een
bijzonderen Raad, onder voorzittersschap des Keizers,
beraadslaagd.
Loipzig, 3 Febr. De boekd rukkers hebben aan
al tau n.e tot de Vereeniging voor werkstaking behoo-
reude letterzetters, werklieden iu de drukkerij, enz.,
den dienst opgezegd. Ongeveer 600 /etters en werk
lieden, geen leden der Vereeniging zijnde, blijven
aan bet werk. De uitgaat der dagbladen eu de uit
voering van spoedvereischende zakeii is verzekerd.
Het doel der werkstaking is zoo goed als verijdeld.
JV* Aan de Redactie van de Goudscht Courant.
Daar U over ons plan publiek deu staf gebroken
heeft, wenschen wij ons ook publiek te rechtvaardigen.
.Vlet leedwezen hebben wij gezien, dat ons plan,
dat naar uw eigen oordeel te weinig gegevens heeft,
maar kortweg ondoordacht genoemd wordt.
Wij zoüdeu haast geneigd zijn te gelooven, dat
hier naar aanzien des persoous geoordeeld is, en dat
het oordeel gunstiger zou geweest zijn, indien onze
circulaire vau voorname handteekeuuigen voorzien
was (J).
Over de bouw vereeniging van dc beeren huizen op
den Kattesingel hebben wij geeue af keuring gezien fy
en dat wel niettegenstaande al zeer spoedig de aan
deelen tegen 75 pCt. werden aangeboden (8). Van de
Nederlandsche bouw vereeniging alhier gevestigd, even
min (4) en dat wel niettegenstaande de directeuren
den bewoners der huizen heel eenvoudig per deur
waarder laten aanzeggen, dat zij vertrekken moctrn
als men slechts vooruit weet, dat de woningen tegen
(1) Deze laffe aantijging laat ik geheel voor rekeniug tan
de se brij ver».
(2) Deze bouw vereeniging beeft zich niet tot het publick
gewend om ondersteuning; zij viel dus iu dat opzicht builen
beoordeeliug. Voor de gemeeuiebelangen is trouweus die vcr-
eenigiug door unj niet gunstig beoordeeld dit wbs ook het
gevul met bet plau dcrzclfdt vereeniging om iu 't plantsoen
tegenover den buitensingel te bouwen.
(3) Ook dit is eeu valschc voorstelling. Men had de on
dernemers beschuldigd van cigcnbelnng boven gemeentebelang
te stellen en daurop werdeu door ééu der aandeelhouders zijue
aandeden tegen 75 pCt. aaug» boden, doch niemand begeerde
ze zelfs tegen dien prijs. Zonderlinge zelfzucht voorzeker!
(4) Met deze vereeniging ben ik niet bekend. Ik ken hare
statuten niet, hcriuucr unj zelfs niel dut zy piospectusson
heelt verspreid.
een hooger bedrag kunnen verhuurd worden (6). En
toch heeft de vereeniging, die wij in het leven Wen
schen te roepen met de genoemde al zeer weinig
overeenkomst. Wij wenschen de deugd vun spaar
zaamheid slechts aan te kweeken en aaa hen, die
haar beoefenen, dadelijk de voordeden te doen ge
nieten. De ambachtsstandsvereeniging, die reeds
over duizenden beschikt (6) en zeer veel nut sticht,
heeft ook een bestuur, waarvan geen enkel lid eenige
garantie heeft gegeven (7).
Onze bouw vereeniging heeft geen ander doel en
moet als het ware eene zuster van de ambachtsstands
vereeniging (8) worden. Wij vragen eenig vertrou
wen van de Goudsche burgers (9) en toch wilden
wij niet te veel vergen, waarom wij met een enkel
huis verlangden aan te vangen, ofschoon wij gaarne
toestemmen dat zulks niet de minst kostbare ma
nier is(10). Niettegenstaande wij niet af keerig zonden
zijn om voor onze moeite eenige belooning te ont
vangen, behoeft dat alleen dan plaats te hebben als
aan al de door ons gestelde voorwaarden voldaan
is. En dat hieraan op eene gemakkelijke wijze vol
daan kan worden zal uit het volgende blijken. Ge
steld eens dat de iuschrijvingeu terstond een bedrag
van f 1200 bedroegen eu dat wij hiervoor dadelijk
een huis lieten bouwen. Van het tijdstip af dat
het bouwen begint en de voltooiing stellen wij drie
maanden.
In dien tussehentijd kannen wij van de f 1200
a 5 pCt. f 15 interest ontvangen. Nu.de voltooiing
wordt de woning verhuurd a 70 's jairs en brengt
dus 52,50 in de overige 9 maanden van het jaar
op, alvorens wij verplicht zijn interest te betalen.
De 15 gevoegd bij de 52,50 maakt eene som
van 67,50. De interest vau f 1200 a 4 pCt.
bedraagt 48 en wij houdeu derhalve nog 19,50
voor verschilleüde kleine uitgaven over (u). Bij meer
woningen wordt de zaak natuurlijk nog voordeeli-
ger (w). Wy zien dus volstrekt niet in, waarom er
eeuig gevaar zou bestaan, dat wij onze beloften niet
zouden nakomen, en zoodra het huis staat, vervalt
de vrees dat wij met de gelden naar Engeland of
Amerika vertrekken (1S).
De aardigheid door U gedebiteerd, omtrent salaris
van opzichters, architecten (NB. bij bouwing van
één huis) lateu wij voor hetgeen zij is (li). Ieder
die een weinig gezond verstand heeft, begrijpt dat
zoo iets hier niet te pas komt. Antwoord op vra
gen als dezeOp hoeveel is de grond geschat Op
hoeveel het materiaal Op hoeveel het werkloon
komt niet te pas tegenover het groote publiek, maar
alleen tegenover hen, van wie het blijkt dat zij voor
de zaak wat over hebben
Wij hopen dus dat de Goudsche burgers uwen
raad niet zullen opvolgen en gaarne willen mede
werken om zoo spoedig mogelijk eene goede zaak tot
stand te brengeu (16j.
F. HEUSY.
Gouda, F. N. MAAS Je.
31 Januari 1873. H. W. POLET.
(5) Dit is verschrikkelijk! Verbeeldt U, die vereeniging
trekt gtarne zooveel mogelijk buur en sommeert onwillige
huurders om te vertrekken. Horrible!
„Spareu doel garen" houdt zijD huurprijs zeker altijd op
dezelfde hoogte en bukt voor onwillige huurders.
(6) Die duizenden zijn gestort door ambachtslieden.
Ook die vcreeuiguig is met met prospectussen eu bedelpartijen
begon uen.
(7) Verzekert die vereeniging d^jL^jk een bepaalde rente?
(8) De ambachtsstauds-vereenigiug'ïnoet al zeer ontaard
zijn in den laatsten tijd als zij „sparen doet garen" als haro
„zuster" erkeut.
(W) Volkomen juist, gij vraagt crediet. Waarop? Op uw
plan. Is dat nu niet te vertrouwen, dan spyt t mij voor
t', maar dau meen ik „de Gondsche burgers" te moeten
waarschuwen.
(10) Dus vraagt ge vertiouwen voor een plan, dat ge zelf
erkeut, dat bet beste niet cn dus minder te vertrouwen is.
(11) Toevallig valt deze berekening ouder noot elf. Wat
zal ik er van z- ggen? Men stelt zich voor dat 't uiterst ge
makkelijk is ƒ1200.voor slechts 3 maanden tegen 5 pCt.
uit te zetten. Dan is het huis af cn bewoond; de huurder
betaalt f 70. een huurprijs volstrekt niet in evenre
digheid tot de kosten van bouwen, en die dus noodzakclyk
ten uadeele der aaudeelboudcrs moet zyn, wanneer er gere
pareerd moet wordeu. Na een jaar wordt ƒ48.rente be
taald en de vereeniging houdt 19.30 over voor verschillende
kleine uitgaven" b v grondlasten, onderhoudskosten, de risico
dat 't pand leeg zal staun.
(12) „Nog voordeeliger." Past op, M. H spiegelt U toch
aan de Nederlandsche bouw vereeniging on laat de voordeden
maar aau de huurders.
(13) Ook deze aantijging laat ik voor rekening van de
schrijvers.
(14) Ken reden te meer om het plan niet te vertrouwen;
want htt was geen aardigheid. Die met andermans geld bouwt,
moet zelf kunueu toezien of anders moet er een opzichter
zijn. Zullen dc schrijvers toezien evenzeer behoort voor
een bouw vereeniging ook eeu architect tot de noodzakelijke
attributen.
(15) Wel nu uog mooier! Eerst moet het publiek inschrij
ven cn dan eerst mag htt bcoordeelen of 't daar wel ver
standig aan deed.
(10) Ik wensch 't nut L', maar niet volgens uw „plan",
want dat zou etr een stap achter dan vooruit zijn.
(l)K RtDACTtlK)
