binnenland"
ar.
SCHOOLVERZUIM.
IDIE3 IR/ZEjIZXE]
INGEZONDEN.
genoegen nemen met dezen toeetend ran overgang
em is bet najur ran 1876 kassen dan de verkie-
tinges de wezenlyke orertniging uitspreken ran de
meerderheid der berolking.
Gouda. 18 Apiul.
Zaterdag is door de keurmeesters ran het eleesch
es apek bijgestaan door de politie alhier in beslag
genomen by A. de Jong in de Vogelenzang p. m.
10 Kilo en by A. A. Nieawveld in de Peperstraat
p. m. 100 Kilo rleesoh hetwelk niet gekeurd es
alt tebadelyk eoedtel toot de gezondheid osmidde-
lyk ia begroten.
A. ras B., die zich in bet laatst ran het
vorige jaar aan het plegen tan eerschillende brutale
diefstallen had achaldig gemaakt, en door de Ar-
roodisaeaaeuts-Bechtbank te Botterdam om baren jeug
digen leeftyd (13 jaren) was rrygetproken met be
paling dat zij roor drie jaren iu een eerbeterings-
gestioht moet worden rerpleegd, is gisteren morgen
naar het gesticht te Montfoort orergebracht.
Vry algemeen ia tegenwoordig het nut der gymnas
tiek erkend en geheel onnoodig mag het heeten de
nuttige gerolgen tan gymnastische oefeningen op het
lichaam en ook op den geest ran den mensch nog
maals aan toonen. r
Daarom kannen wy roletaan met ons genoegen te
betuigen aan de pogingen ran den heer Steenbergen
alhier, die roornemena is roor jongelieden uit die
klasse, welke tot beden niet ran zijne lessen profiteerde,
aan) cursus op te riebtes, om ook her. in de gelegen
heid te stellen goed geleide lichaams-oefeningen te
kuanen hebben.
Wy weuachen den onderneaet goed succes toe in
ayn pogen en hopen dat reien ran genoemde gele-
beid gebruik zullen maken.
In den naeht ran Zaterdag op Zondag is te Haas
trecht weder eene poging geschiedt tot inbraak.
Ditmaal hadden de dieren het roorzien op de woning
van zekeren Neleman, waar echter toerallig tengerolge
Ton het kuiven uner koe een paar personen op de
been waren, bjj het bemerken waarran de dioreu de
vlaehl namen.
De oollecte roor het Atohio-monument heeft te
Haastrecht opgebracht 48.83. In het naburige
Da Vlist werd roor hetzelfde doel/13.30 ingezameld.
la de Ned. Herr. Geafeente te Berkenwoude o. a.
ia door den President Kerkroogd aan den tegen-
woordigeu President de uitbetaling geweigerd ran
«en deel der hem wettig toekomende gemeentetoe-
lage. Zy waa hem roor zyn komst in de gemeente
raraekerd door een met de handteekeniog ran den
Freeideat-Kerkroogd en de kerkeraadtleden gewaar-
merkten traktementslegger.
Bedoelde President-Kerkvoogd eigent het recht
aieh toe de restitutie der door de gemeente bestreden
koeten, bedoeld in Art. 78, regl. op de rac. rolgeos
Art. 73 ibn welke eerst na twee maanden bij het rer-
trek aan den predikant moet plaats hebben, ran de
hem wettig toekomende gemeentetoelage in te houden.
By- de gebonden rerkieziug ran hoofd-ingelanden
an hoofdingelaud-plaatsrerrangers bij bet Groot Wa
terstaat te Woerden zijn rerkoren tot hoofdingeland,
ia het le distriet de heer H. ran Dommelen, en in
het 3e district de heer P J. Biaut. Tot hoofdin-
geland-plaatarerraugers le district de heer C. E. ren
sier Quest en in hel 3e distriot de heer P. ran Dam Kz.
Het Slnaitbiad no. 43 berst het kon. besluit ran
8 April jl., regelende de inste'ling ran leerling*
consuls en de rcreischten om tot dia betrekking te
worden benoemd.
Gisteren arond trad da heer Moans, lid ran het
hoodbaataur ran do Vereeniging .Volksonderwijs'
in Arnhem ap om een voordracht te houden, toen
hjj rerraat werd door de tjjding, dat eren roor zyn
komst zich een afideeling .Arnhem' dier Vereeniging
Da kiarUseysaen, welks rerleden week teYollen-
hort nog roor 7 a 8 stuiters rlug ran de hand
gingen, worden daar thans reeds roor eren zooreel
oen tea par stak rerkocht.
Met leedwezen remeemt men, dat de heer F. W.
C. Blom, lid der Tweede Kamer roor Botterdam, die
rddr «enigen tyd met zjjne echtgenoote naar het Bui
tenland is rertrokken, aan de Franscbe grenzen bij
kat orerstappen in een spoortrein eeu vry erustigen
ral heeft gedaan, welke hem eeu eukelbreuk heeft
raroorzaakt, welk ongeral het rerder reizen onmo
gelijk maakte. Naar men rerneemt is thans de toe-
staad ran den patient niet ongunstig.
a A
Mejuffrouw Beertinfln heeft »au de hanOgewezen
het voorstel om de Louise ia MulUtuli's Vorsten*
school te vervullen.
Door Burgemeester eo Wethouders van Sneek ie
by den Uaad eeu j»l.n ingediend tot regeling
vau de openbare schooi voor M. U. L. O. Het
plan zal door drie aectien worden onderzocht. Over
een verzoek va/i bet departement Sneek der Nlderl.
maatschappij ter bevordering van nijverheid om
subsidie voor eene industrie school roor meisjes is
nog geene beslissing genomen.
De ronderstallen van de veehouders in Drente,
Friesl., Gron. en Overijs^l worden thans weer druk
bezocht door opkoopers van kalfdekoeien (de èen kalfden
bet liefst); de prijzen dezer dieren beginnen dienten
gevolge zeer te stijgenin de laatste dëgen zijn p.
m. 700 stuks per spoor verzonden naar Duitschland
en Belgie, die rniip -^00 a 230 golden. De
landlieden verbiydeu zibh over deze gelukkige wending
van zaken.
De gezondheids-commissie te Deveuter houdt zich
bezig met het dnderzoek der verschillende broodsoor
ten, ▼erkrygbaar by de verschillende bakkers te dier
stede, hetwelk tot resultaat heeft geleid, dat het wa-
tergehalte bedraagt van 35 tot 40 pCt., terwijl bet
gewicht vau 1 O-cents tarwebrooden verschilt van 35
tot 44 decagram, zoodat de uitkomsten in vergely-
kiog van andere gemeeuten zeer ongunstig zijn.
De Tijd ontleent aan de Mission» catholiques aller
akeligste bijzonderheden aver d vervolging die de
Christenen in het vorige jaar iu een deel van China
moesten oudergaau. Tegenover de wreedheid der
heidenen komt de geloofsovertuiging en stervensmoed
der Christenen prachtig uit. «Kinderen aldus
de Tyd j, van zeven tot tien jaar wien men het leven
wilde sparen, als zij slechts hun geloof wilden verza
ken, stelden zich zonder verwijl aan de zijde hun
ner ouders, die reeds voor den dood bestemd wa
ren en verzochten met ben te mogen sterven. Men
spreekt zelfs van kinderen van vier en vyf jaar, die
uit de handen hunner valsche bevryders wisten te
ontsnappen, om hunue ouders iu dey dood te volgen.
*2ij scheneu te begrijpeu, dat men ze tot hun eeuwig
ongeluk wilde brengen, door hen in het heidendom
op te voeden. Niet minder belangrijk is de volgeude
passage uit de correspoitdeuticn vau Mgr. Gaathier,
waaraan de Mmioks haar bericht ontleenen: «Ik
ontvangzoo sötëfijft de prelaat, «de mon
delinge en scbriftelijfê d&laratiëu vau twee pries
ters, een diaken mi' «euige catechisten waarin deze
constateeren, dat zy in den loop van Mei jl. zelf ge
assisteerd hebbrn by de begraving van dertig lijken van
christenen, welke uit'liefde wor bet geloof verdron
ken zyn, en dut deze lichamen ondanks hunnen staat
van ontbinding, niet den minsten onaangenamen geur
verspreidden. Bij dag zag meu ze, bij twee, vier,
vijf of zes op de watereu dryven; men begaf zich
in booten om se op tc *is»cbeQ en daarna te be-
graven.
uDe lijken der heidenen daarentegen, welke tegelyk
met de christenen door de opstaudelingen werden
vermoord, bedierven zoodanig de atmosfeerdat het
voorbijdrijven van een- enkel genoeg was om de men-
schen van de oevers der rivier vertcyderd te houden.
Deze lyken waren gemakkelyk van de anderen
te onderscheiden, daar zjj niet als die der christe
nen aan elkander waren gebonden.* Ook de wilde
dieren schenen ban bloeddorst te hebben afgelegd;
een muüal christenen was naar de bergen ge-
vluoht r&fèwel bet daar van wilde dieren wemelde,
verkozen zij het gezelschap van tijgers en panters
boven de onmenschelyke vervolgingen hunner eigen'
stamgenoten. Dit was zoo opmerkely k, dat de goedge»
zinde heidenen hunne christelijke vrieodeo atnraadden,
allen naar de bosschen te vluchten, daar zy toch niets
van de wilde dieren te vreezen hadden. De op
roerlingen, die door de regeringstroepen vervolgd
ook in de bosschen eeu schuilplaats zochten, werden
eohter door het wild gedierte zoozeer gehavend,
dat zy verplicht waren naar de dorpen in de vlakte
terug te keeren. Gemiddeld werden 15 van hen
per dag door de tijgers verscheurd.
r VAN
Gisterenavond trad Mr. A. Kerdyk in déze ge-
meen te op om, daartoe uitgenoodigd door de afd.
«Gouda* van het Schoolverbond, over het volkson-
derwijs te spreken. Een vry groot publiek waar-
Met het oog op het gewicht vnn het onderwerp mee-
ncn wy in dit nr. een zoo ruime plaats aan 't verslag van
die rede te mogen vcrlcenen. jïe Redactie.
onder vele personen uit de omliggende gemeeuten was
opgekomen óm den heer Kerdijk te houreu, wiens
voornachten elders gehouden eeu goede' verwachting
van Uien spreker hadden doen opvatteu, eene ver-
wnchtiug, die uiet is teleurgesteld.
De heer Kerdyk begon nadat de voorzitter,
Dr. P. de Wilde, de vergadering geopend bad
met te herbalen wat by reeds eldera geragd had. dat
de tchool kweatie roor de ondericjsk westte had plaat,
gemaakt. Wat roor een paar jaar sleohts met schroom
in de volksvertegenwoordiging kon geuit worden, d.it
was na door velen erkend, dat nl. de schoolwet Van
1867 er beter mg behoefde. Het fundament, waarop
gebouwd was snoet behouden blyven, maar het ge
bouw relt moet sernieuwd, verbeterd.
Vooreerst eisebt de voorbereiding tot de volksechool
dringend verbetering.
De bewaaraoholen zijn veelal «nvaldoende en staan
onder directie van pereonen, die dikwyle niet geschikt
zijn «oor hun taak. Ia er geen bewaarschool dan
gaan da jeugdige kinderen op de volksschool zelf, tot
hun eigen nadeel en dat der andere kinderen.
Wat (le volksschool zeli betreft is 't niet minder
treurig gesteld.
By 'l aangasn eener school ziet men onder de vele jon
gens en meisjes enkele, die in leeftyd en neiginggeljjkzyn
aan andere kinderen, maar die door hunne betrekking vnn
.kiceekeling' halfslachtige wezens zyn, die voor onder
wijzer moeten spelen by kinderen, weartoe zy eigenlyk
zelf nog behooren.
Dat kwiekelingenstelael ia een groot kwaad, voor
de kiuderen eu ook voor den-onderwyzersatand.
Meu beeft het volste recht den toestand waarin het
volksonderwijs verkeert, onbevredigend te noemen. Het
ie niet te ontkennen eeide sprdat dit sedert het begin
dezer eeuw vooruitgegaan is, dat de wet vtn 1887 veel
verbetering heeft aangebracht, dat er -gemeenten zijn
die meer doen dan de wet hen verplicht; veel ia et
reeds gedaan, maar de toestand van het onderwijs
ia nog zeer gebrekkig en het gebruik, dat daarvan
gemaakt wordt ia onvoldoende. De minister von bin-
nenlondsehe zsken zelf rerkloirde aog onlangs dot
Nederlaud niet boven aan staat in zake het onderwjjaj
zelfs in de moederlul en het rekenen zyn da kin
deren die de school verlaten, verre van bedreven.
Ven de 102 miliciens, die in 1874 te Groningen
tot het militair onderwijs in 't geheel zouden worden
toegelaten, werd by het examen bevonden dot 30
niet konden lezen en schrnven, 26 konden letten
zetten en woorden spellen, das ni«t goed lezen, terwijl
sleohts 37 het goed kenden.
Zoo -is het in de at«deu. Hoe ia het op het plat
teland P Het lezen is veelal sieohta een onverstaanbaar
spellen, het scbryvea een onleesbaar krab balen.
De oorzaak van deze verschijnselen is tweëerleii
de toeetand van hot onderwijs is gebrekkig en het
gebruik, dst er van gemaakt wordt, onvoldoende.
Over 't onvoldoende personeel en 't onvoldoends
trsctement weidde spr. byzondsr uit. In sommige
gemeenten zyn san één onderwijzer 60 leerlingen
toevertrouwd. Doch op andere plaatsen is die toestand
nog veel erger. Op de meeste plattelands scholen
leeren 80 i 90 kinderen by één onderwijzer, zonder
hulp. Een klasse bestaat dikwyls uit 100 leerlingen
met één onderwijzer, die soms een kweekeling beeft,
doch dikwijle ook alleen staat.
In boerele gemeenten bestaan vaeatares by 't on
derwijs Nauwelijks ia de eeae vacature in eena
te verraid,, oi weder ontstaat een aadeat,
verbetering in goed gezinde gemeenteo ia
't gebrek aan onderwijzers in andere gemeenten
toegenomen en daardoor 't onderwijs in 't algemeen
achteruitgegaan.
In Overijssel waren verleden jaar 43 vacatures
vso Uulponderwijzersbetrskkiagen, die de inspecteur
geen kans1 zag te vervallen.
Spr. noemde een plaats van Drenthe waar bet
onderwijs toevertrouwd woe aan één onderwijzer,
doch toen die vertrok gebeurde het schandaal dot
de kweekeling san het hcoftl der school stood. In
Friesland is een dorp met 280 dagscholen en -80
leerlingen voor de svondsohool. Ia Deeember ver
loor de hoofdonderwijzer zijn hulponderwijzer, roo
dst hy nu alleen staat. Hy verdeelt het onderwijs
nu als volgt, 's Morgana van 9—10'/, nur onder
wijst hij de eene klaese, van 10'/,13 uur de andere,
van 123 nar de derde en s avonds vso 8—7
■ar de eersten en de avondklasse.
la 't 6e district van Friesland moest in Deeember
aan 5760 kinderen onderwys gegeven worden door 44
hoofd- en 31 hulponderwijzers, dua gemiddeld 88
kinderen voor 1 onderwijzer. Te Makkinga heeft da
hoofdonderwijzer slleen 130 kiuderen, te Hanlerwijk
waren 268 kinderen, te Appelicha 303 kinderen, te
8éherpenzeel en Jubbegs heeft de onderwijzer alleen
170 leerliugen.
In eene andere gemeente konslechts 'e morgens
de eene helft der leerlingen ter schoolgaan en 's
middags de andere helft, omdat 2 ouderwijzers niet
in 4 lokalen kannen onderwijzen. In Amsterdam
waren 11 nieuwe hulponderwijzers noodig; adver
tentie op sdverleutie werd geplaatst, doch er kwamen
slechts 8 sollicitanten. Arme wet, teide spr, die
voorschrijft dat eed) voordracht uit 3 personen moet
bestaan!
Dit gebrek aan hulpondarwytera is niet te ver
wonderen. De traktementen zjju te gering. Spr.
bedoelt niet van de hulp- maar voornamelijk van de
hoofdonderwijzers400 a 600 is voor een jong
man mirschien nog overdaad in vergelijking vau/700
voor een hoofdonderwijzer met een huisgezin. Eu
is dis genoemde som 't laagste traktemeot Er be
staan er ton 600, 500 en nog lagers.
In Oat. 1874 kwam in de prol. Drnttcke Cf. een
oproeping voor van hulponderwijzers om te staan tan
bet boofd der school te Liende, tegen 178 trak
tement.
In welke richting wenscht spr. eene -wetsherziening
Dst alle onderwijzers goede, degelijke, kundige
mannen zyn, geen profestoren,, maar met genoegzame
ktaais toegerust om daarait te putten met een juis-
ten Mik en helderen gesel. Het maaki groot verschil
of de toekomatige onderwijzer zijne opleiding op een
rijkskweekschool geniet dan of hy zich op andere'
wyze moet bekwamen. Veroieerdering van
gelegenheid tot opleiding ia dringend noodig.
kweekscholen voldoende te achten is eea m
plegen aan het volk. Geen kDtpen van 13
jaar behooren ala kweekeling te worden gebruikt,
en tocb telde Nederland er in 1871, 't loatale jaar
waarvan opgave bestaat 2400.
De verhouding van het getal leerlingen en 't getal
onderwijzers moet beter zyn.
En ten slotte voldoende bezoldiging der onderwijzers.
Maar wst nieawe bezwaren voor de schatkist! 't Zy
het atderwjjs gemeentelijk blijve, 't zy dat de etaat
voortaan een deel der koeten op zich neemt, is elk
geval 'tzal veel geld koeten. Moet men daarvoor
terugdeinzen
8pr. wenscht een goede voovbereidingiecbool, daarna
een dageehool voor leerlingen tot 12 jaar, duo dit
de leerliagen het onderwijs tot ban 16de jssr voort
zetten tot herhaling vsn het reeds geleerde oi lot
behandeling van die leerstof, waartoe vroeger de tyd
heeft ontbroken of de leertyd der leerlingen te ge
ring «as. Hoe talloos zyn de gemecateu, waar de
vaocbsreideade schooi ontbreekt of waar dc laagste
kistte der gewone school eigenlyk eene bewaarschool ia.
Voorts gewaagde spr. aver schoolverzuim wegens
veldarbeid. In Nor. jl. werd uit Tielerwatrd ge
schreven dot ia de meeate acholeo 't getal kinderen
nog niet aanwezig waa, er ontbraken nog 36 h 30
pCt, «asdat wegens 't mooie najaarsweer er oog werk
te velde kon gedaan worden. By gunstig weer ver
lieten z$ de tekool in Febrnari,
ln Friealand bedroeg ia 1873 op 126 pluteen
't getal kinderen in de sehooljaren dat roer den veld
arbeid gebezigd ward Sl'/j °/o
De seboolopsiener Koning Altman voegde daaraan
vdeze opmerking toe: «dut van vele kinderen van dt
landbouwers gezegd kan worden, dat ze er eren goed
uitzien ala de koeien en paarden, waarmeé ze omgaan,
■su ie leeren weinig of nicta, en nemen veel va*
die dieren oser.'
Hoevele, vroeg spr., verlaten de echoot vóér ban
12de jur en hoevele genieten in 't geheel geen on-
der wijs* Man denke un da wst v. Houten.
AUean in doze gemeente waren 119 kinderen be
neden dn 10 jaren, din in fabrieken werkzaam waren.
De vraag is of 't niet een recht van en een pliokt
voor du stut is om leerpliebt in te voeren, opdat
alls vip hst onderwjja gebruik maken gedurende vol
doenden tjjd.
Wat Mn* da kwestie of bet wenschelijk en be-
reikbur is ksn spr. kort «Qn, dur sen dut blijk-
bur zon belangrijk voor 't algemeen te balpen bereiken
ongetwijfeld tot de plichten vu dan staat bshoort,
die de noodige mutregelsa moet uemeu.
Heeft de staat bet rceht lurplioht in te voeren?
Wie betwjjfelt bet nog? Kso het op nadere wijze
geschieden? Sommigen beweren, o. a. kei School-
verbond, dat door zedelijke middelen bet doel te be
reiken is door inspanning ran particuliere krachten.
Bpreker erkent wat daardoor reeds veikfegen is, mur
dat alles beteekent weinig of niets bjj 't geen wst
BOg te doen orerbleef.
Bjj 't natiën van sofaoollystec was spr. gebleken dat
k. v. 2 kinderen van een gemeente-raadslid gedurende
5 maanden van school wegbleven wegens veldarbeid.
In de oonatitnesreode vergadering vu bet School
verbond werd gezegd 't doei ia om dwang overbodig
te maken. D«t doel is niet bereikt, bet Schoolver
bond heeft, waartoe de afd. Qouda 't zjjne heeft bjj-
gebracht, verklaard dat hetoobereikbur it. Dwang al
leen kan leiden tot dit doel. Thsnt is eene dommiseie
■it't Schoolverbond bezig een plan voor leerplioht te
ontwerpen.
Doch gesteld dst de tegenstanders geljjk hebben,
dst leerplicht onnoodig is, omdat met der tjjd door
zedelijke middelen eeu goeden toestond te bereiken is.
Wanneer du? vraagt Spreker. Ia leerplicht uitvoer
baar Ji 1 op eene voorwaarde, dit de stut nl. en
zijne ambtenaren met kracht en klem, met ernst en
vastberadenheid handelen.
Leerplioht ia heden nog niet nitvoerbur. Durtoe
ontbreken onderwijzers en schoollokalen. Maar dit
verhindert uiet om nu de wet te proeiameeren en
met dst beginsel den termjjn te bepalen van iuvoe-
ring, opdat inlustchen voldoende lokalen gebouwd en
genoeg onderwijzers opgeleid worden.
Zjju de bezwaren tegen leerpliebt van dien urd,
dat zy niet ia io te voeren Het grooiate bezwaar
ia de impopulariteit voor den mutregel't ontbreekt
dur un untrekkelijkheid, dwing is in strijd met
den urd van 't Nederlandscbe volk Mur heeft men
■iet stemmen voor de Jeerplieht gehoord vao ben,
die in de eerste pluta er door zonden wordeo ge
troffen Op de Werklieden-Vereeniging alhier voor
eenigen tijd gehouden ia door 3 sprekers de leer
plicht unbevolen en dit onder luid applsudissement
vu de geheels vergadering. De denkende werklie
den verlangen er nur. Elke stutsmaatregel is eene
beperking vu persoonlijke vrjjheid. En zonder deze
zou men eene anarchie hebben, zon 't recht vu den
sterkste gelden. Men zegt, zeide sp., de ouders moeien
het recht over hanoe kinderen behouden, mur vroeg
spr. heeft het kind geen rechten op de oudere, hebben
laatstgenoemds geene verplichtingen, Het recht over
't lichaam hunner kinderen ia hen reeds ontnomen
vroeger hadden zij dat wurom moeten zij dan
vrijheid hebben den geest te doen verderven Wurom
moet b. v. de dronkaard, dia wellicht morgen in
de gevangenia achter slot en grendel zit, heden kan
nen medewerken tot 't opgroeien vu zijn kind tot
een even walgelijk achepui.
De Nederlander houdt van vuurwerk en betHisAf
goed te speek ea van den Nederlander, die van geen
dwang wil weten en door wiens aderen vrij bloed
stroomt enzmur 't ie niet meer du vuurwerk. Men
wordt iasmere ook gedwongen belasting Ie betalen en
ook voor den dienatplioht moet men afstand doen
vu de vrjjheid van zijn persoon, niemand heeft dur-
tegeu bezwaar, maar is er spreke vsn verplicht on
derwijl, du schildert men die nog zwarter af dan
zwart. -w
De overgangstijd is zwaar, mur men moet die
doorworstelen.
Wat betreft de duiMtjei-qxaestie, wurom aomwige
ook tegen leerplicht zyn, het g&nis van het loon
der kindereo wordt un de andere zijde vergoed door
booger loon dat de volwassenen krijgen.
De vraag is slechts of men den Etteren weg op wil,
ten koete vu een zweren overgangstijd.
Spr. koestert da verwachting, dat op een niet ver
verwyderd tydetip leerplicht ia de wet zal stun. Moge
't hees zeide spr. gelukt zijn, ieM te hebben bijge
dragen tot de ovwernioirig der opulie tegen leerplicht.
Spr. aprsk ten sl4tie een krachtig woord tot zjjne
hoorders om ze üpjpm wekken ziels bjj de Vereeniging
v. het colkeovdeiwêi laan te tinten. Het ia de plicht
vu alle goedgtziJien om tot krachtig bandelen de
hauden in een te slun. Spr. lichtte daarop het doel
dier Vereeniging toe, dat ai. is om bet goede in de
wet vsn 1667 fe behouden eu te vei beteren wat ge
bleken is verbetering te behoeven. Dankbaarheid voor
wst die wet gedaan beeft, mag niet ontaarden in rol-
dunheid Daarom, zeide spr. treedt toe, om voort
te boawen op 't hestuude, want wetsherziening is urst
dan te verwachten als de openbare meening de volks
vertegenwoordiging voortstuwt ea deze dit hare lauw
heid wakker schudt. Toen een vroeger voorzitter vsn
voornoessds vereeniging, v. Bejjma tkoe Kingma,
bij Thorbeeke kwam met de vrOOg: «geef ons her
ziening der onderwijswet? antwoordde Thorbeekei
«wit zegt ge, te komen uit aum vu het volk,
waar uwe vereenigiag slechts 1400 leden telt? Zdrg
voor vertienvoudiging van bet getal leden, kom du
terug eu ik sol uw ssu sjjn.'
De nstia moet ziek durom laten hooien.
Spr. wekte alls uawesigu op hun naam «la lid
der vereeniging le teekeoen doch alleen zjj, die niet
in num, moor van gaoicher harte wilden worden.
Nadat spr. geëindigd bad, werd hem bjj monde
vu dea president Dr. F. de Wilde, dank botaigd
voor zjjne rede, terwyl eene pauze geannonceerd werd,
na welke diegene welke in discussie wilden treden met
den epr. daaitoa gelegenheid zouden hebben u intus-
sohen ieder zioh ala lid dar vereeniging kon opgeven.
Verscheidene der unwszigu niet alleen uit deze,
gemeente, mur ook uit andere omliggende gemeenten,
ale.- uit Moordrecht, Haastrecht, Stolwjjk en VVaddini-
reen triden als lid der Vereeniging tu.
Na de puse had een gedeohtenwisaeling pluts,
waoróit bleek dat de meeste personen het met den
spr. uns waren in de hoofdzuk. Er werd gesproken
over 't nut der kweekelingen voor kun eigen oplei
ding, over de muieljjkheid der controle bjj leerplicht,
die moeieljjkhcid werd door den heer Kerdyk erkend,
mur, voegde hjj er bjj, wat moeieljjk is. is nog niet
onmogeljjk orer bet bezwur vtn de zoogenumde
vlottende bevolking, cl. de schipperskinderen bjj leer
plicht- dut indmlud niet op te lossen wu volgens spr.,
mur datgceuVtpfdbezvrur tegen de uitvoering uit
maaktover dc rerhoudicg ven bet Schoolverbond
tot de Vereeniging vsn volksonderwijs die, nur'ket
idéé vau deu beer K., vureerst beide nout elkander-
i must blijven bestun en eindelijk over de werking
van de Vereeniging bjj verkiezingen van de Volks
vertegenwoordiging. 'r :f
Wat dit lutste pnnt aangaat baalde de heer Ker;
dijk aan art. 2 van het Reglement der Vereeniging,
onlangs iugevoegd, dal bepuit dat ook invloed bij ver
kiezingen zou kunnen worden uitgeoefend en dal wei
nur aanleiding van de werking van bet anti-school-,
wetverbond by verkiezingen.
Voorzeker niemand der aanwezigen die niet met
belangstelling den heer Kerdjjk hoorde, als bewijs wur-
van voldoende strekt dat een groot aantal aanwezigen
als lid der Vereeniging toetrad.
Het strekt ons tot wur genoegen dat er uk wel-
draeene afdeeling «Gouds en Omstreken* zal zijn der
«Vereeniging tot bevordering van 't Volksonderwijs in
Nederland.'
Aan een Lid van bet Schoolverbond die het Art
een voorstander van degelyk onderwijs niet eéljs it
over de middelen tot "wering vu het
Mijnheer L. (zoo tal ik u bij bekorting maar
noemen) gij zjjt het met mjj niet eens. Dat is misschien
het gevolg, dat gij zelf in nwe jeugd de school te
veel verzuimd, of dat gij te weinig jaren op
schoolbanken gezeten hebt, wurdoor a.dé gelegenbeii
is benomen geweest om goed te leeren lezen. Dit
zeker een weinig vleiend kompliment niet waar
toch moet ik u de kanst van goed lezen onizeggef
omdat ik ongurne aan onedele bedoelingen uw g|
schrijf zon willen toedichten. Hét is immers niet mo
gelijk, dat U opzettelijk mijn geschrijf zon willq
verdraaien om mij iets tu te dichtèn, waarsan'
geen dëel heb. Ik zou dos kunnen volstun Met j
te zeggen «lees mijn stokje nog eens, bestudeer
desnoods eu oordeel dan zelf af gij U»e regels ui«
gerust kant terugnemen, mur om het a gemakkelij'
te maken, ul ik even unstippen maar gij niet goed
gelezen en mal gij wurtehijniijk onwillekeurig over
geslagen hebt. Ik heb niet geschreven, dat het eeap
dwaasheid is lid vaa het Schoolverbond te zyn. Of
zioh durun te sluiten wanneer men het schoolgaan
wil bevorderen, mur alleen dit, dat men ia jhijffe
geheimzinnige gemeente (zooals n haar noenlfji da'
dwusbeid heeft gehad zich bj het Schoolverbond oud
te slaiteo, terwijl men reeds goede resultaten verkrepg
van op zich zelf staande bemoeiingen. Eo numtór
dot zelf niet dwaas Wat wil men toch meer,-du
het dul bereiken, wurnur men streeft! Hebben.,
dat niet reeds honderden, ja wellicht duizenden in
den lande begrepen, dat men evengoed het heil vu
de pluts zyner inwoning kan besordereo zonder
juist altijd een deel van een grut geheel uit te
maken Huveel afdeelingea telt het Schoolverbond
nub by vroeger? En vindt n het niet jamma%
dat er zuveel guldens un vergaderingen, Ir na
schrijf- en oorrespondentie-loon warden uitgegeven;
waarvan het nat verre te zuken is- Huveel meiw-
schen zonden er verplegen vu bet Schoolverbond
lezen En huveel wonen in den regel d» vsag
deringen der afdeelingen by? Bedelijks middolvti
blijken tot dusverre nog geen doet te treffen om hit
Schoolverzuim tegen te gun. Stoffelijke dureati
worken reeds veel, zeer veel ait, getuige de r<
tea vu zoovele gemeeotea, wur men dur
ningen van allerlei sard, de jeugd in de school
Eendracht mukt mocht zegt U, en dit zeg ik c
mur die bestut niet in onnoodig de dubbeiijes
de goé gemeente weg te werpen. Vervolgens bpb
ik niet gezegd, dat de kindereo vu het mysterieuze ttaéfei
alleen om de 60 ots de school zoo getryuw beioelcOh,
maar wel en vurnamelyk om het - pretje dat 1
'sjurs un bet getrouw sohoolkomen verbonden i'
Mynheer L gelooft het vry, het zjjn veel i
ouders dan de kinderen, die de schuld van
schoolverzuim dragen. Ais moeder tot /onsje zq
gij mul van morgen te huis blijven om op zusje
paseen of tot Jeo om boodschappen te dun, dan zultj
Jm>»j« V
een morgentje vrij te zyn ap de schoolbanken te
lansje en Jan gaarne die gelegenheid ungrypan
ten, mur als die beide kiuderen weten, dat zy d aar
door in den zomer een heel prettige dag zullen moeÉu
missen, dsn zeggen zy tot moeder «ik meg niet He
huis blyven" en moeder lut ze in de meestegèvallpii
gun. En wst betreft de flauwe opmerking dat men Tie
kinderen niet reeds iu de vroegste jeugd zoo gel i-
zachlig Deel maken, daarover zal ik aihar niets tn
het midden brengen dur ik er «eker van ben;' flat
mynheer L. ala hij kinderen heeft, ze aok wei ee is
iets zal beloven in de spaarpot, zoo zy zioh- in een
of ander opzicht goed kwijlen. •---
En hiermede basta over die zuk. Ik heb aan het-
slot vnu het vorige geschrijf gezegd dat de cyfertte
