r.
VG
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
ij
1877.
N? 1939.
de
END
BUITENLAND.
-
J
Woensdag 31 Januari.
I
H
Kennisgeving.
Bultealandsch overzicht.
Voorbereidend en
Voortgezet Lager Onderwijs.
Jaren lang reeds zyu alle deskundigen over
tuigd, dat ons volksonderwijs nooit die resul
taten zal kunnen geven, die men daarvan ver
wachten mag, indien het voorbereidend en
voortaezet lager onderwys niet alom voor ieder
verkrijgbaar zyn.
ping
db
ns in de
No. aw,
d te aan-
l.êi
t
rstraat t#
■Af,
I
CHTB
1877, des
jogement
pqt kaas-
als voren
1877.
de Bogen
I? en lW.
id, ta
Bogen
nflW.
rond, by-
n Huiren,
te Gouda,
iet andere
LEEFTIJD
ie KLEUR**
HERSTEL-
sni.
AND, in
r sectie E,
Centiaren
GOUDSCHE COURANT.
uan.
-
ooten en
i Gouda,. i
n, zgnde
even zoo
en geeto-
zien, een
t hetgpen
makkeljjk
Mei 1877,
len ouden
en in de
te Gouda
de Malle
de winkel
i scheeps-
igeoefend.
ilt'
▼oor dria
m K, No.
INBIGTINGEN WELKE GEVAAR, SCHADE
OF NADEEL KUNNEN VEROORZAKEN.
BURGEMEESTER bn WETHOUDERS der ge
meente Gouda;
Gelet op artt. 6 en 7 der wet van den 2n Junij
1875, («laatMad no. 95).
Brengen ter algemeene kennis, dat op de Secretarie
ter visie is gelegd een verzoek, met bijlagen, van den
Heer G. Immerzeel om vergunning tot het oprigten
van eene broodbakkerij iu het perceel gelegen op den
Raam wijk O no. 217 kadaster sectie D no. 777.
Dat op Zaturdag den 10 February 1877. des na
middags ten 1 ure op het Raadhuis, gelegenheid is
om bezwaren tegen de oprigting van die bakkerij iu
te brengen, en dat gedurende drie dagen edit dieu
dag, op de Secretarie der gemeente, van de ter zake
ingekomen schrifturen kan worden kennis genomen.
Gouda, den 27n January 1877.
Burgemeester en Wethouders voomoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
Dbooglkbvzk Fobtuun. van Bekobn IJzïndooïn.
De verkiezing voor een voorzitter der budget-
commissie van de Fransche kamer heeft tot het ge-
wenschte resultaat geleid, ul. de herkiezing van den
heer Gambetta, met 29 van de 82 uitgebrachte stem
men, terwijl2 blanco biljetten Waren iugekomen
en een stem door den heer Guichard was verkregen.
Tot vice-presidenten werden gekozen de hoeren Oocheiy,
Guichard en Bardoux. Bij de aanvaarding van dót
presidentieelen zetd sprak do heer Gambetta een korte
redevoering uit, waarin hij constateerde dat in de
republikeituche partij geen verschil heerschte, terwijl
hij er op aandrong dat de eensgezindheid zou worden
gehandhaafd.
en hulponderwjjzeressen, konden aan die scholen
vrouwelyke kweekeliugen werkzaam zijn.
De examens voor dit personeel moesten ook
van rjjkswege worden afgeuomen, en deze scho
len of klassen moesten evengoed aan bet school
toezicht onderworpen zijn als de gewone lagere
school. Aan de particuliere industrie mag de
oprichting niet overgelaten worden, eu de zoo
genaamde kerkelyke kleinkinderscholen zijn voor
het grootste gedeelte eer nadeelig dan voordeelig.
Op 't kinderschooltje aan den wand
Trof text by text mijn oog,
Nul voor het hart, voor 't jong verstand
Te duister en te hoog,
schreef de Geneste! reeds, en het geschrevene
is ook nu nog te dikwijls van toepassing.
En wat het voortgezet lager onderwys be
treft, ook dit moest verplichtend zyn
Waar geen burgeravondscholen kunnen op
gericht worden, moest aan de gewone lagere
school een klasse voor voortgezet onderwys
verbonden worden voor die leerlingen die vol
doend lager onderwijs genoten hebben.
Dit onderwijs moest ingericht worden naar
de behoefte der leerlingen. Wel is nu een
landbouwschool opgericht, maar deze kan in de
verste verte niet voorzien in de 'behoeften. In
iedere landbouwende gemeente moet gelegenheid
zyn om ten minste de eerste beginselen der
landbouwkunde en het landmeten te leeren,
in fabriekstreken zyn teekenen, werktuigkunde
en de beginselen der wiskunde noodzakelyk, en
de gelegenheid moet dus gegeven worden voor
dit onderwys.
Jongens van 13 tot 16 jaar moet zoo do
gelegenheid gegeven worden ota zich verder te
bekwamen. Door den gemeenteraad, bet school
toezicht gehoord, kunnen de vakken van onder
wijs van die klassen, overeenkomstig den loka
len toestand, geregeld worden, de oprichting
moest echter door de wet verplichtend gesteld
worden.
Alweder dus meerdere uftgaveM voor het
onderwys, dat reeds zoo ontzettend veel ko*!
Zoude die klacht waarlijk gegrond zyn, 'is/sjj
vol te houden als men de uitgaven voor onderwys
vergelijkt met die voor onze defensie?
Millioenen worden beschikbaar gesteld om
ons te kunnen verdedigen, wanneer een buiten-
landsche vyand onze onafhankelijkheid zoude
willen belagen, en men ?oude bezwaren hebben
voor de uitgave van eenige honderdduizenden
om een vyand te verdrijven, die onder ons
rondsluipt, en de beste krachten der natie ver
slindt? Onkunde en onwetendheid moeten be
streden worden; niets moet te veel zyn omdi»
vijanden te overwinnen, moge dit meer en meer
aller overtuiging worden, moge vooral van dia
overtuiging blyken als het ontwerp in beraad
slaging komt; moge dan door de vertegenwoor
diging geregeld worden, wat door de regeering
verzuimd is!
Boe toch is de toestand?
Op zes- of zevenjarigen leeftijd komt het
kind op de lagere school, velen zoo weinig
ontwikkeld, dat men moet beginnen om hen
spreken te leeren. Aanschouwen is hoofdzaak
om de kinderen bekend te maken met de meest-
eenvoudige begrippen. En hoe zou men iets
anders kunnen verwachten! Wat wordt inde
meeste huisgezinnen gedaan om de kinderlijke
vermogens ie ontwikkelen? Is dit voor vele
vaders en moeders geen onmogelijkheid, bezig
als zjj moeten zyn om in de behoeften des gezins
te voorzien? Het kind groeit op, en op zes
jarigen leeftyd gaat het naar de school, waar
de onderwyzer zoo mogelyk het verzuimde moet
inhalen. Heeft deze voldoende hulp, kan een
onderwijzer zich speciaal met die eerstbegin-
nejjden bezig houden, dan kan de verloreu tyd
nog eenigszins ingehaald worden, maar hoe
weinige scholen verkeeren tot nu toe in dien
gunningen tyestaodZyn in de laatste jaren
in verschillende gemeenten bewaarscholen opge
richt, worden deze inrichtingen hier en- daar
ten platten lande gevonden, nog zyn zy verre
van algemeen, en een wetteljjke regeling ont
breekt. Hoevele pogingen reeds zyn aangewend
om het voorbereidend onderwys wettig te regelen,
tot nu zyn die pogingen mislukt. De wet kent
die inrichtingen met en het provinciaal regle
ment daarop o, a. in Znidholland is geheel
verouderd.
Heeft het kind vyf of zes jaren de school
bezocht, dan ris de leertyd gewoonlyk geëindigd
en het huisgezin of de naaiwinkel optvangt het
meisje, de fabriek, de werkplaats" of de akker
ontvangt den jongen. Van onderwys is voor
het grootste gedeelte geen sprake meer, en komt
men na drie of vier jaren dan is het geleerde
vergeten; en zy die nog een weinig kunnen lezen
en met houterige letters een soort cacographie
op het papier kunnen brengen, munten uit
boven velen, die alles verleerd zjjn.
Dankt men misschien dat de toestand beter
is, men geve slechte acht op briefjes of reke
ningen, die men van werkliedea ontvangt, zeker
®en zal er ontmoeten die beter zyn, maar het
grootste gedeelte geeft een .treurigen indruk
van de resultaten van ons in vroeger tyd zoo
hoog opgevyzeld volksonderwijs.
Spreekt men met werklied®, men staat ver
stomd over de weinige ontwikkeling, die men
by hen aantreft. Algemeene-kennis ontbreekt
gewoonlyk geheel, hun woordenschat is uiterst
gering, in een nauwe kring, van denkbeelden
bewegen zij zich, gaat men daar buiten, dan
vindt men onwetendheid eu daardoor verre
gaande onverschilligheid. Zeker zyu er uitzon
deringen, er zyn mannen reet yxeren wil an
krachtige volharding, die zich in weerwil van
bet gebrekkig onderwys ontwikkeld hebben,
maar dit zyn uitzonderingen, onwetendheid
helaasis regel, en is het in grootere gemeenten
reeds treurig, ten platten lande waar voor hen
alle middelen tot verdere ontwikkeling ontbre
ken, is het nog treuriger gesteld.
Zeker geen verblydende schildering!
Herhaaklelijk is op verbetering, op regeling van
het voortgezet onderwys aangedrongen; de bur
ger dag- en avondscholen zonden in de erkende
behoefte voorzien, maar deze vindt men slechts
in weinige gemeenten, en daar voorzien zy nog
volstrekt niet in de algemeene behoeften.
Van een herziening van de wet op heilager
onderwys wachtte men verbetering, werd die
wet herzien dan zou zeer zeker en het voor
bereidend en het voortgezet lager onderwys
geregeld worden. Alweder teleurstellingWordt
aan het voorbereidend onderwys nog gedacht, het
voortgezet lager ouderwijs wöftt geheel vergeten.
En welk voorbereidend' onderwys belooft de
wet ons! Er kan aan een lagere school een
klasse voor voorbereidend onderwys verbonden
worden, maar op die klasse zjjn de bepalingen
der wet niet teepasselyk; daar kunnen geheel
ongeschikte personen aangesteld Worden, het
lokaal kan bekrompen en slecht ingerioht zyn
mits het slechte afgescheiden is van, de gewone
lagere school; alles wordt overgelaten aan de
welwillendheid, aan de belangstelling van het
gemeentebestuur; nu, liever geen woord van het
voorbereidend onderwys" in de wet, dan zulk
een regeling, die de ellendige hokken van
vroeger met haar matrossen en snoepwinkels
in eere hersteld!
Kon by de wet van 1857 het uitgebreid lager
onderwys nog dienstbaar gemaakt worden aan
bet voortgezet lager onderwys, nu dit vervalt,
houdt dit middel ten platten laude op om nog
iets te doen. Wel zal dit onderwerp nader
geregeld worden, als het den minister mag ge
geven zyn ook de wet tot regeling van het
middelbaar onderwys tewyzigen, maar wanneer
zal dit geschieden? En zelfs als wij veron
derstellen dat de minister zyn naam mag ver
binden aan de geheele wetgeving of> onderwijs
kundig gebied, dan vreezen wy nog dat het
voortgezet onderwys voor het volk niet gere-
geln zal worden, omdat het by het lager onder
wys behoort en in het ontwerp had moeten
worden opgenomen.
De begeerte om te gemoet te komen aan de
grieven der anti-schoolwetmannen schynt oor
zaak te zyn dat het ontwerp omtrent deze zaken
zoo onvolledig is. Het byzonder onderwys kan
nu zoo noodig zich met het Voorbereidend en
voortgezet onderwys bezig houden.
Een allertreurigste beleefdheid 1 een te gemoet-
koming, die de resultaten van ons geheele onder
wys in gevaar brengt
Wat noodig is?
De verplichting voor ieder gemeentebestuur
om of een voldoend getal kleinkinderscholen
op te richten of om aan de lagere scholen
voorbereidingsklassen voor kinderen van 4 tot
7 jaren «te verbinden. By geëxamineerde hoofd-