sxtertaSrtsvSS
BANfs-ctrasns,
^ÏNWEÏJLAm*
s=ï^,wsbs!rs£
rü.Mamg,Qg vfnd,n om °pdien
M 0Dderwerp gek0Mn deaniliaa
SSSVr^ r m°ar ?,j ,v"re" °°k
Laatste Berichten.
m^rkinrt^j^" b™®
Cfanlr "ï- d*,?kine °P°fferin? «n deel
van hun theeunrye zullen getroosten om tun die uit-
W,n leele" dikw«la b'°" "«"den
▼»n genot en weJraart voor de maatschappij Tot
voorbeeld de koolteer,een nevenproduct bgde'tabrie-
OUUe van lichtgas uit steenkolen, waarvoor de labris-
kant tót voor weinige jaren geen weg wiet, dan ze
TT m'stort«n- Door distillatie weet de
acheiknodige hieruit de zware en lichte steenkolenteer-
olie te bereiden, waarvuo de eerste ouder den naam
van creosootolie, ruw earbolzuur bekend is, en voor
het conserveeren van hont en desinfectie groote dien
eten bewast, terwyl de laatste gezuiverd onder den
8a? k*"'01. benzine, teeraaphta of vlekken-
r „V,,b4fend u' k®1"»1 m«« salpeterzuur be-
handeld doet de nilro benzol, eun de mirbsne, kunst-
«stige bittere amandelolie ontstaan, die in vele ge.
VW eri de bittere amandelolie kan vervangen, eells dik
ste boven deze te verkies it Wordt nitroJtauzol ge-
desoiydeerd door middel van waterstof^ftiTóiitstaat
daaruit de aniline olia, die met obloorkalk, elioor-
kwik enz. behandeld de aohoone kleuren doet ontetaan
brtted onder de namen van aniline kleuren: Ma-
d« ,fn^B,gWnd*1,g liggen'werde"
KriliSr fTJ\bttre'reode b(t «nderwijs in het
boekhoudeti aan de burgernvond-chool.
«n «CVLtt^r ^""«""-komsten
M 'L'mZZ0 Z" Iie°'dal die °Pleidinff. «>oils
«8 nu geschiedt, goede vruchten draagt, maar on
vrpliS'rte rZdePn'MtS de' t8nt00Mtallin«
r^T V0°' K®''jktijdi(j getob fed hodde,, mtt
de „"''vinding van bet glas j„ het algemeen, zy is
Van veel latere dagteekemng.
de' taSis'tm, he' inlCSr
WK Te'gtem r8 e" ga,erijeU
inöezohdèjn.
Het lag-er onderwijs.
dto SrToor rekliÜr r di' 8 60 I"™"'
Burgè.riyjco 8 tTtTrTdr
ADVERTENTIËN.
VVOtJTERA THERESIA BRANDSEN, li
jj| Wed. T. van de Beek, |£g
1kou,lcn dcr "fiia'ers vnn den bur-
Uïï!? nd' °Plc'ul11^ der g' «lelijkheid, het
*7""" a,'c geestelijke amB-.in, zijn zoovele
onderwerpen welke dringend herziening vorderen.
De berichten omtrent de finnucieele crisis in de
Vereenigde Staten van Amerika zijn weder ernstiger
ge» orden ;int««sehen zyn de laatste telegrammen »e-
rnststellender.
Gouda, 87 Sepiembe*.
Gistere# heeft de Kommissie Voor het natuurkundig
««te zitting gesloten. Van de
8» personen, die aan het litt. nathem. examen heb
ben deelgenomen, zy'n er 11 toegelaten, waaronder
o. a. behoort ome Stadgenoot de heer R. J. Koppenol
Bjj beschikking van -den minister Van marine ia
met ingang van den laten Octdbér a. benoemd
tot studeut voor den militairen geneesknndigen dienst
by de «eemaehl o. den heer d.€. C. W.Roldanus.
van Vliet te Haastrecht voor verschillende ver'zatu™
StoUvgkenTvs»
Vliet te Berg-Ambacht voor kans -en 11. de Zwart
te OudewateV voor hoefijzers. W
D» heeren Zwart en Tolk te Haastrecht wenden
fmhtaT" WUr eeue "^«^«kamer op te
JSSSSJ» v °.llde,T,l'er den heer D. Boer.
logementhouder, brand ontstaan. Gelukkig zijn, dank
een iLTlfn8'"' en 'paedig aangebrachte hnlp, slechts
een paar hooibergen en een schuur verbrand en zijn
geassureerd «MP"fd ««bleven. Alles was
In «ene vergadering der Vereeniging: .Winterle.
ringen" 11. Bobdertag te Berg* A «bad/,
ft r bf""Qr81l°d«> bniotèn de heeren J. G. Bet-
tink, J. P. -Malhstede en D, Oskam.
?r'uGer,f «eraeente Berg-Ambacht is
betoepèn ds. H. H. Middel, pred. te Wolfaartsdijk,
Donderdagavond werd in «ene vergadering van ons
f^*lL*ü bevordering der Nijverheid eene
spreekbeurt verynkl doo, l)r. Wefers Bettink uit
Utrecht Het bestuur had tot bgwoning dier var-
gnderug welwillend een goed deel der burgerij met
bare dames uitgenoodigd. Jammer dat zóó weinige
aan die uitnoodiging gehoor gnren. Misschien was
h*t_ vroege spreekuur, 7 uur. daarvan de oorzaak.
Wn hopen evenwel, dat, wanneer bet dep. v Nii-
verheid «ader eene dergelijke uitnoodiging doet de
nood'ging te voldoenhet departement moet in een
Ha eene inleiding, waarin da .preker betoogde hoe
langzamerhand «I de alchimie, en het óX Z
dm Meen der «yzeneu het levenselixir, zieb een
meer ralioacele ech< ïknnde ontwikkelde, toonde hij aan
hoe inzonderheid in dezen tyd de scheikundige ziob
kto£ k j onderwerp van .ujjn onderzoekingen
VT "l04 d® "'«komsten dier onderzoekingen*
ent enz Biamarok» Havanna,
,J£ sAeikuadige werkingen, die mm die verschil-
de»i spreker met behulp van proefnemingen, zoo dni-
dlf "°^k zoodat wij mogen veron-
deratellen, dat het kleine doch uitgelezene publiek vol-
^enheM ïïtS ,n b« cene '°'g«"de
vanX lL v. wW"kr,J°m de goedc Woelingen
van het Dep. van Nijverheid te bevorderen.
VERGADERING van den GEMEENTERAAD
1 ïra.^*8 de" 30 8tpt' 1873' de* nam>ddags ten
doMide^echutterii k°"en van d< di«"'
v J °'OT ket dienstjaar 1874
Verzoeken tel ingebruikgeving van grond door de
J,™* den heer M. G. Barbiers om den
g I" Tolmolen Mn bem te verhnren.
mWAjür i" commissie van toezicht op het
™iB' en W- to' »f" en overschrijving
bet^enriwèraen I*" '°den der eommissie belast met
Anajaarsveemarkt te Berg-Ambacht zal
vobr (hl jaar gehonden worden op Vrjjdag S October.
Woensdag jl. werd voor dit jaar to Lekkerkerk de
"éfv,.rinMrSn7™K gebomlen. De aanvoer was
w^r ir8- i ^11 ,eeI veehandelaars waren,
werden er matige pryzen besteed.
J," de «fdeelingen van de tweede kamer heeft men
zich^Donderdag beziggehouden met het onderzoek van
de wets-ontwerpen 1». tot bekrachtiging van den
on heta&hoïe't,ettOOP V,U dl zetwer'"S der redoete
L L BergCU °P Zoc"a' 2°- onteige-
mug ten behoeve van een spoorweg van Tilburg
^egen; 3». tot vereniging der gemeenten
^"Cl,t| t0t het' 8l,iten «ner
êfetZT ..n e gemcente Breda betreffende den
êen^!, A ,gr0,n fD!i-5 M kwijtschelding van
eenige den lande aankomende vorderingen j 6». tot
onteigening ten behoeve van de verbreeding en ge-
deelteiyke verlegging der Willemsvaart; 7»; tot na-
oTt'dLTHr/'Kl08',,» aderen en 8».
tot nadere tydelyke beperking der bevoegdheid tot
aanmunting Vin zilveren standpenningen.
ge^raH[dh^kn?en de tl,eede kamer der staten-
generaai hekben gisteren een asnvang gemaakt met
het onderzoek van d«'ontwerpen uitmakende de Ne-
derlandioh Indische begrooting voor 1874.
vJ,°'i«7rderingd«opleiding van onderwyzerswordt
voor 1874 wederom 60Ö0 bestemd. De dasverre
ve.r. na nog niet ,n de behoeften voorzit. Tan vete
zijden zyn aanvragen om ondersteuning ontvangen
«r^dinn onderwijzer 1. bereid, bij eenige
vergoeding voor gemis van tyd, zieb met de vorming
onderwyzers te belasten. me vorming
Gisteren werd in het paleis voor Volksvlyt te Am-
sterdam de een-eu-twintigste algemeene tentoonstel,
hng geojiend, welke de Hollsndsche Maatjehappy van
Landbouw houdt by gelegenheid van hare op a.
Ma«dag te honden 27st. elgemeene vergadering
Heden morgen werd op de Veenmrkt de tentooo'
stelling van vee en paarden gabonden. A. s. Dins-
vüfr °rt j nttr de tBinen ran het paleis
v»n echt tot elf ure werd Woensdag avond de
bezocht" 615 e«'nff ffebouden, die zeer talrijk
bezocht was. De voorzitter, mr. vso Eek, heelt
den heer.Hichard verwelkomd. De beer Richard hield
daarop eenï belangrijke rede, waarin bij verklaarde
dat zyne reis door Europa strekt, om de openbare
meening gunstig te stemmen voor het beginsel vsn
een internationaal scheidegereobt. Ook de heer Dudir
field uit Amerika beeft gesproken. Er werd eene
motie van orde van den heer Bachiene aangenomen
en er werden volks- en vredeliederen gezongen.
Donderdag middag ten half zes ure is bii Z. M.
en koning ten gehoore toegelaten de oommiasie van
adJTin ï8lnCr,i met de """bieding van het
res in antwoord op de troomede; die commissie,
aan wier hoofd zich de voorzitter, der tweede kamer
Z! aJc™ "n,<ÏFe8teld de heeren: Kappeyne
n de Coppello, Blnseé, Nierstrosz, Begram: Virulv
Verbrugge, van Harinxmu thoe Slooten, &himmeL
peuninck van der Oye en van Baar.
.i' men "«neemt, bestaat het 'plan om bij de
mm ,.Pr!"feUen e,'gen 8!achtcrUe" "P te richten;
men zai aUdsn tochten den soldaat beter on goed-
koopcr vleesch le geven,V, jj
Herhaalde opmerkingen, van bevoegde zijde tot-de
Bogeering gericht betreffende den toeftaud? waarin bii
voortduring de gedenkieeken. verkeeren v, „™7
deriandsoba geschiedenis en kunst, hebben tot dc over;
tuigmg geleid dat de materieele hulp, die tot instead
houding der monumenten verstrekt wnrdt niu b i
aan deskundige voorlichtingen niet leidt tot hef
wonschtc resultaat. Het is gebteken voir de Reffl
vuig van groot belhng te zijn dat zii «iafc g
durend het advies v'erzekere van bevoegd erkende
beoefenaars der vaderlandsehe oudheidkundi Restau
ratie der gedenkteekens op zich zelve h u
Il, 7 lle''n 15611 desbetreffende memorie is
f" Minister van Biunenlandscbe Zaken van be-
hmgstelteude en bevoegde band ontvangen. Dc taak
bep^W wgo'rdener gaa»deweg definitief
'eer'iuKen der Latyusche scbool te Bols-
ward bedroeg in de laatste jaren gemiddeld twee
in den cursus 1871/72 was er zelfs geen èukel'
het 8em«n«"bestuor de op."
heffing der Inrichting m> orerwegjng gegeren.
De Kunstbode bevat eenige artikelen over geschil-
derde gleiMn Ier versiering van profane gebouwen
waaraan wy het volgende ontleend#
Het glas was reeds uitgevonden, en er werdén
reeds sieraden, medaillons, pasrlen, vazen, urnen
w."1hl"feL.VC" geW^ 'latwerk, ja zelfs gekleurde
wandbedekkmgen van gemaakt en nog was en bleef
het gebruik vim glazen vensterruiten onbekend Do
uitvinding en t gebruik van het vensterglas mag men
llel. ,oa8 uiet bevreemden, dat men.
toen in het oude Rome hel gk.swefk reeds een.
groole weelde ^erd, e|i zich daariüt eene Uelainrriike
schffnende 0nt,Wlkltelde' de '«"«tors slechls door-
schynende, steeneu surrogaten in plaats van eins
mirUeIk»e4, in h "dallieden we.lyve.den
ten ..„..14 Kcb/Ult de kostbnnrste .oor-
r ïu.,ko venstersurrogatcn. I)Un geslenenp
doorsohyuwide platen v.„ altast. agaat lalCf
iets dergelyk. ver,aardig,I „it steenblokken, l e le„
al W"" e" liet lo,ne" gebruikte men
om de kleine vensteropeningen der Eouieinschc oa-
leizen en villa's te vullen. Die platen warent
kostbaarder iiaarui.te zy zuiverder en door-cbijnender
m^'he^re L Vr,,fdelljU'" Dulinai,sclieu lieaiel
moest het echter den Kdmeiuscheii wijsgecren dien
openbaren zedenreehlers des volks als een toeken van
verzwakking voorkomen, dat de aristocratie zich van
zulke agaat- „f albastplaten bediende o. Heb in
reTlls MsLir deltUOlH t<! ^hutten, en sehry-
ri."*' fe' l rellcn °P verscheidene
plaatsen een streng oordeel dasrover. Het snliiten
S IJ,peQ dler "Ibastplnteu was intussohep reu uil-
Hom ta ,r"n "'J'erheid* geworden, dn de stad
keTerllW<f"' 1" i platen,UJP°rs kuoatglaswer-
«n Martiêl W Sl ,",u de 8l"d. tijdo
Xsfatatok dta v 1 "'I1" de" C'r0U8 Kl»"»"i"9
glasfabriek, die veusterplnten vnn steen en kristallen
sllfa w.,T TZf"''jk,gl"8 'e,erde- ïl!n 'Üde van
dn d„ j 8 WCrk'ng reed8 7-°° 'er gcvordenl
rijk gekten ST he' Kroo«e amphitheater met
klimaat ta ér'ï" P "b"" pr,Jklcl1- Uel
klimaat is er de oorzaak san dat het glnsvcrbruik
kir V B,e" vo" de eigenlijke venslerhe-
dekking liet materiaal vond m de agaat- eu nlbast-
welke"' door d" '>e'"'1'^00c,le"en dat de lichtstralen,
welke door die warmkleurige pinten de vertrekken
tad'e Fir8™ I,"" kfdengewonen invloed ocfend, n
lifken B'ra ,Mh6 ■"""'"kilderingen nan den b'nise-
siniwnlp i e'i'IC" de 8tee"e" """Slerglas-
Surrogaten den ouden Romeinen niet alleen tat bc-
middei dat de bouwkundigen gebruikten om voorna-
.t„khenPi?V'"ge" \e I[?rcuInnum en Pompeji hebben
stukken glas opgeleverd waaruit blijkt dat de fraaie
agaten en albasten platen der ouden ten tijde der
laatste Komeinsclie Keizers groolendeels reeds door
glas verdrongen waren. Toch bleven beide soorten
i„ i, e "P" nog vele j"ren "eve"8 elk»»f
a rU'i ferw«' Roinoiuon en Grieken echter
nan den kaut 111 de openiugen der muren in plaats
'an glas steenen platen gebruiken, vervingen zij aan
den anderen kant vloersleenen hunner tempels door
fraaie gekiende dikke glazen platen. Groote behoefte
aan glaswerk bestond er echter bij de bewouerstler
zuidelijke landen niet.
Eerst het christelijke Rome en zjjne eeredienst, naar
dei Katakomben der stad verjaagd, waren de aanleiding
dat er voor de onderaardsche tempels eenigazius idcm
werk gemaakt werd van bet fabriceereu van glas
Hier ontstonden de eerste werkplaatsen voor christe^
lyke kunst en talrjjke vondsten in de katakomben
dar eerste Christenen gedaan, toonen ons dat bet
emailleeren van glas reeds te d.er tijde tot zijne vol-
komen ontwikkeling gekomen was. Met zekere voor-
hefde vervaardigde mon kleine medaillon, uit blanwe
stokten glasdaafóp Vond men meestentijds; bet
beeld van de apostelen Petras oi I'dulus of ook
chnstelyke symbolen als een' visob, een lam, een
bert, een haan, een' pelikaan, een' pbenix, eene slang,
eene kroon, het echip van Petrus op zee, enz.
Dergeiylce schitterende gekleurde medaillons vin
den wy tairjjk vertegenwoordigd In dé Bomeinache
imisea.
Wanneer wy zeggen, dat het glas nit den tijd
der ltoineiusche heerschappij, wat de hoedanigheid en
de afmeting betreft, een primitief fabrikaat geweest
is, wilen wij daarmee nog niet beweren, dat door
bet gebrek aan bouwstoffen, ook het kunstig, aesthe.
tisch effect der glasfabrikanten op een' lagen trap
gebleven ia. Integendeelhet historiscb-eerwaardige
der oude glasplaten is niet het eenige wat ons zoo
onweerstaanbaar aantrekt; het gewone glas der ou
den kreeg door bet gebrekkige van zyn fabrikaat een
zekeren stempelbet werd echt monuaenteei, het
geleek op doorschijnend metaaldoor de bijmenging
van onzuivere aarddeeltjea was het voor kleurloosheid
bewaard en door de ouzekere, bekrompen pyroteoh-
nuk dér onbeholpen glasmakers, kreeg het glas die
uekoorlyke oneffenheden, slreepeu en blaasjes, welke
aan de antieke gluren nit die eeuwen den spiegelen-
den, parelenden luister geven. Tegenover netuurlyke,
onnavolgbare metaiilacherven, van het oude onvolko
men vensterglas zijn onze moderne volmaakte glas
ruiten vooral de groote gepolijste spiegelruiten uit
het oogpunt der bonwkuust en der acsthetiek letter-
lyk ledig en arm. Al de ve. lijnde, kleurlooze glas-
soortou van den nicuwcren tyd, koe onovertreffelijk
zij ook in zuiverheid en doorschijnendheid mogen
wezen, vormen ig hare onzichtbaarheid, in hare op-
«"'lichamelijkheid een voortreffelijk materiaal
|Voor ramen van woonkamers en gaslanlarens, voor
een mouuuicnleel gebonw kannen z(j wegens hare
naaktheid eu gladde oppervlakte geene aanspraak ma
ken op de architectonische,' Be teekenis van het oude
gla».
Ons modern, verblindend wit vensterglas, een oxy-
derrij silicaat, is voor het oog en moet voor het
oog zijn een verliclinuielijkt nihilisme, een luchtdicht
ledig. Alleen de grenslijn, het raam om het glas
inuakt liet schoone en architectonische onzer vensters
uit, het glns zelf blijft voor het oog een rechthoekig
kykgat eu uit een arebiiectonisch oogpunt ia het slechts
eene opening in den muur. Even als de indruk,
dien een geel geworden perkament-oorkonde naast een'
dun nieuwerwetse!! velletje postpapier op ons mankt,
werktook op onze fantasie een oud, zy het ook nog
zoo eenvoudig glasraam iu tegenstelling met de dunne,
kleur- en .ormlooze glasruiten in onze moderne ge
bouwen. Laatstgenoemd glas ontbreekt over 't alge
meen dét degelijk karakter, waardoor het stevige,
on lie glas der otiden de openingen in dén muur
zoo harmonisch wist te verbergen.
Het Vtr. Iiafjbl. behelst, onder het opschrift
«Voor de Utreclitsché waterleiding", een gedicht, ge-
teikeiid B(eets waarvan de twee eerste coupletten
Jui.len-
Voert water aan, voert water aan,
In frissche, lieldre stroomen,
Zooals de hooge God het geeft,
v Voor nog dó uiensch 'tbedorveii beeft;
Voert water aan, voert water nan.
Laat, laat de Godsgaaf komen
Voert water aan, roert water aan,
Uit zilv'ren waterwellen I
Geen drub, waar ziekte 'en dood nit gist,
Maar zuivre bron, die 't bloed verfriseht;' -
Voert water aan, voert water aan,
Dat krauken doet herstellen I
Ann de Zutph. tour. wordt medegedeeld, dat het
plan bestaat, den koning bij zjjne 25-jarige regeering,
in Mei a s. een nationaal geschenk te doen aan
bieden door alle schoolkinderen van Nederland bene-
den de 15 jaren. Alle belijdenissen, en zoonel open
bare als bijzondere scholen, worden beoogd. Aan dit
ontwerp moet eene zeer eigenaardige wijze van aan-
j^gg]ng verbonden zfr'n. -
NftW-York, 20 Sept. ('s avonds). Er becrsclit
bozekcrkeiil °f er goene algeheele stagnatie znlplains
grijpen. De good-agio is lot 137. pet. ffestenen on
het benchtj iler dhling van de Amerikaansche waaien
op de Europeesche benrzen en tengevolge der moei
lijkheden, die gerezen zijn bjj de liqnidatie der trans
•ac„en in goud. Te Chicago hebtan dne balken
de betalingen gerehorst n. 1. de Union National the
Manufacturer National en de Second National Bank
Men hoopt de Moeilijkheden binnen vier dagen
te boten te zyn. R
Sept- D® boring van Italië out-
vmg heden ten 3 ore den heer von Bismarck. Z.
M. had eeu ouderhoud mebdeu minister rnn 11/ im*
Berlijn, i Sept. De koning van Italië is héden
yoild vertrokken, na «n Mtartartalijkst afreheid V„„
den keizer en de keizeriyke familie. Er was bij het
station een kolossale volUenigte op de Mn él
de gro0'8«® geestdrift.
In navolging van andere rjjken wil men ook in
ons land het verplicht lager onderwijs invoeren.
Vreemd is dat terachyusel niet, ons eigen denkter-
mogen hebben wij op' eeu enkele uitzondering na
reeds lang prys gegeven en het gevolg daarvan
is dat wy juist handelen als ons Voorgeslacht vólgens
de leer van Darwin niet dat wjj tot diegenen be-
booreu die willens en wetens de oogen sluiten voor
het geen andere ons toeren kunnen, maar wjj haten
met ai wat in ons is die blinde nafipery, die zonder
zieb rekenschap te geven van andere zeilen en andere
denkwyzeu van ons volk, die niet eens zich afvragen of
zoodanige wetten goed of kwnad werken se met ge-
weid willen doordryven en daardoor juist hetgeen
zy willen verbeffeu vernietigen of zoude men van
meeiimg zijn dat men het onttorwjjs den volkesma-
kelyker maakte door een gedwougen schoolgaan te
provoceeren, omdat de kleine man geen honger wil
V of 800 "'8 °P de jongste algemeene Vergade
ring van het schoolverbond een afgevaardigde in eeue
kernachtige rede betoogde, de jeugd met geweld
naor de school gedreveu moesi worden, omdat er
eenige 'eden van het verbond uit zijne afdteling
bmlankt hadden. Dmr wjj dien weg niet zullen volgen
willen we ons eerst de gevolgen voor oogen stellen
TM een Wetsontwerp van verplicht lager 'onderwijs.
Er Beslaan iu ons land verschillende 'pértjjen, die
•wel 111 teginiclfn juist tegenvoeters, neb op het
eene punt vereeuigende bestrijding van ons ueutranl
-Oliderwys, Bet onderwys dut ons door alle landea
Benjjd werd. Bjj liet indienen nu van bovengenoemd
wetsontwerp zullen vele liberalen daar hunne goed
keuring aan onthouden. De grootste steun zal men ver-
krjjgeu uit de eonservalteveu doob ouder die voorwaarde
het stelsel van subsidie aan bijzondere achojen ivor-
dea toegepast en eenmaal de voet op dien'weg ge-
zet hebbende, kan men aan den een niet weigeren
wat men aan den andere heeft toegestaan, waarvan
bet gevolg ral zjjti dat bat onderwys aan den staat
schatten zal kosten. De neutrale school zal verval
len, het dcugdeljjk onderwys vernietigd en liet opko
mend geslacht met allerlei drogredenen en geloofs
haat opgerold worden.
Al verder stellen wjj ons de vraag nit welk rechts-
punt optleeiien wjj het recht om met geweld onze
naasten die kennis deelachtig te doen worden, die
zjj niet begeeren f Met welk reoht ontrooven wjj
hen hunne vrjjheid van handelen? menaollieveiidheid
of begeerte om onze naasten op te heffen, hoe schoon
dot klinke moge, verleent ons daartoe géén reoht.
Daar is maar een punt, daar wy fcoodanige hande-
ling mede zouden kunnen verdedigen en dat is het
algemeen of beter uitgedrukt het staatsbelaug en dat
is juist, dat elk individu genoegzame kennis bezit, is
niet alleen bet belang vau ieder individu, het is óns
aller, het ia van groot belang voor de staat, maar
als dat juiBt ia dan moet de staat ook zorgen voor
goed ouderwye, opdat de dwang het individu opge
togen niet noodeloos zij en dan is de staat ook wel
degelijk verplicht de kusten to betalen. Men kan
toch ieder niet dwingen na hem vap zjjn vrijheid
beroofd te hebbeu dat bjj de noodige geilen voor
da kosten bezit bij een vraag door ons op eene
vergadering gedaan hoe of het moest gaan met hem
die bij toeval geen middelen had om schoolgeld te
voldoen, kregen wjj ten antwoord dat die zich bjj den ar
menkas moest vervoegen, dat niet zeer humaan is, maar
daar men bij gedwongen schoolplicht op dat puut al
zeer u ijs ia iverk zoudo moeten gaan, zou zoude men
vreemde vcrsohjjnselcu, zien dut het verplichte ouderwijs
gebruikt werd om het pauperisme te bevorderen; daar
bij die zich heden er over heen zet om aan de armen
kas ondei8teuning te vragen voor schoolgeld, morgen
al overgemakkelijk voor den tiroode dieuzelfdeu neg
ril slaat, het is waar het zoude groote uitgaven aan
de staat veroorzaken, maar toch niet zoo ve'el als men
oppervlakkig zoude meenen. Ten eerste iB het lager
oijderwijs geheel in diens handen dan kau zij goed
onderuijs voor, bctrekkeljjk liet minste geld leveren,
moere'n'fll0len w,ar k'""deren gaan
moeten met groote sommen ondersteund worden en
bare kómen ltek l™6" gchM' t6" la8<" der opel-
tjog tot zich te trekken rf o£ ,c"
de overig® 50 procent geheel gratis onderwijs toveren
B, de invoer,og zonde men ook in de gelegihrid rijl'
wk YT deUgdel'Jk te "taken, dat helaas
noch veel te wenschen overlaat daar onze wet on
het lager onderwjjs zeer illusoir is, alleen door dat
h eb be a'^waalve n h"i k°?rd" de' be(irf! banden
neotaa, waarvan het gevolg is dat er in de bladen
onmogelijke salarissen zoowel voor hoofd- alt voor
ds ,witg'Ioofd "or<ton, zoodst alleen op
de kwaliteit veel aan te merken valt. maar het ner-
ra ekt',WClk gebrek 1,1 de toekomst nog
grooler ral worden zoo men op dezelfde nog bliift
*d ra- iu' het onderwijsdennen
tot hetgeen hel zyn moei. dan moet men met de
schoolplicht voorop. Maar wil men het van "taats!
wegen te verstrekken gratis onderwys (1st ieder daar
van gebruik kan maken en het onderwijs deugdelijk
mL d Tl--,. fhoo,bank"» «jn slechts middel
maar neugdelyk onderwys doel en wij gelooven dat
llieht i„ T" iTan I00dani* on<lerwijs de school-
fn hct ved'l laildo"BO°d* «"de, mocht echter
n het vervolg blijken dat schoolplicht noodig is
veluu dan zyn er veto bezwaren weggevallen daar het
dlbheTl T g0ïd. Zki" zal' de kl®in® man 8«n
dnb,bele lasten opgetogen worden en de afbrekers
tT'rtohtel gevoelen dogmatische schooltjes op
Je
r °m 83 T'- A- Vlaardingea en
V n Jk' 1-1 O"4"' w fsstoore en J Hter-
kens. Ï5 Gysbert Adrisnus, ouders K. J. Spornaaii en
A Vi" 7,- 2#- Ptoter, ouders P. Koppandraaier en
Beratseo. El",bc"1. «™4«« A. Peelers cn T.
OvrSLSptN i 26 Sept. C. Borst, 7 w.
Ondeptrouwd
SIMON DIItKZOON KOOTER,
van Goudciy
van Amersfoort.
Hoceptie Zondag 5 Oct. te Gouda, li
Bevallen van een Zoon
E. M. VERHEU.L—Rijïp.
Edam, 27 September 1873.
Heden overleed na een langdurig lijden
onze geliefde Zuster en Behuwdzuster Mejuf-
vronw ANNA van VEEN, in den ouderdom van
39 jaren.
Gouda, [Jit aller naam,
24 Sept. 1873. Q. Tan VEEN.
V Voor de vele bljjken van belangstelling,
bqtoond gedurende de ziekte en na het overljj-
ljjden van mjjnon geliefden Echtgenoot den Heer
MEINDERT ELIAS KNAAP, betuigt de on*
dergeteekende, ook namens hare Kinderen en
Behuwdkinderen, hartelijk dank.
Gouda, C. P. van deji HAEGHEN,
26 Sept. 1873. Wed. M. E. Knaap.
Ondergeteekende heeft de eer te berigten
dat de KINDERDANSLES weder zal aanvan
gen MAANDAG 6 OCTOBER a.s., van 5 tot
7 uur, on ook de PRIVAAT-LESSEN primo
October zullen beginnen. Tevens zal er les
gegeven worden uitsluitend om aan' te- leeren
ae Quadrilles: »L'es Landers" en »Le prince
imperiale" alsmede »de Sicilienne" elke DON-
DERDAG-AVOND van 71/, tot 91 /2 uur.
Gouda. H. F. GORISSEN,
September 1873. Spieringstraat.
