BINNENLAND.
DE TOESTAND DER VOLKSBESCHAVING
IN DE VÉRSOHILLENDE STATEN VAN
EUROPA.
Yiffile ecu poosje op den Woon gezeteld heeft en door
eeu oproer genoodzaakt is geworden daarvan afstand
t* doen. Mitc-Mtdiou wordt dictator en schrijft een
plebiscit uit, om het volk te iaten beslissen over den
regeringsvorm. Haar Hendrik V bedankt heeft, blijft
de keus beperkt tusschen het Keizerrijk, de Republiek
en het Orleanistischekoningschap. Het plebiscit vindt
plaats. Voor de Bepubhek verklareu zich 3,000,000,
voor het Keizerrijk 5,000,000, voor het Orleanisme
slechts $00,000 stemmen.
Voor de ontwikkeling dezer aardigheid besteedt de
Gaulois een geheel nommer. De gefingeerde daden
des nieuwen Keizers (amnestie, herstel van den Senaat,
enzen de verdere gebeurtenissen (revues, vuurwerk,
enz.), vullen gansche Kolommen. Zelfs de Beurs, welke
de troonsbeklimming van Napoleon IV roeteen grooke
rijzing begroet (5 pCts. Rente104.85), wordt niet
vergeten.
Onder de wapenen, waarmee de Fransche libe
rale bladen de fusie of liever de troonsbeklim
ming van den grnaf van Cbambord, want de fusie
is een gebeurde zaak bestreden hebben, behoort
vooral ook een beroep op het eergevoel van den
maarschalk Mac-Mahon, den President der Republiek
men zegt dot deze nog altijd zeer gevoelig is voor
de reputatie van een loyaal man te zijn de Journal
des Debate betoogde o. a dat deze Nationale Verga-
dèring alleen krachtens het beginsel vau de volkssou-
vereiuiteit bestaat eu derhalve geen recht heeft dit
beginsel op te offeren aan het beginsel van het ko
ningschap bij de gratie Gods; het land is de eigen
lijke bezitthr van de volkssoevereiniteit en het land
behoort derhalve alleen uitspraak te doen, óf hét
van die souvereiniteit wil afstand doèu ten gerieve
van den graaf van Chambord; bet eenigc dus wat
de Nationale Vergadering zou kuunen doen, is het
besluit nemen om de quaestie te onderwerpen aan
het oordeel des landsals eerlek man zon Mac-Ma-
hon dit volgens de Débats niet uit het oog mogen
verliezen.
Andere 'bladen, o. a. de Bien Public, beweren even
eens, dat het land moet gevraagd worden hoe het
over de fusie deuktover de wijze waarop dit moet
geschieden, is men het echter niet eens; de repu
blikeinen willen ontbinding van de Nationale Verga
dering en het uitschrijven van nieuwe verkiezingen,
terwijl de Bonapartisten op groncf van hun vroegere
gunstige ervaringen aandringen op een plebiscit.
De plotseliuge terugtocht van de fusionistische bla
den moet vooral toegeschreven worden aan den in
vloed van den Minister de BrogUedeze zag spoedig
io, dat zgn vrienden in hun overmatigen ijver het
land in agitatie brachten hij, meer dan men meent
betrokken in de Weener reis, gevoelde de groote
verantwoordelijkheid die op hem rustte, wanneer bet
jrgroote werk* mislukte. Vooral vreesde hij, dat de
fiiuionisten in de vergaderingen van de Algemeene
Kaden zich te Veel zonden willen doen gelden en
daardoor de oppositie nog meer versterken.
De goede raad van de Broglie komt echter te laat
de zaak is te ver gekomen, en de geesten zijn te
veel wakker geschud. Ook schijnen, volgens een
Dnitsch correspondent, de prefecten niet zeer juiste
berichten over de stemming der gemoederen naar het
Ministerie van Binnenlandsche Zaken te hebben op
gezonden het was den trouwen prefecten natuorl|jk
te doen om berichten te geven, die de Kegeering
aangenaam waren, maar de berichten die de Broglie
door zijn spionnen liet inwinnen, kwamen daarmee
slecht overeen.
Door het overlijden van den afgevaardigde van het
departement Pas de Calais, die tot de uiterste rech
terzijde behoorde, is het aantal vacante plaatsen in
de Nationale Vergadering tot 11 gestegen. Drie
zetels waren reeds in April vacant, en de bij de wet
vastgestelde termijn van zes maanden loopt eerst
met October af.
DUITSCHLAND.
Te Dpsseyiorf heeft een ongeluk plnnts gehad, dat
zeker tot de grootste zeldzaamheden behoort. Ziehier
hoe eeu van hen, die er het meest bij betrokken
waren, de eigenaar van een meubelmagazijn, Arnold,
het voorval in een brief aan zijn broeder mededeelt.
Het was 's morg. half acht, ik zat met mijn geheel ge
zin aan de ontbijttafel, toen ik, toevallig een blik door 't
venster werpende, een spoortrein in volle vaart op mijn
huis zie afkomen. Ik begreep terstond den geheelen om
vang der ramp en riep den mijnen toe: wij zijn allen ver
loren de trein gaat door het buis. Alles uit de kamer en
naar achteren! Vóór wjj echter de kamerdeur bereikt
hadden, binnen 15 of 20 second was alles al gebeurd.
De locomotief was door het magazijn gegaan, had den
voor- en middelmunr gebroken en stond met het voor
gedeelte tegen de trap in den gang van het hnis. Het
huis stortte, Goddank, niet in, maar mijn eerste vrees
was na dat er brand ontstaan zou. De trap kon ik
niet af, want stoom eu rook maakten de passage
onmogelijk. Ik klom nu over een dak en kwam met
behulp van een ladder op de plaats waar ik de kraan j
der waterleiding wilde openen. De buis was echter
door dc locomotief platgedrukt en kon geen dienst doen
Ik liet terstond ladders tegen den ac'.tergevel zetten,
lep einde mijn gezin te redden. Mijn werklieden en
een dertigtal metselaars en timmerlieden, die in de
buurt aan het werk waren, snelden toe en hierdoor
werden grooter ongelukken voorkomen. Ik liet ter
stond de muren schoren, om te verhoeden dat zij
ineenstortten, wat dan ook niet plaats had. De loco
motief bleef dampen en stampen tot half twaalf.
Zij staat nog in huis, en het kau nog eenige dagen
duren eer zij er uit is gehaald, want het gewelf van
den kelder is ingestort, en het zal niet gemakkelijk
zijn haar uit den kuil te halen, daar zij 700 centenaars
weegt. De politie gelastte terstond de ontruiming
van het hnis, en thans woon ik sedert twee dagen
in het hotel. Hoelang dit nog dureo zal, weet ik niet
De schade is zeer groot en mijn zaak staat geheel
en al stil, daar niemand het buis durft naderen.
Gouda, 21 Augustus.
Bij kon. besluit is, met ingang van 1 Sept. a. s.,
tot schoolopziener in het 7de schooldistr. der prov.
Zuid-Ilolland benoemd den heer Broedelet, alhier.
X Gisterenmiddag ten 12 uur had de gewone jaar-
lijksche promotie plaats van de leerlingen der La-
tijusohe school alhier.
Drie leerlingen, J. A. Nijehhuis, F. Ch. Bougue-
non en J. Groesbeek werden bevorderd tot de Hoo-
geschool, waarvan de twee eersten eene verhandeling
hielden in de Latijnsche taal, en wel de eerste over
Demostheues en de tweede over Cicero.
Nadat de rector Dr. D. Terpstra hen het gewicht
van de aanstaande academiejaren had voorgehouden
werden nog bevorderd
Van de 3e naar de 4de klasseR. J. Koppepol,
P. van der Crab eti J. van der Crab. Van de 2e
naar de 3e klasse: J. W. Tulleke, C. Kopseboom
en P. Peelen. Van de le naar de 2e klasse: P.
Scheltema, D. van Buren, J. Altherr en W. Lnlleman.
Nadat de pryzen aan hen, die die onderscheiding
wuardig waren gekeurd, waren uitgereikt, herdacht
de rector het afgeloopen jaar, herrinnerde aan het
ontslag van den heer J. L. Terwen en vermeldde de
promotie van den laafRug J. C. C. W. Boldanus
tol student aan de Rijks Kweekschool voor militaire
geneeskundigen te Amsterdam, en wekte ten slotte
de leerlingen op tot verderen ijver en plichtöctruchtiug.
Melddeu wij in ons vorjg Nr. de opening van
den schaakwedstrijd te 's Gravenhage, thans kunnen
w|j meêdeelen dat onze stad op waardige wijze door
deu heer Blank vertegenwoordigd wordt, daar hij
Dinsdag reeds 4 partijen gewonnen, slechts 1 ver
loren en 2 remise had.
Voor eenige dagen was den heer J. Overeynder,
grutter te Moordrecht, een paard ontstolen, dat spoedig
iu dc gemeente Oudshoorn teruggevonden werd, waar
het verkocht was. Zondag keerde de verdachte,
zekere L. B., in eerstgenoemde gemeente weer, na
eene afwezendheid, die dagteekende van het verdwijnen
van het paard. Hij was spoedig in handen der politie
eu werd, na den diefstal békend te hebben, onmid
dellijk naar de gevangenis te Rotterdam overgebracht.
Naar wij vernemen, is het bedrag der gelden voor
tractementsverhooging der officieren van de a. s. be
grooting van oorlog geschrapt en daarmee dc onhoud
bare toestand van den officier op nieuw voor gerutmeu
tijd bestendigd. Onder de vele middelen, die voort
durend worden aangewend om het wegsterven van
het leger te bevorderen, zal dit krachtig werken.
Gelükkig legerGelukkig vaderland
(Pro Patria.)
's Lands middelen over de zeven eerste maauden
dezes jaars hebben opgebracht 46,589,649.45%»
zijnde 1,126,124.18 meer dan in hetzelfde tijdvak
van 1872. De raming bedroeg 44,712,104.92.
De minister van binnènlandsobe zaken heeft ter alge
meene kennis gebracht, dat de examens voor het ver
krijgen van acteu van bekwaamheid tot het geven van
lager school- en huisonderwijs voor de tweede maal
in het loopende jaar zullen worden gehouden op
Woensdag 1 October, voor Zeeland 15 October aanst.
en volgeude dagendat zij, die een dezer examens
wenschen af te leggen, zich uiterlijk vóór 10, voor
Zeeland 24 September bevorens, behooren aan te
melden bij den Schoolopziener van het district waarin
zij wonen, of, van buiten 's lands komende, voorne
mens zijn zich te vestigen, met opgave van de acte
die zij verlangen en overlegging van een of meer ge
tuigschriften vau hun goed zedelijk gedrag en van
hunne- geboorte-acte, terwijl de dag en plaats van
het examen hun door deu schoolopziener zullen wor
den bekend gemaakt.
De Staate-Oourané bevat het verslag der commissie
van 1 Aug. 1872 tot 31 Juli 1873, belast met het
afnemen der geneeskundige examens volgens art. 5
der wet van l Juni 1865. Tot het afleggen van
het examen hebben zich aangegeven 59 eaudidaten,
waarvan een zich wegens ziekte voor den aanvang
heeft teruggetrokken. Gedurende het examen hebben
zich nog teruggetrokken 12 candidalen. Voldoende
bewijzen van bekwaamheid lijn geleverd door 28 can*
didaten, terwijl 18 candidate» zijn afgewezen.
De minister van oorlog beeft ter uitvoering van
het besluit door Z. M. den koning genomen, nopens
de detacheeriug bij het Indisobe leger van ingelijfden
bij de militie te land o. a. bepaald het volgende
Voornoemd besluit is voorshands niet toepasselijk
op de miliciens der bereden corpsen, die zich in wer-
kelijken dienst bevinden of huu eersten oefeuiugstijd
nog niet hebben volbracht, terwijl omtrent de toe
lating van miliciens tot detachering bij de landmacht
dienende in lndic in het algemeen de voorschriften
gelden, die voor de vrijwillige .werving daarbij zijn
vastgesteld, uitgezonderd het toekennen van aan-
breng-premie.
Bij terugkeer nit lndic worden de miliciens, be-
hoorende tot eene lichting die nog is ontslagen, bij
het koloniaal werf-depót niet weder iu de sterkte
gebracht, doch onverwijld in het genot van onbe
paald verlof gesteld. Aan hen, wier milicie-diensttijd
geëindigd is b|j hunne terugkomst in Nederland, zal,
door deu kommandant vau bet koloniaal werf-depót
onverwijld op de gewone wijze het paspoort wegens
expiratie van dienst worden uitgereikt.
Overeenkomstig bet bap table bij de militiewet zal,
bij de corpsen voor ieder milicien, die bij het Indische
leger wordt gedetacheerd, één man minder voor het
blijvend gedeelte onder de wapenen gehoudeu of ge
roepen worden. De miliciens, die bij terugkomst in
Nederlmid iu het genot vau groot verlof worden ge
steld, worden, wnnuecr zij later bij hnnne corpsen
onder dé wapeneu komen, op nieuw vau kleeding en
uitrusting voorzien.
De Nederlandsche Regeering heeft mededeling ont
vangen van eene proclamatie van deu President der
Vereenigde Staten van Noord-Amerika vau 3 Juli jl
bl|jkens welke in bet janr 1876, ter gelegenheid van
het eerste eeuwfeest der onaf hankelijkheid van de
Verseuigde Maten, in de stad Philadelphia, staat
Pennsylvania, eene internatioualc tentoonstelling van
voortbrengselen van kunst en nijverheid enz. zal wor
den gehouden. (St. Ct.)
Van goederhand vernemen wij, dat, behalve de hee-
ren Israel, Stroebei en Klch. Verveer, door de jury
van de wereldtentoonstelling te YVeeuen, n/d Schoont
Kunsten, nog een-en-twiutig Nederlandsche kunste
naars de eer der bekrooning zijn waardig gekeurd.
(Amst. Ct.)
Op uitdrukkelijk verlangen der Fransche regeering
is hanr een vertaling gezonde® van het in de laatste
algemeene vergadering der Maatschappij tot Nut van
't Algemeen behandeld rapport der commissie over de
spaarbanken.
Bij gelegenheid der gewone jaarlijksche algemeene
vergadering van de Nederlandsche vereeniging tot
afschaffing vau sterken drank, die 24 en 25 Septem
ber e. k. te Rotterdam zal worden gehouden, stelt
het hoofbestuur ter bespreking voor de onderstaande
stellingen
1°. Tot beteugeling der verderfelijke volksgewoonte
van drinken èn schenken van sterken drank is de
eerste en beste werkende maatregel niet-drinken en
niet-schenken. 2°. Tegeji groote volkskwalen baten
geenc halve maatregelen. In den strijd tegen den
sterken drank is de zoogenaamde matigheid een hin
ken op twee gedachten, een halfheid, die de zaak
'meer kwaad doet als goed. 3°. De tijd is gekomen,
dat de poging tot beperking van den verkoop van
sterken drank en tot bestraffing van openbare dron
kenschap door de wet moeten worden ondersteund.
Het is de plicht der vereeniging, op die ondersteu
ning onvermoeid aan te dingen het is de roeping
der regeering, aan dien drang het oor te leaned.
4°. 's Volks welvaart vordert, dat, bg verkiezingen
voor Gemeenteraden, Provincinle Staten en Staten-
Generaal de kiezers bij voorkeur hunne stem uit*
brengen op personen, die de tusschenkomst der
wet in deze .wenschen te verhaasten. 5°. Of en
in hoever het vervaardigen van alcoholische dran
ken naar de beginselen van staat- en volkshuishoud
kunde is goed te keuren, is louter afhankelijk van
het antwoord op de vraag, of en in hoever de natie
bij dat fabrikaat wint of verliest. 6°. Het kiesrecht
behoort te worden ontzegd aan tappers, slijters, enz.
7°. Tapperijen en drrgelijken moeten worden gerang
schikt ouder de neringen eiu bedrijven, die hinder
veroorzaken. Zij mogen niet vrij eu onvoorwaardelijk
aan alle piaataen worden opgericht. 8°. Het oprichten
van bierhuizen te rekenen tot de betamelijk middelen,
bg art. 2. van hei algemeen reglement der vereeni
ging bedoeld, ia èenc dwaling.
.Oadff liet opachrift „De bakerniai der Aziatische
CioIefB,' korèf m de Arnheihscke Gotfrant eerf ioge-
zonden stak voor, waurnan wij het volgende ont-
leeneu
Op elk blad van den chölern-atlas van den Britsch
Indischen geneesheer, dr. Bryden die de epidemische
beweging van de cholera in Bengalen en indePettti-
scha gedurende het tijdvak 18551869 naging en
tot een onderwerp van studie maakte Vertoont zich
de Delta van den Ganges ad» bet uitgangspunt van
een groot aantal lijnen, die den gaug van de ziekte
aanduiden, en niet zonder grond dns wordt dit ge
deelte vau Ncder-Bengnlen de bakermat van de Azia
tische cho.era gtnoemd.
Deze delta, de grootste der wereld, bestaat over
eene uitgestrektheid van ongeveer 40 uren lengte en
S0 uren breedte uit moerassen, alijkgronden en laag
landen, die, behalve door 8 hoofd armen van den Gan
ges, door tal vau kleine rivieraimen worden door
sneden. Jaarlijks, op onregelmatige tijden, wordt
deze gansche streek overstroomd en daarmede tevens
een groot deel der weelderige gewassen vernield, die
zich hier op vruchtbaren bodem en tyij eene tropische
hitte, in ongeloofelijk korten tijd hebben ontwikkeld,
doeh nu bij massa's aan verrotting zijn prys gegeven,
Het behoeft nauwelijks gezegd, dat onder zulke om
standigheden de delia van den Ganges tot de meest
otigezuude laudstreken der wereld moet worden ge
rekend, en de cholera hier haar recht van bestaan
handhaaft, even nli bij ons de tuasebenpoozende
koortsen in moerassige streken.
Naar schrijvers meaning is het bijna aan geen
tw|jfei ouderhevig, dat wanneer de delta van den
Gnnges door indijking en kanalisatie in drooge gronden
kon worden herschapen, de Aziatische cholera van de
•arde zou verdwijnen. Hij wijst op het voorbeeld
door Mobnmmed Ali Paclia gegeven, die de pestziekte,
waaraan te Kaïro soms 10,000 menschen stierven,
voor goed uit die stad verdreef, door eeu uitgestrekt
moeras, dat Zich te midden der bevolking bevond,
in een schoon park te herscheppen.
Wat de uitvoerbaarheid van liet werk betreft, schrij
ver erkent dat het een reuzenwerk is, maar houdt
het niettemin voor mogelijk, waar de vereenigde
krachten van alle beschaafde volken zamen werken,
ter bereiking van een doel waarbij allen zoo groot be
lang hebben.
De cholera spot tot nu toe met alle middelen tot
bestrijding en werpt alle theorien omtrent baar wezen
omver dat inca tbons eene poging aanwende haar te
voorkomen. Er is een tijd geweest dat de pest en de
pokken alleen in Europa jaarlijks honderdduizenden
wegvaagden tegen beiden trad de geneeskunde mach
teloos op, maar werd aan de eerste geen paal en perk
gesteld door de hygiene en de laatste niet overwonnen
door een Jenner? De droogmaking van de Ganges-
delta is mogelijk het eenige middel om het menschdom
Voor altijd van dezen gcesel te verlossenzou onze
eeuw die tank te zwaar achten
Gedurende het zware onweder, dat zich in den
van Dinsdag op Woensdag nacht boven's Gravenhage
ontlastte en met hevige stortbuien gepaard ging, heeft
men in het luchtruim een prachtig verschijnsel waar
genomen. In noordelijke richting vertoonde zich
namelijk een groote vuurbol, die zulk eeu gloed ver
spreidde, dat men uit de verte waande, dat er in
de omgeving een hesige brand was uitgebroken. Al
lengs verdween de bol.
De Belgische vereeniging de Schoolpenniug zal op
1 October a. 8. eene meisjesschool openen in dc Rue
de Uuysbroeck te Brussel, waar meisjes uit deri wer
kenden stand, die haar elfde jaar bereikt en voldoend
lager onderwijs genoten hebben, tegeneen schoolgeld
van 3G francs per jaar, zullen worden ondorwe/en in
een of ander beiocp, waarmede zij later op eerlijke
fcn fatsoenlijke wijze haar brood kunnen verdienen.
Behalve dc meisjes die tegen het vastgestelde school
geld onderricht ontvangen, zullen er vele om niet gei
fjlantst worden, daar ieder lid der vereeniging, die jaar-
ijks minstens 50 francs bijdraagt bet recht heeft om
eene leerling gratis te doen onderwijzen.
Jl. Zaterdag spoelde aan het strand te Texel achter
de Westen 't lijk van een drenkeling aan, dat zich
in vergevorderden staat van ontbinding bevond, en
waarvan de beenen met een lederen riem waren bij-
eengesjord. Wijl men vermoedde, dat dit het lijk
wel kon zijn van den loods S., die voor geruimen
tyd bij 't stranden van een Jtaliaansche bark, waarop
hij als loods had gefungeerd, eensklaps op geheim-
ziuaige wijze spoorloos was verdwenen, had men den
inspecteur van het loodswezen te Willemsoord omrent
het gevouden l|jk geïnformeerd. Vergezeld va» een
paar loodsen heeft deze een en ander onderzocht, doch
bevonden dat bewust lijk, dat met duffelschen jas en
geruite broek wis gekleed, dat tan den loods S. niet
kon zijn. Hoe het ook z|j, men meent in den dren
keling toch 't slachtoffer eeuer vreeselijke en misschien
voor altyd verborgen misdaad te zie».
Overgenomen uit het Schoolblad voor Karinthiê).
Op den laagsten trap van volksbeschaving staat
Rusland, waarop 1000 jnwoners slechts 4 kunnen
lezen en schrijven, ltt Polen verstaat 9% der bfe-
volking deze kunsten. Op gel|jken trap met Polen
staan Ruqmnië, Spanje en Portugal en dat deel van
Italië, dat vroeger de kerkelijke staat heette. In 't
overige Italië, in Griekenland en Oostenryk Hon
garije ia het een weinig beter maar nog lang niet
goed. In 't zuiden van Italië kunnen 74% niet lezen
of schrijven. In de verschillende deelen der Oos-
tenrijkscli-Hongaarscbe monarchie is de grand der
beschaving zeer verschillend. Terwijl in de Buko
wina van de 100 kinderen, die in den schoolleeftijd
vallen, slechts 10, in Dalmatic 13, in Gallicië 16,
en in Croatië 20 schoolgonn, bedraagt dit cijfer voor
Tyrol 100, voor Moravlë 99, Opper- en Neder-
Oosténrijk 78, Bohemen 96, Stiermarken 80, Ka
rinthiê 80. Zeer karakteristiek is 't, dat men tot voor
een jaar, in Hongarije nog sommige onderwijzers
vond, die wel lezen, maar uiet schrijven kouden.
Het blijkt nit de militaire berichten, dat van de
recruten in 1865 in Krain sleehts 3%, in Dalmatic
1%, in Zevenbergen 8%, in Kroatië 13, in Mora-
vië 45%, in Hongarije 25%, in Tyrol 36%, in
Bohemen '60% in Silezië 69% eu Neder-Oostenrijk
83% percent konden lezen en schrijven. In Gallicic
heeft meer da® de helft der gemeenten geene schelen,
maar vau al de misdaden in degeheele Oost en rijk sch
il ongaarsche mouarchie komen ook 23 p. Ct. op Gal
licië alleen; van de moorden 87. pCt. vau de dood
vonnissen 50 pCt. De Duitschers fn' Oostenrijk ge
bruiken jaarlyks ruim 950000 schoolboeken, ai de
andere nationaliteiten dezer monarchie te zamen een
raitlioen.
In Groot-Brittaoja bedraagt het aantal niet onder-
wezeuen 60 pCt. In België ongeveer hetzelfde. Vol
gens den afgevaardigde Briooult, bedraagt 'taantal
kinderen, dat tliaus nog m België geen onderwijs
geniet 160000 en zijn er ruim 2 millioen Belgen,
die lezen noch schrijven kunnen. In Frankrijk wis
selt het getal niet-onderwezeoen tusschen 30 en 75
percent. De slechtste verhoudingen vindt men in de
departementen Finistère, Cötes du Nord (Bretagne)
en Haute Vienne (Limousin).
Tot de landen met een goed onderwezen bevolking
behooren Zwitserland, Duitsobland, Nederland, Dene
marken, Zweden en Noorwegen.
Volksbeschaving is in Dpitséhland een waar gemeen
goed der natie. Er herscht schoolplicht en zelden
treft men iemand agn, die geen onderwys genoten
heeft. Van de recruteh der Pruisische provincie Sak
sen konden 99,48 pCt. lezen en schrijven, van Rijn-
l'ruisen 99,09 pOt., van Silezië 97 pCt., van de
prov. Pruisen 86% pCt. en van Posen 85% pCt.
In Saksen vindt'men op iedere vierkante mijl 8 scho
len in Oosteuryk slechts 3.
In Beiersn kan 93 pCt. van de bevolking lezen
en schrijven, in Nederland 97 pCt. Li Zwitserland
en Denemarken vindt men slechts bij uitzondering
iemand, die nooit onderwijs gehad heeft, in Zweden
en Noorwegen 1 op de 1000. (Schoolblad.)
INGEZONDEN.
Mijnheer de Redacteur!
Het zij mij vergund een enkel woord te spreken
n^nr aanleiding «an twee stukjes geplaatst in de twee
laatste n*. uwer courant.
Vooreerst het stukje van Irneh. Deze heeft op zeer
aardige wijze een schetsje geleverd, nau zyue school
jaren ontleend. De onschuldige vreugde van school-
kuajen, de- geestdrifttolle begroeting der kermis door
dergelijke kinderen heeft Lij ons geschetst; heel
aardig, maar ik vra.ig U, verstandige lezer, wat be-
teekent dit alles als antwoord op mijn geschrijf l)at
kinderen pleiaer hebben in de kermis, wie zou het
afkeuren? Ik alleiminst en evenmin zou ik de ker
mis willen weren om aan de lieve kleiuen hunne
kermisvreugde te ontrooven, muar ik wil de afschaffing
der keruiis, omdat zy eene aanleiding is tot onge
bondenheid, brasserij, dronkenschap, geldverspilling
enz. enz., aan al welke zaken geofferd wordt ie- den
kermistijd door menschen, die zonder'kermis dat niet
zouden doen. Doch zelfs daargelaten die overdrijving
der kermisvreugde, getuigt liefhebberij in kermisver-
tooningen van slechten smaak en waarlijk, menschen,
die de kermis met zooveel vreugde begroeten, moeten
wel weinig andere degelijke middelen hebben om 2ieh
te amuseereo.
Nog eens, het spijt mij voor de kinderen, die in
de kermis een onschuldig genot vinden, maar ter
wille van de volwassen menschen, die in de kermis
een zeer schuldig, gemeen genoegen zoeken is het m. i.
wenschelyk dat de kermis zoo spoedig mogelijk worde
afgeschaft.
Irneh houdt my klaarblykelyk voor een droef
geestige oude pruik met een knorrig gezicht en een
boos humeur. Niets is minder waar dan dat. Om
dat Irneh te bewijzen wil ik hem zeggen dat ik
van harte instem met de Engelsche spreuk: „There
is no real life but cheerful life,* en niet minder
met het gezegde van Thackery in zijne: Sketches and
travels in London: „Life without laughing is a drea-
ry blank" en ook met Carlyle als hij zegt„The
man, who cannot laugh is not only fit for treasons,
stratagems and spoilsbat his whole life is already
a treason and a stratagem."
Doch niet minder stem ik in met Fielding's woor
den „There is more pleasure, even in this world, in
an innocent and virtuous life, than in one debauched
and vicious.*
Juist omdat die laatste woorden waar zijn, ben
ik tegen de kermis gestemd.
Met deze Engelsche aanhalingen heb ik, naar
ik hoop, Irneh weder in een goed humeur gebracht.
Hij toch schijnt veel van de Engelsche taal te hou
den en daar gaarne zijne lezers op te tracteeren, en
voorts ziet hij nu in, dat ook mijn hart voor vreugde
en genoegens klopt, d. i, voor onschuldige vreugde
en reine genoegens. Doch genoeg. Ik ga over tot
bet stokje van Tennis Blouw.
Tot dezen mag ik wel goed Hollandsch spreker),
anders zal hij mij niet verstaan. De strekking van
mijn eerste stukje heeft hij in het geheel niet be
grepen. Dacht gg, slimme l'eunis, dat ik tegen alle
genoegens was, die gegeven werden bij gelegenheid
van de kermis? Dacht gij dat ik geschreven had
tegen de kinderkermis Het schijnt zoo uit uw
brief op te maken. Weina, weet dan, Teunis Blouw,
dat gij het geheel mis hebt. Ik wenschte en wensch
nog de afschaffing der kermis, d. i. niet de afschaf
fing van een paardenspel, een komedie en zoo meer,
maar ik wenseh afschaffing van de kermis, in het
geheel, als de aanleiding eu gelegenheid tot allerlei
ongebondenheid en ongepaste uitspanningen. Uw ver
haaltje van dat schuldelooze meisje, dat voor hare
oudere den kost moet verdienen op de kermis, is
aandoenlijk, maar doet hier niets ter zake. Voorts
deel ik U mede, dat ik een goad concert met veel
genoegen bgwoon, dat ik Hutaobenrnyter'a corps in
de kermisweek driemaal heb gehoord, en dat ik Maan-
dag daarop mijzelf afvroeg: „Waarom zijn er niet
meer menschen geweest op de dagen dat Hutachen-
ruyter uitvoeringen gaf en waarom was het stampvol
de eerste de beste keer (des Zondags) dat er een
troep kermisrauziekanten speelde? Antwoord: de
slechte smaak van het publiek.
Ten slotte stelt gij, Teunis, mij een weddingschap
voor. Ik dank U. Ik wed nooit, uit principe, en
ik geloof ook, dat uw lijst eerder vol zon zijn dan
de mijne. Waarom Het zelfde antwoord, als zóo
evende slechte smaak van het publiek. Wanneer
gij echter de meeste namen op nw lijst kreeg, dan
geloof ik nog, dat de qnaiiteit der namen op mijn
lgst, het van die van aw lijst zon winnen, en bg mg
geldt de qnaiiteit meer dan de qnantiteit. Voorts
waarschuw ik U, wanneer gij met eene verzameling
orgels het mij voor mijne ramen lastig komt maken,
dat ik door de politie U en uwe vrienden, de orgel
draaiers, in een oogenblik zal laten wegjagen. Ik zal
dns noch behoeven te vluchten, noch het gevaar
loopen doof te worden.
Én nu eindig ik, terwijl ik o, meneer de Bedacteur,
dank zeg voor de ruimte mij afgestaan. B.
-Neen Droogstoppel, met u ben ik het niet eens,
gg zgt de plank geheel mis. Wat de al of niet
afschatiiug der kermis betreft, daarover wil ik niet
io bijzonderheden treden, maar ik wil u alleen doen
opmerken dat de kermis moet behouden blij ven zoo
lang men geene geschikte volksspelen of andere ver
makelijkheden daarvoor in de-plaats heeft. Om de
kermis direct af te schaffen zoo als de tegenwoordige
geest des iïjds eischt, is niet mogdgk, maar zij zal
van zelf wel afgeechaft worden als het volk verlichter
en beschaafder wordt, en dat kan niet anders ver
kregen worden dan door eene goede volkssohool,
waar het onderwijs zoo goed mogelijk geregeld wordt
en door algemeene leerplichten wat uwe beweering
betreft dat een arm, een dom en een zedeloos rolk
het beste is te regeeren, daardoor toont gg aan, dat
Neem mij deze Engelsche zinnen niet kwaljjk, meneer
Droogstoppel? Voor nw hulp in uw stukje zeg ik u ven
harte dank. Als een tweede Multatuli hebt gij door het wa
pen der satvre u voor een goede zaak (de afschaffing eener
kwade) in dc bres gesteld, en daarom verdient gg én door uw-
bijstand éu door de wijze, waarop gij bijstondt, de dank aller
weidenkenden.
