LIEMTAFEL „APDLLO."
Mr. H. C. Verniers van der Loeff
Dr. A. KUIJPER.
Mr. H. C. Verniers van der Loeft
Anti-Schoolwct-Verbond.
Dr. A. KUYPER,
nr. a G. VERNIERS VAN DER LOEFF.
Dr. A. KUYPER.
te Amsterdam
ADVERTENTIES.
Dame s-Z a ng ve re e it i g I n 2,
Lokaal „NUT en VERMAAK."
CONCERT,
C. COElTElsr
STEENKOLEN'AANSTEKERS
De Klesvcrccnlging „Vaderland en Oranje",
te 's GRAVENHAGE,
Vreest God, eert den Koning!
CON CE R T
70 Artistcn-Bcrocmdc Solisten.
Geld verloting.
150000 Thaler of ƒ262500.
den 22 en 23 Januari a. s.
ADOLPII HAAS,
Receptie 25 Januari
COlsTCBRT
Oosthavon, GOUDA.
:p:R/OG-:R,A.:Ld::k£^.
°ic°
Fabriek van Binnen- en Buiten Jalouzicn.
G. van der LAAR Jr.«
Sociëteit ,,Oi)s Genoeg-en"
Zaal KUNSTMIN te GOUDA.
m- SLECHTS,EEN
Julius Larigenbach,
Orchest van de Weener Tentoonstelling:
jSTRAUSS-j^ANGENBACH.
U itnoodigiixg
41000 PBIJZEN".
ar Voor het mij tot dusverre geschonken vertrou
wen zeg ik mijne geeerde doelncraers mijnen besten d/gik.
gen, dan zwijg ik niet, dan wacht ik nog het
desareu vun die partij.
Mijne Ueereu, ik verlang niets liever dan
eendracht, doch «iet ten koste van de politieke
eer, niet met opoffering van beginselen ik ver
lang eeudracht onder de zonen van hetzelfde
vaderlarfdmaar als onberaden godsdienstijver
zich daartusschen werpt, dan zal ik hier in de
voorste gelederen blijven om mijne zwakke stem
daartegen te verheffen."
Den 17 Nov., bjj de algemeene beraadslaging
over de staatsbegrooting kwam de heer Wint-
gens in dezer voege op dezelfde zaak terug
ȟie strijd van voor 20 jaren is nu hervat
geworden in de laatste 2 of 3 jaren. Dat twist
vuur moest,op nieuw worden aangeblazen, en
ontvlammen ;vjle hoofden schijnen warm te zijn
geworden door hetgeen elders in de wereld om-
giugons rustig Nederland mocht in dat opzicht
niet rustig blijven. Wij zonden geen waardige
zonen zijn geweest van de tweede helft der 19de
eeuw als wij elkander eerbiedigden in onzs gods
dienstige meeningen en overtuigingenals wij
kalm en eendrachtig zamenwerkten tot het al
gemeen belang. Dat vuur moest aangewakkerd
worden opdat de zonen van hetzelfde vaderland
als leeuwen zouden staan tegenover elkander.
Daar ging in Aug. 1871 een heraut, laat ik
liever zeggen een ongeluksbode door Nederland,
die het volgende aan de bevolking deed hooren
De >7000, die voor Baal de knie niet bogen"
zijn er. (Gij weet, wie Baiil is? dat is het hoofd
der denionen, de Satan.) «Denk aan de laatste
verkiezingen. YVelnu riep de heraut laat
ae verzameld worden
Zoo werd in den lande de alarmklok geluid
dat was de oorlogsverklaring, en daarop is de
onde strijd, waarvan ik sprak, hervat, feller en
bitterder dan ooit. Geen uitdrukkingen van af
keuring waren er sterk genoeg te vinden;
wat zeg ik afkeuringmen wist zijne minach
ting niet krachtig genoeg te formuleeren, en
de felste slagen werden altijd bewaard voor de
meer behoudende richting.
Gij hebt geen beginselengij hebt geen sigen
beginselen. Gij ligt verzonken in ongeloof; in
revolutie. Gij verloochent het volksgeloof en de
volkshistorie. Gij verkeert in een deerniswaar-
digen toestand. De immoraliteit van uwe rich
ting, het woord is gebruikt, ligt voor de
band."
Wanneer ik hier gesproken had over de scho
len, en verklaard dat ik geen godsdicnstlooze
scholen verlangde, dan kwamen deze mijne woor
den niet voor in de aanhaling, waarin de tekst
mijner rede werd medegedeeld. Dat geschiedde
een en andermaal niet een tusschenverloqp van
twee jaren 1
Die riehting is sterk op het terrein der druk
fouten. Wij hebben onlangs het woord laag
hartig en hooghartig zien gebruiken, al naar
mate de drukker het mis had of het voor het
oogenblik te pas kwaui.
En men is ten slotte geëindigd met al zijn
hftat te concentreren in deze woordenonder
al mijne vijanden zijt gij de ergstede gevaar-
tijkste." Ik zal het teitueel mededeelen. sNiet
Rome was onze gevaarlijkste vijandin. Niet de
ultramontaansche, maar de conservatief-liberale
■politiek, die in kerk en school de Christelijk-na-
tionale volksaspimtiên gesmoord heeft."
Wat moet er een felheid, een bitterheid, een
overmaat van gal in. een menschel jjk gemoed
verkeeren, dat dergelijke uitdrukkingen voor zijn
haat weet te vinden!
Datzelfde orgaan heeft, naar aanleiding van
mijue gezegden, verklaard, dat men zich niet
bewast was dat men aan onchristelijke zoetsap
pigheid laboreerde. O neendaarvan ben ik
volkomen overtuigdzoetsappigheid niet; kwaad
sappigheid, is wat anders"
Als de Kerk ingrijpen wil op het gebied van
den Staat, en evenzeer en dat zeg ik hier met
nadruk wanneer de Staat ingrijpen zon op
het gebied van de Kerk, waarvan wij in den
togepwoordigen tijd maar al te zeer het voor
beeld beleven, niet hier te lande, maar elders
wat is dan het gevolg van die overschrijding van
grenzen 7 Het ongeluk en het verderf der maat
schappij.
Ik neb dat reeds vroeger in deze Vergadering
betoogd bij de behandeling èn van de wet op
de kerkgenootschappep èn van die op het lager
"onderwijs. Als die geenzen van hetgeen is van
wereldlijk en van geestelijk gezag en
niet worden geëerbiedigd, dan eindigt men niet
het verderf en het onheil der natiën."
kin na dit alles volgt ten slotte:
«Wij moeten ons wachten voor iedere richting
van kerkelijken aard, die zich zou willen plaat
sen op den troon, op een hoog standpunt van
politieke volkomenheid, van waar zij alle anderen
als tollenaars zou bejegenen, en die onze aardsche,
onze dagelijksche wereldsehe belangen dooreen
mengt met godsdienstige gezichtspunten, waar
door niets dan verwarring kan ontstaan in de
opvatting van die zaken, en waardoor de rustige
zaïnenleving in ons land, in verschillende ge
zindheden verdeeld, geheel onmogelijk zon wor
den gemaakt.
En vooral wachte men zich daarvoor, dat men
geestelijke personen inroepe om hunne krachten
aan te wenden tot het bereiken van staatkun
dige doeleinden, opéat zij de onwetende menigte
naar den zin eeuer partij zouden bearbeiden.
Dat is mjjns inziens in hopge mate te veroor-
deelen dat ware in de toekomst het verval van
Nederland.
Herdenkt allen het schoone woord van Chris
tus: «mijn Rijk is niét van deze aarde". En
hoe bestreed Christus het kwaad? Door derge
lijke pogingen, door dergelijke opruijjngeu, door
dergelijke taal als ik u heb voorgelezen Neen
hij bestreed het kwaad door zjjue lijdzaamheid,
door zijne sublieme zachtmoedigheid, die zich
noait verloochende. Daarin herkent men zijne
goddelijke natuur.
Slechts één- of tweemaal heeft hjj die zacht
moedigheid ter zjjde gesteld en zijne goddelijke
kracht doen gevoelen. Het was toen hjj in Jen
tempel Gods. de wisselaars en de kooplieden
aantrof en hen verdreef uit het heiligdom.
Maar als in die dagen der oudheid, zich in dien
tempel bevonden hadden priesters die, in plaats
van hun heilig werk te verrichten, zich beijver
den om strijd te voeren op het gebied van nie
tig, wereldsch belang, om tweedracht te stoken
zelfs onder de kindereu, die de Heer, zonder
onderscheid, tot zich" riep, dan waag ik de mis
schien vermetele vraag; wat zon de Heer dan
hebben gedaan &ouaan die personen niet
hetzelfde zjjn wedervaren als aan de wisselaars
en de kooplieden, en zouden die Vlaggen en die
Standaarden, die Bazuinen en die Trompetten
en al (Ken verderen tooneelmatigen toestel niet
hetzelfde lot hebben getroffen als de wisselban
ken en de vogelkooien bjj don plechtigen in
tocht binnen Jeruzalem?
Op dat kwaad van den tegenwoordigen tijd
heb ik het nijj tot een plicht gesteld hier te
wjjzen. Scheiding van Kerk en Staat, doorge
voerd op den voet, doof onze Grondwet te recht
afgebakend, kan de richtsnoer zijn om den gods
dienstvrede in ons midden te bewaren. Tusschen
de maatschappij daarentegen en de godsdienst
geen scheiding: neen, zooveel mogelijk toena
dering, en alle krachten daartoe aangewend 1
Dat is het ware richtsnoer, dat men volgen moet,
en dan kan het aan het gausche volk van Neder
land wel gaan.
Het is daarop, in dat tweeërlei opzicht, dat
ieders oog behoort gevestigd te zijn. Dim komt
er, zoo ik meen, een nieuwe dageraad»'uien wij
ons dezer dagen hoorden aankondigen. Wij heb
ben heden den 17den November. Het is een
belangrijke dagteekening in de Nederlandsehe
geschiedenis. Ik zou weuschen dat even als
60 jaren geleden een dwangjuk werd afgewor
pen, wij ook van nu af een nationale, alge
meene beweging mochten zien ontstaan, die
ons verloste van een ander dwangjuk, dat zij,
die den confessionelen vrede in Nederland zou
den wenschen verstoord te zien ons zouden
opleggen."
Tot zoover de heer Wintgens. Wij voegen
er niets bjj.
wd;
P. C. PINKSE,
van Gouda
EN
J. H. TEEKEN.
Bodegraven13 Januari 1874.
SjJC-aq, ■•ftSgyV3Qg)ai3
Ondertrouwd
G. P. H. ZIMMERMANN,
le Luitenant der Infanterie
J. van SONSBEEK.
Gouda16 Jan. 1874.
Algemeene kennisgeving.
Heden overleed in den ouderdom van
ruim 77 jaren, onze geliefde moeder en be-
huwdmoeder, Vrouwe ANNA HENDRIKA
SALVERDA, Wed. van den Heer Mr. J. L.
A. de Ghave.
den HaagUit aller naam,
12 Januari 1874. H. L. de GRAVE.
Voor de vele bewijzen van belangstel
ling en deelneming, ondervonden hij het ver
lies van ons geliefd Dochtertje, brengen wjj
onzen hurtelijken dank.
W. WERNINK.
GoudaA. M. C. WERNINK—
17 Januarjj 1874.van Ravesteijn.
met medewerking van de Afdeeling
op MAANDAG 19 JANUARI 1874, des nvonds
te 7 uren precies, in de Sociëteit »ON3 GE
NOEGEN."
NB. Tekstboekjes van „uee WUNDER-
D O KT OR" aan het Bureau verkrijgbaar a
10 Cents.
te geven door de Heer
van Utrecht
met medewerking van de H.H.
ALLEX POHLE (Violoncel.)
RUIJGROK (Piano.)
GAILLARD(Alt.)
Op DONDERDAG 22 JANUARI a. s.
AANVANG 7'/, Ure.
1° Deel.
1. Kwartet op 16 L. van {Beethoven.
Voor Piano, Viool, Alt en Violoncel.
2. Concerto voor Viool Spohr.
Gesangscéne.
3. NovellettenNiels W. Gade.
Voor Piano, Viool en Violoncel.
Pauze.
2« Deel.
4. Trio op 70. Mendelssohn B.
Voor Piano, Viool en Violoncel.
5. a. Andante Molique.
b. WalzerSchubert.
Voor Violoncel.
6. FantaisieLeonard.
Voor Viool.
ENTRÉE 0.99. per persoon.
Ontvangen SLOT'SVU URMAKERS om TURF,
HOUT of STEENKOLEN te doen ontbranden
a 26 Ct. het pak. Ook voorhanden PETRO
LEUM ROOKSTELLEN met KETEL, houten
RA A MHORREN, BOTERWARMERS en verder
alle soorten van ijzeren en blikken KEUKEN
GEREEDSCHAPPEN.
J. J. van BEMMEL,
Gouda, Markt 57. Mr. Smid.
te OUDEWATER,
blijft voor de a. s. Verkiezing van een Lid voor de TWEEDE KAMER der STATEN GE
NERAAL, op Dinsdag den 20sten Januari 1874, dringend aanbevelen:
als een warm voorstander der beginselen van waren vooruitgang, vrijheid en orde.
Het Bestuur dier Kiesvere'eniging,
A. C. van AELST, Voorz.
F. JONKER IDENBURG, Secretaris.
Overeenstemmende met hetgeen het dagblad „de Tijd" zegt meenen wij onze stem te
moeten uitbrengen op
Ebnige R. Cathoueke KIEZERS.
Eenige kiezers, die bij eerste stemming hunne stem gaven aan den heer van GOLTSTEIN,
zullen thans bjj de herstemming hunne stem geven aan
Zjj nemen de vrjjheid hunne geachte medekiezers uit te noodigeu dit ook te doen, vooral
óók omdat het roomsch-katholieke dagblad de Tijd de verkiezing van Dominé KUYPER
aanbeveelt.
Het belang van het lieve Vaderland staat op het spel en daarom moet, tegenover het
gevaar dat van die zijde dreigt, eenparig worden gestemd op
Bjj de herstemming voor EEN LID van de TWEEDE KAMER derSTATEN-GENE-
RAAL, op Dinsdag 20 Jannari e. k.„ wordt als Candidaat aanbevolen de Heer
Nu vooral is deze kenze gewichtig. Twee beginselen staan tegenover elkander. De
liberalen zijn voorstanders der volkssoevereiniteit, der almacht van den Staat. Wij gelooven
dat er ordeningen Gods zjjn, waaraan ook de Staat is onderworpendat er vrijheden zjjn van
persoon en huisgezin, waaraan de Staat niet mag raken. Wjj wenschen geen Staatskerk,
maar vrjjheid voor ieder om God naar zjjn geweten te dienen, en Scheiding van Kerk en
Staat, die ieder hnn eigen gebied hebbenwjj wenschen geen secte-scholen, maar vrijheid van
Gouda10 Januari 1874.
onderwjjs, zonder monopolie der Staatsschool. Die het met ons eens is, die vrjjheid liefheeft,
die God vreest en den Koning
stemme met ons voor dezen Candidaat.
C. HOOGENBOOM, Secr.
In den kortst mogeljjken tjjd worden nieuwe BINNEN- en BUITEN-JALOUSIËN gele
verd, vermaakt, gerepareerd en geverfd. De Binnen-Jalousiën van af f 2.50 per Ned. El.
Buiten-Jalousiën met Kappen en Loopers naar evenredigheiden steeds voorhanden genaaide
Jalousieladders of banden a 25 Cent per meter.
Magazjjn van Behangers-Artikelen etc.
GoudaJanuari) 1874. Kobte Tiendeweg D. N°. 4.
Bjj de Herstemming voor een Lid van de Tweede Kameb dek Staten-Genebaal, in
het Hoofdkiesdistrict GOUDA, op Dinosdag 20 Januabi a. s. wordt bjj vernieuwing dringend
aanbevolen
Al wie met ons slechts van de positief Cbristeljjke beginselen Heil verwacht voor Land
en Volk, kieze den man, dien we noodig hebben den wakkeren en onvermociden strijder der
Christeljjk-Historische richting, Dr. A. KUYPER. te Amsterdam, den edelen, bekwamen en
krachtvollen Redenaar, die door zjjne talenten, door de helderheid en scherpheid van zijn blik,
in staat is de eischen van onzen tjjd en de behoeften van ons volk, ook in de Vertegenwoor
diging duidelijk en klaar ter sprake te brengen.
Het BESTUUR deb Afdeeling.
Gouda, 14 Januari 1874.
te geven door het
Bestaande nit
Op DINGSDAG 20 JANUARI 1874.
PRIJZEN deb PLAATSEN: HEEREN LE
DEN met hun gezin Eerste Rang 1.— per
persoon, NIET-LEDEN Eerste Rang f 149,
Tweede Rang 1.
Burean geopend ten 7 uur. Aanvang 8 nar.
Kaarten zjjn van af heden te bekomen en
te bespreken aan het Lokaal.
ter deelneming aan de op nieuw aanvangende trekkingen
der door de regering van bet hertogdom Brunswjk-Lo-
oeburg goedgekeurde en gewaarborgde groote
De hoogste prijs in het gelukkigste geval bedraagt
De Hoofdprijzen zijn:
Thaler 100000
34 a Thaler 2000
50000
42 a
1500
25000
206 a
1000
20000
8 a
500
15000
413 a
400
12000
23 a
300
2
a
10000
548 a
200
6
a
8000
900 a
100
2
a
6000
75 a
80
1
a
5000
25 a
70
22
a
4000
50 a
60
2
a
3000
10 a
50
1
a
2500
26900 it
47
etc. etc.
Meer dan de helft der loten worden door zes verlotin
gen met prijzen uitgetrokken, in het geheel
welke, krachtens bet plan, binnen eenige maanden door
het lot moeten zijn aangewezen.
Tegen inzending van bet bedrag verzendt de onderge-
teekendc originele LOTEN voor do eerste verloting,
welke, officieel vastgesteld, reeds op
plaats vindt tegen <lc volgende vaste prijzen:
Een geheel origineel lot Thl. 4 of 11. 7.—
half 2 3.50
vierde' 1 1.75
onder verzekering der prompste bediening.
Allen, die mij hunne ordtrs willen opdragen, maak ik
in hun belaug daarop opmerkzaam, dat men mij bij toe-
zending van postwissels de bestelling extra per brief me-
dedeele, en men daarin duidelijk de naam en woonplaats
opgeve. Coupons, Hankuoteu eu Postzegels worden in
betaling aangenomen.
leder deelnemer ontvangt van mij do van het officiële
wapen voorziene originele loten welke niet met ver-
bodene promessen, die slechts op persoonlijk vertrouwen
bcrusteu, gelijk te stellen zijn.
Het orginclc trekkingsplau, alsmede de Hollandsche
vertaling daarvan, wordt bij iedere bestelling gratis bij
gevoegd eu worden de getrokken prijzen, benevens eene
nuibtclgke trekkiügslijst aan de belanghebbenden nauw-
keurig toegezonden.
Door bet vertrouwen, dat zich deze loten zoo ras heb
ben verworven, rang ik ook bclnngrijke orders verwachten,
welke dan ook, zelfs bij de kleinste bestellingen, tot in
de afgelegeuste gewesten uauwkeurig en onder geheim
houding zullen worden uitgevoerd. In kleine tnsschen-
pozen vielen verscheidene der eerste Hoofdprijzen in mijne
door het geluk begunstigde collecte.
Men gelieve zich dus ten spoedigste en regtstreeks te
wenden tot
S taatseffectenhandelaar,
in HAMBURG.
