BINNENLAND.
Laatste Berichten.
Gouda, 30 Augustus.
hgtrij te Logjlei), Qenèvc, of waar ook, ter spreke
ti bfctjjjoi.
.Buitendien", zegt dc correspondent rerder
•geloof niet, .dat men hier de erfgename 't recht
op inbezitnemiug der buiten Bronswijk aanwezige
goederen ral betwisten, omdat het reer twijfelachtig
is of Brurtsu-ijk daaromtrent in rechten rokloende
aanspraak heeft. Zoo is in der tijd b. v. wel ge
constateerd, dat hertog Karei zich uit 's lands kas
gelden toegeëigend en 'die naar het buitenland had
weggevoerd, maar niemand kon berekenen tot welk
bedrag. Het is ook algemeen bekend, dat hij in
stilte ten ejseu bate Staatseigendommen heeft ver
kocht, maag bet kon tpeg reeds ü'e' worden bewe
zen hoeveel hij er voor had ontvangen, en dit ral
vermoedelijk thans nog veel bezwaarlijker gaan."
Om dezelfde redenen acht de correspondent het
ook twijfclaehtig, of de commissie van cnrateele vol-
doende kan bewezen, dat het land of de hertogelijke
familie ten volle recht heeft op dat gedeelte van het
veropgen van den overledene, hetwelk sinds 1830
io Brunswijk zelf onder beslag ligt en dat hij thans
iptge|ijks aan de stad Genève heeft vermaakt. Dit
zou eerst kuoneo blijken als het laud in rechten
werd aangesproken. In alle geval schijnt er nog geen
voornemen te bestaan om ten behoeve des lands reeds
nu de wettigheid van het testament te bestrijden
maar wèl gelooft men dat de regeerende Hertog dit zal
tloeu voor zoover hem persoonlijk betreft en dat hij zich
daarbij zal beroepen zoowel op de cnrateele, als op de
blijkbare verstandsverbijstering, waaraan hertog Karei
reeds lang moet hebben geleden. Evenwel, voor 't
oegenblik is er nog niets bekend van stappen, die
Hertog Wilhelm reeds zon hebben gedaan.
1 PQ -
SPANJE.
Van de rede, die Castelar hield toen hij het voor-
Htteraohnp der Cortes aanvaarde, méldt de Timet het
«tttawdtS «i
Na bedankt te hebben voor de eer hem bewezen,
zei hijDe moeielijkheden waarin het land gewikkeld
is nemen,toe; het gevaar is grooter dan ooit; dit
zyn de redenen die mij genoopt hebben de betrekking
te aanvaarden, waartoe ik zonder het verdiend te heb
ben, ben gekozen. Ik word aangemoedigd haar tei
aanvaarden door de overtuiging, dat ik steun zal
vinden bij alle partijen. Seuor Castelar herinnerde
daarop den afgevaardigden, dat alle republikeiaen in
de dagen toen zij streden voor de Republiek, ver-
eenigd waren. Toen eohter de overwinning was be
haald, kwam er verdeeldheid onder hen. Daarop
.vervolgde hij -. Dit vindt hierin zijne verklaring, dat
er altijd een ideaal van regeeringsvorm ia dat men
najaagt. Het Gouvernement en de meerderheid ver
tegenwoordigen delwerkelijkhcid in al hare treurig
heid bet ideaal wordt vertegenwoordigd door de
I-oppositie, Ik raad de oppositie aan om propaganda
te luakeu, niet voor macht boveu recht, maar voor
vecht boven macht. In mijne positie als president
van deze Vergadering zal ik geen inbreuk maken op
4c vrijheid van discussie, maar ik kal geene perso
naliteiten dulden. Mjjne politiek is verrat in het
programma van Senor Salmeron. Wij moeten het
werk der September-revolntie voortzetten; wij verte
genwoordigen geen partij, maar de gehecle democratie.
Senor Castelar schetste vervolgens op schiterende wijze
de geschiedenis der democratie, 't geen met luide toe
juichingen werd begroetdaarop vervolgde hij i Sedert
den 11. Februari is vrijheid het motto der Republiek
geweest; de Républiek omver te werpen zou gelijk
staan met het doodvonnis der vrijheid te omschrijven.
Niets zou schandelijker zijn dan dat een geslacht, na
er in geslaagd te zijn de vrijheid te heroveren, haar
niet zou weten te handhaven. Ik ben eeh voor
atander van eene federale Republiek, omdat daardoor
bet dietatorsehap wordt verijdeld. Maar boven alles
wensch ik de nationale eenheid en de integriteit van
ons laad te handhaven. Wanneer groote nationalitei
ten, zooals Duitschlaml en Italië, geconstitueerd kun
nen worden, dan zon het dwaas zijn om de onze te
niet te doen. Wjj moeten den weg inslaan, die
leidt totpraetisch self-government; wjj moeten alle
eerlijke richtingen eerbiedigen, maar het gezag heeft
veel autoriteit en orde noodig. Dc Republiek zon
kunnen te niet ggan, als de orde niet werd geconso
lideerd want de maatschappij kal, als zij te kiezen
heeft tusschen anarchie en dictatuur, altijd laatstge
noemde kiezen. Maar als gij verlangt dat de Re
publiek krachtig worde bevestigd, dan moeten wjj
maatregelen nemen om de orde te doen eerbiedigen
en de diciplide te herstellen. Ik bid den Almachtige,
dat Hjj ons zal beschermen in onze pogingen, om de
vrijheid en de integriteit van Spanje te redden.
De miliciens ran de lictïting dezes jaars, die in
Mei hij de vief regimenten huparen en de Regimenten
veld- en rijdende artillerie fijn ingelijfd en tot na
der oproeping met verlof zyn gezonden^ zullcu den
2n October aanst. in werkelijken dienst worden gesteld,
ten einde gekleed en geoefend te worden.
Naar men verneemt, hebben de concessionarissen
van da spoorlijn WoerdenLeiden eene overeenkomst
gesloten met een Eng. bankiershuis over de ontbre
kende iy8 millioen, zoddat, wanneer geen nieuwe
bezwaren zich opdoen, de zaak toch zal totstandko
men. (f7. D.)
Te Utrecht is thans de vierde juristen-verga
de ring gehouden. De heer mr. M. J. Pijnappel opende
haar Donderdag met eene rede, waarin hij waar
schuwde tegen moedeloosheid, nu eene poging tot
verbetering van ons rechtswegen op. nieuw was mis
lukt. Uit dat feit wns geen grond voor moedeloos
heid te putten, wel grond om met dubbele krachten
voort te gaan. Spr. verdedigde vervolgens de wijze,
waarop de ^ereeniging van hare mcening doet blij
ken: door redeneeren en stemmen. Dit laatste is
niet om bij ^meerderheid van stemmen uit te maken
wat waarheid is, maar hoeveel juristen omtrent zeker
punt eene gemeenschappelijke opinie hebben. Met
eene opwekking, om zoowel voor overmoed als moe
deloosheid zich te hoeden, verklaarde spr. de,verga
dering geopend. Toen is een aanvang gemaakt met de
behandeling van het eerste vraagpunto^er de w|q*
schelijkheid om onze wetgeving aan te vullen met
bepalingen omtrent stichtingen en over de beginselen,
welke in die bepalingeu behooren te worden gehuldigd.
Uit de Nederbetuweschrijft men dd. 20 Aug.: De
oogst is grootendeels afgeloopen. De winter-productcn
zyu>met schoon en droog weder binnengekomen. De
geringe verwachting die men van de tarwe koesterde,
is gelukkig niet verwezenlijkt; zy was ryk in stroo,
doch wat het beschot zal zyn, kan eerst Inter bij
het dorschen blijken. De rogge noemt men mislukt;
de gerst daarentegen geeft een tamelijk gewas. Het
koolzaad is erg tegengevallèu, door de vorst. Xlaver
ontbreekt geheel. Van de Zomervruchten stonden de
groene erwten uitnemend en zijn droog ingezameld.
Het beschot is bijzonder ruim. De kapucijnen zijn
wel gelukt, doch nog buiten. Op vele akkers, *hjet
winterkoren bezaaid, die men in het Yoorjnwr heeft
moeten omploegen, heeft men nu havér verbouwd,
met goeden uitslag. Menig stuk-weiianJ werd bo
vendien gescheurd en insgelijks voor haver besterad',
zoodat deze plant in aanmerkelijk grooter hoeveelheid
wordt aangetroffen dan andere jaren. Wikken /cn
paardenboonen zijn naar wcnsch, de lantstcn i\og niet -
gemaaid. Boekweit en vlas worden hier weinig'ge-
vonden. Beetwortelen staan gunstig te velde; de
langdurige droogte en groote warmte hebben aan de
VERGADERING yan den GEMEENTERAAD.
Dingsdag den 2 September 1873, des namiddags ten
1 ure, ten einde te beëedigen dè uieuw benoemde
Raadsleden.
Benoeming van: een Wethouder;
drie arftyenareu van den Burgerlijken atanc^;
drie leden in de Commissie van fabricage; I
vier leden in de 'Commissie belast met het ont
werpen van Verordeningen tegen wiel* overtreding
straf wordt bedreigd,
te behandelen
Het voorstel der Commissie belast met het opne*
men der gemeente-rekening over het dienstjaar 1872,
tot goedkeuring van dezelve.
Een verzoek van den heer D. A. Rijnders om ont
slag als hulponderwijzer.
Woensdag had in de gemeente Lnngerak een droe
vig ongeluk plaats.- Het eenig zoontje vata den
werkman K. Maat geraakte, al spelende, in het water
cn verdronk, terwijl de moeder even afwezig was.
De aangewende geneeskundige hulp mocht niet baten.
Uit Langerak schrijft men ons
Nu het plukken van den gelling hennep in deze
omstreken is afgeloopen, kan met grond een oordeel
wordcu geveld over zyne hoedanigheid en opbrengst.
Beiden zijn voldoende. De hennep is fijn en het
liut van beste kwaliteit.
Ook staat de zaailing schoon te velde. De znad-
kronen zijn zwaar en dejkorrel is groot, zoodat/zqnder
bijzondere onheilen, dit jaqr een goed hennepjaar be
looft te zijn.
Met de wei- en hooilanden is het mede uitmun
tend gesteld. De afwisselende regen en warmte doen
het gras buitengewoon groeien, waardoor er over
vloed van gras is. Het vee is gezond en deszeifs
prijzen, alsmede die van het zuivel, zijn van dien
aard, dat de veehouder eene groote mate van wel
vaart geniet.
Ofschoon de bekende ziekte in sommige aardap
pelakkers meer of minder in het loof heerscht, zoo is
het bederf in den knol van weinig beteekenii. De
smaak en opbrengst zijn naar weusoh.
De ministers van koloniën en buitenlandsche zaken
hebben Donderdag eene langdurige conferentie ge
houden met den directeur van het kabinet des kouings.
De minister van oorlog heeft de chefs der ver
schillende legercorpsen gemachtigd om de militairen
van de Israëlitische godsdienst, die huune eerlang
invallende godsclienstige feesten ten hunnent mochten
wenschen te vieren, daartoe iu de gelegenheid te
stellen door: 1°. aan hen, wier ouders of betrekkin
gen in hunne garnizoensplaats wonen, op de feest
dagen vrijstelling van de dienst te verleenen, strek-
keude hierbij tot opheldering, dat de feesten op de
navolgende dagen invallenhet/^u^iwjaarsfeest op
den 21 sten Sept., de groote verzoeh^fa op den 30sten
Sept. en het loofhuttenfeest van en met den 5den
tot ea met den 14den Oct. a. s.2°. aan hen, wier
ouders of betrekkingen niet verder dan 30 kilometers
van hunne garnizoensplaatsen woonachtig zyn, tot het
bijwonen der feesten verlof te verleenen als volgt
van en met Vrijdag den 19den tot en met Dinsdag
den 23sten Sept. en van en met Dinsdag den 30sten
Sept. tot en met den Woensdag den 15den Oct.;
3°. aan de overigen een verlof te verleenen van en
met Donderdag den 18den Sept. a. e. tot en met
Woensdag den 16den Oct. d. a. v.
De Astronomische vereeniging, die in de vorige
week te Humburg vergaderd is geweest, heeft beslo-
ten in 1875 hare vergadering in Nederland te hou
den, en wel te Leiden.
De afdeeling "Westland" van de Hollandsche Maat
schappij van Landbouw tal 17, 18 eu 19 September
e. k. te Loo8duinen eene tentoonstelling houden van
land- en tuinbouwvoortbrengselen. Bij die gelegenheid
zal ook eene harddraverij plaats hebben en tevens zal
muziek, illuminatie en vuurwerk het feest opluisteren.
Door den gemeenteraad van Delft is op het adrea
van concessionarissen van den buurtspoorweg Mon
sterDelftZegwaard, om geldelijke ondersteuning
van gemeentewege, afwijzend beschikt.
De Staatscourant van den 27 Augustas bevat een
uittreksel uit het derde verslag der Commissie van 1
Augustus 1872 tot 31 Juli 1873 belast met het afnemen
van het examen als apotheker, volgens artikel 8 der
wet van 1 Juni 1865 Staatsblad nü. 59) - benevens
een uitreksel uil het tweede verslag der Commissie van
1 Augustus1 1872 tot 31 Juli 1873 belast met liet afne
men der examens van huipnpotbeker, volgen art. 8
der wet van 1 Juni 1865 (-Staatsblad n°. 59).
De Purm. Cour. verneemt van eene goed ingelichte
zijde dat door gedep. staten der prov. Zuidholland
op last van den minister van binnenl. zaken aan het
bestuur van bet waterschap Rijnland de vraag is
gericht, of tegen een verhooging vnn het peil vaii
het noordzeekanaal van 0.50 A. P. tot 0.20
A. P. ook bezwaar bestond bij het hoogheemraad
schap. Het antwoord luidde, dat aan die verhooging
niet kon gedacht worden, indien niet aau het wa
terschap een voldoende gelegenheid tot wnterloozing
op een andere plants werd verschaft. Daartoe was
aangewezen een stoomgemaal te Katwijk op dc Noord
zee. De kosten, voorloopig opgenomen, worden ge
raamd op ongeveer twee en een half millioen. Rijn
land verklaarde zich bereid de helft daarvan voor
zijne rekening te nemen, en drong op een spoedige
beslissing aan. De Katwijker visschers zien in dit
plan groot nadeel voor hun middel van bcstnan. Zij
vreezen dat door de aan te leggen hoofden het strand
onveilig zal worden om er met de pinken op te loopen.
Zy hebben zich derhalve met een adres aan Z. M,
gewend, verzoekende dat, indien er uitvoering aan
gegeven wordt, tevens aanj het strand een haven worde
aangelegd. Zoo zou het Kntwijksohe kanaal tevens
dienstig worden aan de kleine vaart op Engeland.
Uit de legerplaats by hjilligen meldt men aan de
N. R. Ct.i Dingsdag om 2 uur nu middernacht
is, onder geleide van een onderofficier en tw<c sol
daten, van hier naar Arnhem overgebracht, om voor
den krygsrand terecht te staan, een korporaal van
het reg. grenadiers en jagers. Hij had op den 12n
dezer van een galanterie-uitstalling alhier weggeno
men vier kleine voorwerpen, die hem terstond door
den benadeelde zijn ontnomen. Om den jeugdigen
dader voor dat betrekkelijk geringe feit niet voor
zijn volgend leven ongelukkig te maken, liet de
koopman de zaak rusten. I)c politie echter, die hier
aan alle zijden oogen en oorcu schijnt te hebben,
heeft vah het voorgevallene kennis gekregen, en daarop
is de, dader volgens de krijgswetten behandeld. Dc
koopman heeft reeds een request aan den minister
van oorlog ingediend ten gunste van den jugdigea
militair.
tabak niet veel goed gedaan; M (1| aardappelen is
nog geen bederf, doch men vreest dat bet nu door
den gevallen negen tot ontwikkeling val komen. De
weilanden, vóór den regen schraal en dor, beginnen
weder bij te komen. Het vee is gezond en duur.
De scharige ossen gelden 275 ongeveer tot'348.
Varkens van 6 weken, zeer goedkoop,/2.50 a/4.
Men schrijft dit verschijnsel o. a. toe aan het
vermeerderd gebruik van Amerikaanse!» spek. Ooft
is er weinig, steenvruchten iets meer.
Uit MlddrihvS lobrgft men dd. 27 Aug. i Reeds
sedert gerulmen tijd zijn bij den raad dezer gemeente
beraadslagingen aanhangig omtrent de administratie
der stads-ieenbank, ten gevolge der daarbij plaais
gehad hebbende onregelmatigheden, waarvoor een der
beambten bij bet provinciaal gerechtshof in Zeeland
boeit terecht gestaan wegens niet verantwoording van
panden ter waarde van ruim/ 15,000.
In afwijking ,van een voorstel van B. en W.
om de bank weder zoo spoedig mogelijk te openen,
onder bet nemen van de noodige voorzorgsmaatregelen
en herziening der verordeningen en instruction
heeft de raad heden met groote meerderheid besloten,
de leenbank niet meer te openen voor het uitzetten
van gelden bij beleening, cn haar zoo spoedig mo
gelijk te liquideeren. Inmiddels zijn B. en W. ver
zucht een onderzoek iu ie stellen omtrent het al of
niet raadzame der oprichting van een nieuwe leen
bank voor rekening der gemeente.
Iu de Predikheerenstraat te Utrecht had eergisteren
avond een zeer aardige «erkooping plaats. Een militaire
oppasser had van zijn kapitein, die van daar vertrekt,
een deel van diens inboedel gekregenhij bood dit bij
een handelaar te koop aan, maar daar deze naar
zijn zin hiervoor te weinig wilde geven, nam bij
liet besluit om de verkooping daarvan op. de publieke
straat te doen, hetgeen tengevolge had dat de soldaat
meer dan het dubbele kreeg van hetgeen de hande
laar hem wilde geven. Er was een massa menscheu
bijeen, wier lachspieren bijzonder werden in beweging
gebrachtalles liep echter zonder de minste stoor
nis af.
Mr. A. Kcrdijk schrijft in de ff. R. Cl. over het
Jndustriel Vartnenhif van llenry Briggi, "8on and
Company, cru lezenswaardig stok, waaraan wg bet
voigendc ontleeucn
111 lie kolenmijnen vnn Wbitwoofl en Methtey Junc
tion waren ongeveer 1000 arbeiders werkzaam gelijk
veelal in de roijndistrioten, «jen ruwe bevolking, (lie
de hooge loonen- verkwistte aan uitspattingen en er
steeds op uit was, niet alleen verhooging van loonen
te verkrijgen,, maar tevens het den arbeidgeVers in
elk ojlzielil" zóó lastig mogelijk te maken.
Dc lieercn Briggs, de eigenaren yan genoemde mij
nen, konden meespreken van de onaangenaamheden,
din ill hun verhoddidg tot de .arbeiders regel waren.
In 1833 had ren groote werkstaking van 5 maanden,
in 1858 een tweede van 35 weken plaats. Eu die
lwtde malen schijnt het recht aan de zgde der arbei
ders te zij li geweestalthans de eerste eindigde niet
een loonsrerltooging van 30 pCt., en de tweede be
werkte dat een nangekoirdigde loonsverhooging van
15 pCt. tot T'/s pi-'- beperkt bleef. Gewoonlijk
echter was de eene ot andere niets beteekehende
kleinigheid voldoende om hen den arbeid te doen
verinten. Nn, eens was de eiscb, dat zij de groote
stukken steenkolen zouden scheiden van de kleinere,
„dan weer dc verplichting om dp steenkolen iu de mijn
zelve 'te schiften genoeg 'om een werkstaking te doen
ontstaan. En erger nog waren do talloozc kleine
onaangenaamheden nauwelijks één week verliep zonder
dat iets van 'dien aard gebeurde.
De botsingen tusschen de" hecren Briggs en hnn
arbeiders waren eindeloos. Met geweld moesten deze
verdreven worden git de woningen, die pan de ei
genaars der mijn 'behoorden. De politie moest de
arbeiders verdedigen tegen de dwingelandij der tradei
unions. Briggs' kreeg braudbrieveb in den geest van
die ten tjjde der Shelïieldsche gruweldaden aan dc
zaak der arbeiders zooveel kwaad hebben gedaan. En
zeker Is1*niets geschikter om de verhouding tusschen
arbeidgevers cn arbeiders te kenschetsen dan die
brandbrieven, waarvan één als voorbeelif hier ecu
plaats moge vinden
«Mijnheer BriggsIk wil u zeggen, hoe ik over
«deze werkstaking denkgij zijt een tiran, oude
«Briggs. Ziedaar 13 weken, dat wij niet werken
«maar ik heb gezworen, dat het u het leven kosten
«zal en uwen zoon ook. Gjj hebt nog 13 dagen
«te leven. Mijn mes is geslepen; manr een kogel
„treft beter, cn indien ik bet doen kan, zal ik het
«doen 's daags of 's nachts al «dart gij alsAcliab
ggezeten in tttv wagen. Overdenk dit-wèl, bid God
«dat" Hg u uw zonden tergeve, en houd o gereed."
Het gevolg vnn dit alios was, aan den eenen kant
dat vele arbeiders in armoede en gebrek vervielen,
aan den anderen knnt dnt de mijnen nauwelijks ge
noeg afwierpen om aan het kapitaal oen interest van I
5 pCt. te bezorgen; van eigenlgke winst was ends
tal van jaren geen sprake geweest. En tóen nu in
den nacht van 24 Sept, 1883 een bepaald oproer
uitbrak, waarvan strafrechterlijke vervolging en ver
oordelingen het gevolg waren, toen werd de oude
heer Briggs die eeuwigdurende wrijverijen moede.
Niets dau zorgen en stances te hebben, en toch
niet meer van zijn geld te trekken, dan hij er van
trekken kon als tentenier dan scheen het vrij wat
verstandiger, de geheele zaak te verloopen en zich
uit het ïudustrieelo leven terug te trekken,
Toen opperde zijn zoon, Archibald Briggs, het
dénkbeeld, een proef te nemen met een stelsel waar
over hij veel gelezen en gehoord had. Vooral een
artikel van Harrison in de Fortnightly Review had
indruk op hem gemaakt, pat stelsel, om én aan de
arbeiders de gelegenheid te géven tot het verwerven
van aaudeelen in de zaalf én aan alle arbeiders een
aandeel toe te kennen injpen zeker gedeelte der winst,
scheen hem geschikt, zooivel om aan de onaangenaam
heden tusschen arbeidgevers en arbeiders een einde
te maken, nis om de productiviteit der onderneming
te verhoogen. Hg wist zijn vader tot het doen der
proefneming ovey te bafenen het plan om de mijnen
te verkoopen werd opgegeven.
Iu Nov. 1864 deelden de heeren Briggs aanhuil
arbeiders mede, dat zij besloten hadden
1°. hun zaak te veranderen in een naamlooze ven
nootschap, met 9000 aandeden van 10 (1); 2/3
dier aandeeleu in eigen banden te houden, en de
overige bij voorkeur verkrijgbaar te stellen voor bun
employés en arbeiders eu daarna voor bun klanten;
zeiven de geheele directie te behouden, naar overi
gens in de algemeene vergadering aan elk aandeel
houder stemrecht te geven;
2°. iudien, na aftrek van dc noodige afschrijvin
gen enz. de winst 10 pCt. van het kapitaal te boven
ging, de helft van dat meerdere ouder alle employés
en arbeiders te verdeelen naar evenredigheid der door
hen verdiende salarissen en looueo.
Op 30 Juni 1867 bleek, ten gevolge van deze hande
ling, dat er een netto-winst was gemaakt van 20,417
•of 22l/2 pCt. van het kapitaal. Hiervan werden terstond
3000 in het bonua-resprvefonds gestort, zoodat als te
verdeelen wiust overbleef 12.417=3 16 pCt. van het
kapitaal; waarvan 3 pCt. of 2700 als boons uitge
keerd, werden ain de arbeiders, uitmakende ongeveer
10 pÖt. der gezamenlijke loonen. i#*-»
Dit scbitterende resultaat, verkregen cfadanks jfUn
algemeen gedrukten stand $er markt, weM.pqpr
Briggs zelveu toegeschreven: 1°. róót alles
afwezigheid van werkstakingen, na de arbeidt^! in
zagen dat, iudien de onderneming buitengewoon
winstgevend werd, ook zjj van die vermeerdering
van winst hun eerlijk aandeel kregen'; 2°. aan den
onderiingeu wedijver der arbeiders, niet alteen om
hun eigen arbeid lóó productief mogelijk tl maffen,:
om de hun toevertrouwde materialen jtoo zninig mo
gelijk te gebruiken (8), maar tevens om op elkander
epn heilzameu invloed uit te oefenen in Nhet belang
van de winst, waarbij zy allen betrokken waren.
Op 6 Mei 1868 dus 3 jaren na de invoering
van het stelsel verklaarde een der heerén Briggs
vSi'nda dien tijd heeft geen enkele werkstaking plaats
z/gehad. Hoogstens'is eens een enkelen dag de arbeid
//verzuimd om een reden, die vermeden bad kunnen
//W-ojden In één woord op een periode van
//voortdnrepdeu strijd en indostrieelen achteruitgang
,/is een tijd «van vrede en voorspoed gevolgd."
En die woorden werden door de hnantieele uit
komst van het «jaar, eindigende 30 Jnni 1868, niet
gelogenstraft. De netto-winst bedroeg 17 pCt., waar-
vau dus 31/, pCt. d. i. 3151 als bonus aan
deu arbeid kwamen. De arbeiders kregen dus dat
jaar ruim 20 pCt. der geheele wiust. 1200 arbei
ders deelden üaariq, en 41 hunner hadden zich aan*
gei,neld voor de inmiddels nieuw uitgegeven aandcelen.
Gedurende de lutste 4 jaren is de bloei der maat
schappij steeds toegenomen. De be9te verstandhou
ding heerscht tusschen hen en hun arbeiders, wier
aantnl zeer is gegroeid.
In 1870 was de netto-qrinst 13Vs PCk-, de-bonus
1740; in 1871 warde uitkomst gelijk aan die
van het vorige jaarfn 1872 bedroeg de winst 20
pCt de bonus 5?50. De balans van dit jaar is
nog niet opgemaakt, maar vcrmoedelyk zullen de ar
beiders een bonus krijgen teu bedrage van 10 pCt.
hunner loonen.
852 arbeiders bezitten thans 537 aandeelejj, terwijl
bovendien nog vpor 203' wekelijksche stortingen
plaats hebben.
(1) Later is het aantal aandeden op 10,000 /gfbraeht. En
nu onlangs is weer een nwpwe aerie jau 1100 Mft<|elen ult"
gegeven. V#/
(2) Bij een bezoek, door den graaf van Parijs aan de iny-
neu gebracht, zeide hem ceo der mijnwerkers; „Wanuuer wij
„iu een der gangen vnn de inyn een spijker vinden, dan ra-
„pen wij dien op, want dat is weer zooveel meer winst op het
„einde van het jaar."
In de Internationale AutsteUungs-Zeitung leest men
dat onder de tentoongestelde voorw-erpen uit Neder-
landsch-lndië een manuscript gevonden wordt dat ge
heel op boomschors geschreven staat. Het bestaat uit
verscheidene henderden bladen, allen beschreven met
de karakters van het Sanskrit. De verschillende bladen,
zijn op elkander geperst tusschen twee houten deksels,
die door koorden aan elkander verbonden zijn en waarop
zeer origineele voorstellingen gesneden zijn. Het
manuscript gelijkt, wanneer men bet toegeslagen ziet
liggen óp een dikken foli&nt.
Berlijn, 29 Aug. De Keizer kwam alhier ten
8*/4 uur aan. Z. M. werd door prins Carl en den
prins van VVurtembcrg, benevens door een tal van
autoriteiten begroet. Er was eene groote menschen-
massa op de been. De keizer werd zeer toegejuicht.
Madrid, 29 Aug. In een bijeenkomst van de
meerderheid der cortes heeft Castelar gezegd dat meu
het geweld door macht moet tegengaan. De heer
Salmeron heeft uiteengezet de resultaten, die door
het gouvernement verkregen zijn. Hij verklaarde dat
het ministerie een kabinetsqueestie maakte van de
schorsing der zitting. In de bijeenkomst werd met
94 tegen 14 stemmen goedgekeurd het voorstel om
de zitting van 1 September tot 3 November te schor
sen. Met eenparige-stemmen werd goedgekeurd aan
het bureau de bevoegdheid te geven om in overleg
met het gouvernement, de cortes bijeen te roepen.
Parijs, 29 Aug. Hetlen werd een zitting ge
houden der Union Républicainc. Het bnreau deelde
een brief mede van afgevaardigden en kiezers uit de
departementen, waarin gezegd werd, dat de republiek
eiken dag meer veld wint, alsmede de overtuiging,
dat het noodzakelijk is haar te versterken tegenover
de pogingen om de monarchie te herstellen.
•Een dér' leden legde aan de vereeniging een sta
tistiek over van de maatregelen, die genomen zijn
tegenover departementale bladen,
Perpignan, 28 Aug. Gisteren is een gedeelte
van een detachement Spaansche vrijwilligers (republi
keinen) over de grenzen getrokken om gewonde car-
listen op te sporen. De boeren boden weerstand. De
vrijwilligers trokken zich terug en losten eenige schoten
om de boeren schrik aan te jagen. Er zijn maat
regelen genomen om het grondgebied te doen eer-
biéden.
KUNSTNIEUWS.
Hoewel bet een verslaggever niet aan driestheid
van oordeelvelling mag ontbreken, durf ik, onder de
bijzondere omstandigheid waarop eergisterenavond het
door bh. Officieren der Infanterie, alhier in garnizoen,
den leden van «Ons Genoegen" aangeboden concert
plaats had, geen oordeel uitspreken over dfe wijze
waarop de nummers uitgevoerd werden.
De gfil der natuur om ons nu reeds te herinneren
dat wij den herfst tegemoet gaan, maakte de uit
voering van het programma in de zaal noodzakelijk.
Voor hen, die meer prijs stelfcn op de kwantiteit
dan op de kwaliteit der getuid-volume, moet deze
avond onvergetelijk blijven.
Het is mg echter aangenaam met Teler oordeel
ijl te stemmen dat het 'muziekkorps van het 4e Re-
gement Infanterie, 9cdert het onze veste verliet, zeer
is vooruitgegaan. -
Met het programma werJ wry kluehtig geleefd.
De Troubadour werd niet gehoord. Daarvoor
werden ons eenige gecombineerde arih's uit de Martha
voorgeblazen.
In de tweede Afdeeling sloot de Piet-Hein Pot
pourri ondanks de neoswijsheid van 't programmii de
uitvoering.
Ik schroom niet deze Potpourri als idéaal in haar
soort te beschouwen. Of is stouter greep denkbaar
dan onmiddellijk op het laatste accoord van een
koraal (Gez. 39 een uitgelaten walsmelodie tè doen
volgen P
Deze greep van .Grenlzius» is grepzenloos grillig!
Ik heb er dit mee gewonnen dat noolj Wagner nooh
Schumann noch Chopin mg meer verrassen kunnen.
Het schijnt tegenwoordig een manie te zijn van
alle dirigenten om als componist op te treden inde
onder hunne directie uit te voeren programma's.
De dirigent schijnt aan de verzoeking geen weer
stand te kunnen bieden om een paar nummers van
't programma voor zich in beslag té nemen.
Ik vind deze gewopnte onhebbelijk. Waar 't Dunk-
Ier geldt, heb ik er vollen wede mede, maar waar
't minder allooi betreft, herinnert het mij altijd aan
La Fontaines «Grenouille." P.
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER ca WETHOUDERS van
Gouda, brengen ter kennis van de Ingezetenen, dat
