POSTEitMCV
y lüt:.: 1 .a vakfotuiJttÈ.
De kamer vdn koophandel alhier heeft besloten
een adres in te dienen bij de tweede kamer der
Staten generaal, bevattende het verzoek hetwetfint-
werp betreffende de suiker-belasting niet aan te nemen,
dan nadat er is uitgelicht de bepaling van de belast
baarheid van de aardappelstro op.
VERGADERING van den GEMEENTERAAD.
Vrijdag den 7 Januari 1876, des nam. ten 1 ure,
waarin zal worden behandeld
Het voorstel tot uitbreiding van de vakken van
onderwijs aan de Stads-Muziekschool.
Een voorstel tot regeling van het bedrag der grati-
catien voor het geven van onderwijs aan de avondschool.
Een voorstel tot wijziging van den staat van be
grooting der inkomsten en uitgaven van de gemeente,
voor de dienst 1876.
Een suppletoire staat van begroot ing der kosten van
het Bestedeliugshuis, en van het Israel ietisch arm
bestuur, over 1875. - 1
Te beuoemen
Een lid dér Gezondheids-Commissie.
Een Hulponderwijzer aan de Burgerschool voor
jongens.
Een wachter aan een der bruggen op de Gouwe.
Gedurende 1875 zijn in de gemeente VVaddinxveen
aangegeven 202 geboorten, 138 overledehen, 20 hu
welijken. Bevolking op 31 December jl. 3905 zielen.
De nieuwjaars-commissie te Waddinxveen heeft
ingezameld circa 400.
De kadastraal geschatte opbrengsten der grond
eigendommen in Nederland bedroegen in 1834 om
streeks 70 millioen, in 1872 ruim 75 millioen gulden.
In laatst gemeld jaar kwam van dat bedrag 45 V8
millioen voor niet bebouwde en bij de 30 millioen
gulden voor met gebouwen bezette gronden.
De grootte der gronden in Nederland beliep in
1833 3,270,959 hectaren, in 1869 16,530 meerin
laatstgemeld jaar was de bevolking 1089 op de hectare.
De oppervlakte in hectaren beliep in 1861 aan:
X3eduinen 54, 933, heiden en hooge venen 834,211,
stranden 17,363, plassen en vaarten 79,991, moe
rassen en rietland 46,703, dijken 9181, wegen 2319,
onbelaste straten, wateren enz. 133,971, bebouwd
24,570, lustgrond 2710, bouwland 756,949, wei-en
hooiland 1,062,811, kwelders 10,338, warmoezerij en
tuinen 24,096, boomgaarden en boomkweekerijen
21,787, opgaand hakhout enz. 135,931, rijswaarden
834, dennenbosch 32,261. t
Te AriisO rdam waren tot Woensdag namiddag
8593 hondeii voor de belasting ingeschreven.
De Minister van Financiën maakt in de Staats
courant vau gisteren bekend, dat, aangezien bij kon/
besluit van 21 Dec. 11. de invoering bepaald is van
twee soorten van gezegelde briefomslagen, als a. voor
zien van den afdruk van den postzegelstempel a 5
centb. voorzien van den postzegelstempel a 12ty8 cent;
deze briefomslagen worden in gebruik gesteld met
den 8sten Januari e.' k. Te rekenen van dat tijdstip
zyn zij op de post- en hulpkantoren verkrijgbaar en
wel de omslagen met zegelafdruk a 5 cent, tegen be
taling van 5Vg cent het stuk, die met zegelafdruk
a 12Vj cent, tegen betaling van 13 cent het stuk.
Recht aangenaam was ons hét feit, dat voor de 4e
abonnement8-voorstelling door de Amsterdamsche'Ver-
eenigde Tooneelisten van Dinsdagavond Molière's
Tartuffe gekozen werd. Niet te verwonderen dat alle
plaatsen bezet waren tot bijwoning der opvoering
van het stuk, waarvan de schoonheden velen bekend
waren, Zij 't ook slechts voor sommigen door de
zoo boeiende, onderhoudende, leerrijke causerie, die
eénigen tijd geleden Dr. A. Pierson ons deed ge
nieten.
Het feit dezer opvoering was ons zóó aangenaam,
dat we slechts ter loops onze bevreemding zullen te
kennen geven dat de directie van het Amsterdamsch
gezelschap uit de vertalingen die er van de Tartuffe
bestaan, juist de slechtste van allen koos. Of wekt
het niet terecht onze verwondering, dat zy een uit
stekende vertaling van v. Zeggelen van het jaar 1875
liaks laat leggen, daarbij voegt een zeer vloeiende van
Dèstanberg om de voorkeur te gevan aan de slechtste
die er bestaat van J. Nomsz, die dateert van
het jaar 1789?
Dtach laat ons dit voor het oogenblik over het
hoofd zien en dankbaar zijn, dat ten minste Molière's
stnk de voorkeur verkreeg boven vele in het
Amsterdamsche repertoire van minder allooi.
De uitvoering was over 't algemeen goed. Wanneer
wij de acteurs, die Orgon en Cleantes voorstelden,
uitzonderen, dan verdienen allen een woord van lof.
Tartuffe werd natuurlijk door den heer Yeltman
vertolkt. De wijze waarop hij dat deed was verdien
stelijk. Wel is waar niet onberispelijk zijn spel
was somtijds niet fijn genoeg, de details niet allen
even keurig en bestudeerd dpch vrij voldoende.
De hoofdmomenten van ziju fol en daarmede van het
gansche stuk kwamen tot hun recht en dit feit te
kunmn constateèreu beteekent reeds niet weinig.
Dorine werd zeer goed weergegeven. Met vlugge
levendigheid, met de noodige uitdrukking, met uit
stekend aangebrachte gestes, kweet zij zich van haren
taak en wanneer wy aannemen en dit mogen we
ongetwijfeld dat ware dtze rol toevertrouwd aan
een minder verdiensttlijke actrice, deindruk van het
stuk op het groote publiek zeer matig zou geweest zijn,
past 't ons de loffelijke vertolking harer rol te erkennen
en te waardeeren.
Elmire werd voorgesteld door Mevr. Kleine. On-
noodig, geheel overbodig mag 't heeten, te zeggen
dat zij ook in deze rol voldeed. Iedere rol die zij
op zich neemt, wordt goed gespeeld. Dit strekt haar
evenzeer tot eer als 't huar voortdurend op doen treden in
rollen, die beueden hare talenten zijn wat vooral voor
de voorstellingen in Amsterdam geldt tot schande
strekt van hen, die haar meer moesten waardeeren
danexploit eereu.
Mevr. Stoetz en Mej. Verwoert, de hh. Tourniaire
en Messers kweten zich van hunne kleine rollen verdien
stelijk; dat zij daaraan de noodige aandacht hadden
ten koste gelegd, bewyst zeker voor de ernstige op
vatting hunner taak.
Treurig, zeer treurig was het dat Orgon's rol aan
zulk een weinig beteekenend acteur was toevertrouwd
als de heer Vos Dinsdag opnieuw bewees te zijn.
Aan de prachtigste passages van het stuk werd veel
afbreuk gedaan door zijn vervelende, eeiitoonige ge
baren en onaangenaam stemgeluid. Had hij blijk-
haar niet de minste studie van zyn rol gemaakt
wij gelooven niet dat hij zich ooit daarmede veel
ophoudt hij was zeer zeker verplicht geweest te
maken dat hij de woorden van zijn rol ten minste
beter in 't hoofd luid. Nagenoeg geheel onvoorbereid
kwarn hij ten tooucele; geen wonder dat hij, die toch
reeds de gave van toone°lspeler ten eenemnale mist,
een bizouder treurigen indruk maakte.
Ook de heer van Hilten deed evenals de heer Vos
zien, dat t Amsterdamsche Gezelschap, acteurs heeft
wien de raad moet worden gegeven de planken te verlaten
en moeite te doen een andere betrekking te verkre
gen. Voor dezülken kan 't tooneel slechts teleur
stelling baren.
Terwijl er tallooze geruchten in omloop zijn, dat
de bestaande tooueelgezelschappen binnen kort tot
een tweetal zullen vereenigd worden, mag de ge
gronde hoop worden gekoesterd, dat over eenigen tyd
voorname rolteu niet ^neer zullen behoeven tqever
trouwd aan brökebeetfen en krukken en tevens.
dat actrices van den rang van mevr. Kleine niet meer
onophoudelijk en voortdurend zullen lx hoeven op te
treden in allerlei rollen die harer niet waardig ziju.
Mocht de. vereeiriging tot stand komen wy
zouden die van ganscher harte toejuichen. -Deze zou
de kunst ongetwijfeld ten goede komen zij't dan
ook dat steden van de grootte van Gouda slechts
zelden meer de eer en 't genot «ouden hebben groote
tooneelkunstenaars in haar midden te zien.
In 't belang der kunst zouden wij, zonder klagen,
gaarne en met blijdschap ons eigenbelang opofferen
en met ons zeker alle stadgenooten, die eenige ware
belangstelling gevoelen in den bloei van het Nedcr-
landsch Tooneel.
Het vervoer langs den Nederlandschen Rhijn-spoor-
weg heeft gedurende de maand Decenber 1875 opge
bracht aan reizigers f 129,846, aan goederen f 78,483
aan direct verkeer van reizigers en goederen f 203*422
te zamen f411,751.
Sedert 1 Mei 1875 was de opbrengst van reizigers
en goederen f3,510,338.
De Ned. hoofdcommissie voor de Philadelphia-
teutoonstelling heeft den Nederlandschen inzenders
voor die tentoonstelling medegedeeld, dat al de voor
werpen, voor de tentoonstelling bestemd, vóór of op
1 Februari e. k. te VHsfdugen, alwaar de inscheping
zal plaats vinden, moeten zijn uezorgd, en dat hun
eerstdaags de adressen en verdere benoodigde stukken
zullen worden toegezonden.
t. >t ~-
In het tijdperk van Vier weken, 28 Nov. tot 25
Dec. 1875, ziju, blijkens bij het d partement van
binnenl. zaken ingekomen ambtsberichten, door long
ziekte aangetast: in Zuidholland 33 runderen; in
Noordholland 3; in Utrecht 3; in Frjesland 30;
in het geheel 69 runderen. Gedurende het afgeloopen
jaAr (27 December 1874 tot 25 December 1875)
werden door longziekte aangetast 2227 runderenin
1874 2414; 1873 2479 1872 4009 1871 6078.
De werkzaamheden aan 's Rijks munt te Utrecht,
die sedert 9 December gestaakt waren, zullen binnen
weinige dagen weder met kracht hervat worden. Seder
het laatst van Juli tot 9 December zijn 4,170,000
stuks gouden tientjes aangemaakt, dus voor een bedrag
van 41.700,000. By de hervatting der werkzaam
heden wordt het aanmunten van goudgeld voort,
gezet. (if. fj,)
Men schrijft ons, dat er sprake van is, tot verdere
losmakiug van de banden tusschen staat en kerk,
eenvoudig in te trekken het besluit van den souve-
reineu vorst van April 1814 en het koninklyk be
sluit van Juni 1862, bepalende het getal predikants
plaatsen by de Hervormde en hij de Waalsche
gemeenten. (N. R. Ct.)
—su
Met ingang vay, den lsten Januari is aan verschil
lende ambtenaren bij de Maatschappij tot exploitatie
van staatsspoorwegen verhooging van bezoldiging
toegekend. - (J/. C.)
De reis om de wereld in 80 dagen zal eerstdaags
in oen der kleinere theaters te Amsterdam worden
opgevoerd iu 21 tafereeleu, op te voeren in twee
avonden
Tc Rotterdam en misschien ook elders zijn kleine
Dcensche geldstukjes in omloop, veel gelijkenis heb
bende met onze dubbeltjes, doch slechts een waarde
W.itjende van U/j 2 cents. Tusschen dubbeltjes
liegende met den beeldenaar naar boven, doen zij
geen onderscheid opmerken, wel als men de keerzijde
ziet. Een handelaar aldaar moet er reeds eetL vrij
groot aantal ontvangeu hebben. De algemeene aan
dacht behoort dus op deze vrij Ipelyke geldstukjes
gevestigd te worden. (Maasb.)
Door een zestal Raadsleden te Amsterdam is een
ontwerp-verordening ingediend, regelende de keuring
van voedingsmiddelen. Het toezicht en wetenschap
pelijk onderzoek wordt daarbij opgedragen aan drie
stedelyke ambtenaren een natuurkundige, een schei
kundige en een veearts aan irie worden toegevoegd
drie keurmeesters van vee en vleesch en minstens
vijf voor de overige levensmiddelen. 'Elke maayd
zal aan de gezondheidscommissie verslag moeten wor
den uitgebracht.
Men meldt uit Amsterdam van 4 dezer:
Ongeveer driehonderd werklieden hebben heden
den arbeid gestaakt aan de scheepswerf der konink
lijke fabriek van stoom- en andere werktuigen, door
dien vier werklieden uit Alblasserdam werden aan
genomen. Een gedeelte van bovengenoemde arbeiders
heeft echter heden namiddag het tverk hervat.
De heer Parser te Scheveningen heeft bij den
minister van binnenlnndsphe zaken ooncessi* annge-
vrangd voor den aanhg van een haven te Sein ve
ilingen, waarvoor, volgens zyue verzekering, het l»e-
uoodigde kapitaal aanwezig is. Het staat teven» in
verband met de riolering van Scheveningen en 's Ilage»
Te Roermond verschijnt een weekblad, dat zich
tot taak stelt het ultrainontanisme te bestryden. De
clericalen, den invloed van dit blad duchtende, ont
zagen geen moeite om het verdacht te maken eti,
zoo mogelijk, te vernietigen. En werkelyk sod hun
dit gelukt zijn, hadden niet een paar jongelieden
uit Roermond, die te Leiden studeeren, op de Stü-
denten-societeit in welsprekende taal op dien toeleg
gewezen, en bewerkt, dat al dadelyk voor pl. ra
200 ex. ingeteekend werd, waardoor het liberale
weekblad van den ondergang gered werd. Dit feit
verdient openlyke vermelding, omdat het den flinken
geest teekent, die onder onze studenten heerscht.
Aan een artikel van mr. J. W. Staats Evers, te
Arnhem: „Hoe een ingeworteld volksvooroordeel is
ontstaan en hoe dit te genezen?* is het volgende
ontleend, betreffende de ongelukkige volksdwaling, dat
het ongeoorloofd is, de lyken van hen, die op de
eene of andere wjjze (inzonderheid in het watek)
hun leven verloren, of zich zeiven tekort deden buiten
tegenwoordigheid der politie aan te raken. Zij, wier
levensgeesten, volgens het oordeel van deskundigen,
dikwerf nog door tijdig aangebrachte hulp waken op
te wekken, bleven somS het slachtoffer van den volks
waan, dat hunne lichamen als het ware niet aange
roerd mogen worden, bevorens de niet alóm tegen
woordige politie er bij geroepen is. VanWaar dit
ongelukkig dwaalbegrip? Zeker bestaat er by v5e
meuschen een huivering om lyken aan te rakendaarbij
komt by menigeen de vrees, dat men hem wel 'eens
voor den dader van een doodslag kon houden: het
geen hy, óf door zich spoedig van de plaats des
ongevals te verwyderen, óf door onmiddelyke inroe
ping van politiehulp, van zich tracht af te wendeta.
Uit eenige nasporingen aangaande deze zaak is fths
echter gebleken, dat vroeger eene verkeerde opvatting
door het publiek van oude, vreemdsoortige, niet méér
met onzen tijdgeest strookende wetfen aanleiding
heeft gegeven, dat zulk een ingeworteld vooroordeel
by ons volk nog heden ten dage blyft heereéhen.
Schr. haalt belangwekkende voorbeelden van zoodanige
bepalingen aan, waaruit blykt, dat men oudtyds fn
het belang der gevolgen van een gepleegd jnisdr^jf,
het lijk tot de komst der overheid (politie), te wier
beoordeeling het cons toteeren van het misdrijf stond,
zooveel mogelijk in ongeschonden toestand wilde
houden, en daarom verbood, óf dit voor die komst
aan te raken, óf pok gelastte, zoo de drenkeling
dood werd bevonden, deze weder met d« voeten iu
het water te leggen. Dit nu was de oorzaak van
het volksvooroordeel. Hadden toch gemelde bepalin
gen wel is waar hare nuttige zijde voor een beter
onderzoek naar gepleegd geweld, in het belang der
justitie, zoo was het evenwel een groote misslag van
den tóenmaligen wetgever, om aau de beoordeeliug
van he\ volk over te laten of de levensgeesten reeds
by den drenkeliug ontvloden waren. Misschien vindt
die misslag wel zijne verontschuldiging in de tuii^ere
hoogte, waarop de wetenschap destyds stond, ten
opzichte van de opwekking van levensgeesteu bij
drenkelingen, waartoe men de middelen voor het eerst
in 1767, bij de oprichting der maatschappij tot red
ding vau drenkelingen in ons vaderland, schijnt te
hebben ontdekt. Het volk echter, beducht voor eens
naar het goedvinden der rechtere strafbare overtreding
en voor de eertijds nog ineer gevreesde justitie, vatte
daarom, niet onnatuurlijk, de wet, met opoffering
dikwijls van de drenkelingen zelveu, zoodanig op,
dat het by bevindingen het gemakkelijkst buiten
luoeielijkhcden bleef, hetgeen, zooals wij reeds zagen,
alleen geschieden kon, door hen tot de komst der
politie met de vdbten in het water te laten^liggen.
De schr. gaat vervolgens na, wat er al van overheids
wege gedaan is, om dit ongelukkig vooroordeel uit
te roeien. Men is daarmede echter niet veel verder
gekomen, daar nog een aanzienlijk deel van het volk
dezelfde verkeerde begrippen blijft aankleven. Hoe
nu vooruit te komen? vraagt de Schr. en beantwoord
die vraag aldus„Nemen wy eene audere proef door
onmiddellijk op het jeugdig geslacht te werken, iüiat
onze regeering, door tusscheukomst van inspecteurs
en Nchuolopzicners, alle onderwyzers uitnoodigen hunne
leerlingen gedurenle eenige jaren op bepaalde tijd
stippen mede te deelen, dat er hier in Nederland
een, uit onjuiste wetsopvattiug voortgesproten, ver
keerd volksbegrip heerscht. Laat ieder godsdienst»
leeraar dezelfde mededeeling op zijue catechisatie en
van den kansel doen. Laat alle burgemeesters nog
op aanschrijving van hoogerhand, bijv. eenmaal
's jaara, bij publicatie de aandacht op de verkeerdheid
vestigen. Men stelle verder van regeeringswege eene
preinie op het spoedig uit 't water halen van eiken
drenkt ling, te verhoogen voor het spoedig inroepen
van I nip vau deskundigen. Mogelijk helpen die
middelen vereenigd, ter afdoende bestrydiug van het
volksvooroordeel en ter voorkoming, dat ongelukkige
natiiiirgeuooteu soins uog aan ingewortelde dwaalbe
grippen worden opgeofferd."
De plaatselijke Schoolcommissie te Amsterdam, heeft
xich in hoofdzaak vereenigd met de reeds medegedeelde
belangrijke ontwerpen van Burgemeester enWethouders.
Gelijk n en zich zal herinneren, wordt voorgesteld het
nemen van eeu proef aan zes armenscholen, met het
geven van voorbereidend onderwijs (oefening der zin
tuigen, zingen, vorm- en getallen, volgens de methode
van Fröbel en Boumaa) voor leerlingen van 57
iaren onder leiding van een hulponderwijzers en 2
helpsters en onder toezicht van een hoofdonderwijzer.
De overige 240 leerlingen dier school? zullfen dan
zCs hulponderwijzers behouden, met ufschuffiiig der
kweekelingen als onderwijskracht, zoodat er voor elke
40 leerlingen óón onderwijzer zal zyn. Enkele leden
wilden het voorbereidend, van het gewoon lager
onderwijs geheel afgescheiden houden, ep wareu
dus voor afzonderlijke, zoogenaamde bewaarscholen.
De groote meerderheid verklaarde zich echter tey gun
ste van het gedane voorstel, met dien verstande dat
het bezit eêqer hoofdakte voor de onderwijzeres der
voorbereidende afdeeling niet imperatief maar bij voor
keur verlangd zal worden. Met 25 tegen 4 stómmen
vereenigde zich de commissie met het tweede voorstel
van burg. en wetji. om de mcef uitgebreid lagere
scholen voor 'jongens (burgerscholen 2de klasse) te
splitsen in twee afdeelingeii, eene genaamd A, die
zieh zal aansluiten aan het gymnasium en de hoogere
burgerschool (met {onderricht alleen iy de gewone
vakken, het Frausch, jiet teekenen en de gymnastiek)
en eene genaamd B, waar ook onderwijs zal worden
gegeven in de andere vakken van meer uitgebrèid
lager onderwye. Deze laatste afdeeling zal zich aan
sluiten aan deHandelsschool en óverigens kunnen
worden bezoekt tot hoogstens 17-jarigen leeftijd. Wordt
dit yooretel definitief gpedgekeurd, dan zal een be
langrijke verbetering wordeii verkregen,
In Engeland wordt jaarlijks voor een waarde van
Il/i millioen p. s. aan eieren ingevoerd, en nu men
in Duitschlana de eieren droogt, gelooft men dat
de invoer nog zal toenemen. Te Passau aan den
Donau is zulk een drooginrichting en wetenschappe
lijke mannen als prof. pettenkorfer beweren, dat de
eieren dezelfde voedende bestanddeelen behouden. Ook
is deze uitvinding een groot voordeel voor sommige
industrieën, daar de eene het wit en de andere den
dooier noodig heeft en men niét langer genoodzaakt
zal zyu beide te koopen om alleen het eerste of den
laatste te ebruiken.
De heer Patijn, een schatryk man te Utrecht,
heeft zich gister op de rails van de spoor gelegd
om zich z indoende te laten overrijden. Toen meu
zulks outdekte, heeft meu hem terug getrokken.
Men heeft hein in eeju vigilante gedragen oin naar
zijne woning te brengen, daar toen de vigelaute voor
4e woning kwam was zij ledig eu genoemde heer
had» zich verdronken.
Gedurende de beide laatste dagen van de jacht
zyu iu het Schaffelaarache Bosch eigendom van
baron van Zuyleu van Nievelt te Barueveld door
een 4 tal jagers, o. a. 45 hazen geschoten. Een der
jagers, de heer Sweijs uit Amsterdam, had bovendien
het geluk, een grooten vos te schieten. Ten bewyze
dat overigens deze streken nog al rijk ziju aan wild
wordt medegedeeld, dat door één jager te Barneveld
iu het afgeloopen jachtsaizoen, niet minder dan 209
patrijzen geschpten zijn.
Uit Harderwijk meldt men dd. 3 Januari:
Hedenmorgen heeft zich aau 't bureel van den
kominaudunt van het kolouiaaf werfdepot een dame
gepresenteerd, om 3 Belgische recruten, die zij van
Charleroi h« rwaarts had geleid, voor den kolo
nialen militairen dienst aan te brengen. Zij zijn
geschikt bevonden en aangenomen.
IJe Daily Newsbevat een artikel naar aanleiding
van het plan, dat in Nederland bestaat tot droog
making van de Zuiderzee. Zij spreekt daarover met
hooge ingenomenheid, doch is gelukkiger dan de
Nederlanders zelf. Zij toch verkeert in 't idee, dat
de 3taten-»Generaal reeds besloten hebben dit plan
ten uitvoer te leggen, ja zelfs reeds 9*/# millioen
voor het werk beschikbaar hebben gesteld, terwijl
wij ons nog altijd moeten troosten met de beslis
sende stappen, door het ministerie Heemskerk gedaan.
Bij de behandeling der begrooting van binnen-
landsche zaken in de tweede kamer is bij het artikel,
dat betrekking had tot den bouw van een nieuw
departement van justitie, door een der leden in al
gemeene bewoordingen gewag gemaakt van een groot
plan tot het bouwen van het by de wet bepaalde
paleis voor de natie, doch met toevoeging vau nog
een aantal audere gebouwen voor al de ministerieelc
departementen eu sommige hooge collegiën. Destijds
was echter ook den minister weinig vau de plannen
bekend; alleen wist hij, dat Wet Malieveld de plaats
zou ziju, waar men zich voorsteide al deze kolossale
gebouwen te stichten, by aaunemiug a forfait. Thans
vernemen wy, dat er twee plannen tot hetzelfde doel,
maar met verschil in de kosten bestaan, en dat zij
ontworpen zijn door den architekt B. Brouwer, te
-Utrecht, dezelfde die in de laan Copes van Catten-
burg een aantal groote ^villn's en elders vele andere
gebouwen, waaronder de Engelsche kerk in de van
den Boschstraat, heeft ontworpen en die op dit oogen-
blty aan de dverzijde der koninginnegracht den
blok huizen in den styl Lodewyk XIII in
aanbouw heeft, waarvan de facade hoofdzakelijk be
staat uit een in ons land nog niet gebruikte steen
soort, die het marmer nabij komt. Zijn wij goed
ingelicht, dan zijn al de plans van het nationaal pa
leis* ei! r der minjsterieele departementen gereed om
binnen weinige dagen aan den minister van binnenl.
zaken te worden ingezonden. De beide toegangswegen
tot de maliebaan zouden tevens beduidend verbeterd
en verbreed worden en in het grootste der plannen
moet zytt opgenomen een coupure, om rechtstreeks
uit de" middellaan valt het Lange Voorhoót Moor een
zéér breeden toegangsweg naar de gebouwen in de
Maliebaan te komen.JW.)
De drukpers, waarmede de groote Beiyamin Franklin
het vak uitoefende, welke gedurende vele jaren in het
bezit'1 was bij het „Patënt Office* te Washington, is,
volgens de New-York Tribuneonlangs opgeëiecht
geworden door den heer J. B. Murray te New-York,
aau wien ty was geschonken door de heereu Arnold
Son, te Londen, in 1841. Deze hadden ze, na
eenigen tyd zeiven ze bewaard te hebben, tot bevei-
liging gedeponeerd iu de „National Institute* te
Washington. Toen deze instelling kort daarna op
hield te bestaan, werd de pere overgebracht naar de
modelkamer y.an het //Patent Office," waar zij sedert
verbleven is, en de quaestie van eigendom nooit werd
aangevoerd dan nu oulangs. Na volledig onderzoek
van de overgelegde bewijzen, is bevonden dat de vor
dering van den heer Murray alleszins gegrond is, eu
dientengevolge zal de pers aan hem uitgeleverd wor
den. De heer Murray is voornemens deze rèliquie
vau den eereten grooten amerikaanschen drukker ten
toon te stellen bij de Centennial expeditionnaast een
lightning cylinder press van de jongste constructie.
Wanneer men de maag van een mol onderzoekt
zegt B. in de Pr. Gr. Ctzal men er niets in vinden
dan half verteerde stukken van regenwormen, schalen
van engerlingen (maskers van yuükevers) pa 'allerlei
andere insecten larven, geen enkele plantenvezei, gegn
bladgroen," geen stukje hout of schors. Dr. Weher
In Zurich deelt mede dat tw<$ mollen in 9 dagen
841 engerlingen, 18$ regeuworoBeu» 25 rupsea en
een muis geheel verteerden. Flourens, een Frauseh-
man, had twee levende mollen bij elkander opgeslo
ten en gaf bun wortels en kuolleu tot voedsel. Des
andereu daags vond hij van de eene mol slechts de
huid, al het andere was opgegeten eu de wortelt
onaangeroerd, ofschoon de overgebleven mol er hon
gerig uitzag. Een spreeuw eu een kikvorech werden
eveneens daarna verslondeu eu toen Flourens den
overgebleveu mol niets dan plautenvoedsel gaf, ge-
bruikte deze" er niets vau eu stierf van honger. Uit
dit alles blijkt, dat de mol alleen dierlijk ey nimmer
plantaardig voedsel gebruikt. Het weinigje schade,
dat door het omwroeten van den grond door de
mollen wordt veroorzaakt, weegt niet op tegen het
vele nut en het is dus zeer verkeerd de mollen te
vuur eu te zwaard te vervolgeu. Om de mollen te
verjagen heeft uien slechts rondom de bedden, die
«ij omwoelen, lompen, met petroleum bevochtigd, in
den grond te steken.
In een ingezonden stuk, voorkomende in de Aps»
henuche Courant van 5 dezer, komt de hee r F. G. Steek
gep. majoor van het oost-indische leger, die in Sep
tember jl. te Darmstadt vervolgd werd als beschul
digd,/ Duitschers voor de Nederlandsche krijgsdienst
aangeworven of den wervers in Nederland toegevoerd
te hebben", doch die na gerechtelijk tadecgock op*
middelyk in vrijheid werd gesteld, ten sterkste op
tegen de geruchten, die in duitsche bladen voorkomen
en die ook door Nieuws van den Dag zijn overge
nomen, als zou hij zich door vlucht aau het verdere
rechtelyk onderzoek hebben onttrokken. Aan het
slot van het uitvoerig artikel verklaart de heer Steek,
dat hij nooit voor het Nederlandsch*Indische leger
in Duitschland geworven heeft, maar tevens, dat hy
nooit geaarzeld heeft aan Duitschers, die zich in
Nederlandsch-iudische dienst wilden begeven, rand
en inlichtingen te verstrekken, eu die personen ook
met de^aad te ondersteunen, waarna hij zegt: „Wat
sprookjes betreft alsof ik een gedeelte van het hand
geld in myn gestoken, of zekere voordeden bij 4*e
werving gehad hebben zou, dit is te onzinnig óm
tegeusproken te worden. It der, die met den gang van
zaken bekend is, weet dut ik inet dat handgeld nooit
iets te doen kon hebben. Ik geef hier echter nóg
tea overvloede de plechtig» verzekering, dat ik noch
van de Nederlandsche reget-riug, noch van de personen,
aan wie ik hiad gegeveu li. b, ooit voor een ceut
waarde voor bemoeyiiigen genoten heb; integendeel
ik heb aan eenige minder gegoeden reisgeld tot
Harderwijk verstrekt onder hunne belofte, het mij
terug te zullen zenden, wat echter tot heden niet
geschied is. Eu dit is miju laatste woord in déze
zaak, waarin ik mij - het is treurig genoeg - ook
nog tegenover Nederlanders verdedigen moet."
Het beletten van de uitwaseming brengt velezlei
ziekten by de planten té voorschijn. Wanneer ha
sterke droogte' en hitte eene langdurige koude pn
vochtige weersgesteldheid volgt, heeft men by de kop
meer dan eens algemeene ziekte en een spoetffg ver
sterf waargenomen. Iets dergelijks heeft nt, rotgans
Liebig, hoogst waarschijnlijk ook bu de aardappelen
plaats, bij welke de bekende rot ziek te zich veelal "na
groote weersveranderingen openbaar!, en wélke nétte
vroeger pok wel békend, doch niet zoo algemeen was.
Iu de streken, zegt hij, waar de aardappebiektc het
hevigst geheerecht heeft, volgde, na zeer heete dagen,
meest kqyd en regenachtig weder, zelf? in het begin
van September, als, na eene lang aanhoudende droogje,
regen en koude juist tijdens den weligsten wasdom
bij de aardappelplant inviel. Uit deze en aodpre
waarnemingen meent hij alzoo het besluit te moeten
opmakan, dat de hoofdoorzaak der aardappelziekte
gelegen is in belette uitwaseming van het loof der
aardappelen en daardoor ontstaande volsappigheid,
stilstand van vochten en verrotting.
De Directeur vqjj het Postkantoor te Goud^, bteijgt
bij deze ter kenuisse, dat t'e rekenen met den ÜMwa
Januari 1S?«; gett-jpdde briefomslagen, soowel roor
de frnnkftriug van biuneulaudsolws brieyen, «ls yqor
die naar het buitenland kunnen worden gebexigd,-o>
aan het Postkantoor aldaar yerkrjjgbaar z|jn.
Gouda, den 6 Jamwïi 1871
De Directeur Toorqoemd,
i r'n
MA R'K T B EEICHTEN.
Gouda, 6 Jan. 1876. Bij zeer kleinen omact waa
de stemming flauw. i4
