BINNENLAND.
Koloniën.
MARKT BEBIOHTEJÏ,
Gouda 8 Juni '76. By kleinen omzet waa df
stemming flsanw.
Rurgerlijke Stand.
Gouda:
Moordrecht:
Gouderak
Haastrecht:
Stolwijk:
Reeuwijk:
Waddinxveen
Tcrwhl de Kamer dus stookt, tracht een deel van
den Senaat te remmen. De anti republikeinen in dit
lichaam toudeu niets liever tieu dan dat de Kamer
te hard stookte en v^at minder gematigdheid aan den
dag legde. ïeu gevolge van de verhouding der par
tijen is §r een spanning tusschen Senaat en Kamer
geboren, diu bij ac discussie over het reglement van
orde in deu Senaat meer dan eens gelegenheid had
tich te openbaren.
Zoo tyjv. bij de behandeling van art. 30. Een door
Batbie voorgestelde wijziging daarvan strekte om,
wanneer de Senaat een wetsontwerp had aangenomen,
de Kamer daarop amendementen had ingediend en
een der Senatoren zulks wenscht, een commissie uit
den Senaat te doen benoemen om in overleg te treden
met een commissie uit de Kamer. Deze wijziging
werd door een lid van de rechterzijde bestreden; het
*{as niet noodig, zoo sprak; de Senator Clément, daj
tusschen de beide Kamers gemeenschappelijk overleg
bestoud. De Senaat wus daar met het doel op de
Kamer controle uit te oefenen. Eu dergelijke woor
den vonden weerklank pp verschillende banken der
rechterzijde. Het aineudemént-Parts op art. 127 strekte
om de door den Senaat aangeuoiqeu wetsoptwerpen
niet door tusscheukomsi van den president aan den
president der Kamer te doen toekomen, maar die aan
den Minister te zenden, die deze dan bij de Kamer
zou indienen. De Regeering heeft dit amendement
overgenomen. Men doorziet de bedoeling van Paris
om de verhoudiug tusschen Senaat en Kqmer zoo goed
mogelijk te regelen, doch het feit dat zulk een ameu-
dement wordt ingediend bewijst genoegzaam, dat de
verstandhouding tusschen de. beide Kamers veel te
qrenscheu overlaat.
Sterker kwam dit nog uit bij gelegenheid van hel
nmendemeut-Hubert-Delisle op de artt. 20 en 21.
Pe conservatieve afgevaardigde wilde, dat by het begin
van elke zitting en voor den geheelen duur daarvan,
^ea oommissie benoemd werd, belast met het onder
zoek van wetsontweipen, waarbij supplementaire of
buitengewone credieteu worden aangevraagd, en al
die» welke op de begrooting van inkomsten en uit
gaven betrekking hebben. Dit amendement is eigenlijk
de aanmatiging van een recht, dat den Senaat niet
toekomt. De constitutie schrijft voor, dat de Kamer
vap afgevaardigden het eerst de wetsvoorstellen, op
bet finanticwezeu betrekking hebbende, in behandeling
neemt. De Senaat en zijne cammissiën nemen daar
van dus eerst kenuis, wanneer de wetsvoorstellen langs-
den óf&ciëelen weg tot hen komen, dat is, nadat de
Kamer het onderzoek daarvan geëindigd heeft. Nie-
pumd belet natuurlijk de Senaatsleden, evenmin als
«Ik gewoon burger, om bij voorbaat daaraan zyu
aandacht te scheuken, iuaur olhciëel is de Senaat
daartoe niet gerechtigd. Niettegenstaande de Minister 1
van Pinanti&i het ameudement-Hubert-Delisle krachtig 1
bestreed en 'duidelijk aantoonde, dat dp Senaat daar
mede zyu bevoegdheid te buiten ging, werd het, (wel
ia waar met een kleine meerderheid) aangenomen.
Nu is het waarschijnlijk, dat die aaunempig geen
schadelijke gevolgen zul hebben en dat de Senaat
geen financieel onderwerp iu bp handeling zal nemen,
waarover het onderzoek der Kamer nog niet is ge
ëindigd, maar niettemin verdienen de pogingen, van
anti-republikeinsche zyde in den Senaat aangewend,
om de Kamer tegen te werken, de aandacht. Opdat
de Staat niet lijde door het gebrek aan eensgezind
heid tusschen den Senaat en de Kamer, is het niet
voldoende, dat er geen botsing tusschen beide pnt- 1
staat, maar teveus een vereischte dat, door jameu- j
werking der Regeering met de republikeinsche fracticn
van den Senaat, in dat lichaam een blyveude repu
blikeinsche meerderheid gevonden wordt.
GOUDA, 15 Juni 1876.
Wij vestigen de aandacht op de kennisgeving van
B. en W. dat er Dinsdag a.s. een collecte sal worden
gehouden tot stijving van '(net fonds ter ondersteuning
en aanmoediging van de gewapende dienst.
Gepasseerdeo Zaterdag had te Gouderak eene bi
soudere gebeurtenis plaats. Het was dien dag juist
40 jaren geleden dat de heer J. Suiita, Wethouder
dier gemeente, Lid van den Raad was geworden.
In eene daartoe belegde Raadsvergadering werd hij
door den Burgemeester met dit zeldzaam voorrecht
geluk gewenscht en hem teven; door sjjne medeleden,,
als blijk van achting en toegenegenheid, een keurig
bewerkte inktkoker ten geschenke aangeboden.
Algemeen worden de vele diensten erkend door
hem in die betrekking der gemeente beweren en van
velen is het de welgemeende weusch dat hij nog menig
jaar ten nutte der gemeente moge werksaam blijven.
In het hoofdkiesdistrict Rotterdam is tot lid der
Provinciale Staten van Zuidho'land gekosen de heer
W. vsn Houten öz., met 440 vau de 881 uitgebrachte
stemmen.
Zitting
van 13 Juni jl.
Iu deze zitting is, na eenige beraadslaging, de
v^ting-bqjrooti^g, aangenomen met 54 tegen 5
stemmen en de oorlqgsbegrootingwaarop, zooals
men weet, een post is uitgetrokken voor eeu kazerne
te Gouda (na iptrekkiyg van het amendement
der commissie van rapporteurs op de kazerueeriug
te Breda) aangenomen met 48 tegen 14 stemmen.
Voorts is op voorstel des voorzitters met 34 tegen
28 stemiqen besloten Vry$ag aanstaande voort te
gaan met de behandeling der militiewet. In tusschen
zal de behandeling der muntwetten ip de sectiën
plaats hebben.
Naar men verneemt, heeft ook het bestuur van
het Nederlandsch gyinuastiek-verbond te Amsterdam
zich tot de Tweede Kamer der Staten-Generaal ge
wend, in navolging van de vereeniging tot verbetering
der volksgezondheid te Utrecht en van die der gyra-
nastiek-ouderwijzers te Amsterdam met verzoek de
gymnastiek te doen opuemen ouder de verplichte
leervakken der lagere school.
De na den moord op de wed. v. d. Kouwen preventief
in hechtenis gehouden J. H. de Jong heeft zich, na de
afwyziug van zijn verzoek tot schadevergoeding flfapr de
Tweede Kamer, thans meteen adres tot den Koning ge
wend, tot het ontvangen van schadevergoeding wegens
de ondergane preventieve gevangenis. De requestrant
heeft aan de Tweede Kamer ondersteuning vau dat
adres verzocht, en daarvan een afschrift ingezonden.
Blijkens de bij de BegeeViug ontvangen officiëele
mededeelingen aangaande den stand der veeziekten
iu Zwitserland, loopende 3 Juni jf., was het mond
en klauwzeer in de tweede helft van Mei op de
stallen m. er en meer verminderd. Daarentegen was
die ziekte, op het oogeublik waarop met het over
brengen met het vee naar de Alpenweiden begouneu
was, reeds op drie weiden uitgebroken. Van long
ziekte was epn nieuw geval iu de gemeente Sehuchen
(Luzern) voorgkomeueu dientengevolge bevel gegeven
om al het vee van den besmetten stal af te maken.
Bij eeué andere kudde in genoemd kanton, waar die
ïhaatregel voorloopig uitgesteld was, hadden zich in
toenemende mate verdachte Verschijnselen geopenbaard
tenvolge waarvan tot het afmakeu der gebeele kudde
Yau 18 runderen was overgegaan, waarby oudubbel-
ziuuige teekenen van longziekte gevonden werden.
Biuneu korten tijd was dit in het kanton Luzern het
vyfde geval, dat ter sal« van longziekte (door vee
uit andere oorden aangebracht) al bet vee van eenen
stal opgeofferd moest worden.
Het centraal comité der Duitsche verplegiugs-ver-
eeuigiug het Roode Kruis heeft, met het oog op den
oorlog tusschen Nederland e,n Atchiu, apn de Nedèrl.
vereeniging het Roode Kruis 12,000 mark gezonden,
In het begeleidend sqhryven wordt de?e toezending
een gering blyk van erkentelijkheid genoemd voor de
zeer belangrijke materiëele en persoonlijke hulp, door
Nederlaud aan de in den Fraiis?h-I)uitschen oorlog
gekwetste Duitsche militairen geschonken.
Indien van al de buitengewone treineq, welke de
Ryuspoorwegmaatschappy op aanstaande^ Zaterdag
ter gelegenheid vau dep verjaardag vsn H. M. de
koningin, naar de residentie laat loopen, een druk
gebruik wordt gemaakt, zal er op dipn feestdag eene
buitengewone drukte en levendigheid heerschen en
zal men de bewoners uit verschillende gewesten d^s
lands kunnen ontmoetsn. Niet minder dap 5 extra
treinen zullen de reizigers herwaarts voeren. Behalve
eene gnldenstreip van Amsterdam, zijn goedkoope trei
nen aangekondigd uit Arnhem en Utrecht, den ach
ter hoek van Overijssel, Leeu\vardeu, Heerenveeq,
Groningen, Assen, Meppel en ZwoHe, Yjissingep,
Middelburg, Roozendaal, Breda en VBo*ch. De
reizigers uit de meer verwijderde ob*4ep des lands
zullen tot den volgenden middag half vijf ure te
's Hage kunnen vertoeven.
Dinsdag verscheen het verslag op 't ontw^rp-Moeus,
niet ifainder dan 27 pagina's druks beslaande. Slechts
58 leden hebben aar. het onderzoek deelgenomen.
In de eerste plaats werd behandeld de opportuniteit
van het voorstel. Naar het oordeel vin zeer vele
leden was ernstige twyfel geopperd of de voorsteller
wel had gedaan met het indienen dezer voordracht.
Men bracht gaarne hulde aan zijn yver, maar ook
de loffielykste yver kan onberaden worden. H. i. had
de heer Moens deze zaak aan de Regeering moeten
overlaten, te meer omdat ook de Regeeripg een ont
werp heeft toegezegd. De voorsteller beroept er zich
op, dat hy gehouden was zijn woord in te lossen*
maar in gronden, aan het algemeen belang ontleend,
niet in eigen eergevoel, moet de rechtvaardiging van
het genomen initiatief worden gezocht.
Door »den voorsteller is ook een zijdelingsche blik
geworpen op de Juni-verkiezingen van 1877, iu ver
band waarmede het volgend jaar niet het geschikte
reces heeft plaats gehad.
Als de Kamer wil medewerken en van de zijde
tydperk zou zijdvom'een onderwerp als dit te be
handelen. Men had die toespeling onga«nê gezien
Hei voorstel erlangde daardoor den schyn van op de
stemming der kiezers invloed te kunnen uitoefenen
ui dien zin, dat thans in plants van dp vroegere
leus clenciial en auti-clerioaal, die van volksonderwijs
op de vaandels zou worden g^sqbrevep. By de heer-
schende oipjerwijsagitatie, nu ijaen, om van andere
vereohynselen te zwijgen, de-Vereeniging tegen school
verzuim opgelost ziet in de Vereeniging Volksonder
wijs" met het erkende doel om op de. verkiezingen
te werken ware het beter gé wees t dit punt niet aan
te roeren. Qnwillekeurig kwam de vraag op de lippen
of de bedachtzaamheid des verstellers niet verschalkt
was door den aandrang diér agitatie, welke door
voorstanders zijner denkbeelden kunstmatig is opge
wekt en die men gaande wil houden.
Jfe vpo^aapde bedenkingen tegen de opportuniteit
van het voorstel werden doo|r een aantal andere leden
eiMig wedersproken, Ook zij zouden liever gezien
hebben, dat de Regeering raej haar voorstel tot her-
zieniug der wet op het lagejr onderwijs ware gereed
geweest, doch hiervan bestónd schyn noch teeken;
integendeel met de ervaring Van 1868 voor oogen liet
zich de mogelykheid denkpn dat de Minister van
Binnenlandsche Zaken eerst ter elfder ure met zijn
voorstel te voorschijn zou kómen. Wijst men er op,
dat het voorstel vau den heer Moens eerst na de
aanneming der wet op het hooger onderwijs iu de
afdeeliiigen heeft kunnen komen, dan klemt de
bedeuking te meer dat, niettegenstaande het door de
Regeering genoemd tijdstip verschenen is, haar plan
nen nog altoos in het duister verscholen blijven eu
alles niet verder gevorderd schijnt dan het stadium
v.yn studie. Tot zekere hoogte is het onverschillig,
ot het onderzoek voor of onmiddellijk na het Faasch-
plaatB eehad.
Kaï
der Regeering geen struikelblokken worden in den
weg gelegd, blijft er voor afdoening in deze zitting
gelegenheid over. De voorsteller moest zijn woord
houden, juist omdat hij het niet lichtvaardig gegeven
had, noch zich tot meer had verbonden dau hij de
moed en de kracht bezat om te volbrengen. Men
moest hem daarvoor dank zeggen, en indien het
stilzitten der Regeering hem tot handelen gedwongen
heeft, moet het verwijt niet hem, maar haar treffen.
De ervaring, bij het spoorwegvoorstel opgedaan,
moest den voorsteller juist tot zijn loffelijke poging
aanmoedigen.
Dat het hier een party- of verkiezingsmanoeuvre
gelden zon is dan ook volstrekt onaannemelijk. De
voorstelier, in zijn afdeeling bij de overweging tegen
woordig, wierp die beschuldiging metv verontwaar
diging vau zich af.
Iu plaats van tot den vooreteller de min gepaste
vraag te richten of hy den ernst der Regeering wan
trouwt en, zoo ja, met welk recht, vange men aan
te bewijzen, dat de verbeteringen, die hij verlang^
kunnen worden gemist en dat tegen de gebreken,
die hy schildert, de voorziening veilig achterwege
kan blijven. Die schildering toch, wel verre van
overdreven te zijn, blijft veeleer beneden de waarheid.
De bestrijders üer opportuniteit van het voorstel
scheppen zich blykbaar een geheel valscbe voorstel
ling omtrent het gebruik van'het grondwettig initi
atief. Daarin ligt niets vyandigs tegen de Regec-
riug. Ook zij behoudt daarbij haar raadgevende steuj.
Niets sluit overleg met haqr uit, als zyzelve er zich
niet opzettelijk aan onttrekt. Iq elk geval, de Kaïqqr
doe wat haar voegt, Het «bu als onverantwooj-de-
lyke verwaarloozing van hetgeen allen om stryd erken
nen het hoogste volksbelang uit te maken, verdie
nen te worden gewraakt, wanneer men onder allerlei
uitvluchten en voorwendsels een grondig, onbevoor
oordeeld en welwillend onderzoek weigerde aan de
middelen tot herstel, door den. voorsteller aangebo-
deu. Weiuigen durven den voorsteller degelijke keq-
nis van bet moeilijk onderwerp ontzeggen.
Ten slotte verklaarden de meesten dezer leden,
zonder eenigszins te willen vooruitloopan op de plan
nen der Regeering, zich alleszins bereid om net moge
lijke te doen, opdat de poging van den heer Moens
nog gedurende dit zittingjaar met een, gunstig suc
ces 1 bekroond werd.
Men schrijft uit het Westland:
Naar Miet zich laat aanzien, zal de verwachting
der tuiniera jh énkele deelen wel bevredigd worden.
Niet in albify De asperges o. a. hebben niet gegeven
wat zy beloofden. Het koude weder werkte daarop zeer
nadeelig; en dewijl dé officifeele tijd voor het snijden,
den 18 Juni, is veretreken, kan deze tak van handel
niet veel meer goedmaken. Andere is het met de aard
appelen. De regen heeft ral goed gedaan. Ze zijn
tamelijk groot van stuk, le^en aardig uil, terwijl de
prijs, hoewel niet buitengewoon hoog, toch niet laag
6ok is. Wanneer men bovendien bedenkt, dat de West-
landsche aardappelen dit jaar 't vroegst zijn, dat er
Weinig oude voorbanden zyn, dan raag met reoht
verwacht worden, dat fie beurs ^an vele tuiniers weer
een weinig in haat fatZflüp Zgri bomen, want ook de
overige tuinvructy^ io*p eep goede, sommige een
overvloedigen oogst verwachten.
•$s Hyttraq an, in nfcat| d*t dp eapttganL
appelen Haar Engeland worden uitgeroerd, d» eerste
nieuwe aardappelen van Londen ontvangen en we)
van uitstekende hoedanigheid, zoogenaamde muisjes.
Onder regen en on weder heeft gister Us het Sterre-
bosch té Assen het Noorder Zendiugefeeet eeu aanvang
genomen. Acht a negen duizend vreemdelingen zyu
naar Drenthe's hoofdstad gekomen, om het beat by
te wqyeu,
Dinsdag was, in tegenwoordigheid van een talrijk
publiek, zoo van ingezetenen als vreemden, het feest
ingeleid met een bidstond.
Een aardig middel om zyn adreskaart te ver
spreiden.
Aan de bnitrnzijde van het winkelraam van ma
gazijn n". 4 der (ielerit te Scheveuiugen (Japansche
voorwerpen) zijn eenige adreskaarten aangebracht.
Midden op de spiegelruit leest uien nu-. „Prenezune
carte s. v. p."
Naar ipm uit Leeuwarden meldt, begrijpt Jat dat
de Staat te goed voor zyn misdadigers zorgt dan
dat deze tot den hongerdood zouden worden verwezen,
ook al verkiezen zij niet te werken voor den kost.
Dc moordenaar veroorlooft zich nu de weelde, niet
te arbmden en toch te eten.
Med meldt uit Hengelo van 18 Juni:
Zondag namiddag bevond zich aan het slation van
den staats-spoorweg alhier, bij het wisselen der ma
chines, het JYf-jsrig zoontje van deu machinist
Diseu op eau der overgangswegen juirt toen eene
maohïue passeeren moest. Het kind werd omver
geworpen, doch viel gelukkig zoodanig tusschen de
rails, dat de machine met teyder er over heen ging,
zonder dat het k:n(l eeuig letsel bekwam.
Dr. De Marmon maakt in de Nem-Tork mei.
Journal de volgende statistiek bekend
Gedurende de tien laatste jaren heeft het gebruik
van sterke dranken aan de Vereenigdé Staten een
directe uitgave van 3,000,000,000 francs en een
indirecte ran 3,500,000,000 francs opgelegd. Het
heeft 300,000 personen doen ten gronde gaan en
100,000 kinderen naar de verschillende asylen ge
zonden. Het heeft te» minste 150,000 personen
iu de gevangenissen of gasthuizen gebracht. Het
heeft minst genomen tot 1000 zelfmoorden aanleiding
gegeven. Het is oorzaak geweest, dat door het runr
of geweld voor eene waarde van 50,000,000 francs
verwoest ,is geworden welke sommen op eeu apdere
wyze hariden kannen worden besteed. Het heeft
200,000 vrouwen tot weduwen en 1,000,000 kin
deren tot weezen gemaakt.
Zaterdag passeerde to Utrecht een troep Spanjaarden,
sterk 30 man, afkomstig van het Carlistisehe leger,
met bestemming voor het werfdepot te Harderwijk.
Uit Zierikzee wordt van 13 Juni gemeld
Voor ruim een jaar hadden er binnen deze gemeente bij
herhaling nachtelijke diefstallen, inbraken of pogingen
daartoe, plaats, zonder dat het de Politie gelukken
mocht de daders dier feiten to ontdekken. Thans moet
daaromtrent licht zyn opgegaan. Naar men verneemt
js zekere M-. destijds tot de nachtpolitie behoorende
doch later uit deze gemeente vertrokken, te Rotterdam
gearresteerd en wordt tij heden naar hier overgebracht
als verdaoht de bèdryvér van de bedoelde diefstallen
te zyn, Pe herkenning van een horloge door den
eigenaar moet de polite op het spoor gebracht htl)ben.
t
Voor een paar dagen werd in eene insolvente in
boedel te Utrecht eeu bewaker iu het huis geplaatst,
die een wakend oog morst houden op de aanwezige
goederen; de winkelier wist echter aen bewaker in
beschonken toestand te brengentoen deze zyn roes
uitgeslapen had, was het huis geheel ledig gedragen
men begrypt zyn ontsteltenis.
Dp luchtballon de Nederlanden is in hei Paleis
van Volksvlijt Opgestegen. Alleen de heer de Panw
eh zijne dochter maakten de reis mede. Ten 6
uur 40 min. ia de ballon by Ondewater in het wei
land vyp Jan van Sohaik neergekomen, na volgens
getuigenis van den lgchtschipper een heerlijke reis te
hebben gemaakt.
Onder de' verwijderde vreemdelingen, waarvan het
PoUfiebla d melding maakt, komt voor „een man."
Dai\ volgt eep persoonsbeschrijving, die op duizenden
„mgnnem' van toepassing is en éindelijk wordt vau
hem gezegd, dat hij geen verstaanbare taal, vermoe
delijk Fransoh, spreekt.
Frtmtoh schynt dus geen verstaanbare taal te zyn.
De aauduicbóg kon duidelijker zijn, maar nu «de
man" orer de grenzen is gezet, geren we toe, dat
hot er niet veer meer toe doet, tenzij hij terugkomt,
en dit zal moeielyk door het signalement zyn uit
te wijzen. (Arnk. Ct j
Onlangs bevatte het ultfamoataaatche klad „Oer-
mania," in een artikel ter verheerlijking der jezuiten
geschreven, o. a. de mededesljnz dat.flejie heereu zeer
ten onrechte worden hesohuJ|d^(l reu domperij en
lichtschuwheid, want dat zij tntegfndeel de ware
lichtrrienden en bevorderaars der beschaving zyn,
niet alleen op het gebied van den godsdienst, maar
ook ten aanzien van het oardsche welzijn der men
sdien eu dat da wereld A son he# oyk de uit
vinding vau het gaslicht te danken heeft. Tot staving
dier bewering laat het bind nu eeu verhaal volgen
|u het stille slot van Stouyhurst ig Engeland,
voor de menschhetd zoo zegenrijke uitvinding
werd gedaan en dat het de vernuftige paters jezuiten
waren, die het eerst de kunst rerstouden oin uit
steenkolen brandbaar gas te stoken en dat tot ver
lichting aan te wenden. Zekere pater Dunn zou
daarby bijzonder hebben uitgemunt iu het zuiveren
en verbeteren van het gas en in 1*815 de eerste
gasmaatschappij te Preston, een aanzienlijke fabriek
en handelsstad in het noorden van Engeland, onge
veer drie uren van Stonyhurst gelegen, hebben op
gericht.
Geheel in strijd met dit verhaal en ter wederleg
ging er van leest men thans in de Kölu. Zeitung van
7 dezer een uittreksel uit het werk van Joh. Rudolph
Wagnor den bekenden Duitschen technoloog, lid
van de jury der wereldtentoonstelling te Philadelphia,
een geleerde van goeden naam, wiens woorden
eeuig vertrouwen verdienen getiteld De chemisch;
technologie, zevende druk, 1868, bladz. 7067, lui'
deude als volgt: De gasverlichting. Wat het op kunst
matige wyze uit steenkolen verkregen ga» betreft,
zoo merkten reeds in de jaren 1727—1739 de Eu-
gelsohen Clayton en Hales het oatwijken daarvan op
bjj verl)itting van steenkolen; later (1767) toonde
bisschop Laudolff san, dat men de brandbare lucht,
door middel van buizen, overal heen kon leiden en
in 1786 wendde de professor in de scheikunde Pickel
te Wurzburg bet uit beenderen getrokken gas tot
verlichting van zyn laboratorium aan. Ongeveer om
dezen tijd nam ook Carl Dundonald op zijn land
goed Culross-Abtei, proeven met steenkolengaa
Al deze proeven stonden echter slechts op zich zeiven
en gingen de uitvinding der lichtgasfabrikatie vooraf,
welke uitvinding door den Ëngelschinan William
Murdoch werd gedaan. Hef begin der eigenlijke
verlichting met gas dagteekent van het jaar 1792,
toen Murdoch zju huis en werkplaatsen te Redruth
in Coruwullis met uit steen getrokken gas verlichtte.
De wyze, waarop hy dit deed werd echter eerst on
geveer tien jaren later bekend, zoodat de Pranschen
aan hunnen landgenoot Lebon, die in 1801 met uit
hout getrokken gas zyn huis en tuin verlichtte, deze
nitviudiug toesohryven. De eerste verlichting met
gas op grootere schaal werd in 1802 door Murdoch
in de machinefabriek van Watt en Bolton, te Scho-
foundry by Birmingham, en in 1804 in een groote
spinnerij te Manchester toegepast. Van toen af werd
de verlichting met gas steeds meer en meer bekend
en in praktijk gebracht.
BATAVIA.
Aan een rapport onder dagteekening van 25 April
van den militairen, tevens civieien bevelhebber te Atsjin
is het volgende ontleend
De vyand gaf in de laatste dagen weder meer
teekenen van leven. Zoo .werd den 14n deser een
patrouille Van Katapang-Doér in de IX Moekirus
hevig beschoten. Den 16n werd een oonvooi van
ons tusschen Oeleh-Kaging en Kotta-Alem door een
tairyke'bende Atjehneezen aangevallen en was het
alleen te danken aan de uitstekende houding vau onze
soldaten (alleen Europeanen), dat niet alles in de
pan werd gehakt.
In den ngght van den 22en deden een jaar honderd
Atsjineezen een tweemaal herhaalden aanval op onze
versterking te Lamprit, maar moesten met achterlating
van drie dooden en verscheidene wapens en bebloede
kleedingstnkken de wyk nemen. Ok
Eed en ander lereit op nienw de duidelijke bewijzen
dat bjj de oorlogspartij nog volstrekt geen plan bestaat
om de' wapens neder te leggen. Integendeel sohjjnt de
spoedig verwachte komst van Habib Abdoel Raohman
de gemoederen weder meer strijdlustig te maken.
Omtrent laatstgenoemde worden verschillende be
richten verspreid. Hier wordt hy door de bevolking
dagelijks verwacht met eeu sterke bende hulptroepen.
Het meest waarschijnlijke berieht is echter, dat hij'
zich nog op de Noordkust 'bevindt, ongeveer op de
hoogte van Passagan. In Passei en Gedong is hy
volgens bericht van den adsisteut-reeident van Edi
in ezjju pogingeti niet geslaagd om hulptroepen te
euMgserea, en ia dit hootdzakelijk te daukw Wh
de flinke houding van den radja van Pusei, Tqugkof
Moeda Angkasa, die ons ook te Edi en KerUnér-
hanldelijk dienste» bew^.
Binneu het door ons bezet terrein is de toestand
stationairde daar gevestigd; bevolking hoydt. zich
over het algeuitiu rustig, maar hier eu daar treft
mey steeds de sporen aan van vijandelijke maraudenrz
een toestand, waaraan doof hst eltiteu »ay de zuid-
ouster lfule en door patrouilles een eiful SaJ worden
gemaakt.
Volgens berichten blijven de hoofden van de IX
Moekims geneigd zich aan ons geqsg te onderwerpen,
zoodra zjj verlost zóllen zijn van dan deuk hunner
vyundig gezinde naburen in de bovenlanden.
De Mjoeroain san Loöue-(WtaHtust) is hi«.terug
gekeerd. De drie hem ondergeschikte Imams, met
met wie hy iu overleg zon treden over de te ^men
represailles wegens hef aldaar gebeurde met den con
troleur Tadema en T. Lampasei, schijnen hem na
openlijk te ziju afgevallen, zoodat hij naar zijn ver
klaring in zijn gebied slechts een paar personen heeft,
die hem aanhangen. Zijn gezag schijnt trouwens altijd
nominaal te zijn geweeat. Hij zal nu voorloopig te
Lampasei verbüjf houden.
Den 15en keerde Zr. Ma. stoomschip „Deli* met
den controleur R. W. Tadema van de westkust terng,
In substantie blykt uit het reisrapport van dien ambte
naar, dat de toestand aldaar weinig veranderd is.
Alleen werd een bezoek aan boord gebracht door1 de
hoofden Makeh, eu weid aan dezen op hun verzoek
eeu vlag uitgereikt, welke zij tot nu toe niet ont
vangen hadden. Malaboefa schijnt het meeat gesebikt
voor een vestiging.
PoldertArwe puike Witte/9,75 a10.50; Miadefe
ƒ9.ij 9.60. Roode puike/ 10.25,8/11,Rogg»
puike/7.40 a 7.80, Mindere/7.4/7.35. Voér
6.60 a 6.80, Haver, zware/4.74 a 6.50. Ligt»
/-4.i/4.6U.
De Veemarkt nfet weinig aanvoer, alles werd tot
hooge prijzen ving verkocht, magere varkeys gy big
gen mede ving, schapen en lammeren ieta vlugger.
Aangevoerd ,110 partijen Kaas, den handel tlu£
prijzen le kwal van ƒ28—a 32.
Goeboter 1.46 a 1.65.
Wefboter 1.25 a 1.35.
GEBOREN13 Jqai. Garaelu, outers P. A Uucktcya
en M. vso VlaardiDgen
OVERLEDEN: 13 Jaoi. H. Huigen, haiatronv aan B.
Vonk, 60 j. W. Bert el», 3 w. 14. H. HuiocuUirf,
81 j-, IQ m. H Koet»ier, 11 w. T. tsn der Vree- J er.
GEHUWD: 14 Juai. S van Loon en A. H. Netten.
D. van Waa» en B. van Hen. A. A. Sander* en A. TryhiU. -r
A Doornbo» eu D. J. van der Kint.
Burgerlijke Stand van onderstaande Gemèenten Tm
6 tot 14 Juni 1876.
GEBORENDirk, osders O. *»n Vtaarii^sa eg F", Ver-
seel. Adrieaas, oaders B. Vcrwcy so C. Veqaaw,
ÖVgRI.ÏDEN: Geeae.
GEHUWD: Getoe.
ONDERTROUWD: Geeae.
GEBOREN8 Juny. Pieter, ouders P. Brasses e* M. de
Bruin p
OVERLEDENGeene.
GEHUWD: Geene.
ONDK*TROU¥fD- Geene.
GEUOREN 7 Joni, Clasina Jonnettn en Loniaa, Hnfcertn,
Carolina, Abramina, onder* 8. de Jong eb C. A. van Griet
huizen.
OVERLEDEN8 Juni. K. van Eitetote», 74 k
ONCERTROUWD: 9 Joni. Gyabert Ria»veBK^ met
Elizabeth Sterk 20 j.
GEHUWD: Geene. -
GEBORENGeene.
OVER! EDENGeeae.
GBHUWD. Geeae.
ONDERTROUWD: Geeae.
GEBOREN: 9 Juni. Neeltj,, ouder. E. JozptMtf e* r-
van der Starre. Johange», ouder» G. Vermeulen en
NJourit»
OVERI.EDIJV 8 JhuL S Groenendijk, 76 j-. -• Uk. J-
van Triet» buiavr. ven J Bogaurt, 82 j.
GEHUWD: Gaenev
ONDERTROUWD: Geene.
GEBORENTryetje, ouders p. keijssr en S- A se» T»k
Juhnnns, ouders G.' Verlijden eu N. Vermeulen.Juturu-
ues, J. H. Zwsrt etsNeen Gsslen
OVRttLEDEN U. Zwanenburg, 10 d. C den Oedei S
tn. VV. «en Erk, 18 j. A. 8 de Brein, 8 j.
ONDERTROUWD: P. C. Rykssrt ruit Jl N. Bolk.
GEHUWlX: Geeae.
