718
lis,
Nieuws en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
1875.
N° 1652.
BUITENLAND.
Woensdag 31 Maart.
pingen
De herziening der Kiestabel.
Bulteiikuidscli Overzicht.
akers,
B. 17.
en
de Table.)
as.
ouderwy., het terplagen
ui.
oenenweg te
imynsteeg te
ekomen ten
JNDROOG-
5, des voor
huis wyk C.
la, vaneenen
L 1875, des
het Lokaal
Gouda, van
>n Ongesati-
ivelonteerde-
EENSTUK-
en eenige
WERKEN.
5, des voor-
it »dk Zalm"
zijde van de
03.
Ie Jan Mui-
Gouda, wjjk
daarachter,
B. N'. 40.
n goede Keu
rder tot een
oonhuis be-
in de Nieuwe
Te aanvaar-
en een uit-
’LAAT8EN,
e Turfmarkt
in het hub
KEN, ruime
n goed inge-
n 1 Mei 1875.
et een stuk
r, in de Boe-
3, 84 en 85.
iet een stuk
Kade aan de
N". 218 tot
WASSER
L.E1V,
JENBROOD
z.
les voonnid-
der Sociëteit
r, van:
tuis,
an de Gouwe
i in het huis
DER, goede
s goed inge-
i!5Meil875.
en BOVEN-
al te Gouda,
uipersteeg te
DDR in de
i te Gouda,
nd te aan
wordt dan aan deze bezwaren niet eenigermate
tegemoet gekomen door de instelling vau en
kelvoudige kiesdistricten, waarin om de vier
jaren de stembus geopend werd? Dan laat
men de keuze van ’t district gedurende vier
jaren van kracht, terwjjl bij de tegenwoordige
regeling de kans bestaat, dat de nieuwe kepie
die van twee jaren geleden verzwakt of te
niet doet.
Zijn de voordeejen, die aan de dubbele dis
tricten worden toegekend, dus zeer illusoir, de
enkelvoudige districten zouden aan den anderen
kant ook de onbillijkheid, in de regeling van
den census gelegen, kunnen verminderen. Het
overwicht van ’t zoogenaamde platteland, door
den laagsten census daar vrij algemeen als vol
doende te stellen, verkregen, zou minder druk
kend zijnde steden zouden meer tot hun recht
komen en de Tweede Kamer zou meer beant
woorden aan *t ideaal van art. 74 der grondwet:
de Staten-Generaal vertegenwoordigen het GE
HEELS Nederlandsche volk.
GOUDSCHE COURANT
4
KENNISGEVING.
De BURGEMEESTER, der gemeente Gouda, ge
let op art. 17 der wet van den 22n Julij 1873,
(tlaaltblad no. 116);
Brengt ter algemeene kennis, dat de opgaaf, be
vattende de uitkomsten van de belastbare opbrengst der
gebouwde eigendommen binnen die gemeente, voorzoo*
veel die gedegen zyn in de kadastrale sectie A, van
beden gedurende dertig dagen, ter plaatselijke Secre
tarie van des voormiddags 10 tot des namiddags 1,
co van 3 tot 5 ure, ter inzage is nedergelegd, en
dat aan de betrokken belanghebbenden eene kennis
geving zal worden toegezouden, waarin de belastbare
opbrengst fan hunne eigendommen vermeld is.
Gouda} den 30 Maart 1875.
De Burgemeester roornoemd,
VAN BERGEN IJZENDOORN.
Art. 99 der Kieswet, die herziening om de
▼jjf jaren voorschrijvende, stelt daardoor het
belangrjjk verkiezings-vraagstuk in zjjn geheelen
omvang op gezette tijden aan de orde. Zooals
men weet, is de tjjd daarvoor thans aangebro
ken. Reeds is het ontwerp door de regeering
ingediend en in de afdeelingen der Tweede
Kamer behandeld.
By de herziening der tabel moet het, duukt
ons, de vraag zjjn: hoe worden de nadeelen,
door de minder gelukkige regeling van het
kiesrecht én in de grondwet én in de kieswet,
zoovm! mogeljjk weggenomen?
De minder gelukkige regeling van het kies
recht in de grondwet, zeiden we. Ziedaar een
▼an de voornaamste oorzaken, dat het consti-
tntioneele leven hier te lande nog zoo weinig
ontwikkeld is; dat de parlementaire regeerings-
vorm nog zoo weinig wordt gewaardeerd. Had
men eens in 1848 het denkbeeld van Thorbecke
gevolgd en naast den census, ook de capaciteiten,
naast het materieele, ook bet intellectueele ka
pitaal een plaats gegeven aan de stembusIs
er niet veel grond, dat men dan op meer po
litieke ontwikkeling bad kunnen wjjzen dan
thans Doch 't mocht zoo niet zjjnen zoolang
de grondwet onveranderd bljjft, en hare her-
z ening schijnt nog verre te liggen, zal de eenige
bijzondere voor waarde voor kiesbevoegdheid zjjn
dat men een zekere som aan belasting betaalt.
Ook de kieswet heeft het hare bijgedragen
oni de ontwikkeling vau dit staatsburgerlijk
recht tegen te honden. Het is zoo goed als
algemeen erkend dat de regeling van den census
onbilljjk is, doch de pogingen tot herziening, die
een paar malen zjjn beproefd, hebben schipbreuk
geleden en 't laat zien voorzien, dat de wijzi
ging dezer wet ook nog ver te zoeken is. De
minister Heemskerk roert dit punt bjj het aan
hangige ontwerp zelfs niet aan, toch was ook
hy vroeger ran de verkeerde werking der wet
overtuigd.
Wat kan nu, bjj de onmogelijkheid om in
de eerste jaren de grondwet te herzien, bjj de
onwaarschijnlijkheid dat de kieswet vooreerst
zal worden gewjjzigd, bü de herziening der ta
bel worden gedaan om de schier alom erkende
gebreken minder schadelijk te doen zjjn De
minister heeft zich „bejjverd zoo weinig mogeljjk
wijziging in de bestaande districten te brengen."
Van de 41 districten, ondergaan slechts 13 een
belangrijke, en slechts 5 een kleine veran
dering, roept de minister triompbanteljjk nit,
alsof het streven juist behoorde te zjjn om de
inrichting, zooveel mogeljjk onveranderd te la
ten, óók als bewezen is dat zjj niet deugt. Hoe
jammer voor den minister, dat de bevolking is
toegenomen, en er dus wijziging moet plaats
grjjpen. Welk een genot zou ’t voor Zijne Ex
cellentie geweest zjjn tot de volksvertegenwoor
diging te kunnen zeggenMijne HeerenIk
wenscb de tabel geheel te behouden, zooals zjj
thans is.
Toen in 1850 de kieswet werd behandeld,
was bet een vry algemeen gevoelen dat groote
kiesdistricten de voorkeur verdienden boven
kleine. „Hoe minder versnippering vau het
rjjk in kleine onderdeelen er plaats Tinde, hoe
meer de te verkrjjgen benoemingen tot waarljjk
nationale keuzen zullen kunnen naderen. De
vertegenwoordiger, tot wiens verkiezing een be
volking van minstens 90,000 zielen heeft mede
gewerkt, zal meer geacht kunnen worden door
de volkskeuze te zyn aangewezen, dau wanneer
hy in een klein district van 45,000 zielen, waar
zoo licht plaatseljjke, of zelfs persoonlijke in
vloed de overhand behoudt, mocht benoemd
zijn." Een tweede voordeel der groote
districten zon Hierin gelegen zijn, dat bij de
aftreding van de helft der leden van de Tweede
Kamer om de twee jaren, in alle districten ge
kozen wordt.
Van daar dat by de eerste kiestabel tot regel
werd gesteld, dat zooveel mogeljjk dubbele kies
districten werden gevormd, en tot nog toe is
dat zoo gebleven. Zou soms door van dien
regel af te wyken en bet beginsel van enkel
voudige kiesdistricten in de tabel te huldigen,
worden tegemoet gekomen aan de grieven, die
men tegen de regeling der kiesbevoegdheid ten
onzent heeft? Wij gelooven hek
De ondervinding van 25 jaren heeft ons ge
leerd, dat het ideaal rnn den kiezer, vry van
persoonlijken of localen invloed, vry van voor-
of tegenzin, nog niet dan bjj hooge, zeer hooge
uitzondering wordt gevonden. Die ondervin
ding heeft ons geleerd, dat de groote districten
slechts zelden bevrjjd bleven van dien persoon
lijken of localen invloed, dat meermalen locale
middelmatigheden, boven eminente maar buiten
't district wonende personen werden gekozen;
slechts zelden werden onze staatslieden afge
vaardigd door districten, waarmede zy in geene
directe of zjjdelingsche aanraking waren gekomen.
Er is meer. De groote districten verflauwen
de belangstelling der kiezers en onderdrukken
de minderheid hunner te sterk. Mindere be
langstelling maakt voor persoonlijken invloed
meer vatbaar, en waar deze achterwege bljjft,
hetzjj toevallig hetzy uit berekening, daar ziet
men vaak gansche deelen van een district zich
onthouden. Er bestaat minder verband tnsschen
de kiezers van 't zelfde district, bunne belangen
loopen dikwjjls uiteen, zyn soms tegenstrij
dig; samenwerking Tan eensdenkenden wordt
dus bemoeilijkt; de kracht der verschillende par
tijen wordt verdeeld en verbroken; de keuze is
minder beslist.
Groote districten onderdrukken de minder-
derheid der kiezers te sterk. Waar de een of
andere party eene stellige meerderheid heeft,
zal die meerderheid natuurlijk twee barer par-
tygenooten afvaardigende minderheid kan
daartegen niets doen. Toch is het mogeljjk
dat zjj ook een talrijken aanhang heeft, die
eerst tot haar recht zou komen door splitsing
van 't district. Om localen invloed te weren,
riep men dubbele districten in 't levenhet
heeft niets gebaatlaat men dan thans met
de enkelvoudigen een proef nemen.
Ook het tweede argument ten gunste der
groote districten komt ons ongegrond voor. De
aftreding om de twee jaren van de helft der
leden van de Tweede Kamer, is gebleken ook
een der minder gelukkige voorschriften onzer
grondwet te zyn. Langduriger zitting en af
treding van de geheele kamer tegelijk zonden
wellicht beter aan het doel beantwoorden. Maar
Boisscvain de Kieswet p. 12.'
De laatste dagen kenmerkten zich uit den aard
der zaak door kalmte en rastbelangstelling in de
openbare zaak wordt op feestdagen a’s die plaats
hadden, niet getoond en politieke aangelegenheden
behoeven weinig vermelding.
Bonapartistische bladen zeggen, dat Bonher naar
Chislehurst is gegaan om met den keizerlijken Print
te beraadslagen over de candidaten bij de aanstaande
verkiezingen. Volgens den 'Echo Unicereel is dit
niet geheel en al juist, maar gaat Rouber ruggespraak
nemen over de gelden, die voor dien verkiezingstrijd
noodig zyn. Hij heeft derhalve geen behoefte aan
raad maar aan geld en wel aan veelgeld, want bij
de aanstaande verkiezingen staat zeer veel voor de
'Bonapartisten op bet spel. Geldelijke opofferingen
zijn evenwel iets waarvan men te Chislehurst liever
niet hooren wil en men heeft dus een ander plan
netje bedacht. Men zal alleen zulke mannen caudidaat
stellen, die rijk genoeg zijn om zei»e hun verkiezing
le betalen, en nog niet te zeer gecompromitteerd,
om achter een conservatief masker bun ware meen i ng
te kunnen verbergen. Onder die reden heeft men
reeds in le Lot van de canditatuur van Joachim
Murat afgezien. Men ral in zyn plaats een oud-
keizerlijk diplomaat en rijk grondeigenaar voorstellen,
die ook na 1870 enkele officieels betrekkingen be
kleed heeft.
De Rijkskanselier heeft dezer dagen aan den Bonds
raad doen toekomen de bouwstoffen, door de onder-’
scheiden Duitsche regeeringen op last der Rijksre-
geering betreffende de geestelijke orden en congregatiën
bijeengebracht. Zy zijn in handen gesteld van de
rechtsgeleerde commissie van' den Bondsraad, ten
einde een nader onderzoek in het werk te stellen
naar de betrekkingen tusschen de Jezuïetenorde en
andere orden en congregatiën. Dit geschiedt met het
doel om uit te maken of nog andere instellingen
behooren te worden gebracht tot de categorie der
orden, wier leden in Duitschland niet toegelaten
■ogen worden, opgrond, dat zy aan de orde der Jezuïteh
zijn geaffilieerd Die taak althans is in de eers^p
plaats op de schouderen der leden van de juridisch^
commissie gelegd Wellicht zullen later, wanneer da
eerste quaestie is uitgemaakt, verdere beraadslagingen
worden aaugevaugen in verband met de vroeger ree^s
beraamde regeling van de geestelijke orden.
Uit de stukken is tevens gebleken, dat het u i
orden en congregatiën in Duitschland bedraagt 1090
in een rond getal. Van deze zyn ongeveer 80 man
nelijke en ruim 1000 vrouweiyke orden en congre
gatiën Het aantal leden is ui geveer 9000, vau welke
circa 8000 vrouwen zyn. Opnr.erkelyk mag het heeten,
dat slechts ongeveer de helft dier orden en congre
gatiën zich wijdt aan de vervulling van humanitaire
plichten, als het geven van onderwy», het verplegen
van zieken, enz.
