UPONS
w,
(IER.
IKEKS
isthaven B 17.
HG
Nieuws en Adveilenliehlad voor Gouda en Omslreken.
N° 1709.
BUITENLAND.
BINNENLAND?
Woensdag 11 Augustus.
S SNEL
iten
i van RIGA
an circa 9000
s verseh uit
ootschap
(■I
ITDUI,
plein n’. 1.
OTIVG
Ititilvnlanilsch Overzicht.
re van voor-
1,- te
[MAN.
CONVERSIE
missionair in
ANGEN
FLACONS
r.
er, Kroon-
melsche en
DENEMARKEN.
De inzending van advertentiön kan geschieden tot één uur des namiddags van den dag der uitgave.
De punkn
in.
GOUDSCHE COURANT.
worden berekend naar plaatsruimte.
Afzonderlijke Nommera VUF CENTEN.
mch Welea-
Utenlam, zéér
per as. Alles
aid, ter voor-
Heeksn
!LT.
8 1875, des
aal Verschel-
le Scheepma-
stann van den
D LACH,
1ste soort
N en nuttige
de tentoon-
ndustrie enz.
a. s. in de
De uitgave dezer Courant geschiedt ZONDAG,
WOENSDAG en VRIJDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prjjs per drie maanden is ƒ1.75,
franco per post ƒ2.
nn het Haudelsbl.d
ADVERTENTIÊN worden geplaatst
van 15 regels a 50 Centen; Mere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
nienwrt uitgevonden
ie, dorsehen in één
o veel al, dr] e dur,
een dag, franco loe
ier spoor Jlo. On.
"tie en met proeftijd.
kforta.M.
p.
nnen de DÉ-
a Heer Mr. J.
drocaat,yVest-
i een te j^jnen
■vai
en
worden voorgelegd.)
Voorts komt o. a. in behandeling een voorstel om
door het Instituut, met medewerking der voornaam
ste Regeeringen, te doen nitgeven een verzameling
van al de internationale tractaleu, regelmatig gerang
schikt.
De Haagsche kroniekschrijver
schrijft o. a. het volgende:
Zondagavond had in de teut van Blanua alhier,
die zyn afscheidsvoorstelling gaf, een der mu
ziekanten zich am een gastpijp vastgehouden, welke
daardoor los was geraakt en een groote gasvlam te
voorschijn bracht, hetgeen het geroep van brand
deed ontst an. Een iedar wilde uil de tent vluch
ten, terwijl men tegelijkertijd van buiten naar binnen
wilde komen om te helpendit veroorzaakte groote
verwarring en gedrang, welke verwarring nog werd
vermeerderd door het afsluiten van de bootdkrann,
zoodat alles nu in duister was. Gelukkig liet de
muziek zich spoedig weer hooren en werd het licht
weêr ontstoken, hetgeen de menschen gerust stelde,
zoodat de voorstelling geregeld kon doorgaan. On
gelukken hebben er, zoover bekend ia, niet bij
plaats gehad.
De Minister van Binnenlandscbe taken beeft breed
voerig geantwoord op bet afdeelings-verslag «verbet
tweede onderzoek van het ontwerp van wet op bet
hnotrer onderwijs in de Tweede Kamer. Bereid tot
bevordering van bet gemeenschappelijk overleg, heen
de Minister, met inachtneming der beginselen, waar
van niet kon worden afgeweken, wijzigingen in het
ontwerp gebracht. De cursus der gymnasia is van
6 tot 7 jaren verlengd en de leervakken zijn etnigs*
zins uitgebreid, in verband met het overbrengen der
letterkundige propaedeusis naar *t gymnasium.
Aan Rijksgymnasia bes.aat geen behoefte. Omtrent
de aansluiting van het gymnasium aan de Hoogert
Burgerschool is eene wijziging in art. 7 gebracht,
naar aanleiding eener conferentie met de rapportrars.
Nog eeuige andere wijzigingen betreffende de exa
mina voor deze inrichtingen zijn aangebracht.
De bestaande hoogescbolen worden gehandhaafd.
Omtrent de opheffing der theologische faculteit blijft
de Minister bij zyne zienswyze. Zelfs heeft hy het
afzonderiyk onderwijs in de Godsdienstwetenschap
nu doen vervallen. Als overgangsmaatregel blijft
echter het .bestaande voorloopig in stand.
De punten van behandeling op de openbare ver
gadering van bet Instituut voor internationaal recht,
op Zateidag 28 dezer te *s Hage te houden, zyn:
1. Internationaal privaat recht (Weuschelykheid
om voor alle Staten, in den vorm van internationals
tractaten, een zeker aantal algemeeue regelen te stellen,
een gelyke rechtspraak te verzekeren in conllic’en
tusschen de verschillende burgerlijke en strafwetge
vingen.) Jk
2. Internationale scheidsredWerlyke procedure
8. De drie regelen van Washington
4. De Brusselsche verklaring omtrent de wette»
en gebruiken in tijd van oorlog
5. Eerbiediging van het privaat-eigendom ter zee
Onder welke voorwaardeo en in boe*errs is
luropeescb volkenrecht ook by Oostersehc natiën
/passen? (Alvorens hieromtrent eene formeel*
„Jbig te nemen, zullen eenige vragen aan de ledeu
PLei Instituut en aan de voornaamste diplomatieke
consulaire ambtenaren der koloniale Mogendheden
De Frausche ministers hebben Parijs verlaten om
de vacautie door te brengen; sommige moeten zit
tingen van Algemeeue Raden bijwonen; Buffet even
wel vertrekt nog niet, wellicht met het oog op het
incident met den Parijscheii. Gemeenteraad.
Dupanloup zal, n iar men uit Rome bericht, niet
tot kardina.d worden verheven; men is op het
"Vaticnan wel over hem tevreden, miar niet zoo, dat
men hem zijn vroegere liberalen neigingen reeds
geheel zou hebben vergeven.
De Duitsche bladen deelen het programma mede
vu^r groote manoueuvres in Sileziê; daaruit blijkt,
dat de Keizer 9 September van Berlijn naar Breslau
vertrekt, waar hij dien nacht o ver blij ft om den vol
genden dag met een extra trein naar het manoeuvre-
veld 4e gaan. liet militaire feest zal worden byg«-
■woond door den Koning van Saksen, den Duitscben
Kroonprins en de Kroonprinses, de groothertogen van
Saksen en van Mecklenburg-Schwerin, aartshertog
Albrecht van Ooatenryk, prins Arthur van Engeland
cn prins Georg van Saksen.
De Vaticaansche correspondent van Cza» heeft een uit
voerig artikel, geschreven waarin het onderscheid wordt
aangetoond tuascheu de Mei-wetten en de wet op het
beheer van de kerkelijke goederen en op grond daar
van verzekerd, dat de eerste nooit door den Paus
kunnen worden erkepd. De geruchten over de ver
zoening tusscben de Pruisische bisschoppen en de Prui
sische Regeering zijn daarmee voor goed van de baan.
Rusland ontmoet opnieuw moeilijkheden in centraal
Azië. De Khau van Kbokand is met zyn familie wegge
jaagd. Een oproer ging hieraan vooraf, waarvan zekere
Abderrahman Avdobabchi aan het hoofd staat Daar het
betwiste punt aan de nieuwe Russische bezittingen in
centraal Azië grenst is het zeer Wel mogelijk dat dit Rijk
tot een militaire tusschenkomst zich genoopt zal zien.
Uit Spanje zijn in de laatste dagen geen tydingen
van eenig gewicht ontvangen; bet beleg van Seo
d’Urgel of liever van het hoofdfort bij deze stad
wordt door Martinez Campos voortgezet; men sprak
van een storm, die gisteren op het fort zou worden
gedaan, maar de aanval is uitgesteld, omdat de
bres oog niet groot genoeg was.
Te Madrid regent het berichten van Carlisten,
die in onderwerping zijn gekomen; 375 gevangen
Carlisten waren iu de boofdstad gearriveerd.
De sociale kwestie is een der belangrykste vraag
stukken van onzen tyd. Iedere bijdrage alzoo, die
strekken kan om onze kennis van den toestand des
arbeiders hier of elders te vermeerderen, mag op
belangstelling rekenen. In die meening deelen wij
een en ander mee uit de officieels statistiek, welke
in Denemarken onlangs is publiek gemaakt omtrent
den toestand van den werkman aldaar. Gelyk be
kend is, wordt Denemarken gerekend ondel* de Eu-
ropresche staten, waar de regeering met heftigheid
en eens zeker met al te groote gestrengheid tegen
de socialisten is opgetreden. Maar ze heeft toch
ook iets gedaan in ’t belang van den zoogenaamden
vierden stand. Ze heeft eene commissie benoemd om
een onderzoek naar den toestand der arbeiders in
te stellen en ’t resultaat van dat onderzoek doen
publiek maken. Wij hebben thans de bron genoemd
onzer „olficieele,, cijfers en vervolgen
Handworks- en fobriek«nijverh*i(l. Er zyn op dit
terrein ir. Denemarken 40,209 arbeiders, van welke
28.021 mannen boven de 18 ja*r, 3428 vrouwen
boven dien leeftijd en 1949 kinderen. De jaarlyk-
sche verdienste bedroeg 406 rijksd en 81 sk. voor
den volwassen arbeider en 165 rijksd voor de vol
wassen arbeidster, althans voor zoover de hoof>stad
(Kopei)lmgrn) aangaat. In de pro<|jcitsteden waren
de verdiensten 269 rijksd. 26 sk. en 129 ryksd.;
op *t platteland rekende men slechts 208 rijksd. 7
sk. en 90 ryksd. 93 sk. De gemiddelde werkuren
per dag, met inbegrip der schafturen, waren 12 tot
13. Aan ongeveer 40,000 arbeiders wordt jaarlijks
plus minus 8 miilioen uitbetaald.
Landarbeid. In Denemarken is ongeveer 15 pCt.
(101,882) der mannelijke bevolking tot deu boeren
arbeidersstand te rekenen. In dit cyfer zyn echter
ook begrepen de kleine dorws**nkeliers eu hand-
werkslui ten getale van 23,'i »8. De gemiuneiue
duur van den veldarbeid is met inbegrip der schaft
tijden 14.4 uur per dag in den zomer en 10.8 uur
per dag in deu winter. Bijna uergens heeft de
boerenarbeider nog eenige bij .aak ter hand om zyn
inkomsten le vermeerderen wel worden schier overal
de kinderen gebruikt als veehoeders; in 710 ge
meenten bedroeg *t getal van deze aanstaande prole
tariërs 33,436. Ofschoon deze ongelukkigen in den
régel eerst op tienjarigen leeftijd „productief* gemaakt
worden, moest van andere gemeenten geconstateerd
wordeu, dat zij de kinderen reeds op 9 a 8, ja
zelfs op 7 jarigen leeftijd bezigden voor gezegd be
drijf. Met uitzondering van de twee ergste winter
maanden, als verdienste ’t meest noodig( voor' den
werkman is, is er ’t gansche jaar werk7.
Inkomsten en uitgaven der arbeiders. Voor Ko
penhagen worden de uitgaven aan levensbehoeften
op 350—405 Ryksd. begroot. De vraag of de
inkomsten des arbeiders in evenredigheid zyn
met zijn noodzakclyke uitgaven, is verschillend be
antwoord: 5 grootere werkge*ers zeggen van ja, maar
’t antwoord van alle arbeiders luidt even stellig neen.
Op de vraag of de arbeiders schulden hebben is bijna
altijd bevestigend geantwoord. Uit de provinciën lui-
deu de berichten, dat de arbeiders met hun verdiensten
konden rond komen twee steden gaven een omgekeerd
antwoord, en nog anderen spraken van „nauwelijks toe
reikend*, ’t eigenlijke plattelaridsvolk schijnt in ’t
zelfde geval te verkeeren schulden hebben deze veld be
woners in den regel niet, doch daarin komeu zij met hun
lotgenooten in de groote en kleine steden overeen
dat zij in *t geheel niet denken kunnen aan uitgaven
ter wille van louter vermaak Omtrent de huwelyken
moest geconstateerd worden, dat zeer velen der mpj
beider» beneden den leeftijd van 25 jaar reeds g>^
hawd zyn. Verder kan men in ’t algemeen zeggoi
dat in 1872 de loonen der werklieden in allerlei soo^™
van nyverheidsondernemingen zeer laag waren, maar^
dat sedert langs den weg der strikes verhooging is
verkregen.
Gouda, 10 Augustus.
Tot leeraar aan de Ryks hoogere burgerschool
alhier is benoemd de heer A. Lungerhuizen van
Uven, te Alkmaar.
V
