Nienws en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
hek.
jur
slechte spyg-
N 1698.
1875.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Vrijdag 16 JulL
len.
Buitenlandsch Overzicht.
r.
FRANKHUI.
GOUDSCHE COURANT
oicvuve spijs-.
I het inmaken
espjjn. Het
je weg D321,
Laaonder.
rut.
dsteeg.
>ver da Don-
onheugelijke
len, is een
ran J. J.
ekening zich
het doosje
ent op te zijn
een namaak*
jen.
ren met het
maagvar-
iare werking
3D, bijzonder
laxerend
met berigt
i navolgende
Franektr.
rningin.
ingot.
0 0.60
eeds voor-
tar
Gouda.
raid volgens
Gouda^lleen
len lieer L.
tondspoeling.
ndvleesch en
in der spij-
lg.
Gouda by
n; te Ou.de-
ere plaatsen
Ook uit Duitaobland en Zwitserland konen ran
alle zyden berichten in over het onstuimige weder dat
in de vorige dagen heeft geheersoht. De steden Gen*
sungen en Melsungen werden onder water geut.
Hanau werd geteisterd door een hevigen donderbui
net sware hagelsteeneo. Hét kanton Genère werd
door een hagelbui bezooht, die den oogst totaal ver
pletterde en de wijnbergen vernielde. Honderdjarige
notenboomen werden ontworteld» de fabritkaschoorsiee-
men in hoofdzaak terug in hetgeen drie eeuwen ge-
leden in de pleidooien werd in het midden gebracht.
In 1875 is de ranshg gelakt. De wet op het booger
onderwijs is gisteren dooor de Nationale Vergadering
aangenomen. «Het zyn de oude Franseheu niet
meer.
De bedekte lucht en het regeuaebtige weer» dat
reeds weken lang duurt, maaen dat zoowel op de
bears als op de graanmarkt sombere voorspellingen
werden vernomen over de vooruitzichten van den
oogst eu het spreekt van zelf, dat door alarmisten
die voorspellingen worden geëxploiteerd. De officieel»
berichten spreken evenwel eene gansch andere taal.
Nog dezer dagen heeft de minister van landbouw in
een kring van afgevaardigden de juistheid der gun»
stige tijdingen luide bevestigd. De graanoogst» die
in het voorjaar zoo uitstekend veel beloofde» zal
middelmatig goed zijn en uit de opgaven der pre
fecten leidt men af, dat by meer dan 90 millioen
hectoliters bedragen zal. De vooruitzichten van den
wynboaw zijn dezelfde als toen de druif in bloei
stond. Ondanks de sehade, welke ia het Zuiden
door de overstro o mingen in de wynbergen is aange
richt, verwacht men dit jaar nog een ryke opbrengst
en het hangt slechts van de warmte af, of de hoe
danigheid aan de hoeveelheid zal beantwoorden.
Zooals wij reed, in ooi vorig nummer konden
berichten, ia de Frausche wet op het booger onder
wijs met 318 tegen 286 stemmen, zonder belangrijke
wijziging aangenomen. Daarmede la weder het bewijs
geleverd, dut het vaderland van Voltaire zich gaan
deweg stelt onder de heerschappij der priesters. De
gevolgen dezer wet zullen zieh echter eerst in een
volgend geslacht laten gevoelen, wanneer de onder
oleriealen invloed opgegroeide jeugd, werkende optreedt.
We hopen evenwel dal ook bier de natuur sterker
zal blijken dan de leer, zoodat het den Franschen
van nature eigen gezond verstand, zich op den duur
niet zal laten vangen onder oen bisschopmuts.
Dinsdag is de verkiezing in la Nièvre met 330
tegen 310 stemmen vernietigd. Rouher heeft nu een
wet voorgeateld, om Je regeering in dit geral eene
speciale vergunning te geren om eene nieuwe ver
kiezing uit te sehijjven, want sooals men weet, de
partieel, verkiezingen zijn afgeschaft. De urgentie
voor dit ontwerp ie evenwel verworpen.
De Beieraebe bisschoppen hebben zich zoolang
met de verkiezingen bemoeid, tot de regeering eindelijk
boer geduld heeft verloren. Het mandement van den
biseehop rats Würzburg heeft de maat doen orerloopen.
Alle bladen, waarin dit stuk voorkwam, zijn inr beslag
genomen.
Het is echter niet daarbij gebleven. Koning
Lodewijk heeft zieh daarenboven de zaak der ver-
kieziogsagitatie persoonlijk aangetrokken en moet
in een brief aan den bisschep van Müneben zijne
ernstige ontevredenheid hebben te kennen gegeven
Over de ihmedging van herepfocopaM inde politler?
Dat de regeering bet daarenbo-en volkomen met
zieh zelve eens is geen overheersching van clerieale
elementen te kannen dulden, blijkt uit haar voornemen
om den nieuwen landdag in de tweede helft ran
Augustus bijeen te roepen, om haar vervolgens, naar
gelang de verkiezingen zijn uitgevallen, tut het laatst
van' October te verdagen of te ontbinden en nieuwe
verkiezingen te doen plaatshebben. Koning bodewijk,
di. den eersten steen heelt gelegd voor het gebouw
onder leiding van Moitke en Bismarck opg< trokken,
'zal het Dait-che rijk niet alleen niet veilouohenen,
maar integendeel krachtig handhaven, en boe weinig
by ook op politiek gebied van zich laat hooren is
het toch voldoende bekend, dat hy voor alles Duit-
schei is. Vandaar dal hij er niet voor zal terug
deinzen een reic^^feiudlicAe kamer te ontbinden en
ook by de Beieren is de liefde voor bet vaderland
en den koning over het algemeen krachtiger ont
wikkeld, dan de vrees voor de geestelijkheid, zoodat
bet deze bij slot van rekening niet zal gelukken een
duurzame overwinning te behalen.
Volgens de berichten uil Madrid zetten de Spaan-
salie generaals do vervolging der Carliaten voort en
behalen zy telkens nieuwe overwinningen. Generaal
Arundo heeft'Saballs na een geveebt van vijf uren
verslagen, tengevolge waarvan date 3 kanonnen
en al zjjn posities verloor. Dorregaray zoekt een
schuilplaats in de Pyreneën, vervolgd door de bri-
gadis Golïn, Moreno en de divisie Weyler.
Generaal Quesada heeft een aanslag op Vittoria
ondernomen, die met goed succes werd bekroond,
dapf' successievelijk de Carllstische posities werden
genomen, waarbü'de vijand een"groot aantal gevan
genen ën meer dan 100 dooden verloor. De regee-
riugstroepen, die vervolgens do stad binnentrokken,
moeten met blijdschap zjjn begroet.
rvoeging Tan
i het hoofd,
«vorderen en
Gouda, 15 Juli.
Het is ons nttuurlyk zeer aangenaam als wy ®i
derr inden dat de beschouwiogen, die, wy in ons blad
leveren over een of ander Quderweqp bij anderen
aympatbie ondervinden, en do opinie daarin geuit
door ouze lezers gedeeld wordt.
Mat u turn piet minder aangenaam, waam«v anders
couranten onze artikels be!angryk genoeg achten om
die in hare kolommen over te nemen, doch in dat
geval vordeit de billijkheid dat dit blad de bron op
noemt, waaraan zij bare beschouwingen ontleent.
De Nieuwe ZtcoUche Crt., Nieuws en Advertentieblad
voor 'Overijssel en de Velaire, schijnt van een an
dere opinie. Deze courant neemt nl. de vrybeid om
gisteren, als hoofdartikel te plaatsen het hoofd artikel
nit No. 1624 v<«n ons blad, geteekend W. en dat
daar geheel en al woordelijk aftedrukken.
Alleen is zij zoo verstandig daar, waar wij zeggen
te zullen eindigen «omdat wij anders het geheele nr.
der Goudiche Crt. we! met het hoofdartikel konden
vullen/ ’t woord: Goudtche Crt. in N. Zwolwhe Crt.
te veranderen.
Het mag inderdaad gemakkelijk genoemd worden
voor de redactie der gemelde Ct. op deze wijze hoofd-
artikelen te leveren.
Hoe streelend voor onze eigenliefde dergelijke «over
nemingen0 zijn, zoo verzoeken wij beleefdelyk aan
de redac ie der N. Zwoliche Ct. dat zij voortaan dan
naam vermeldt van het blad, waarnit rij bare hoofii-
arti kelenafschrijft.
Van Maandag tot Woensdag jl. werden aan de
Rijks Hoogeie Burgerschool de jaarlykscbe examen»
in ’t openbaar gehouden. Door zeer weinigen •nwr
stad gen ooten werd vau deze gelegenheid gebruik ge-
ma.skt on ander met deze inrichting van onderwys
b< kend te worden j toch meenden we eenige vermeer-
drriog van belangstelling te bespeuren.
VVoen«dag-middag ten 6 ure kwamen de leerlingen
bijeen, om van den directeur den uitslag te vernemen van
het examen en van bunue studie in den afge'oopea cursus.
Als uaar gewoonte waren bij deze mededeelieg de andere
leeraars tegenwoordig, De directeur moest evenwelde
nieuwsg erigheid der jongelieden nog een oog<ftf&ik
op de proef stellen, want hij had nog iets anders op
’t hart. Er waren nl. twee weemoedige herinneringen,
die bij niet onvermeld wilde laten. Eerst gold bet
den leerlipg, die aan den morgen van dien dag ten
grave was gebracht, die, al wus ook zijne ziekte hem
sedert maanden een beletsel geweest om de lessen
te volgen, toch niet vergeten was. Het was aan de
nagedachtenis *an den eersten leerling der hoogste
kiasse J. C. Kruijt van Reeuwyk, aan wien dit woord
van weemoed werd gebracht. Daarna wendde de
directeur zich tot den heer Mars, die
ncu omvergeworpen en daken van pannen en leien be.
roofd. Te Genève werd het gaslicht uitge loofd en
de stad slechts verlicht door de felle bliksemstralen.
Duizenden dieren kwamen om en ook enkele menschen-
leiena zjjn te betreuren. In bet Museum werden 22
schilderijen beschadigd, waarbij een meesterstuk ran
Calame eu de vermaarde schilderij van Domeoicbiuo
„de triomf ran Darid."
Dertig jaar geleden schreef Heinrich Heine
„het zijn de oude Franschen niet meer/ omdat dezen
kegelden en philosofeerdenHeine’s woord zou men
heden kunnen herhalen, want de chauviiiis’ische partij
houdt der natie voor, dat zij uiÖ^ljieer te doen
heeft dan kanonnengieteu eu bedeiaarten te houden.
Maar er ia nog een andere reden, waarom men dat
woord heden zou kunnen herhalen. De aanneming
van de wet op het hooger onderwijs, waardoor de
Jezuïeten uitnemend worden bevoordeeld, znl waar
schijnlijk het gevolg hebben, dat het land, hetwelk
meer dan eenmaal den fakkel der beschaving voor de
overige natiën uitdroeg, niet meer met baar op het
gebied der wetenschap zal kunnen mededingen. Do
zoogenaamde geloo-ige wetenschap van de Jezuïeten-
unirersiUiteu zal zonder eenigcu twijfel bet weten-
schappelijk gehalte van bet onderwjja dat aan de
natie wordt gegeven aanmerkelijk verlagen.
Zonderling, ruim drie honderd jaar geleden (1565)
werd een soortgeljjk debat over hooger onderwijs ge
voerd ala thans in de Nationale Vergadering gehouden
ia. In do vergaderzaal van bet Parijsche Parlement
werd toen de zaak der nationale opvoeding tegen
het katholicisme,' de unirersiteit van Parijs tegen
bet Jezuïeten college verdedigd. Langer dan rien jaar
had hrt Parijsche Parlement, ondanks wenken van
booger hand, zich tegen de voorrechten verzet, die
den Jezuïeten waren verleend. Toen de orde eindelijk
ëën tnrtmhrg vobv hoogvr •udarwjj» Udgsipsud au
deel aan de voorrechten der universiteit verlangde,
werd de zaak voor het Parlement gebracht. De ad
vocaat der Universiteit, Etienne Pasquier, trok op
ze,er krasse wijze tegen de Jezuïeten te velde. Hij
meende dat zij, indien men het met den godsdienst
wel meende, verbannen en verjaagd moesten worden.
„De jezuïeten zeido hij zullen der jeugd een
paar boeken orer litteratuur en philosophic in handen
geven, maar haar tegelijk stollingen inprenten, die
in strjjd zijn met de «etten van Staat en Kerk,
kortom zij zullen een kweekschool vormen roor vij
anden des Konings." De uitkomst* gaf den redenaar
gelijk. De Koningsmoorder Chaste), waa een leerling
der Jezuïeten.
Pasquier wees op do verdeeldheid, welke het oio-
rioale onderwys onder -bet volk zou teweegbrengen
Schermden de Jezuïeten met de kosteloosheid van bet
onderwys, Pasquier noemde dat „une piperie pubiique,»
waaraan de magistraat de hand houdeu moe.t. „De
Jezuïeten leggen wel de gelofte van vrijwillige armoede
af, maar willen over hen bevelen, die ryk zijn. Ze
zijn grootmoedig els de visscher, die aan de zee een
worm geeft om een volte buit uit haar op te trekken.*
Aan het slot van zijn pleidooi riep Pasquier: „Onze
zaak raakt niet alleen de univers.teit, maar ons,
ouze kinderen, onze nakomelingen. Hoe ook de be
slissing moge uitvallen, de na ons komenden rullen
althans weten, dat deze eeuw mannen geteld heeft,
die lang van te voren, ala op een wachttoren den
storm hebben zien aankomenen ter kennis van de
overlevenden worde het gebracht dat onze groute
universiteit, da eerste van Frankryk, nooit moede
werd voor de eer van God en godsdienst, voor de
nuyesteit onzer Vorsten, voor de rust van den Staat
te stryden.*
Toen werd in deze belangrijke zaak geen vonnis
gewezen. De advocaat der Jezuïeten verschool zich
achter het woord: vrijheids en de zaak bleef hangende.
Dertig jahr later, na den intocht van Hendrik IV te
Parijs, vatte de universiteit van Parijs bet proces op.
De pleidooien werden herhaald. De aanslag ran Cbastel
greep plaats. De weegschaal met de Jezuïeten er in
vloog omhoog. In bet begin van 1585 ontruimden
zij Parijs en Frankryk. Doch niet voor langen tijd.
De aanval* in 1565 door do Jeruïten op de Uni
versiteit gedaan werd in 1875 herhaald. De argumenten
door de voor- en tegenstanders der wet op het hooger
onderwijs, in de Nationale Vergadering gebezigd, vindt
rten, boenen,
t. In pakjes
