Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
fi
1877.
N? 193Ö.
i i
BUITENLAND.
1
Woensdag 10 Januari.
Is
Het Ontwerp.O
Bulteiilanilstfi Overzicht.
1.—in
TOOR te
BF.
iard,
RST-
NK-
aderen
i beter
ten.
n.
en tijd
ende
egen
en Om*
1
1
rii
i.
>nen, die
eren, dat
den, lette
van een
de kurk
welke in
dagelykseh
idsteen ver»
Iderïeid en
glass te
tandvleeaeh
Pandarte
Jssts,
water zijn
licnm ba-
loi'WH-
>lu»p VU
5
pratse ts
winkelier
bjj V.
ijn k C».
L. F. C.
Utrecht
n Wind*
>8 T. J.
W'olff.
GOUDSCHE COURANT.
Iphen aan
(7570)
tie, welke
m wer-
,t men de
iuigd, dat
el vallen,
'ggen ten
Werd reeds in 1874 in de troonrede her
ziening der wet tot regeling van het Lager
Onderwjjs, na velerlei mislukte pogingen in
1857 tot stand gekomen, aangekondigd, in de
laatste dagen van het afgeloopen jaar, heeft de
minister zjjn gegeven woord ingelost, en het
ontwerp aangeboden, dat een einde moest maken
aan den stryd, die sedert jaren op het gebied
van het onderwjjs bestaat.
Werd vroeger alleen geklaagd door hen, die
gemoedsbezwaren hadden tegen de tegenwoor
dige regeling, werd door dezen het anti-school-
wet-verbond opgericht, was 't Christelijk Nat.
Onderwjjs de vrucht van hun streven, en be
paalden de verdedigers der schoolwet zich alleen
tot verdediging van bet bestaande, hoe dringend
dat wijziging noodig was. in den laatsten tijd
is daarin verandering gekomen, door allen
werd wijziging noodig geoordeeld en niet het
minst door hen, die in vorige jaren van geen
verandering Wilden hooren. De vereeniging tot
bevordering van ons Volksonderwijs, de Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen, het Nederl.
Onderwjjzers-genootschap hebben geformuleerd
welke wjjzigingen, door allen die het wel mee
nen met ons volksonderwijs, noodig geoordeeld
worden; de drang om herziening te verkrjjgen
nam toe, en tengevolge daarvan, heeft de minister,
na vaststelling der wet tot regeling van ons
Hooger Onderwjjs, de veranderingen die in de
wet van 1857 noodig geoordeeld werden, over
wogen, en het resultaat dier overwegingen is
nedergelegd in het wetsontwerp, dat spoedig
in de afdeelingen der Kamer zal onderzocht
worden. f
Het is zeer zeker een groote voldoening voor
de vrienden der openbare school, dat de regee-
na het nauwkeurigst onderzoek zoo weinig
elen noodig geacht heeft om aan de zoo
genaamde gemoedsbezwaren tegemoet te komen.
De minister toch handhaaft de hoofdbeginselen
der wet van 1857. Het openbaar onderwjjs
grootendeels gemeentezaak, doch van wege L.L
rjjk en de provincie gesteund en bevorderd; de
openbare school toegankelijk en bruikbaar voor
uien, alsmede vrjjheid van het bjjzonder onder
was, zonder andere uitzonderingen dan die de
Grondwet gebiedtzoo bescbryft de minister
in de memorie van toelichting de beginselen
waarop het wetsontwerp rust. Van hfet restitutie-
stelsel, zegt de minister in hetzelfde stukKen
subsidie- of restitutiestelsel, waaronder bijzon
dere personen en vereenigingen over de staats-
en gemeentekassen zouden beschikken, is met
administratieve orde en goed beheer niet bestaan
baar. Bescherming V“ -
met den staat, dirul
zoowel die winst beoogen, als waarvan het doel
wordt geloofd, dat de sitting der conferentie op zou
gisteren te houden het begin zou vormen van nieuwe
onderhundelingen, op den grondslag van de voorstel
len der mogen (heden, met de daarin gebrachte wijzi-
gingen. Van den anderen kant zouden de staatslieden,
die Vrijdagavond bij den heer Jules Sirnou, den voor
zitter van den Fraaechen ministerraad, vergaderd wa
ren, uit de gevoerde gesprekken den iadruk hebben
verkregen, dat een vredebreuk zeker* is en dit reeds
aanstaanden Maaudag zich zon openbaren.
Van eene andere diplomatieke zijde wordt verzekerd,
dat de gevolmachtigden, generaal Ignatieff daaronder
begrepen, (uiettegcustmude de gevoeligheid, in Rus
land opgewekt door de geruchten over de zwakheid
of slechte voorbereiding van het Russische leger,) door
hunne regeeringen zijn nitgenoodigd, om den vorm
hunner voorstdleu te matigen.
De vertegenwoordigers der zes mogendheden zijn
Zaterdag ten huize van Ignatieff bijeengekomen, om
te beraadslagen over de vraag; welke puu*eu van het
programma met Ruslaud's toestemming kunnen los
gelaten worden. Van hun kant zijn de Turken bereid,
om de invoering toe te staan van een gematigder
hervormingsplan, als proef voor zes of twaalf maanden.
De rol van Europa zon zich in dit geral bepalen lót
bet oefenen van toezicht, met of zonder raadgevende
stem. Rusland toont zich vredelievend gezind
De diplomatie te Londen beschouwt den loop, tot
dusver door de conferentie genomen, als eene diplo
matieke overwinning der Porte over Rusland, omdat,
ondanks het Turksche verzet tegen bijna alle door
Rusland gestelde eischen, de conferentie niet oiimid-
dellijk is uiteengogaau, maar Ignatieff waarschijnlijk
concession zal doen. Dientengevolge heerscht hier een,
hoewel zwakke, verlevendiging ran hoop op het behoud
van d.m vrede, en butt de dagbladpers zich niet dan
met groote omzichtigheid uit. De reget ringsgezinde
bladen verdedigen lord Salisbury tegen het verwijt
van te groote toegevendheid tegenover Ignatieff; z»j
zeggen, dat de Britsche gevolmachtigde de mogelijk
heid van verdere gedachtenwisseling niet heeft willen
sluiten en het onmiddellijk mislukken der conferentie
heeft willen voorkomen. Dwang tegenover de Porto
is Engelands doel volstrekt niet. Engeland zal Turkije
nimmer den oorlog verklaren, al mocht de conferentie
mislukken.
De Fransche premier Simon heeft een aauvang j
gemaakt met de zuiveriug vau zijn ambteaaarsperso-
neel. De acht prefecten, die door de regeering zijn
ontslagen, zijn deels Bouapartisten, deels monarchalen,
die zich als vrienden der zedelijke orde wat te veel
hebben gewaagd. Van de nieuw benoemden waren
vroeger drie door het ministerie de Broglie afgezet,
twee zijn nog niet ia administratoren dienst geweest,
een was vroeger prefect en twee werdeu van onder
prefect bevorderd. Eén anti-republikeinsch prefect
werd niet ontslagen, maar nit de Vendée naar de
Arriège verplaatst. Vijf prefecten, sinds de wettelijke
vestiging der republiek aangesteld, verkregen betere
plaatsen.
Met een openhartigheid, die het beste bewijs levert
dat het er werkelijk somber uitziet, rijzen in Duitsch-
land van alle zijden luide jammerklachten over den
trenrigen toestand, waarin handel en nijverheid zich
bevinden.
Het Spaausche congres heeft, zonder eenig amen
dement, het wetsontwerp tot herstel der ooustitutioneelo
waarborgen aangenomen.
•In de Vrijdag gehouden zitting heeft de heer Ca-
novas del Castillo, in antwoord aan sommige leden
der oppositie, verklaard dat de Baskische provinciën
geen aanspraak hadden op constitutioneels rechten,
voordat zij de verplichtingen waren nagekomen, haar
bij de Grondwet opgelegd.
De minister-president heeft daarop een kouiukljjk
besluit voorgelezen, waarbij het eerste wetgevend tijd
vak onder de monarchie van Alfonsus XII gesloten
wordt verklaard. Hij voegde er de verzekering bij,
dat het Kabinet in zijne verzoenende staatkunde zal
volharden.
Uit Rome wordt, onder dagteekening van 4 dezer,
gemeld, dat de gezondheidstoestand vnn dén Parts
ernstige redenen van bezorgdheid geeft, zoodat e^p
consult van de voornaamste geneesheerui Van Rome
gehouden is. Ten gevolge van dit eonsulf, zegt de
van- en nauwe vereeniging
aki bijzondere instellingen,
stdoel
liefdadig is, dood. Leunende op de openbare kas
en het openbaar gezag, verliezen zy veerkracht
en initiatief.
Voorzeker, na alle blootgelegde grieven en na
i“
een geringe troost, vooral als de bepaling t
l aan
en wat nn
-16 betreft, luidende:
van de behoefte, in de vorige
word onderzocht of en in
meerderheid der vertegenwoordiging verworpen
wordenzulk een bepaling toch zou het open
baar onderwijs in Noordbrabant en Limburg
vernietigen, en de oorzaak zijn, dat vele scholen
op de Veluwe en in andere streken zouden
kunnen gesloten worden. En bovendien schrijft
de Grondwet voor dat overal van overheidswege
voor voldoend Lager Onderwjjs moet gezorgd
worden.
Zijn dus in hoofdzaak de beginselen der wet
behouden gebleven, en is door den wetgever
weinig gedaan tot wegneming der bestaande
gemoedsbezwaren, ook zij, die verbetering van
ons volksonderwijs dringend noodig achten,
zullen niet in alle opzichten voldaan zijn. Wel
is het niet te ontkennen, dat belangrijke ver
beteringen voorgesteld worden, toch blijft nog
veel te wenschen over.
Hoe dikwjjls is niet reeds, op de regeling van
het voorbereidend en voortgszet lager onderwijs
aangedrongen. Het ontwerp spreekt van het
laatste slechts in verband met het zoogenaamd
uitgebreid lager onderwjjs, dat vervalt; de
regeling van het eerste wordt aan de gemeente
besturen overgelaten. De regeling van het
schooltoezicht ondergaat slechts geringe wjjzi-
ging, hoewelalgemeen erkend wordt, datde school
opziener al zijn krachten en al zjjn tijd aan lel
onderwjjs moet kunnen wjjden en dus een
voldoende bezoldiging dringend noodig is. De
kweekelingen worden als werkkrachten behou
den, zeker tegen den zin van vele onderwijzers,
die daarmede niet zullen ingenomen zjjn;
schoolbibliotheeken moeten door de gemeenten
bekostigd worden, indien zij er zijn, een bepa
ling die niet bevorderlijk zal zjjn aan de oprich
ting dier zoo nuttige instellingen.
Blijft dus nog veel te wenschen, men mag
niet vergeten, dat andere wjjzigingen groote
verbeteringen zijnde regeling der traktementen
en die van het hulppersoneel, de bepaling der
grootte van de schoollokalen, in deze wet op
genomen, de opneming van teekenen en gym
nastiek onder de vakken van het lager onderwjjs,
zijn zoo vele verbeteringen, die gunstig zullen
werken op dat onderwjjs. Het zal zeker een
groot bezwaar zijn by de meerdere uitgaven,
die het onderwjjs uit den aard der zaak in het
vervolg zal vorderen, dat de minister niet heeft
kunnen goedvinden een gedeelte dier uitgaven
op de schatkist over te brengen. Wel zullen
subsidiën gegeven worden voor den aanbouw
van nieuwe lokalen, wel zullen gemeenten, die
hulpbehoevend zjjn, gestennd worden, maar in
bet algemeen zullen de gemeenten in de kosten
van het onderwjjs zelf moeten voorzien, een
voorschrift, dat niet zal strekken om de belang
stelling der gemeentebesturen te vermeerderen.
Met gejuich is de wet in de Tweede Kamer
ontvangen, spoedig zal zij in de afdeelingen
onderzocht worden en dan zal er voor den
minister gelegenheid zjjn het gevoelen der
meerderheid te leeren kennen. Dan zal het
tjjd zjjn tot het wjjzigen van die bepalingen,
die de goedkeuring niet hebben kunnen ont
vangen, en 'zoo kan door onderling overleg
voor de aanstaande verkiezingen de school-
quaestie, reeds zoo dikwjjls het shibboleth bjj
de verkiezingen, geregeld zjjn.
Voor het vaderland is het te hopen, dat
alle partyen daartoe medewerken
L.
In den staat van zaken te Konstantinopel is geene
merkbare veroudering gekomen. De meeuiugeii loopen
steeds uiteen. In de oflicieele diplomatieke kringen
alle agitatie, is de verplichte schoolgeldheffing
een geringe troost, vooral als de bepaling van
het minimum der schoolgelden geheel aan de
gemeentebesturen worde overgelaten,
de tweede alinea van art. 16 betreft
«ter beoordeeling
zinsnede bedoeld,
hoeverre door anderen dan door de gemeente,
voor voldoend schoolonderwijs wordt gezorgd,»
deze bepaling zal zeer zeker door de groote
Het wetsvoorstel omtrent het Lager Onderwijs verdient
in aoo hoogt mate de belangstelling, dat wij geen oogenblik
hebben geaaneld om, na bet artikel van onsen medewerker
B. ia het Nr. van 11. Vrydag, thans het woord te verkenen
aan onsen medewerker 1. (Red.)
i./
