Nieuws- en Adverlenlïeblad voor Gouda en Omstreken.
I
1874.
N?1460.
- E
-l
BUITENLAND.
Zondag 4 Januari.
f
Popp,
Huilcnlaiiilscli Overzicht
Een gewichtige dag.
Mr.ll.C. Verniers van der Loeff.
r Staten-
n:
I
trict Gouda,
n en talent-
ir.
AK.
ustus 1868
aansluiting
I
f.
aal, welke
sld, en be-
)tl0D,
GOUDSCHE COURANT.
ING.
bén, lullen
ander, die wellicht meer met hun begim
overeenkwam. Thana behoeft er met bek
V-
maar,
DNINGER.
ik, inkelief
‘rdatn bij F.
leiejjn 0°.,
j J. L. F. C.
te Utrecht
ven Wind
er bij T. J.
A. Wolflf.
1
ik het noo-
ZlbZAMÏ OK-
ATM.
over mjjn
sesmiddelen
alles vruch-
lertificaat in
iter. Twee
n ziet, myne
oase tanden
theid.
mgetwjjfcld
s uitvinding
waarom u
int gebruik
héb ik de
De Fr.nsche natie is aan bet begin vau 1874 meer
beaorgd en met recht meer met angst vervuld over
baar toekomst dan vóór een jaar op hetzelfde tijdstip.
Toen hield nog de heer Thiers de teugels ran het
liewind in handen. Heden weet men nog evenmin
wat men verwachten moet van den maarschalk Mac-
Mabon als wat men vreezen moet ran zijn karakter.
Men vraagt zelfs of hij wel een man van karak
ter is. De zaken zouden ontegenzeggelijk' nog
slechter gaan wanneer de president der zevenjarige
republiek een eigen wil had.
Er bestaat geen enkele reden om het bezit van
een eigen Wil te onderstellen. Want ware dit het
geral, zeker zou hij sedert het votum van 19 Nov.,
hetwelk hem het presidentschap voor 7 jaren opdroeg,
reeds orde gesteld hebben op de monarchale en Or-
lennisiische kompleiten, die openlijk en onder de
directe leiding van den hertog de Broglie gesmeed
worden, zonder Ie spreken van den overwegenden
invloed, dien de Bonapartisten meer en meer her
winnen.
Ja, dit is de droevige, maar helaas! tevens tragisch-
conische waarheidDe Orleanisten, die alle heime
lijke intriges leidden sedert het votum te Bordeaux,
hetwelk de heer Thiers a in het hoofd der republiek
plaatste, die eerst den president der kamer Jules
Grévy, daarna den president der regeering Thicr» en
eindelijk den graaf van t hambord een beentje licht
ten, de Orleanisten loopen nu zeil gevaar van hit
otter te worden ran de intriges der Bonapartisten.
Naar het schijnt, zal de zitting van den Duitschen land
dag niet lang duren. De officieuscorganeu beginnen reeds
te zinspelen op een noodige «verdaging van den land
dag, indien men wenscht, dat zijn samenkdbist den
lande werkelijk nuttig zy», zegt de Magdeb. Zeit.
«Dit spreekt wel vanzelf,» zoo gaat het blad voort,
«dat er niet veel meer tot stand zal worden gebracht
dan de begrooting, de wet op het burgerlijk huwelijk
en die op de onteigening, ingeval de landdag slechts
van 12 dezer tot aan de helft der volgende maand
zitting houdt. Aan wie het is te wijten, dat zoo
weinig zal geschieden, dit behoeven wij thans niet
te onderzoeken. Intusschcn is het niet doenlijk, om
den ryksdag later bijeen te doen komen dan uiter
lijk tegen het einde van Febr.de bepalingen der
rijksoonstitutie verbieden dit uitdrukkelijk. Wat der
halve in dergelyke omstandigheden behoort te geschie
den licht voor de hand de landdag moet tegen de
opening van den rijksdag worden verdaagd tot na
Pasohen. Indien nu de rijksdag het besluit neemt om
het begrootingsjnar, hetwelk thans 1°. Januari begint,
te verleggen op 1°. Maart of wellicht op 1°. Juli, zooals
hoogstwaarschijnlijk mag worden geacht, dan zal de
Hoorn voor het eerst naar de 2e Kamer werd
afgevaardigd, doch slechts voor korten tijd,
want weldra werd hjj daar op zijde geschoven.
Toen ontfermde Amersfoort zich over hem,
maar daar moest hjj bjj de eerste verkiezing
voor een ander wjjken. Ten tweeden male uit
de tweede Kamer gestooten, wist men hem, den
adelljjken grondbezitter, in de Eerste Kamer te
brengen. En dien man wil men thans door
de Goudsche kiezers op nieuw doen afvaardigen
naar de tweede Kamer. Waarlyk de overmoed
gaat ver! Hoorn heeft hem gewogen en te
licht bevonden, Amersfoort evenzeer. Kan hij
dan ome man zjjn?
Kan hjj dan onze man zyn, nu we juist be
hoefte hebben aan scherp afgebakende beginse
len, aan zwart wit op?
Thans nu de aanval der confessioneelen aller
hevigst wordt?
baar komen zjj met hun kerkelijken standaard,
met hun devies„weg met de openbare school 1”
daar komen zjj met hun dominé Kuyper, den
onverdraagzaamsten onder de onverdraagzamen,
den man die door zjjn middeleeuwschen gods
diensthaat zelfs door geestverwanten wordt af
gevallen, en wiens vertrek uit de Kerk (dat liet
gevolg zjjrjer verkiezing zou zjjn) door zeer velen
huqner niet ongaarne zou worden gezien. Daar
komen zjj dan de mannen van ’t Anti-school-
wetverbonden hun leger is geducht, niet door
de kracht hunner wapenen, maar door ’t aantal
der goedgeloovigea, der arme misleiden, die,
naar 't bevel uit 't hoofdkwartier, aanstaanden
Maandag 'sHeeren zegen over deze verkiezing
zullen afemeeken's Heeren zegen op de pogin
gen hunner leiders om door godsdiensttwist op
nieuw de zonen van het zelfde land te doen ver
deden, vjjandig tegenover elkander te stellen,
misschien wel elkander met vuur en zwaard te
vervolgen.
Daar tegenover behoort een man te staan,
die weet wat hjj wil, die óók durft zeggen wat
hjj wil, en wiens antecedenten den besten waar
borg geven voor tie standvastigheid zijner be
ginselen. Tegenover den vjjand der openbare
school een vriendtegenover den bekrompen en
eenzijdig ontwikkelden man der kerk, iemand
die op uitgebreider veld zjjn blikken vestigde
en die, zonder de kerk voor bjj te zien, toch
ook voor wat anders oogen had.
Mr. H. C. Verniers van der Loeff is zoo'n
man; aan hem behoeft men niet te twjjfelen,
want hjj heeft openhartig zjjne beginselen bloot
gelegd, en hij heeft, met (de door zijne vrien
den zoo dikwijls in hem gewaardeerde) ridder
lijkheid gewaarschuwd, dat wie het met zjjne
zienswjjze niet eens is niet op hem stemmen
moet. Het is als of hjj ons toeroeptGe hebt
wellicht modderaars op uw weg ontmoet, van
2.221. ..2 22...a en weinig geven,
die allemansvrienden; ge hebt ze wellicht
of ander staatslichaam gekozen
Zoo mogen we den 6“ Januari wel noemen.
Op dien dag toch zullen de kiezers in bet kies
district Gouda moeten beslissen over een volks
vertegenwoordiger die voor hen en uit hun
haam in de Tweede Kamer Staten Generaal
zitting neemt.
De Heer Hoffman, die sedert 1853 afgevaar
digde van Gouda was, heeft dat mandaat thans
wegens zjjne hooge jaren nedergelegd en de
aanstaande verkiezing belooft dus zuiverder te
zjjn, dan zjj bjj de gewone aftreding om de
vier jaren is. -
Véle'kiezers toch stemmen dan steeds op den
aftredende, omdat zjj 't hard vinden den eens
gekozene zijn zetel te doen ruimen voor een
iselen
ileefd-
heid jegens den aftredende geen rekening ge
houden; hjj treedt niet af uit kracht der wet,
maar vrijwillig; thans rjjst dus voor iederen
kiezer met te meer nadruk de vraagaan welke
richting zal ik mjjn stem geven, aan welke zjjde
mg scharen?
Het komt ons voor dat hetzelfde beginsel dat
bjj de vorige verkiezing werd op den voorgrond
gesteld, ook thans ten volle van kracht moet
zjjn. Nameljjk dit, dat er NIEUWE MANNEN
moeten gek'ozen worden; de 2" Kamer moet
niét te lang uit dezelfde personen bestaan; in
de laatste jaren hebben we het herhaaldelijk
gezien dat personeele sympathieën en antipathieën
over 't lot der wetsontwerpen beslisten om dat
te verhoeden behooren er nieuwe manhen te
wortlen afgevaardigd.
Iedereen klaagt over de weinige vruchtbaar-
heid van de beraadslagingen in onze vertegen
woordiging, iedereen kan het een of ander op
noemen, waarvan algemeen verbetering wordt
begeerd, maar evenzeer weet iedereen dat er al
zeer weinig vertrouwen bjj het volk bestaat op
het arbeidend vermogen der Staten-Generaal.
Jtat moet anders worden 1
Om dat te veranderen, kunnen wij, kiezers in
het district Gouda, thans medewerken.
Een groot deel der verantwoordelijkheid rust
thans op ons.
Zal tot die verandering worden medegewerkt,
wanneer de Heeren v. Goltstein of Heemskerk
gekozen worden Is die verandering te ver
wachten van de conservatieve party? want
daartoe behooren beide candidaten, al wordt
de laatste thans van roomsche zjjde aanbevolen.
Volstrekt niet. Sedeit de Heer Heemskerk
(dezelfde, wiens candidatuur thans geprocla
meerd is en gehandhaafd sehjjnt in weerwil
van zjjn bedanken) in I860 en 1867 minister
was en in kamerontbindingen en agitatie zjjn
behoud zag, is de conservatieve partij zwakker
en zwakker geworden en weldra zal zjj geheel
den geest hebben gegeven, omdat zij bjj 't
krachtig optreden der clericale partjjen gedwon
gen wordt meer béslist te kiezen tusschen voor
uitgang en achteruitgang. Daarom kan ook
de Heer van Goltstein geen geschikt volksver
tegenwoordiger voor ons zjjn. Hg toch behoort
bjj uitstek tot die menschen, wier politiek zich
wijzigt naar die omstandigheden, wier politiek
niet op beginselen berust, wier staatkunde in
staatkunst ontaardt. Bjj den stand der partijen,
zooals die in de laatste jaren is geworden, is
't dan ook niet te verwonderen dat de korte
parlementaire loopbaan van dezen candidaat
herhaaldeljjk afgebroken werd door het onguns
tig oordeel door kiezers in andere districten over
hem geveld. Nog geen tien jaren zal 't gele
den zjjn dat van Goltstein door het district
len voorstaan, is meer dan ooit noodig, opdat
eensdeels er eindelijk werk tot stand koms op
het gebied onzer wetgeving, waarop we hoe lan
ger hoe meer ten achteren raken; en opdat
anderendeels, met te sterker eenheid, kunnen wor
den af geslagen alle aanvallen, direct of zijdelings
door de clfricalen ondernomen tegen het openbaar
onderwijs in onze Volksschool, zooals dat in vob-
komene overeenstemming met de Grondwet, bij
de Schoolwet van '57 is geregeld.
Dit is kort, klaar en krachtig. En zoo als
de brief is, zoo is de man.
Iedereen, die met wantrouwen het woelen en
drjjven der kerkeljjke partijen gadeslaat, omdat
de geschiedboekcn van zijn vaderland op bijna
iedere bladzijde rampen bevat door die partijen
veroorzaakt; iedereen, die van oordeel is dat
tegenover de achteruitwerkende kracht vap 't
clericalisme geen passieve houding voegtieder
een eindelijk, die het betreurt dat er zoo weinig
tot stand komt op administratief en wetgevend
gebied, kieze, zoo hjj voor land en volk verant
woord wil zjjn,
toeroeptGe hebt
die lieden die veel beloven
van
wel eens in een w
pas op wat ge doet! Ik behoor niet tot die
lieden. Ik sta pal voor mijne beginselen.
Het overigens belangrjjke betoog over art. 119
der grondwet van zjjne hand, toevallig eenige
weken geleden in 't licht verschenen, is bij de
beoordeeling dier beginselen van minder ge
wicht. Dit is alleen zeker, dat zoo de 2' Kamer
zich met dat betoog had vereenigd, thans de
alom gehate belasting óp de zeep zou verdwe
nen zijn. Van meer belang is de verklaring
door hem ter neder geschrevendat alle heil te
verwachten is van een staatkunde, die de hand
aan 't werk wil slaan om, met hervorming van
zooveel, dat reeds zoo lang hervorming behoeft, de
materieels welvaart en de moreels ontwikkeling van
ons volk te bevorderen. Oprechte en goed gemeende
-van anen, fa vrijzinnige beginee-
