BINNENLAND.
Ilebben de Gouwenaars, met het
oog op den „Max Havelaarhet
Techt hulde te bewijzen aan de
Gebr. de Houtman I
ingezonden.
Hierin schuilt een gevaar dat zij Li toppunt onder
«dr-hotste uatiOftafe vergadering heeft bereikt. Dit
!g**aaS bestaat hier, in het begunstigen van hen, die
ons niet beminnen. Dit gevaar is deira te veroor
loven Froukrijk aan Europa voor te stellen als het
laatste toevluchtsoord van de clericule 'huerschajmij,
als de laatste wijkplaats voor den geest van het Va-
ticaun. Dit gevaar is te véroorloven, dht deie roem-
rijke Frsnsehe natie, die de vrnheid .van gedaAte te ttogen VeroóWeelen, omdat het met toen reeds
n. -j-h hééft, 'die een *13e, "ét® 18e,
iu liurttpn" gevestigd
een 18e eeuw heeft beleefd, die voor alle andere
naties de prikkels tot vooruitgang en ontwikkeling
heeft gegeven, dat deze vrije, gelukkige en trotsohe
dat de eenige weg. om hel Kanaal „goed bevaarbaar
te maken1 rotizijnhet' in' hindedjVan e$nrEugelsche
maatschappij te brepgen. Ismail Pacha ging toen
reeds zoover dat hij verklaarde, dat hij "het kanaal
gaarne in Engelsche handen zou zien, en mocht zioh
zulk een maatschappij vormen, hij alles zou doen om
de overdraoht gemakkelijk te maken.
Waarschijnlijk zullen er zijn, die Engeland mee oen
heeft "gegrepen, wat het nu verwierf. Toen dafcht
ook de heer Daniel Lange, Engelsoh directeur der
Kanaalmaatschappij, er zoo over, doeh De Lesseps
■wilde destijds er niet van hooren, ofschoon hij later
voorstel om het kanaal aan de
natie, het vaderland van Voltaire, »in het buitenland gttteigd was een voorstelt
zou woéden VoMgeSteld 'als het laatste tlsyl van den femögendhdden te PcrkoOpen, in overweging te nemen
Het Engelsche Qouvernciucut bleef sohyubuur doof
voor al die aanbiedingen. Het luisterde eerst, toen
VoMgeételd
geest van achteruitgang en theocratie. Wjj moeten
deze ongezonde droombeelden verdrijven en, bevrijd
van de vrees voor zoodanige begrippen, die de een
aankweekt en de ander verbreidt met het doel Frauk-
'rijk'te Tëntedeteu en tb verlagen,'móet'dé toekom
stige vertegenwoordiging, die gij zelf den 20en Fe-
CJ#u.*i Zult kiezen, zich voor het oog fleP wereld
stellen en zeggen Hier ben ik. «Ik ben nog altijd
»et FraéWijk vatt'hfct vrije onderzoek en'dér vrije
gedadite
ENGELAND.
'De heer Cave bevindt zich nbg te Caïro, óp ver
zoek van Lord Derby, en bij de disoussiëu over 't
Suez-kanaal zal hij dus niet tegenwoordig zijn. Alleen
de stukke» -»jj« overgelégd, die tot zjjn benoeming
geleid hebben, de dépêches, tusschen hem en de En-
i. geisehe Kegfeering na. ziju vertrek gewisseld, blijven
- een- geheim tot hij zieh weer iu Engeland bevindt.
Bit de overgelegde stukken blijkt, dat de Britecbe
Bcgeering volstrekt niet uit eigen beweging tot de
benoeming ven den heer Cave is overgegiau. De
IEgyptische fiegeering richtte tot Engeland de vraag,
■■uf bet twee mannen-wilde zenden, die volkomen Op
Me hoogte waren van het flnaneiêele stelsel, dat in
'Brittaanië gevolgd wordt Het bleek, dat de Khedive
~4e geldelijke moeilijkheden, waarin hij zioh betond,
voor 't grootste doel toeschreef aan slecht boekhouden.
'-Dit verzoek nu ontving'Lord-Derby den 80n Oct.,
-Mus1 veertien dagen voordat' de Engelsche Regeertag
er eenige kennis van kreeg dat de Khedive zijn aan-
'Meelen Suez-kanaal verkoopeu wilde.
De Khedive, zoo blak weldra, wenschte twee per-
•"sunen, vsn wie de een de ontvangsten, de ander de
it gaven zou aibttioistreeren, eu die „op de hoogte
'•waren wa» A. 1« oh,«teil der staathuishoudkunde," die
-Uitdeit laatsten tijd geteerd hebben, Hoe de ïiikontsteu
«wan den Staat kunnen worden uitgebreid.
De Bcgeering had daarop geantwoord, dat de goede
tóestand van 's lands tinaueiën «iet alleeu afhangt
ban de ontwikkeBug der bronnen van welvaart, maar
"bén een» juiste beperking der-uitgaven. Diéirer juist
'fcéeu- bepffldde omschrijving van de macht en het Werk
der te zenden personen gevraagd werd, meende het
-(Ministerie,' dat «iéts beters gedaan kon worden dan
«bé»' than te «enden, die in alle opzichte met het
"ttinaneiêel beheer van den Kngelsehen Staat bekend
*bas. ZooWérd C«Vé geroepen, die afreisde onder de
itfftidiljjk uitgedrukte voorwaarde, dat hij met zijn
'héBbiS de Egyptttehe Regeering dienen mocht, doch
'steeds er voor zorgen moest, dat Engeland door zijn
'daden niet dé verdenking op Sich laadde, als Wilde
>h«t een ongeoorloofde pressie op het Nijllaud uit-
"Bételven.
Ondertusschen waren de aandeelen Suez-Kaliaal-
maatschappij gekooht en had Engeland een reden te
meer zioh op de hoogte te stellen van Egyptes gcl-
deljjUen nood. Derby drukte dan ook hij Onves ver-
trek de verwachting uit,'dat de Khedive hem met
Valkomen vertrouwen en openhartigheid behandelen
«■bit, zoodat hij een overzicht van de financiëele zaken
•Va» dat land aan het Engelsch Ministerie zou kun-
■en geven.
Dit overzicht, de rapporten van Cave worden niet
afeenbaar gemaakt voor zijn terugkomst, en hij zal
nog eenige dagen te Cairo vertoeven, zeker omdat
nn tegenwoordigheid daar nog gevorderd wordt
Engeland hoe ónsehuldig er dan ook ingeloo-
peakwam juist ter rechter tijd. Het wenscht
«repte aan zich te verplichten, van zich afhankelijk
te maken. Doch het staat niet alleen. Frankrijk
kaakt evenzeer naar de gunst van den armen Khe-
-aive, eu de beide Europeesche buren strijden om zijn
vriendschap. De Khedive is als alle menschen die
-in nood zitten, zeer vriendschappelijk jegens zijn
helpers, eu het is de vraag dus maar, of Engelsehen
of ïransohen hem op de been zullen houden.
Thans is er weer sprake van een groote financi
ëele operatie, die onder Fransohen invloed zal tot
■tand komen. Ook zoü er een Nationale Bank wor
den opgericht, waarvan de heer Pastre president
1,0 Ondertusschen is opnieuw gebleken dat de verkoop
der aandeelen van den Khedive aan Engeland reeds
<in 1870 vso Egyptische zijde in overweging werd
gegeven. De Ouderkoning had tot Statton gezegd,
twee of drie jaar geleden De Lesseps eu ziju mede-
eigenaar dyn waterweg dreigden te sluiten voor Brit-
tauniës handel. Van toen af heeft Engeland zeker
aan den aankoop der aandeelen gedachteu thans,
nu de Oostérsohe kwestie op 't tapjjt verscheen en
het verwikketingeu vreesde, die het zouder Egypte
tot steunpunt te hebben, gevaarlijk konden'worden,
zou Brittannië niet slechts 't kanaal, maar misschien
Wel meerwillen koopeu, dat het vasten voet kan
geven op den weg naar Indië en ter bescherming
zijner belangen in de Middellandsche iSee noodig is.
DUITSCHLAN D.
Uit de thans openbaar gemaakte fractielijst van het
Pruisische Huis dêT afgevaardigden blijkt, dat het op
de volgende Wijze is saaingesteld de naliouaal-liberale
fraétie telt 171 ledeu, het antrum 88, die van de
partij van vooruitgang 6'J, tot de nieuw conserva
tieve partij'behooren 23 leden, tot de Poolscbe 18,
tot de conservatieve partij 6, tot het liberale centrum
3 eu tot de zo „genaamde „wilden" worden 15 leden
gerekend. Er ziju 5 zetels onbezet.
Het totale aahtal der afgevaardigden is geklommen
tot 482.
De verschillende -zoogenaamde groepen, wélke zich
in den böeZem kan het Huis der Afgevaardigden
hebben gevormd, zijn sedert eenige dagen weder bij
eengekomen, én hebben hare ta tk weder opgevat. Bij
het voortgezet onderteek der verschillende begrootingen
is meer en meer in' het licht getreden, dut het buds
get thans' beter is saamgcsteld dan in vorige jaren.
De groep voor de financiën beeft nog slechts twee
zittingen'gehouden, Reeds in haar eerste zitting heeft
f.ii het lleSluit flsphnn*0™. On, hg fhu miuMtv, v*ri
financiën auu tc dKhgenop de openbaarmaking der
memorie betreffende het" b- lieer der gelden van het
provinciaul dortatiefouds. Hiertoe heeft de Minister
de vergunning onverwijld verleend.
De groep, welke' zich ten doel stelt de begroeting
van het ministerie vtui ecraiienst te onderzoeken, is
reeds verder'met haren arbeid gevorderd dan de vroe
ger geuoeifide. 'Dagelijks houden hare leden twee
zittingen. Men heeft zich tot halen derwijze met de
ingediende begrootmg verecuigd, dat nog geen enkele
post is doorgehaald.'Wel heeft men een aantal vragen
gesteld, dié regelmatig aan den minister van eeredieust
Wij zijn verzocht te melden dat bjj.'t Bestuurder
Werkinrichting tol wering der bedelarij, Uhirr, door
tussohenkomst van den Commissaris van"PoHtté ts 'bot
vangen de som van 2.50, wegena intrekking eener
aankjaoht -wegens .Jwleedigtug.
-Degemeenteraad van Amsterdam-heeft.
f22 tegen 13 «temmen besloten, 'aan Me
.'Bet Weierlanduk Toonatl, van lüepUpóher' 1876 tot
187 9" en 'dus voor drie jaren, net bespelen van den
stadsschouwburg te guanen tegen een jaarlijksche ver
goeding van /8000.
VBRGADERfNG va* bek: GEMÏBNTERA AD.
Vrijdag, "den '18 Februari, 187 B des namiddags
teu 1 ure waarin zal worden behandeld
Een voorstel tot vaststelling van het tweede aan-
vulliugs kohier der plaatselijke directe belasting over
het idieagljaér 1875.
Een voorstel tot goedkeuring der rekenipg en ver-
antwoordiug van 'het< door dé Kamér véteKoophaudel
en Fabrieken gevoerd geldeljjk beheer over 1875.
Het'veraoek van den heer J. A. Monty n te Oude water
tut,het hem iu gebruik geven vu een stuk gto»di op het
Veerstul lange Je rivier de ÏJssel om daarop eene Wacht
kamer cu BergpUata voor goederen te bouwen.
Een adres van J. A. H. van de Pavoordt, houdende
bezwaren tegen zijnen aanslag in de 'plaétió-tijke di
recte belasting over bet jaar 1875.
Een verzoek vau de Hulponderwijzers Zijlstra en
Kromhout om ontslag,uit die betrekking,
te benoemen
Een leeruur in de Wisknnde en de Moderne talen
aan de Latyusohe school.
Zaterdag werd te Deventer het tooueelspel Zoi
ppgevoerd.
De schrijvers, de hh. Ramondt en Margadaat,
werden herhaalde raaien ten tooneele geroepen, doeh
hunne bescheidenheid derd hen met verschijnen.
Prufessor Burgersdijk zou; de tolk geweest rijn vnn
't Deventer publiek en een eadesu zou henomrhan-
djgj ziju, maar de auteurs kouden niet besluiten vóór
't voetlicht te treden om de openbere toejuichingen - te
ontvangen voor hun tooneelspel, dut overal zoasarriia
den smaak van- het ontwikkelt) publiek schijnt te vellen.
Hetbestuur der spoorwegmaatschappij Leiden
Woerden heeft Woensdag aan zün bureau te'tlUge
aanbesteed, de levering van'ï$50 tonnen spimfstavén
«iet eindrerbiiidingen rn baakbouteu ten behoeve van
gonociMilen spoorweg,-fir wsmii SZ ssnbieHiugsn oilt-
vaugeu, lueest van biiitenluudselie. fabrikanten. D.iar
verschillende inschrijvingen voorwaardelijk waren in-
gekomen kon geen laagste inschrijver worden mede
gedeeld.
'Volgens -eene correspondentie uit 'i-Hage, aan do
Jhrnkanueke Content, zou men aan' het pepartemeut
Vait Financiën bezig zijn met het maken van een nieuwe
muntwet, waarbij '"4 goéd» i« plaats van hel zilver,
als standaard worelt aangenomen. 'Het tihrer zuu slcelïu
de Tweede Kamer der Staten-Gener.ial het maken
Van gouden vijfgnldeiistukkrn af.' Vuur onze koloniën
zou het zilvergeld voorloopig blijven, zoódnt de munt
eenheid tussolieii het moetlerlaud en dé koloniën zal
worden- verbroken.
pandkut worden, en de rijksdaalder, worden inges |s-
gesieiu, uie .„o .ouden geidrtnkkei, V.ln vfjf M1'»
werden toegezonden, ten einde diens inlichtingen daarop «"^'gon; gelyk men zieh lierinnert. stemde
#11 fl]M j I aflas JuroWlii la svvass" (los, Bfliila»-I.um«»»nl nafl muren
te ërlttngeu. Deze betreffen hoofdzakelijk den toestaud
van het ouderwijs. Uit de antwoorden, daarop door
den betrokken minister verkregen, blijkt ten duide
lijkste, dat in den jougst verloopcn tjjd zeer veel tot
verbetering en uitbreiding is geschied, Z>ohééft min
o. a. daaruit geleerd, dat gedurende de litatat vcr-
loopen 4 jaren, 27 nieuwe semimirlëu ziju geopend,
dooreengenonien 6 per jaar. De vermeerdering van
het adntal seminaristen, die jaarlijks deze instellingen
van onderwijs konden verlaten, is' daardoor geklom
men tot een 180Mtal. Alvorens het gevorderde aan
tal voorhanden is, Zal een geruim tijdsverloop ge
vorderd worden.
De bedoelde groep heeft ook inlidhlingen gevraagd
betreffende het gebruik, d >or de Regeering gemaakt
van de 3 millioen mark, bestemd tot verbetering der
bezoldiging van onderwijz- rs bij het lager school «ezen
en de resultaten daardoor Verkregen. De Minister
heeft verklaard dat een Voldoend antwoord daarop
eerst in het najaar gegeven kan worden, dewijl
eerst tegeu dien tjjd de noodigc gegevens ontvangen
ziju strekkende tot het opmakeit van eeu juist rapport.
Door het onderzoek Her iiegrooting op die wijze,
worden de beraadslagingen in het Huis veel gemak
kelijker gemaakt en tevens bekort.
GOUDA, 17 Februari 187».
Een telegram uit Atchiu, van 13 Felguari, meldt
dat thans met de operation tegen de XXVI Moekim
is begonnen, waartoe men met drie colonnes is op
gerukt. De gezondheidstoestand is ongunstig en de «aan.
I Oedureude de inoand Januari 1878 Zijn tusschen
Nederlumbehe telegraafkantoren overgebracht 11,808
kuartteUigramiiieii op 112,071 telegrammen tuséehpn
die kantoren iu het geheel gewisaeid, alted 10.3 ten
honderd
Naar buitenlanilsohé kantoren (België, Fraukrijk,
Spanje, Portugal) verzonden de Nederlaiidsehe tele
graafkantoren 370 kaarttelegrainmeu, waarondef"
naar België, terwyl uit België 23 en uit a'
Staten 2 kaarttelegrammen werden ontvangen.
Ouder dé 10,385 biuii. kaarttelegrammen, door kan
toren van de Rijkstelegraaf inet ëlkauder gewisseld,
waren 124 diigbluiltjjdiiigen, 247 handelde over effeo-
teu 4284 over handel eu scheepvaart en 5740 ovsr
onderwerpen van verschillenden aard.
latugxamerhand gewennen de nfzendera valt kaart-
telégrniniiieit «loh er a&u zelf de plaate van afzending
iu het telegram té vermelden en voegen zij zioh alsoo
naar de WHIjkc regels, Volgens welken dé 'afzender
betaalt voor hetgeen te zijnen behoeve wordt over
gebracht. (Sfl.'tï.)
cholera toegenomen.
Door het bestuur van., de spaarbank te Botterdam
is een uitvoerige missive gezonden san den min. van
fiuaucicu, in autwoord op diens vraag of genoemd
bestuur bereid is mee teswerkeu tot uitvoering *an
het kon. besluit dd. 28 Deo. 1875, en tot welke
post en hulpkantoren zij iu betrekking wensohen te
staan. Het bestuur stelt zioh beschikbaar om gelden
in ontvangst te nemen in den geest van het besluit,
cu wel in alle plaatsen binnen het arrondissement
Ratteqjbn, .tooraqover in .dfle .plaateen geen spaar
banken njii.
Het maximum van inlage in eefls stelt het echter
ep 1 100 én het maximum van aaldo van rekening,
'behalve de rente, op ,500.
Veel 'heil tiet het echter in den door den minister
-genomen maatregel niet; het appreoiëert de goede
bédodiog, maar vreest teikloklüug, en wet op de
volgende gronden:
«lo. De ondervinding leert, dat het «ietgenoeg
is op plaateen, waar .nogtgeen gelegenheid totsparen
was, die gelegenheid te openen, nut" dat het, om
'de zsak ingang te deep vinden, nood.ig is zich te
verzekeren van de medewerking van eenige welgezin-
-den, die als commissie de zaak in hun kring aan-
bevelen hij de burgerklasse. Bij staatspostspaarban-
keu, nisdie over het .geheele ryk worden ingevoerd,
.jou dit winder noodig zjju; de sekerheid, die het
publiek terecht daarin ziet, en het éclat, aan sulk
een maatregel verhonden, zouden meer dan opwegen
tegen het nadeel van het gemis van zulk een oom-
missie van aanbeveling.
2o. Het sparen is vooral voor de mingegoeden een
opoffering, een zelfoverwinning, alles wat het sparen
moeslyk of kostbaar maakt, verhindert de uitbreiding,
geeft een voorwendsel san hen, die anders zouden
r speren, om dit niet te. doen. Vrjjdom van porto sou
in de eerste plaats noodig zijn.
Men schrijft ons al* volgt: De dooi schjjnt het
ernstig te meenen en daarmede neemt waarsohjjnljjk
de winter afscheid. Er werd algemeen zeer naar
verlangd. Vooral de acheepraart heeft veel moeten
tobbenvaak waren de schippers van huis en konden
niet de terugreis do*u, of - «ij waren onderweg en
werden door het ijs ingesloten. Van het laatst vau
November tot heden waren sleehta de laatste 14 dagen
van December zonder vent In het laatst van Januari
4,was bet geen. kwaad weer, met helderen zonneschijn.
De boeren lieten toen dan ook eeuig jong vee iu
de weide, om naar verkiezing wat gras te plukkeu
of- rond te hupprlep, terwijl de gelegenheid om den
stal te betrekken geopend bleef. Die vreugd was
echter vau korten duur. De weilanden zjjn niet dor
enshier.en daar nog met wat oud gras bezet; zjj
zien er beter uit dan in menige maand Maart. Men
prijst wel eens zachte winters, als o. a. de Pyrus
Japouiea zjju rozeroode bloesems begint te vertoonen
in Januari en men weet hoe weinig geneugte dan
dikwijls het voorjaar aanbiedt. Maar thans komt
Galauthus nivalis, het vasfe^voudzotje, met zijne
awdlende, tussehea het groen verschoten bloempjes,
te voorschjjn. Dat is een trouwe en zelden teleurstel
lende eersteling. Eerlang zal de Hellebores, het nies
kruid, wel volgen. Ook voor de kassen en broeierjjen was
de langdurige winter ongunstig. Hoewel de aonne-
sehjjn in Januari veel goed deal, bieren de kweeken
toch met bloeiende planten veel achter bjj anders.
Aan <len wsnsch naar menig fraaien bloemruiker kon
daarom toch wel voldaan worden. Zoodra de grond
nu maar eenignius geschikt is om te worden bear
beid, zullen er vele Juinden de spade reppen, of de
ploeg op den akker de voren snijden, terwjjl de land
mail niet lang met het bemesten der weilanden zal
uitblijven. De vraohtboomen beloven intuseehen een
goed aantal bloesemknoppen. (Z. Cl.)
Ven den «Ouden heer Sinita is de volgende dank
betuiging ontvangen:
«Op mjju tafel liggen, bont door elkafir, sis de
bloeineu op bet veld, de honderden briefjes, welke
de milde giften bevatten, mjj voor een ongelukkigen
onderwjjsrr. toegezonden. AU ik ze samenvoeg tot
-een grooten ruiker, dan welt een dankbaar gevoel
in mjjn hart op jegens allen, die daartoe hunne bij
dragen hebben ingezonden. Groot eu klein, allen
hebben daartoe malegewefkt(ij hebben bloemen
gestrooid met kwistige hand op een levenspad, dat
mets dan (loorucn scheen te zullen opleveren. Zjj die
met overvloed gezegend zijn, Zjj die zrlven in betrek
kelijke armoede leven, zjjn even rjjk geweest san
middadigheid en als ik de bloemen, door hen hier
nedergelegd, te samen bindt met een lintje, waarop
r reven staaf; Er is een huisgezin, dat diep ellen-
waa, gered," weet ik, dat die bloemen onver
welkbaar ziju, omdat ze besproeid zullen worden door
irsnen vsn vreugde eu dankbaarheid. Ik weet,
dat hare geuren niet vervliegen, omdat ze van het
- veld der algeineene mensehlievendheid opstijgen, waar-
,op. zieh alle staatsburgers in Nederland vereenigen
en hartelijk dank ik allen, die bewezen hebben dit
«oo goed te begrijpen en mjj in een poging onder
steund hebben, wette met zulk een sehitterend gevolg
werd bekroond.
''j'Zfape, 16 Februari 1875. Smits.
De Delftsehe Studentensociëteit, zoo wel bekend
door haar ligging aan de spoorwegljjn en steeds het
oog tot zioh trekkende door haar zonderlinge en lang
«iet fraaie bouworde, ia Dinsdag geheel verbraud.
Volgens de „Opinion" tan Antwerpen U uit nader
ondepoek gebleken, dat het buskruit in eeij stoom
boot uit die Stad de „fyfaflgndji ,ysa,de,Bed
Star Line onder de steenkool gevonden, bestond
in een pak van ongeveer 4 kilo, gewikkeld in een
zijden foulard en V1UI een.Unit .voordien. Het ,wfrd
door den stoker gevonden, die het den maebinist
in Jiaudeu stelde, door ..ijiea het denj^apjtfin werd
overgebracht. De Paifriani" was reeds in zee,
toen het pak, twee dagen na haar vertrek, gevonden
werd. De Red Btar Line-Maatsahappij is ghaus bezig
met te onderzoeken, of het kruit en de lont ook van
een mjjn herkomstig en bjj vergissing onder de steen
kool geraakt zjjn.
Men meldt uit Friesland:
Op 't initiatief der Sneeker jjsclub Friro zullen be
stuurders van IJsvereenigingen in dit gewest eerstdaags
te Leeuwarden eene vergadering houden, ten einde
te beraadslagen over maatregelen tegen de winstver-
deeling bjj hardrijderijen, waardoor deze haar eigen
aardigheid dezen winter hebben verloren.
Agar, de ook bjj ons zoo gevierde treurapelapeel-
ster licht te Parjjs ernstig ziek.
In 't Wil. v. k. Begt wordt de wenschelijkheid
uitgedrukt van eene herziening der wet van 5 Juni
1875. De ondervinding toch leerde, dat er bijna altijd
hier of daar gevallen van hondsdolheid gevonden
worden, alsmede, dat de ziekte niet ontstaat door de
muilkorven. Nu niet dan zeer zeldzaam de ziekte
der honden epidemisch heerseht, zal er ais de wet
zóó blijft ten minste altijd één slachtoffer van deze
verschrikkelijke ziektegevallen (yn, eer men er tegen
waken kan eu zal de preventieve voorzorgs- maatregel
steeds te Iaat komen. tVel zijn de muil koppen niet
aangenaamvoor honden eu meesten, doch de alge-
meene veiligheid en gezondheid hebben beter en hoo-
ger eiscbeg. De houdenliefhebben moeten zich dit
dus maar getroosten. Is het eindelijk waar, dat een
dolle bond zijn kluister wel weet te verbreken, en
zieh van zijn muilkorf weet te ontdoen, dan zal
dat eeuvoudigbewijzen, dat het model, bij ons in
gebruik, «iet deugt en men naar een beter zal
moeten omzien.
Men schrijft nit Zwolle:
De uitvoer van vee uit het noorden was de vorige
week zoo enorm groot, (bit in de gunstig bekende
veestallen te Zwolle al het vee niet kon geborgen
worden eu meu alzoo verplicht was sommige wagons
des uachls geladen te w»sn.
Eeu acteur van 't theater Favart, te Parjjs, zong
met onvaste stem een koepiet, dat met de woorden
aanving: „Ik kom. „Uit het wjjuhuis!"
vervolgde een der toeschouwers. „Geradenant
woordde de aoteur, en zijne openhartigheid verwierf
hein luide toejuichingen.
De directeur van den schouwburg te Debreczin,
bad de opvoering aangekondigd van ie Reit om. ie
Wertli. De olifant kwam een dag of wat van te
voren aan en de eigenaar van dat beest liet den
kolossus tegen entreegeld ,zien. Velen kwamen kjjken,
de nieuwsgierigheid werd bevredigd en met ie Beis
om ie Wrreld bemoeide zich geen mensoh meer.
Naar de Nooribroianler verneemt, is D. N. G. van
Veen, die dezer dagen door het Gerechtshof te
's-Hugc wegens den effecten-diefstal te Rotterdam tot
12 jaren tuehthuisstraf werd veroordeeld, dezelfde
persoon, die den 30sten Aug. 1863 in hechtenis ge
nomen werd, als verdacht de dader te xjju ran den
mooidaanslag op Z. D. H. mgr. Zwjjssen, iu den naoht
vsn 14 op 15 Juli van hetzelfde jaar gepleegd, en van
den diefstal, waarvan de moord vergezeld ging, tijdeus
hjj als Ijjfknecht bjj Z. D. H. iu dienst was. Bij
gebrek aan volledig bewijs is de beklaagde destijds
vrijgesproken.
Bjj het lezen vau het laatste rondeverslag moet
het even als mjj, bjj velen bevreemding hebben ver
wekt dat B. eu W. voorstellen om grond af te stanu
voor een waohtkainer of pakhuis (wat het ook wor
den zal) tea dienste van de Oudewatersche boot.
Terwjjl in Rotterdam hemel en aarde bewogen
wordt oin de vrjje beschikking te houden over de
los- en ladingsplaataeu aan de rivier eu zeifs proces
sen op touw worden gezet oin dat reoht te handhaven,
wil men hier over de praohtigste loe- en ludiiigsplaats
van de stad beschikken als of het bouwgrond was.
Waar moet bjjv. gelost of geladen worden, wanneer
door hoog water de sluisdeuren niet geopend kun
nen worden
Het lust mjj niet verder een woord over de zaak
te sohrjjven, want het idee is zoo horribel dut het
buiten alle twijfel is, of liet voorstel, in den raad
komende, valt met uuauiine stemmen.
Met een enkel woord wenschte ik er slechts de
aandaeht op ie vestigen.
-Indien gij, Mijnheer de Redacteur, bovenstaande
-regalen een plaatsing in Uw blad waardig keurt,
betuig ik U daarvoor mijn hartelylcen dank.
Ben inwoner die de gelegenkeid tot ontwik-
keling non kandel en nijverkeü voor
geei geld terkoopen wil.
Eeuige weken geleden, zond ik aan myn vriend
het stnk van den heecBchelteina over „de gebroeders
de Houtman," voorkomende in de GonSnke Crt.,
vergezeld van een sohrijven, waarin ik mijn vriend
verzocht in het .weekblad zijner gemeente de aandacht
te vestigen op geuqemd stnk en het aan te bevelen.
Eenige dagen geleden ontving-ik van hem dit
schrijven: „Leg den pus uitgekomen Max Havelaar
naast het stuk vau den heer Scheltema. Sla dat boek,
dat door het herzien vau den auteur veel aan duidel
lijkheid gewonnen heeft, open. Lees met aandaeht;
Kramer's Woordentolk in uw hand, de kaart van
Iudië aan uw zijde; vergeet vooral niet de achter
den tekst gevoegde aanteekeningen te lezen. Ik vestig
uwe aandacht vooral op no. 18 dier aanteekeningen,
waarin geschreven staat„Ouder de Javaansobe grooten
is de spreuk in omloop," Valsch ais een Christen."
En deze qualificatie klinkt zoo ongegrond niet, als
men de slenters nagaat, waarmee de Hollanders van
Houtman af tot heden toe sich hebben weten staande
te houden."
En als gjj dat alles gelezen en overdaeht hebt,
dan vraag ik u, of de Gouwenaars het recht hebben:
de mannen te verheerlijken, die den weg' openden,
tot zooveel knevelarjj!
Want in dien Max Ha'elaar moet men het volste
vertrouwen stellen, omdat niemand de gewichtige
feiten daarin voorkomende, ooit weersproken heeft;
integendeel wjj zien voorspellingen daarin bevestigd
men denke aan den oorlog van Atchiu -—..wij
zien de feiten daarin door anderen erkend.
Moeten wjj Nederlanders niet biiozen, als de
vreemdeling ons wjjst op dat boek, dat iu verscheidene
talen is overgezet?
Ik vraag u daarom nogmaalsH.-bben de Gouwe
naars in ket bijzonder, de v T-rlindrn i„ 'f sêuwii
met het oog op den Max Harelaar, het recht feesten
te vieren als die, wette plaats zullen hebben by het
daarstellen van een monument, ter eere der gebroe
ders de Houtman? Is dat niet tegelijker tüd hulde
brengen aan het stelsel van onderdrukking, door onze
regeering in Indië reeds zoolang in toepssslqg
gebracht?
Ik heb daarop mijn vriend dit schrijven toege
zonden, dat ik 'in, het belang der zaak publiceer,—
Wjj zjjn het eens,geworden!
„Als wjj de inneming van den Briel, deu eersten
April 1572, vergeljjken met den tocht der gebtyeders
de Houtman in 1595, dan ontdekken wjj we) eenige
overeenkomstzoowel in oorzaak als in gevolg.' De
innqming van den Briel, het gevolg van het sluiten
der Eugetsche havens, voor de, .Watergeuzen, kuynfii
wjj als het uitgangspunt aanmerken van het afschud
den van het Spaansche dwangjuk. De tocht van
de gebroeders dq Houtman, het gevolg van het sluiten
der Portugeesohe'havens de epipge maskteu der
Indisohe voortbrengselen voor de Nederlanders,
kunnen wjj als het uitgangspunt aaugierkeu van, het
vestigen onzer Indisohe koloniën. Zoowel de inne
ming van den Briel als de tocht van de gebroeders
de Houtman doelden dus op de grootheid van Neder
land. Als zoodanig zijn dus zoowel de gebroeders
ie Hontmon als de Wdtergeuzen persotteu, wien Neder
land dank verschuldigd is voor hun ondernemings
geest.
Virder ligt het, dunkt mjj, voor de hand, dat de
Houtmaus iu Iudië, niet met. het plegen van onrecht
vaardigheden opgetreden ziju, daar zij juiit dqor
zachtheid de bcvolkiug, die door de Portugqezen
tegeu de Hollanders opgeruid was, moesten winnen;
later toen men eenmaal ma ster whs van het terrein,
waren knevelarjj en afpersing mogeljjk, maar niet by
onze optreding daar
Wat er Inter gebeurd is en wat er nn nog plaats
heeft, ill het scjioone rijk van Iusulinde?, Ik guioof,
dut het onjuist i9, dit iu verbind te brengen met
deu ondernemingsgeest der Houtmans; die wel een
brou opspoorden, een Bron vau algemeeue Welvaart
voor de Nederlanders, maar die zich daardoor niet
verantwoordelijk stelden voor dc middelen, die de Ne
derlanders later gebruikten, om zooveel mogelijk uit
die b'ron te putten.
Hoeveel vertrouwen ik ook stel in den schoouen
Max Haveiaar, hoe schandelijk en voor de Nalerlan-
