BINNENLAND? Koloniën. Laatste Berichten. Art. 194 der Grondwet. Burgerlijke Stand. geschikt voer lijn tnaalschnppelijleen totstaiuK Zoo (ht tiict totstandkomt, suil Frnukrijk von eene om wenteling in de andere vallen, totdat bet land in den afgrond stort. Hij herinnert aan de onmacht der monarchale partijen de rechten, welke hut repuhü- keiiiBch gouvernement heeft verworven op het vertrouwen van het land; de vreeseljjke gebeurtenissen, waartoe' de omverwerping der republiek het sein /.olu geven. Hij besluit, dat elkg resfeurajtie gau da Monarchie, sléchts /ou 7.ijn eeu oogenblik van rust tusschen twee stormen, en dat de republiek alleen een veilige haven biedt. Het verhoor van Bazaine is thans gevorderd tot hetgeen in zijne gehceie houding het bedeukelijkste is, de onderhandelingen nl. met den vijand, en zijn dubbelzinnig gedrag ten aanzien van het voorloopig bewind. Gelijk wel te verwachten was, heeft Bazaine thans veel moeite, om behoorlijke ophelderingen te geveu, hetgeen hem dgn ook niet schijnt tegelukken. Nieuwe gezichtspunten eohter worden, voor zooreel wij knnueu nagaan, nog niet geopend. Trouwens, men zal eerst eenigermatc belangrijke faken kunnen vernemen, wanneer de getnigen Stoffel en Magnan in het verhoor komen. Terwijl de pnitsche keizer, volgens de Dnitsche bladen, te Weenen met zijn kanselier Bismarck bezig in den vrede te bevestigen, zetten de verschillende partij-organen hun polemiek over de correspondentie tusschen paus en keizer (zie ons vorig nummer) voort. He liberalen zijn er hoogeljjk mede'ingenomen. Al gemeen vindt men de uitdrukkingen des H. Vaders onhandig en beleedigend; het antwoord des keizers waardig en krachtig. He clericale bladen weten niet, wal zij er van zeggen zullen. ,In goedouderrichta kringen te Berlijn wordt het aja .waarschijnlijk beschouwd, dat prins Bismarck bin nenkort, na het aftreden van den generaal vou Boon, weder het minister-presidentschap zal aanvaarden, cu wel op zoodanige wjjze, dat by op de gewichtige vrangeiakken met name in de betrekkingen tot bet Huitsche rijk, een beaiissenden invloed zal uitoefeoen. Ben deel der zaken zou overgenomen worden door den te benoemen viee-president, en ala zoodanig woedt nog steedz de minister van financiën, von Camphansen, genoemd. Graaf Eulenburg zou in zijne tegenwoordige betrekking blijven. He beslissing moet ophanden zijn, al moge dan ook de definitieve rege ling. iets leter volgen. He koning van Sakeen, die zjjn gouden bruiloft «1 achter den rug heeft, wordt zwakker. Men vreest «oor zijn leven. Zijn zoon heeft den landdag voor hem met een troonrede geopend. Verschillende wets ontwerpen worden aangekondigd, alstot verbetering ven de jaarwedden,der ambtenaren en van de pen sioenen, hervorming van de dirtete belastingen en reorganisatie van de rekenkamer j uit de Fransche oorlogskosten zal aan de diatricten een «eet fonds «roiden verstrekt ten einde te «oorzien in de kosten «Sa zelfbestuur, ingevolge de nieuwe wet; over de verhouding tot het rijk wordt gezegd, dat „deze, be rustend op wederzijdsoh vertrouwen, steeds van den besten aard ia; en dat betreffende de grenzen ren 4e bevoegdheid van het ryk en van de afzonderlijks staten bjj de kamer een vooratel zal worden ingeniend," D« eerste resultaten der directe rijkaraadverkiezingea in Cisleithaansch Oostenrijk zjjn bekend. Inde gemeen ten ten platten lande hebben de verkiezingen in de af- geloopen week plaatsgehad. He uitslag waaniet gunstig voor de eonstitutioneele partij de liberale eaudidaten werden meestal door de ultramontanen geslagen. En (och zegt de Nette JteU Frette dat bet resultaat niet Ongunstig was voor hare partij. Men bod zich van deze Verkiezingen pooit illusiën gemaakt en wist dat de verlichting nog niet zoover was doorgedrongen, dat het ultramon tanisme op bet platteland het onderspit zou 4ei«en. Hat niettemin, hier en daar een constitutioneel vertegenwoordiger gekozen werd, noemt bet blad reeds U«n onverwacht voordeel. Het is er eohter van over tuigd dut het grondbeait, en vooral de Bteden, ka mera van koophandel en universiteiten de schaal met geweld naar de zijde der eonstitutioneele paitjj zul len doen overslaan. Keizer Wilhelm en vorst Bismarek worden te Wee nen overal met de meeste geestdrift ontvangeu. He herinnering aan 1869 schijnt geheel uitgewischt. He president van het DeensohS Folkeihing las in da zitting van Zaterdag een open brief des Kouings voor, Waarin gezegd wordt dat de verwerping van het badget van financiën bij tweede lezing het voor de regeering onmogelijk maakt met bet Folkething samen te werken. De vergadering wordt ontbonden. Zaterdag zijn te Home de koninklijke besluiten a%ckondigd, waarbij de onteigening van eenige kloos ters ten olgemeenen nutte wordt bevolen. Aan den kardinaal Pntrizïi is officieel kennis ge geven, dat bet genenuÜBhuis der Jezufcten, van mor gen af, niet meer als de verblijfplaats dier orde moet beschouwd worden. De Cottrrier ven Genève deelt het interdict mede, door den afgezetten bisschop Mermillod tegen de drie nieuwe pastoors te Gënève uitgevaardigd. De Sparuische admiraal Hobo, 'lie in last had om Carthageua 1 nan'de* zeezijdë te blokkeeren, heeft on verwacht de reede verlaten en is naar Gabriltar ge stevend, naar men zegt om kolen in te nemen, lfij is oui dit moedwillig plichtverzuim tan zjjn bevel ontheven eil znï wellicht voor den krijgsraad ge daagd worden. He minister .vanmarine'heelt het bevel op zich genomen over het .eskader voor C'nrthagcna, niet in begrip van het gepantserd fregat Saragossa. Een telegram uit Petersburg van den 15n meldt dat volgeps berichten van 4 Oot. nit Turkestan, het grondgebied gelegen op den rechteroever van de Amou-Darin benevens de delta, liggende tusschen het meer Aral en den westelijken arm der -Amou-Daria, bjj het ltussische rijk is ingelijfd. De kolonel der artillerie Suwanow is tot militair bevelhebber van dit gebied benoemd en tevens met liet gezag van een civiel gouverneur bekleed. Göuiu, 21 October. Door de vereeuigiug van leeraren aan inrichtingen viiü middelbaar onderwijs werd iu 1872 het plnu gevormd tot het houden van een wedstrijd eu ten- toonstelliu^ vin teekeniugen, vervaardigd door leer lingen van burger dag- en avondscholen en daarmede overeenkomende inrichtingen, welke voornamelijk voor den ambachtstand bestemd zijn. Door een subsidie van de regeering in staat gesteid aan dit plan uit voering te geven, heeft de vereeniging eene commis sie uitgendodigd, bestaande uit de heeren dr. D. J. Steyn Parvé, inspecteur van het middelbaar onderwijs, voorzitter, B. de Poorter, directeur der rijks-academie van beeldende kUnsten te Amsterdam, E. Gagel, hoogleeraar nau de polytechnische school te Delft, C. Outshoora en I. Gosschalk, architecten te Ara sterdam, en J. W. Weevers, leeraar aan de hoogcre burgerschool en burgeravondschool te Zaandam, secre taris, welke beeren het hun aangeboden mandaat aan vaardden. Het vooraeiAeb is de tentoonstelling te bonden in den zomer van 1874, tegelijk met de jaarlijksche al- gemeeue vergadering van bovengenoemde vereeniging. Zij zal plaats hebben te Botterdam, waar het ge meentebestuur het gebruik van de nieuwe lokalen der academie van beeldende kunst en technische Weten schappen heeft toegestaan. De winter-cursu9 1873/74 kan thans gebruikt wor den om alles voor dea wedstrijd en de tentoonstel ling voor te bereiden. De commissie heeft daarom thans reeds het programma voor dien wedstrijd bekend gemaakt. De commissie stelt zich met den wedstrijd een tweeledig doel voor. In de eerste plaats wenseht zij de directeuren of leeraren in de gelegenheid te stellen haar te doen kennis nemen van do verschillende methodes, welke by het onderwys, zoo in hand- als iü rechtlijnig teekenen, gevolgd worden. In de tweede plaats wil zij gelegenheid gevan om de uitkomsten van Ket onderwijs aan verschillende scholen onderling té vergelijken, hetgeen het best zal kunnen geschieden door teekenihgen, op verschillende trappen van vor deringen, gedurende deii chrsus I873y74 aan ver schillende scholen naar een uitvoerig dóór haar vastgesteld programma te vervaardigen. Met het oog op het tweeledig doel w het prógramma inge richt. Het is haar voornemen, voor beide ondenkefjjen' getuigschriften tfoé te kennen aan de scholen, die zich zoodanige onderscheiding waardig zullen tooncn. Later zal zy in overweging nemen, hoeverre en op welke grondslagen aan ae meest uitstekende leerlingen ge tuigschriften of andere belodningcn zullen worden toe gekend. De Commissie wenseht voor den lsten Jnnüari 1874, aan het adres van den secretaris te Zaandam, te vernemen, voor welke letters en nummers vnn het programma zal worden deelgenomen. Na dat tijdstip ral geen toelating tot de onderdeelen A. tot E. van het programma meer mogelijk zijn. Het programma bevat de verschillende bepalingen voor de volgende onderdeelen van den wedstrijdA. Methode, gevolgd bij het onderwijs in het hanilteekc- nen. B. Methode, gevolgd hij het onderwijs in het rechtlijnig teekenen. C. Uitkomsten van het onderwys in bandteekenen gedurende den cursus 1873/1874. a. Teekenen, naar voorbeeld, b. Teekenen waarde natuur. D. Uitkomsten van het onderwijs in het rechtlijnig, bouwkundig en werktuigkundig teekenen gedurende den cursus 1873/74. a. Elemeutair lijnteekenen en pro jectieleer. b. Bouwkundig teekenen. c. Werktuigkundig teekenen. E. Boetseeren. F. Voorwerpen tot opluiste ring der tentoonstelling. Naar men verneemt, was de commissie in zake leer plicht gisteren te Utrecht vergaderd. Zij koos den heer Nnhuys van Zeist tot baren, president en den heer Pekelharing tot haren secretaris. Na breede discussie over de noodzakelijkheid en uitvoerbaarheid VAU koos zij eene commissie van twee le den HHRrcn Romeijn eu Pekelharing), om volledige gegevenS^e verzaraeléh van hetgeen het buitenland dieunangannde leert. In Februari hoopt de commis sie weder bijeen te komen. Aangaande bet plan, om dóór kinderen een ge schenk ann Z. M. den koning te doen aanbieden bij het zilveren feest van zijne inhuldiging, vernemen wij met zekerheid, dat zich te Amsterdam een //centraal comité vau uitvoering* heeft gevormd, hetwelk bin nen kort openlijk zal handelen. Jibd Het U, D. verneemt, dat ook bij de Weerbaar- heids-verecnigiiigcri het denkbeeld bestaat, om aan Z. M. den Koning, beschermheer van het Weerbaar heids-bond, bij gelegenheid van 't feest van HD. 25jarige regeering een bewijs van hulde aan te bieden. Men meldt uit MiddelburgMen verneemt, dat binnen weinige dagen eene oproeping zul plaats hebben, uitgaande vau een dertigtal voorname ingezetenen van Zeeland, om Z. M. dea koning, bij gelegenheid der 25jarige gedachtenisviering zijner troonsbestijging, een Zeeuw sch geschenk aan te bieden, waaraan ieder, zoowel de min- als meergegoede, zal kunnen deel nemen. In den jougsten tyd is het vroeger geopperd plan weder ter sprake gekomen om het eiland Schokluiid met het vasteland te vereenigen, waardoor vau zelf het belangrijke Kimpereiland werd ingesloten. Niet minder dan 10,000 bunders puiken grond zou ons land daarby winnen. Na voltooiing der verbindings- dijken zou de plas in 8 maanden kunnen worden drooggemalen. Zwolle zou bierdoor bevrijd zijn van hoog water. De nog te bouwen keersluis ten behoeve vau deu nieuwen waterweg van Zwolle naar zee zou daardoor doelloos worden. De voortdurende kostbare verbeteringen aan het Zwarte Water eu het Zwolsche Diep zouden grootendeels ophouden, en wauueer het plan tot uitvoering kwam, zou met de zooveel besproken droogmaking der Zuiderzee begonnen wordeu. Men méldt uit FrederiksoordDezelfde onbekende weldoener der maatsohappij vnn weldadigheid, die haar, door tusschcnkomst van jhr. mr. J. K. W. Quarles van Ufford te 's Gravenhage in 1864/25000 schonk, om te strekken in minderiug der bouwkosten van 6 boerderijen, eu van 1867 tot 1871 succcsui- velijk 20000 geschonken heeft, begiftigde duor de zelfde hand deze inrichting nu weder in<t ƒ6000, om daaruit te voldoen de jaarlijksche annuïteit, ver schuldigd aan de Rotterduinsche hypotheekbank voor Nederland. H. K. II. prinses Mariunne der Neder landen, die meermalen de maatschnppij vau welda digheid op vorstelijke wijze ondersteunde, heeft op nieuw blyk gegeven van hare ingenomenheid ra«t dio instelling, door de bijdrage van 50 te verhoogeu tot 400 per jaar. OOSMNDIË. BATAVIA, 10 September. Aan het Algemeen Overzicht van de Indiër ontlee- nen wij het volgende De expeditie trekt nog wc! steeJs de aandacht, maar men hoort zeer weinig van dc zaak. De kolonel de Neve is tot chef van den staf benoemd. Verder zou dc generaal van Swieten nogal eenige wijziging in de beraamde plannen omtrent een en ander verlangen. De Regeering dringt evenwel op een geheimhouding aan, die tot niets dient, terwijl de blndea in het Moederland tal van mededeelingen bevatten. Men hecht tegenwoordig nogtan» hier in sommige op zichten aan het oud-Indisch r geheim, zeer geheim. De enquête is eindelijk afgeloopen en men zegt, dat de stukken openbaar gemaakt zullen worden. Wij moeten dat zien om te gelooven. Het ontslag van den heer Nieuwenhuijzcn, als vice-president van den Raad van ludic, is hier des te drukker besproken, omdat het bericht samentrof met het treurig overlijden van de eebtgeuoote des heeren N. Men ziet in de nftreding van dezen hoog- geplaatsten ambtenaar een nieuw gevolg van de At- chiirecsche expeditie, daar de heer N. zou ontkennen dat de G.-G. recht heeft gehad om bij de dagorder aan de teruggekeerde expeditionaire troepen te ver kondigen, dat ook hij als vroegere Regeerings-com- missaris tot de terugroeping aanleiding heeft gegeven. Vandaar eene zeer gespannen verhouding tusschen de twee voornaamste Regeerings-personen. In elk geval zou de heer N. nogtaus in de laatste dagen vóór zijn ontslag naar Europa hebben willen gaan, indiea hij het voorrecht had mogen genieten zijne echtgenoote te behouden. Maradia Kapó, vroeger Vorst van Balangnipa, is onlangs van Makkassar naar zijn verbanningsoord Patjitan overgebracht, terwyl de verbannen regent van Bali Goesti Djilantik eergisteren van Soerabaya hier ter reede is aangekomen en terstond naar Padaog ia overgescheept. Men hoort voor het oogenblik niets van Banjoewangi of Bali. Naar wij vernemen, heeft het centraal-comité van het Roode Kruis zich dezer dagen gewend tot den kolonel-commandant van het wachtschip ter reedé van Batavia, waar een 20tai krijgsgevangen Atchineeeen van het prijsgemaakte schip Manner's Hope ijch aan boord bevinden, met verzoek te willen mede- deelen, of het Comité iets voor deze lieden kon doen. De kolonel-commandant heeft daarop geantwoord, dat de krijgsgevangenen op gelyken voet als de man schap aan boord gevoed worden, maar de matroos gage genietdat uns tabak en znlke versnaperingen welkom zouden zijd; maar dat een pak kleederen het meest noodig was. Het Commité heeft dientengevolge den kolonel- commandant te kennen gegeven, dat het verstrekken van kleeding niet lag m de richting van de veree niging, muar dat wat verder het verzachten van het lot der krijsgevangenen betreft, de kolonel-comman dant verzocht werd over ƒ50 te beschikken, wani-aan deze gaarne gevolg gaf. Indiër, Soerabaija, 1 Sept. Heden oclitnnd ten kwart voor zeven ure ve liet de wegens sluipmoord tot den strop veroordeelde fuselier Heiniger het provoostbuis om zijn straf te ondergaan, nadat een verzoek aan den Gouv.-Generaal, om door den kogel te mogen sterven, van de hand was gewezen. Ondfer militair esoorte en welwillend bijgestaau door den eerw. heer ds. van Leeuwen, zette de treurige stoet zioh in be weging. Ter strafplaats, de kleine Passehbann, aan gekomen, alwaar het garnizoen in het vierkant het terreiu bad bezet, werd den schuldige het doodvonnis nogma/ds voorgelezen en hij volgens de gebruikelijke formaliteiten vervallen verklaard van deu militairen stand, waarna de beul zijn sJocbtotfer van de betref- feude autoriteiten overnam. De moordenaar, die tpt dat oogenblik een niet van onbeschaamdhetd vry te pleiten koelbloedigheid had aan den dag gelegd, verloochende de menschelijke natuur niet, toen hy roggelings naar den noodlottigen ladder werd geleid. Wat verder volgde behoeft geeu vermelding; de zwakste verbeeldingskracht kan het zich voorsteilen. Wy willen slechts aanstippen dat bet opkuoopings-proces van tamelijk langen duur is gewertt en men den ongelukkige het scheiden nit het leven wel wat had kunnen verkorten. Men wil weten dat de sluipmoordenaar, volgens zijn eigen bekentenis, in Europa rijn broeder om het leven bracht en, tijdeus hij bjj bet Garjhaidisch le gioen dienst hnd genomen, een majoor verrardelijk de andere wereld in zond. Eeu talrijke inentte, meest inlanders, was by de terechtstelling tegenwoordig,en dat deze indruk mnakte, bewees het iu zwijm vallen van eeu Europeaansch soldaat en van twee burgers Europeanen, hetwelk geen verwondering baart. (Soar. Ct,) 1 I BBBa—if ParljB, lU Öct^ Vti Tempt deelt een brief mede van den hear Leon Say, ann den hoer Schsrer, visa- president van het linkcr-ctmtrnm. He beer Say rohrijft o. a. dat' h'y vau vier collega's heeft ontvangen oene verklaring van volledige adhesie aan het programma, vastgesteld in de laatste bijeenkomst. Varder schrijft hij i „Zij zijii met ons overtuigd' van de noodza kelijkheid van de conservatieve republiek te handhaven en te orgauisecren. Het linker oentrum zal eenstem mig zijn en ecue meerderheid in onzen zin schijnt niet twijfelachtig. Alle hiermede strijdige geruchten zijn gewaagd, of wellicht slechts manoenvres van onze tegenstanders.» Madrid, 19 Oct. Hat eskader der opstande lingen is gisteren voor Valencia aangekomen. Daarna zijn zes Franiche en Engelscha oorlogschepen binnen- geloopen, wier kommandanten hebben verklaard, dat zy, indien het eskader der opstandelingeo vijande lijkheden wilde beginnen dit in de eerste vier degen niet zouden toelaten. He autoriteit te Valencia heeft krachtige maatregelen genomen. Volgens dr, Gaceia heeft generaal Lorna gisteren op nieuw Lizraregn aangetast eu hem uit zijne sterke positie verdreven. Bome, 20 Oct. He Jnnta, belast met de liqui datie der kerkelijke goederen, heeft zes kloosters in bezit genomen. Weenen, 20 Oct. De Wiener Zeitung deelt de benoeming mede van prins karei Auersperg tot president en van de graven Wrona en Trantmanns- dorf tot rioe-presidenten van het Heerenhuisn^ I N G E Z ON DE N. Is cr ooit getwist en geredekaveld over eeriig ge deelte onzer wetgeving dan is het wel over dit ar tikel. De een wil er uitlezen dat neutraal onderwys moet verdwyueu om er sektescboolen voor in plaats te stellen; den ander dat men er een soort staat- godsdienstschool van moet maken, deze wil het artikel eenvoudig overboord werpen en weer een ander wil liet behandelen als een klompje was en het kneeden en fatsoeueeren zooals het voor zijn doel het beste past. Daar allen zich die vrijheid toeeigenen, zoo vermeenen wij ook eenig recht te hebben niet om dat art. te vervormen of te verdraaien om bet eens te anoliseeren en ook onze meening er over te kennen te ^even. En wat zegt nu dat artikel? «Het openbaar onderwys is een voorwerp van aanhoudende zorg der regeering. De inrichting van bet openbaar ouderwijs wprdt met eerbiediging vau ieders gods dienstige begrippen door de wet geregeld. Er wordt overat in het Rijk van overheidswege voldoend open baar lager onderwijs gegeven. Het geven van onderwys is try behoudens het toe zicht der overheid en bovendien voor zoover het middelbaar of lager onderwijs betreft, behoudens het onderzoek naaf de bekwaarah id en zedelijkheid des onderwijzers hel een en ander door de wet te rege len. De koning doet van den staat der hoogere, middelbare en lagere schoten jaarlijks een uitvoerig verslag aan de Statea-Genera&l geven.* De eerste alinea, die dc zorg der school en wat wij bier bedoelen voornamelijk der lagere school, opdraagt aan den staat, wordt onzes inziens al zeer slecht in toepassing gebracht. Het is waar wij hebben eeu wet op het lager onderwijs, wij hebben Inspecteurs en 8cDOoiopzieners van iiijkswege en mogelijk als er bier of daar een nieuw school gebouwd moet wor deu dat men eenige subsidie verstrekt, maar verder ook it iets. Als wij dharbij het hooger onderwijs vergelijken dah wordt de lagere school al zeer stiefmoederlijk bedeeld; by de eene bijua ailes van het Rijk bij deu ander bijna niets. Het is wnar het Rijk heeft groot belang dat er knappe rueiischen gevormd worden, maar wij vermeenen dat het ook groot belang beeft j& zelfs het grootste belang heeft dat verlichting eu beschaving de geheele Natie dóórdringen en wat het belaug vau het volk aanbelangt dau is de Hooge school slechts voor eukqlen, terwyl het belang van het Lager onderwys bet kind vau dea Troon zoowei ais het kiud «an den daglooner raakt. Alinea 2. Deze alinea gelooven wy dat juist toegepast wordt. Wil men toch goed eu betrekkelyk goedkoop ouderwijs geven dan moet men massa's vereenigen; ziju er in den lande, die ijveren voor dogmatisch, onderwijs, dau be- geeren zij enkel het leeuwenaandeel*ij allea en anderen niets; strijden zy uit liefde vóór hun godsdienst, dau hebben wij voor hun godsdienst al zeer weinig eer bied. Daar is geen godsdienst of zij schrijft voor, wat gij zelf gedaan wilt ziju, doet dat ook anderen en om andereu die ook gu Jsdicustliefde bezitten, daar in ten ernstigste te kreuken is lage verkrachting vau de raehteu van derden. Of zyu er anderen die het lager onderwys uiteen willen rukken en sektescholen ma ken, die hebben dan het genoegen twee vliegen iu een klap te slaan, men kan toch niet vorderen dat de ouderwijzers bü al hetgeen zy Weten moeten nog een oursus in de Theologie by wonen en das al het geen ons heilig ia niteengerukt en het goede onder wys vertragen en aan onmogelyke dogmas en ideen ondergeschikt gemaakt, worden. Alinea S. Er wordt ovtral in het Ryk van overheidswege voldoend openbaar lager onderwys gegeven, is eenvoudig een fictie; mogelijk zal men mij tegenspreken en zeggen hier of daar gaat het toch noch al. Wij antwoor den daarop, een wet is voor het geheele Rijk en op zeer vele plaatsen laat het veel te wenschea over, zoo Qiet op hyua allen, omdat de gemeentebesturen juist de miuste valable lichamen zijn om die wet goed tot te passenvooreerst het Ryk wil goed en genoeg zaam personeel voor onderwys eo de gemeenten wil len zoo min mogelijk uitgevende wet zegt zoo reel personeel moet er zyn en de gemeenten antwoorden met traktementen uit te looven, daar men dikwerf nnuwelyks een opperman voor kan krijgen; van daar dat de wet fictie is en schoolopzieners euz. de han den gebonden zijn ten andere doordat de gemeenten bier als hoofd van het lager onderwijs optreden is er ook geen eenheid en de onderwijzer, toch die zijn carriere ia een kleine gemeeute begint eu door ijver en studie zich een weg tot hooger wil banen, heeft zeer veel kans daar niet in te slagen wil hij toch daartoe geraken, dao moet hij bij iedere poging daai|ue vergelykende examens gaan afleggen, dat isecnkvjwa- tie vau tyd daar hij niet vrijwillig over beschikken kan eu een kwestie van geld dat hij van syn traktement niet heeft. En wie zal- liet hem (Sau ten kwade duiden dat zijn ijver verflauwd en hy van deugdelijk onderwyzer eeu breekebeen wordt? De gevolgen laten zich dau ook reeds gevoelenkwanti teit aan personeel, gebrekkwaliteit dito en zoo men zoo "niet eenige jareu voortsukkelt, z«d het lager on derwijs »au gehalte ouder nul geraken. Alinea 4. Geeft hel onderwijs buiten de algemeen school vry onder het noodige toezicht van de staat. Wij zon-. den van die byzondere scholen aardige lafereelen kunnen ophangenhier toch is de schoolopziener geheel machteloos. Een ambachtsman kan men bij voorbeeld taak geven, doch deze te bepalen wat zy op zekeren leeftijd moeten kennen is ondoenlyk dus of die kindaren nu werkelijk bezig gehouden worden met hetgeen hun dienstig iB, is onmogelijk te contróleeren, men mag denken dat de zaak niet goed marcheert, maar dat is dan ook al, daar zeggen niets helpt. Hoe ongunstig ik over bijzonder scho len denkvind ik het toch juist dat de wet heu toelaatdie gemoedsbezwaren hebben tegen de openbare school kunnen daardoor in het onderwijs hnnner kinderen voorzien, mits dat zij zelf de kosten betalenhet zoude toch niet aangaan geld van staatswege daarvoor ten koste te leggen en dus een groot deel van het volk dat tegen zoodanig dogma's is juist de kosten te laten betalen, dat zouden wy hoogst on eerlijk vinden. Zij die zonder zoodanig onderwijs voor zijne kinderen niet kan leven, moet dan ook toonen er wat voor over te hebben en het niet een ander op den hals schuiven. De laatste alinea be paalt dat er jaarlijks verslag van het onderwijs aan de Staten-Generaal zal worden gedaan. Wij willen gelooven dat die bepaling zyn nut kan hebben, toch willen wij constateeren dat niettegenstaande de jaar- lyksche verslagen het onderwijs vermindert en er duizenden zijn die van onderwijs verstoken zijn. Hebben wij hierboven de wet op onze wijze ge- annliseerd, zoo komen we tot de overtuiging dat, wil men degelijk lager ouderwijs hebben, wil men de Grondwet tot haar recht laten komen, de staat wel degelijk verplicht is dat onderwys geheel aan zich te trekken en wil men de duizenden, die van alle onderwijs vepstoken zijn en^ een kanker in de maat schappij worden, dat onderwijs deelachtig doen wor den, de staat hel kosteloos moet verleenen. Wat er door het Schoolverbond, Maatschappij tot Nut van 't Algemeen en partikulirren in bet werk gesteld wordt; verbetering in die toestand te brengen, het is alles ijdcl. Niemand heeft toch het recht derden tot uitgaven te dwingen, die hij niet noodig acht noch minder om hem te noodzaken zich arm te ver klaren, dat ook zeer immoreel zoude werken. En al mocht het gelukken die allen voor het onderwys te vereenigen, waar zonde men bekwaam personeel van daar halen Wy willen toch de dwaza meening niet voorstaan dat wij genoeg gedaan hebben alszy slecht# op ue schoolbanken gezeten zijn. Neen van hen moet juist veel werk gemaakt worden opdat zij geen dag langer als noodig is, verstoken %ijn van den arbeid die.zy behoeven voor bun levensonder houd. En nu ten slotte, menigeen sal begrijpen dat het een groote Jast op den staat zoude gelegen zijn, dat toch onze meening niet is, de staat ontvangt het voor de helft volgens ons vorig schrijven van de gemeente terug, de wederhelft ontvangt zij van de ingezetenen in de vorm van belasting terug. En dat die beialiug de ingezetenen niet drukt maar juist verl.gt, .s gemakkelijk Aan te toonen. Eea hoofd van een huisgezin betaalt nu aan de gemeente het schoolgeld, maar dat moet hij juist betalen als het huisgezin door kleine kindereu op zijn zwakst is en moet dan ook alles betalen, wordt het echter als be lasting door het Rijk geheven dan betaalt hij geheel zyn leven, maar daarom ook zeer weinig als zijne kinderen zouder verdiensten zijn, omdat in het ver volg in te halen als zijne kinderen tot man en waarde zyn en zal dit geschryf de kwestie tot nadere oplos sing brengen ach neen en wij willen de Regeering er zelfs geen verwijt van maken. De wetten door haar met goede bedoelingen tot verligting eu verbete ring de Tweede Kamer aangeboden worden verwor pen en de motieren waarop die verwerpiugen rus ten De belasting van bet vleesch mag niet af geschaft wordeu worden, omdat iemand die 3000. te verteeren heeft, nog geen vleesch kon eten, dat een groote onwaarheid is de belasting van de zeep mag niet opgeheven worden, omdat er veel water in ons land is, doch daar men zonder zeep niet veel aan heeft, de patentbelasting mag niet afgeschaft worden, omdat ae Hangsche Broodfabriek 10 procent rendeert. De oorlog met Atchin deugt niet. Zy brengt tweespalt in het vaderland en in tijden van noo- den en kommer als het ieders plicht is zich tot alle inspanningen te vereenigen, brengt zij twist en twee dracht en waarom nu? Och omdat ze er niets vau merken, an woirdt men ons nn, datr knnnen wij be tuigen dat wij die eenvoudige waarheid ook ziju toe gedaan. Treurig is voorwaar zoo een toestaud. Moge er spoedig eene nieuwe Tweede Kamer komen, want bij deze is het raderwerk mede uiteen en zy geniet het mistrouwen van de natie. J. Gouda, 13 Oct. 1873. Geboren; 17-Oct. Cornells, outers G. ds Jong eu G. Goor. Kaatje, ouders M. de Gruyl en A. Langerak. 18. Jacobus, ouders J. Ameaz. eu B. Fokkers. l'htlippina Willemina, oudeis W. Boowcr en J. P. Maree. Maria Cornelia, ouders van- der Vegt eu J.A- Bonneur. Jan,

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1873 | | pagina 2