Koloniën.
ADVERTENTIÉN.
Echte EAU des FÉES
Het onderzoek van de werking der
wetten op Lager en Middelbaar On
derwijs en van baar onderling ver
band, op last van de Maatschappij tot
Nut van 't Algemeen ingeBteld.
Eerste gedeeltebet Lager Onderwijs
POL IT X TB.
Burgerlijke Stand.
V -
In den ZuiAplaspolder onder Moordrecht ie gisteren
in de woning en daarbij ijnde hooiberg van G. den Bal-
verd de bliksem ingeslagen. f
De brandspuiten n®. 3 en n°. 5 nit de*e gemeente
•o die nit Moordrecht zijn terstond behulpzaam
geweest tot blussching met het gelukkig gevolg dat
aileeu de hooiberg verbrand Ï9 en aiieen aan de
nok ran bet buis eenige schade is toegebracht.
Blykeos eeu Zaterdag bij het departement ran kolo
niën ontvangen telegram van den gouverneur-
generaal heeft kolonel Wiohers 12 dezer uit Atehiii
bericht dat er niets bijzoaders is voorgevallen, de
gezondheidstoestand gunstig en de sterfte gering
was. Nadat er in 13 dagen geen cholera was voor
gekomen» waren er den lln drie lijders, waarvan
een overleden is. Den 15n dezer zou de vuurtoren
op Poeloe Brat worden iugewgd.
De milioiena van de ligting 1872, die den 2den
dezer bij de corpsen infanterie in activiteit zijn op
getreden, sullen den laatsten dezer weder in het genot
van onbepaald verlof worden hersteld.
Door het Indische bestuur is aan de regeering
hier te lande de uitzendiug gevraagd van een hon
derdtal 2de hi tenants der infanterie, deels om de
open plaatsen aan te vullen, door sm uveleu of over
lijden ontstaan, maar voornamelijk met het oog op
den terugkeer van eeu aantal kapiteins, late en 2de
luitenants van het leger hier te lande, die bij da» in
Oost-ludie sedert 1873 voor twee jaren gedetacheerd
waren. Vandaar de bepaling, flat nog iu de maand
November a. s. te 's Gravcnbage een buitengewoon
examen zal gehouden wordeu van onderofficieren van
het leger hier te lande, ter verkrijging eener benoe
ming als 2de luitenant der iufanterie voor het 0.1. leger.
De hooibouw is onder Nieuwerkerk a/d IJsse! in
volle werking. De qualiteit is goedde opbrengst
is middelmatig; de weilanden zyn goed van gras
voorzien. De tongblaar onder het rundvee heerscht
nog by enkele laud bouwers. De toestand der veld
gewassen is over het algemeen bevredigend.
By vpleo in Rotterdam verblijf houdende Duit*
schers bestaat het plan, dit jaar een Sedan feest op
groote schaal aldaar te houden. Een twintigtal hun
ner hebben al hunne landgenooten, aldaar woonach
tig, bijeengeroepen tot een vergadering ten einde
over dit feestpian te beraadslagen.
Door Burgemeester en Schepenen van Antwerpen
ia aan het gemeentebestuur van Leeuwarden mede-
deeling verzocht van de plaatselijke verordeningen en
voorschriften betreffende het schoolwezen en het
onderwijzend persou<el. Men stelde zich voor daar
van gebruik te maken by de uieuwe regeling van
het openbaar onderwijs te Antwerpen.
By het onweder, dat gisteren namiddag woedde,
zyn ouder de geaieente Overschie twee personen, die
op het lnud werkzaam waren, door den bliksem
doodgeslagen, terwijl een derde getroffen werd aan
de achtersijde vau het lichaam.
Van de 42 bomschuiten, welke voor de steur-pe-
kelbaringviischery te Katwyk aan Zee, werden in ge
reedheid gebracht, zyn reeds 20 vertrokken. De versch-
of kaatvisscherij werd iu de afgeloopen week nog
aleehts door 6 schuiten uitgeoefend, welke in drie
dagen reis wegens de hooge visschprijzen van 80
tot 130 besomden.
Te Baarn is Zaterdag II. de jaarlyksche vergade
ring gehouden Wan het Genootschap Voor leeraren aan
gjromasiën en burgerscholen onder voorzitting van
ar. Burger, uit Amersfoort. De volgende vergadering
zal gehouden worden te Deventer, onder voorzitting
vaa dr. Vitrlnga wldaar.
De oudste hoofdonderwijzer te Kollumerland is 77
jaren oud, met 57 dienstjaren. Hij geniet een t«ac-
tement van J 80011
Voor de arrond.-rechtbank te Zwolle werd Don
derdag 11. behandeld de zaak tegen de hh. W. J.
en J. van Zuylen, te Rotterdam, beklaagd van
moodwillige mishandeling vau een besteller in den
avond van de opvoering van Multatuli's „Vorsten
school* te Zwolle. l)e beklaagden waren niet ver-
•ofaeneo. Na -het hooren van getaigen eisebte het
O. M. voor den eersten beklaagde een maond een
zame opsluiting en voor den tweede 50 boete.
De reohtbauk zal Donderdag aanst. uitspraak doen.
Vrydag nacht omstreeks half twee is er een begin
van brand ontstaan in de benedenverdieping vaiyhet
gebouw der Komtiklijke Neder land ache stoomfflk-
kery, in het lobhal ven de groote snelpers waarop
de Standaard gedrukt'wordt. Gelukkig was er nog
•enig personeel bozig met drukwerk, en door deze om
standigheid was de brand zoo spoedig met eenige
•mmors water gebluscht, dat de aangerukte handspui
ten der brandweer geen dienst behoeften te doen.
Het ougeval zou dan ook met zeer geringe schade
afgeloopen zyn, ware het niet dat een drukkersgezel,
in een vlaag van verbijstering en outstelteuis, met
de hand een der groote spiegelruiten van de winkelpui
had stuk geslagen, om langs dien weg uit het huis
te komen en de braudweef te waarschuwen, schoon
de gelegenheid om het gebouw te verlateu niet afge
sloten was. De man bereikte zijn doel, evenwel ten
koste vau een hevig bloedende wonde aan de pols,
die het noodzakelijk maakte hem dadelyk per vige-
l.inte naar het gasthuis te transporteren. (Stand.)
De Haarl. Ct. deelt oog het volgende mede om
trent de Noordpool-expeditie, die wordt bygewoond
door den officier der Nederlandsche marine, den
heer L. R. Koelemans fieynent Toen vóór eenige
maanden baron Groeninx ran Zoeten het aardrijks
kundig genootschap op Je Noordpool-expeditiën
opmerkzaam maakte en er aanzienlijken, geldel ijken
steun voor aanbood, heeft het genootschap niet stil
gezeten, maar zich tot het comité der Engelscbe ex
peditie gewend met het verzoek, dat een Nederlsadsch
officier den tocht, zou mogen mededoen. Men had
daarmede op het oog officieren te verkrijgen, die
met de Arctisohe vaart bekend waren, omdat men
later een eigen onderneming zon kunnen tot stand
brengen. In Engeland kou niet aan het verzoek
voldaan worden en daarom wendde men zich tot
het comité te Bremen voor de ontworpen derde
Duitsohe expeditie. Aan van kei yk slaagde men hier
beter. Intusschen was iu Engeland het plan der
Pandora tot rijpheid gekomen, en gaf de heer
Clements R. Markham, Secretaris van de „Geo
graphical Society* te Londen, aan het aardrijks
kundig genootschap kenuis, dat door zij»» bewer
king aan een NederlaudscU zeeofficier zou toe
gestaan wordeu den tocht mede te maken. Hoewel
de tijd tusschen dit aanbod en de uitvoering teer
kort was (slechts enkele weken) en hoewel er nog
gewigtige bezwaren oprezen, is men evenwel gereed
gekomen, hetgeen men niet het minst aan de krach
tige bulp van den minister van marine to danken
heeft, en is de heer Koolemaus Beyneu, wiens be
kwaamheid, ijver en lust vertrouwen inboezemen,
op weg naar de Arctische zeeën, die in zoo langeo
tijd geen Nederlandscheu ontdekker gezien hebben.
Een slachter in Hanover is tot twee jaren ge *an-
genisatraf veroordeeld, omdat hij «leesch bad verkocht
met trichinen bezet. fffO personen werden daardoor
ongesteld, terwyl er 50 aan de gevolgen stierven.
Volgens Gironard is er een stof outdekt, die in de
papierfabriekage het blerken door chloor kan vervangen
en de kracht van het papier minder aantast dan chloor,
dat een vernielenden invloed op den vezel uitoefent.
De Italia Militare deelt mede, dat een nieuw prak
tisch gebruik vau de velocipedes bij de Italiaanacbe
armee wordt gemaakt. Op voorstag van generaal
Boecu, vervullen deze nu tegenwoordig den postdienst
en gedeeltelijk ook den ordonnauocu dienst in het
groote kamp in Galiaeatie en Somma, ieder ba
taijon heeft een velocipédist, die zooals gebleken
is, 20 mijlen in een uur aflegt. Bij marschen
en gedurende den tyd dat de velooipedeu geen
dienst doen, worden zy met de bataljons-wagens
vervoerd. De minister van oorlog heeft gezegd, later te
zullen beslissen over eenedeluitieve invoering der velo-
cipeden. De ondervinding zal daaromtrent beslissen,
Iu Pruissen treft men, even als in Groningerland
ziekte in de Amerikaansche rozenaardnppelcn aan. De
bladen der zieke pluuteit wordeu bruin gevlekt en
verdroogen na verloop van korten tijd, terwyl dichtbij
staande planten volkomeu gezond blijven. De andere
soorten van aardappelen houden zich goed. Bij on
derzoek van de poters onder de zieke stammen bleek
bet dat deze geheel en al waterachtig waren geworden.
Op de algemeene vergadering van bovengenoemde
Maatschappij in 1874 werd bjj acolamatie het voorstel
van het Hoofdbestuur aangenomen om het onderzoek
hierboven omschreven, op te dragen gan eenige deekuu-
digen buiten den kring van 't Hoofdbestuur, in over
leg en samenwerking met enkele jeden nit dat Bestuur.
Door de Departementen werden tot leden der
commissie gekozen de HH. J. M. van Bemmelen te
Leiden, W. Degenhardl te Amsterdam, L. B. Kikkert
t- Tilburg, A. Kerdijk te 's Oravenhoge, G. van Mil-
ligen te Groningen, A. Moens te Utrecht, D. J.'
Steiju Parvé te Leiden eu J. Zaager Az. te Leeuwarden;
liet hoofdbestuur vaardigde af de HH. H. de Veer,
H. P. R. Hnbrecht en W*. C. Mees.
Van dit rapport is thans het eerste Mdestte, balt.
delende over het Lager Ouderwijs, verschenen. Het
zal raeenen we niet onder de Leden van de
Maatschappij worden Uitgedeeld, maar «1 geschiedt
dit wel, dan aehtea we het Rapport van zooveel
belang, dat we bigde zyn door de ontvangst van
sen exemplaar te kannen medewerken om het in
raimer kring zij 1 dan ook bij uittrekselg,.
kend te msken.
YVjj durven ons vleien dat er onder gnze' lezers
velen zuilen zijn, die met belangstelling vau dezen
arbeid zullen kennis nemen.
In de inleiding wordt het standpunt (foor de Commis
sie ingenomen, toegelicht. Zy onderscheidt in dit
opzicht drieërlei -. óf wjjiiging van de beginselen van
art. 194 der Grondwet; óf behoud van dit artikel,
mus uitgelegd in een bepaalden zin óf volledige en
onbekrompen toepassing van dit artikel.
Dit laatste is natuurlijk het standpunt der Com
missie het was ook sedert bgns een eenw het stand»
punt der Maatschappij, die het onderzoek doet in
stellen i alle leden der comaróeie waren van de deug
delijkheid der laatste uitlegging volkomen overtuigd.
Maar toeh wenecht zij de redenen bloot te leggen,
waarom zy zich op.dit standpunt plaatst.
De welvaart, de innerlijke kraoht van den staat is
het noodwendig gevolg van de intelleolneele ontwik
keling van al zijn burgers. Verhooging der volksont
wikkeling vermeerdert de innerljjke krocht van den
«tant, verlaging van 't eerste voert tot verzwakking,
ja tot vernietiging van het zelfstandig volksbestaan.
De behartiging dier belangen mag dus niet san
de 4 werkzaamheid, de inziohten van bnzondere per
sonen of vercenigingen overgelaten «orden. De zorg
voor het onderwijs is itaahplicht en hij meet zorgen
dat dit ouderwys zdo algemeen en zoo goed mogelijk
zy. Dit beginsel vinden we inert. 194 der Grondwet:
Overal voldoend openbaar Lager Onderfijt.
Maar de staat moet meer doen Zyn onderwijs
moet voor het Volk in tijn gekeel toegankelijk zyn.
Onbevoegd, «ls de staat is, om zich te mengen In.
ile verschillende godsdienstige deokwyzen zyner bur
gers, moet by nit z|jue organisatie van het onderwys
alles verwijderd honden wal door zyn toedoen tot
uitsluiting zón kunnen leiden. Daarom het openkaar
onderwijl toegankelijk voor allen door duidelijk voor
ichrift en itrenge handhaving eon de Neutraliteit der
Openbare ickool. Het onderwys in den godsdienst
en wat daarmede in verband staat, blyve overgelaten
aan de Kerkgenootschappen'de staat zorge voor een
welontwikkélend en vormend degelyk onderwys.
Hoeft de staat zyn onderwys overal voldoende en
voor iedereen ingericht, dan, maar ook dón alleen,
mag hjj vrijheid geven, mar de inziohten vaneukh-
Mi, daarnevens bijzondere scholen op te richten. Die
vrijheid meg alleen worden beperkt door de dlgemeent
eiacben van goed onderwijs. Daarom kei geven van
onderwijl vrij, mits bewyzen van bekwa.iiBHei.1 en
zedelijkheid overgelegd worden door hen, die dit on
derwys geven, en de Overheid toezicht boude, dst
dit bijzonder onderwys, met handhaving van zyn
recht zioh op byzooder godsdienstig terrein te bewe
gen, toch de mate van kennis doe varwarren, die
de Staat, als onmisbaar voor zya burgers, moet
eisehea.
De Commissie heeft i dus het standpunt ingenomen
van volledige en onbekrompen toepassing vau art.
194 der grondwet, waarvan de woorden in het voor
staande gecursiveerd zyn. Zy hseft getracht run dit
standpunt af een onbevangen, zelfstandig en onpartij
dig oordeel uit te. apreken, in de hoop door byen
arbeid by te dragen tot verbetering en verheffing van
het ouder» Ijs.
Daarna gaat de (lommissie over tot
I. De bezwaben en klachten ovee het
LaqEe Onderwijs.
Sommige komen ran de zjjde der vrienden, andere
van de zijde der minder ingenomenen met de Open
bare school, doch alle hebben recht op gehoor en
onderzoek. 1
Een ze^r algemeene en algemeen els gegrond er
kende klacht is die over het Sohoolverftllim,
zoowel het betrekkelijke als het volstrekte.
Het regeeringsverslag omtrent het onderwjj» Orer
1872 deelt made, dat in genoemd jaar nóg 84000
kinderen, tussohen de 8 en lJjfrar, geheel verstoken
hieven van onderwijs, d. I. ruim ,10 pCt. vent Ver
moedelijk aantal hindered van dien leeft |jd. Tegenover
znlk een' treurigen toestand itïat de Wet van lé57
geheel machteloos. En dit is alleen het Volstrekt
schoolverzuim, het wordt dog vermeerderd dobr on
geregeld en afgebroken schoolbezoek, wserdoor in den
zomer menige school ten platteq lande 'grootendèels
wordt ontvolkt.
Een ander deel der jeugd' trekt van het onderlijs
weinig vruchten, omdat het niet, tot 't einde nethfjwóónt;
d. w. z. lot het 12dejaar, den leeftijd waarop rrjfal.
gemeen geacht wórdt dat 't Lager Onderwys ben
einds neemt. Al is dit juist, dan is er nog eén gVoot
i
isntat leerlingen, dat dezen termijn niet afwacht. Hun
keuiiis is dan niét solide genoeg en gJustige om-
eéudigheden doatteiatba blijft er weinig Ton over.
En «Ut gedeelte der jeugd moet men niet, gelijk
't.volstrekte schoolverzuim, alleen by de allerlaagste
hléaseji zoekenopenboaft' zich ook bij lieden
van wie men béter inzicht zou verwachten in de
wezeplüke HWMH> hunner kihderétt.
Maar ook de vrij algemeen aangenomen grentljjn
van lï jaar 'is te eirg getrokken. Kinderen van
12 jaar kannen niet als volleerd besphonwd worden.
Wat zy tot dien tyd leeren ja eigenlijk alleen een
rporberfciding, een inleiding vau heigeen zy moeten
weten pa henpen om in elkeu stand der maatschappij
piet vrucht rpor zich zeiven eu ben met wie rjj in
aanraking komen, werktoim te zijn. Het leeren voor
de proctyk moet juut door beginnen waar lipt thans
voor de meerderheid eindigt. Daarom meenen wij
dat er wel degelijk grond bestaat voor de klacht
dat de schooi veelkl te vroeg verlateu wordt.
Mag de tweejarige leeftijd sl beschouwd kun
nen worden als de meest geschikte tijd voor
leerlingen om tot e nigcu andereu tak vaa onderwijs
over le gaan, hy is nikt de tyd waarop olie ouder
wijs een einde mag nemen.
Moet de klacht van schoolverzuim worden toegeschre
ven aau een leemte Jlét Wetde OVerige klachten
vinden heren groud in de gebreken der Wet. Zoo
geeft art. 23 het artikel dat de neutraliteit ven
bet openbaar onderwys vaststelt aanleiding tot
klachten ven don meeat verschillenden aard.
Zoo ontbreekt de oeinslijn tusschen het Lager
Onderwys en bet Middelbaar Onderwys. Men ksn
dan ook nog Lagere Scholen aanwijzen die in omvang
van onderwys met Middelbare Scholen nagenoeg
gelijk slaan. Een gevolg hiervan is de overla
ding der echool. voor m(eer)n(itgebreid) Lager On
derwys met vakken. Ontwikkelen is bij hst Leger
Onderwijs het wachtwoord. Meer die outwikkeling
lijdt sahade, omdat zij niet op den voorgrond ken
staan, wanneer de sohool zich tot taak stelt haar
leerlingen eeue groote meeea van zeer uiteenloopende
kundigheden te doen opnemen. Voor het bijbrengef
van veel kennis binneu een beperkt tijdsbestek moet
een ouderwysgang gevolgd worden die niet peet by
ontwikkelend onderwijs.
Ook wordt de flinke ontwikkeling van bet Lager
Onderwys tegengehouden door den drukkenden lest,
die ter bestrijding der kollen ven het openbaar onderwys
op de gemeenten gelegd ie. De gevolgen van
dezen druk openbaren zich op verschillende wijzen,
doch allen leu nadeele van bet onderwys. Hier be
letten zjj de oprichting vtn nieuwe, of de verbete
ring en uitbreiding van oude schoollokalen; daar
de behoorlijke bezoldiging der hoofd- en hulponder-
wyzers, zoodat niet altyd met den vereischten spoed
in ontstaande vacatures voorzien kan worden; eldere
weer het oansohaffen der noodige schoolmeubelen en
hulpmiddelen by het onderwysin vele piasteen zyn
zy oorzaak dal alles wet de openbare school betreft,
zoo zuinig mogelijk, ju met zekere bekrompenheid
behandeld wordt.
De oommieeie echt dit bezwaar meerei te gegrond.
Van 't vermogen om subsidie een 't Ry,k en de Pro-
vinoien te vragen, bjj urt. 36 gegeven, wordt spaar
zaam gebruik gemeukt. In 1872 wérd door de ge
meenten, na aftrek van alle beten meer den/4,1000,000
men 't onderwys besleed, door het Ryk en de Pro
vinciën nog geen 3 ton en daarvan dun nog/ 184,000
al» buitengewone subaidien.
Schooltoezicht. De commissie gaat hierbij uit
tuu de Helling dut het toezicht tot taak heeft te
zorgen voor ztreuge opvolging der wettel yke voorschrif
ten, flinke oigauisalie der school, degelijke behartiging
der volksopvoeding.
Het oppertoezioht van den Minister van Binnen-
landsehe Zaken kun nimmer, zelfs niet bij den be-
kwsemsten, al die zorg en kracht geven, waarop het
onderwys aanspraakhééft. Het rhinisteric is zbllf een
veelomvattend departement, en éisoht zooveel mate ren
arbeid, dat dit oppartoeuiokt gerust onmogclyk kun
worden genoemd.
Ook de invloed der plaatselijke sohoolcommissien
kan niet altyd heilzaam wordeo genoemd. Afkeuring
verdient het reeds, dot in plaatsen beneden 3000
zielen het plaatselijk toezicht berast by bet doge-
lüksok heetjiar der gemeenten. Daardoor tbofi is de
Uitvoering en hët toMlshl iti dezelfde' handen góbraoht,
wal altijd aan ejgénaArifigè beswaren obderheVig is.
Ms*r óok in die geartenten, waar sehobleamijaissieD
zijn, zal men niet' dan by uitzondering genoeg man-
nep kunnen vindon, die niet- geWel-onbekefld zyn
met'bat ondóv^iji. Den leert evenwel' de efVaring,
dat deze -oommutie <eet na(jverig is op haai macht
en i«loed, en ^ikwijA'-meer Soheidcad dan verbin
dend tusschen gemeentebestuur, en hoofdonderwijzer
zich atett, zoadat de belangen van het onderis niet
altyd In der eerste plaats behartigd worden. ®e ver
anderingen, waaraan deze commissien vaak'onder
hevig zijn, doen, haar in, "t algemeen Vastheid en
kracht van beginselen en ^richting "missen, zoodat zy
zelden bet initiatief zullen nemeo. Soms oefenen zij
indirect grooten invloed uit, omdat de gemeente
besturen die bekleeders van onbezoldigde betrekkingeu
ontzien omdat het niet gemakkelijk is ben te doen
vervangen. In de meestè gevallen echter zal men
niét in staat zyn voör het lidmaatschap der school
commissie mennen t* vindeo, die meer van de school
weten den ze uit hun eigen jeugd er van onthouden
hébben; en de zóodanigeh keuren of alles Onvoor
waardelijk goed, en rapporteeren in dien zin over
soms slecht ingerichte scholen, waardoor zij 't aan
brengen van Verbetering beletten, öf alles af, soms
in goede scholen en by flinke onderwijzers, waardoor
zij dezen ontmoedigen en vernederen.
Ook de betrekking van schoolopziener is onbezol
digd en dus een bijbetrekking terwijl zy om goed
te worden waargenomen den gehoeleu mensch ver-
eiseht. Ook is hun macht en invloed te beperkt.
Alleen het toezicht der provinciale inspectenrs
mag gunstig worden genoemd alleen zou bet wan-
schelijk zyn bnn getal te beperken, om daardoor de
oogel|jkheid in werking weg te nemen en om een
heid te bevorderen.
Is alzoo het toezicht onvoldoende, een gevolg daar
van ie dat ook de acte examens veel te wenschen
overlaten. Er ie geen eenheid in de verschillende
provinciën de schoolopzieners zullen, als examinato
ren niet alt|jd op hetgene voor de onderwijzers
hoofdzaak is, den meesten klem leggenworden er des
kundigen, die niet verantwoordelijk zijn, geëxami
neerd, dan wordt de uitspraak gedaan doof hen, die
niet examineerden. Ook mag het minder goed ge
acht worden dat er tweemaal 'a jaars gelegenheid tot
het doen van examen wordt gegevendit looh geeft,
in verband met de bepaling dat niet voor bet exa
men, maar voor de verkregen akte een zekere geld
som' betaald wordt, en bij de onbeperkte vrijheid,
die een afgewezene heeft zoo dikwyls hij verkiest,
een nienwe poging tot het verkrijgen der begeerde
akte te wagen, aanleiding dat bet werk der examen-
commissiën onnoodig uitgebreid en door de veelvul
dige afwijzingen onaangenaam wordt. Bovendien is
het wensohelyk den tijd der akte examens in over
eenstemming te brengen met den bursas der Rijks
kweekscholen.
Eeae.allernudeeligste bepaling vindt de Commissie
nog in art. 48 der Wet, waarin wordt bepaald dat
aau huisonderwijzers een akte kan uitgereikt wor
deu voor één of meer vakken, en deze akte maakt
den bezitter óék beroegd tot het geVen van school-
enderwjjs (art. 81). Van daCs omstandigheid ie
dikwyls miebruik bet gevolg. Wie een huisonder
wijzers akte heeft, kan niet uit de school geweerd
worden, en bjj afwezigheid van *t toezicht, kunnen
werkzaamheden hem worden opgedragen waartoe hij
niet beroegd is.
Ook mag het aantal exaxen-comhissien eeu be
zwaar geacht worden tegen de eenheid van examen
en behoort ook hierin verbetering aangebracht te
worden.
Het kureekelingensteliel beschouwt de commissie
als esn der groote gebreken van de tegenwoordige
organisatie.
Ook tegen de vergelijkend examens zijn vele be
zwaren in 't midden gebracht, al zijn zjj dan ook
andrrzijds krachtig bestreden.
Men roert aan dat «jj door de gebrekkige wjjze
waarop zij veeltij da worden afgenomen, niet altyd
den noodigen waarborg geren. De groote onkosten
aan 't bijwonen dezer examens verbonden, zyn voor
Vele hoofonderwijzers, die nedsuinoeite hebben om
rand te komen, mede een groot bezwaar. Hrt relt
gevestigde Hoofdonderwijzers, wier werk- «n denk
kracht schier geh.ee! door de proctyk, door de eiechen
der school wordt ingenomen, moeiclyk met jeugdige
ouderwyzera, die meer tyd én kraobt san wetenschap
pelijke studie kunnen wyden, in het strijdperk te
treden. Het prestige van den Hoofdonderwijzer tydt,
indien hjj niet slaagt. Wat men bjj het Middelbaar
Onderwys Waarneemt, dóet de vergelijkende 'examens
onnoodig achten.
Ook is het onmogelyk, uit een soms zeer groot
aantal sollicitanten door het vergelijkend examen den
reohten man' te vihden. Deze en nog enkele andere
tjjn de hoofdbezwaren tégen de vergelijkende eis-
pens.
Bjj de aanstelling van hulponderwijzers, acht men
den invloed vun' het dagelijkach bestónr en den raad
biet, «die van den hoofdonderwijzer wel wenscheljjk.
De Getuiöschbieten voö» zedelijk gwdraq
moeten worden afgegeven onder voorwaardenfmie een
beteren waarborg aanbieden, dan tot nog toe bet ge
val is. Men kan tbch die geschriften niet missen.
Iéder, die zjjóe kinderen aan een onderwijzer toever
trouwt, vraagt naar zedelykheid in de eerste plaatsook
met het óog óp het bijzonder onderwijs, kunnen zoo
danige getuigschriften niet wel gemist worden bo
vendien eischt de Grondwet een onderzoek naar de
zédéljjkheid der onderwijzers.
(Wordt vervolgd.) -
Batavia, 5 juni.
Aan het maii-oreiziclit ran bet Bat. Handeltbfad
ontleeuen ff ij liet volgende:
Van Atofeiu zijn geeue nadere tijdingen ontvangen
alleen ontvingen wij de bevestiging van hetgeen wij ia
ons laatste overzicht ontrent den aanzienlijken Atehi-
nees abdul Raohman Ilabib mededeelden.
Wij twjjfelen eebter ten sterkste of de Regeering
van zijne 'aanbiedingen gebruik zal maken en zoo
hij van onze zijde eene weigering mocht ondervinden,
tal hij misschien wel weder onze vijand worden.
Bg de Regeering zijn al zijne gangen bekend, er.
jnist in de weigering, om hem als bemiddelaar in de
zaken te gebruiken, ligt o. i. de overtuiging der Re
geering dat hij als geen gevaarlgke vijand beschouwd
behoeft te wordeo, want in bet tegengestelde geval
zonde men hem wel aan de praat honden.
Dat de zaken te Atchin voorloopig goed gaan blijkt
ook nit de aanstaande overkomst naar Java van den
generaal l'elstonden ze minder goed of kon er sprake
zijn van aanstaand gevaar, zeer zeker zonde d^n ge*
neraal Pel zijn post niet verlaten, want bij i* piet
ziek, maar behoeft slech's eenige rast en veradtaÉÓ^*
In de andere streken van den Archipel heërscht
eene voldoende rust; te Palembang heerscht de chole
ra nog, evenals in sommige plaatsen van Java.
t Te Ssmarang is vroeger eene groote som beboorende
tot 's lands gelden verduisterd; nu deelt een der
bladen mede dat ook te Soerajra in de kas van den
algetneenen ontvanger een te kort van 1000,000 ont
dekt is.
Wij hebben nog niets vernomen van bet advies
van de Kamer van Koophandel omtrent de nieuw aan
te leggen haven te Tandjong Priok.
Deskundigen der zeevaart oordeelen niet gnnstig
omtrent dit plao; hunne bezwaren komen er voor
namelijk op neer dat het binneoloopen dier haven
met slecht weder gevaarlijk zal zijn, dat de schepen
een verblijf op de reecle sullen verkiezen op gfoote
kosten voor haven- en andere gelden uit te spanen
dat,, hei scheepévolk gemakkelijk weg zal kannen loo-
pen, *en zeer zal blootstaan om door den landwind
koortsig te worden.
De opuame van den spoorweg ojt Sumatra is ge
staakt het schijnt dus dat dit plmyoorloopig niet
door zal gaan.
De gezondheidstoestand van den Russischen
i reiziger Maciay, die thans het schiereiland fyUlakka
doorreist, is ongunstig, zoodat hij een tijd not zal
moeten nemen. Indiar
Aan het Bureau van Politie zijn voorhanden voor de
eigenaars, een PARAPLUIS en een met zilver ver-
gnlden of met goud opgelegen DAMES BROCHR.
Geboren: 18 Juli. Wille'miua, ouders W. M. van Zee
Exalto en M. Borkus. 19. JSrert Cornells, ouders A.
van Balen en J. van der Stavre.
OvfcBLtDEN: 16 Joli. C. Lé/te huisvr. van S. van der
Valk, 77 j. W. S. van Erkf 5 m. L. H. de Jong, 4
m. 17- P. IJpelsar, 3 m. J. M. G. Schioveen, 1 m.
M. Brons, 2 m. 18. M. K. Bogaard, 4 na.
iR. »b
Bevallen van eene Dochter,
C. W. VAN ZEULEN—
Gouda20 Juli 1875. Schenk.
Heden overleed ons jongste Kind HENRI,
vier maanden and. p
G. J. de JONG.
A. W. de JONG-
Gouda, 16 Juli 1875.Schotsman.
Heden overleed in het St. Josef-Liefde-
gesticht ta( Amersfoort, tijdig vooreien van de
'HH. Sacramenten der Stervenden, onze geliefde
Vader en Behuwdvader BUBERTUS MARTI-
NÜS VERZIJL, in den ondeïdom van circa
58 jaren.
A. C. C. VERZIJL.
GoudaE. J. VERZIJL-JiShERs.
19 Juli 1875. B. A. VERZIJL.,
ft 1,50 de Flacon, bjj CHs. van VIVE Ja.,
Gouda, Coiffeur et Premier Posticheur.
HAAR en BAARD VERWEN in Blond,
Bruin en zwart, zonder HUID of LINNEN t#
vlekken, als men de Flacon half gebruikt heeft
en het bevalt niet, alsdan geef ik met genoegen
de betaalde f 1.50 terug.
t?
