fl
1877
BUI
V
Bnitei
"trw Foar’
«Mating
tg, noch ver
G
Bij de
MARKTBEBICHTBN.
-a.
nog erger worden. Voorts be
lichting tot heffing van schoolgeld.
GOllda, 1» MasrL
Bij kleinen omzet was <le stemming flauw.
Poldertarwe puike ƒ10.75 a 11.50. Minden
10.— h ƒ10.50. Rogge puike 7.75 8.20.
Mindere/7.20 a ƒ7.60. Voer ƒ0.75 k ƒ7.00. Gent
puike 7.00 k ƒ7.80. Mindere 6.J0 a ƒ6.71
Haver, zware ƒ4.80 b ƒ8.30. Ligte ƒ4.25 a ƒ4.75.
Ter kaasmarkt van gisteren wer<len aangevoerd Si
partijen kaas, den handel vlug prijzen varieerden va
27 h 37.
De Veemarkt met goeden aanvoer, de handel traag,
hoewel de prijzen enorm hoog waren, variteni en
biggen tot hooge prijzen verkocht.
Boter 1.50 h 1.65.
Er zijn weinig ziekten welke de dharsitdfiug vai
zoovele geneesmiddelen Heeft bevorderd ah de asthma.
De meeste dezer middelen, min of meer onvoldoende,
zijn in eene welverdiende vergeteldheid gerankt. De
bewonderens waardige werking der teer op de longen,
en de slijmdeelen in het algemeen, heeft talrijke
proefnemingen uitgelokt waaruit thans blijkt dat eene
der beste behandelingen tegen asthma bestaat in de
aanwending der teercapsulles van Guyot. In de meeste
gevallen geven twee of drie capsules, bij elke maaltijd
ingenomen eene snelle verlichting, wij voegen er
echter bij dat wanneer de kwaal reeds verouderd ik,
men gedurende eenigen tijd met deze behandeling
moet voortgaan; overigens, na'de spoedige verlich
ting die zjj daarvan ondervinden, zijn de ziek«
zelden geneigd het gebruik 'der teer capsules af te
schaffen alvorens zij geheel zijn hersteld.
Deze wijze van behandeling komt op zeer geringe
kosten te staan ongeveer 6 a 8 cents per dag.
Om er zeker van te zijn dat men de echter teer-
capsules van Gnyot bekomt, moet men de drie kleuren
gedrukte handteekening van Quyot eischen die zich I
op elke flacon moet bevinden Depót te Parijs in dé I
Apotheek Guyot 31 Rue de Seina en in de meeste I
Apotheken.
l:Kt
Gouda, Brok van A- Brinkman,
vd 4 la ,*tv M w er<it‘w> n!
Spr. wil een afzonderlijk departement van onderwijs.
De voorzitter zeide daarop zich daarmede wel te
kunnen vereenigen maar dat is iets, dat moet uitgaan
van
’t leven kan roepen, doch spr. wil nog iets in ’t mid-
den brengen. De Bode betreurt het dat de sohool-
commissien bij ’t ontwerp blijven gehandhaafd, de Bode
acht de afschaffing daarvau wenschelijk, spr. is dat ge
voelen niet toegedaan. Spr. is voor ’t handhaven der
schooleommisscu, die werkelijk, naar zijn gevoelen nut
tig kunnen zijn. Hij wil echter geen onderscheid maken
in de commission, naarmate de gemeenten van boven
en beneden de 3000 zielen, zooals ’t ontwerp voor-
stelt, want spr. heeft geen begrip van een commissie
die uit één persoon bestaat, zooals *t ontwerp in
gemeenten beneden de 3000 zielen wil, daar nl. de
Burgemeester die commissie zou uitmaken, Wel is
waar is daar de bepaling bygevoegd, dat de raad
'hem twee ingezetenen kan by voegen, maar dat behoeft
niet, en is ’t dus mogelqk dat de burgemeester alleen
de commissie uitmaakt. Spr. wil dus overal school
commissies, meer of minder talrijk naarmate den
omvang der gemeente. Wellicht zou er in de wijze
van samenstelling verandering wenscheljjk zjjn. Er
wordt voorts wel eens gezegd dat de schoolcommis-
siën te weinig invloed hebben, spr. zou ze niet veel meer
invloed willen geven en ze meer willen inrichteu als de
commission van toezicht over ’t M. O. Volgens art. 27
van ’t ontwerp zouden b. v. sohoolcommissiëu te oor-
deelen hebbeu over de schoolboeken en dat moet niet.
De heer Messemaker schaart zich aan de zijde
van den voorzitter, dezer dagen heeft hij het verslag
ontvangen van den toestand van het ouderwijs in
deze gemeente, door de schoolcommissie aan den raad
ingediend en dat is een keurig verslag, waaraan menwat
heeft, ieder, zegt spr. die dat'leest en de vele wenken na
gaat daarin gegeven, zal overtuigd zijn dat er schoolcom
missies ziju die hun taak goed opvatten. De heer
M. H. Diepeveen merkt op dat het weinig helpt
of de schoolcommissie al goede adviezen uitbrengt,
als de gemeenteraad daaraan geen gehoor geeft, ’t geen
de heer Messemaker doet zeggen dat de schuld
daarvan dan bij ’t publiek legt; als er raadsleden
zijn, die geen open oor hebben voor ’tgeen de
schoolcommissie adviseert, welnu laten de kiezers ze
dan niet meer stemmen, waarop de heer Diepeveen
nog in ’t kort betoogt dat hij zou wenschen school-
commissiën met meer macht dan nu *t geval is.
Aan de orde is: De Leerplicht.
De heer Noothoven van Goor herinnert hierbjj
met een woord aan de geschiedenis van den leerplicht
hier te lande. Op aandrang der Goudsche afdeeling'
van ’t Schoolverbond, naar spr. meent op voorstel
van den heer Messemaker, is die zaak op de alge-
meeue vergadering ter sprake gebracht. Dat ge
schiedde met succes. Er werd te dier zake een com
missie benoemd waarin meende spr. ook o. a. de heer
Ruijter zitting had ën de wenschelijkheid trad
nu duidelijk aau *t licht. Spr. betreurt het dat op dit
punt nu in 't ontwerp geen verandering wordt
voorgesteld. De wet van Houten heeft in zooverre
veel verbetering aangebracht dat kinderen beneden
de 12 jaren niet méér in fabrieken mogen werken
en in deze stad o. a. is duidelijk gebleken hoe nuttig die
wet werkt, daar 't getal leerlingen op de scholen na
de invoering dier wet is toegenomen, maar ’t is jammer
dat ook niet de huisarbeid voor kinderen geweerd
wordt. Waarom toch aan het fabriekskind wel arbeid
verbóden’ dn hièt b.v.erenzoo aan den billardjongenP De
regeering heeft bij monde van den minister van jus
titie dezer dagen aan de kamers van koophandel
doen vragen hoe zjj over een uitbreiding der wet van
den heer v. Honten denken, die uitbreiding acht spr.
ondoelmatig; veel meer zou spr. er de voorkeur aan
geven om in de nieuwe wiet op ’t lager onderwijs ook
de leerplicht op te nemen.
De neer D. Buiiter vraagt ’t Woord, zegt dat men
ten aanzien van de leerplicht z. i. te voorzichtig te
werk gaat. In 1863 heeft de Maatschappij tot Nut
vta ’t Algemeen reeds pogingen gedaan tót invoering
Uit Londen
fame oplossing
Engeland moe
treden tot het
protocol te do
conferentie. Di
zamenlfjk naad
door Turkije go
zij Zouden als
de beloofde her
Rusland bed
gelegenheid te g
neemt bet deze
later optreden
mogendheden, oi
iingeh van den
uitvoerder hunr
den weg liggen,
ting van hetgeer
van vrede terug
voor de bestaan:
Porte.
Dat deondert
blijkt uit egn lal
iieff naar Londei
hoofdzaak sens t
De Franscbe 1
handeling van d<
lijk den val vi
zullen slependé
noemt teeds Kra
Vodr de vorming
en heeft zich t<
het blijkt nu dat
gemengd stelsel d
onderzoek van h<
diensttijd vergad<
Minister van Ooi
Gisteren was
Cassagnao te verv
De Kamer de:
hare zitting van 1
het verplicht ond
ming, met 280
artikelen, bevatte:
tinsel, zyn o. a.
BURGEMi
brengen ter a
DINGSDAG
voormiddags
beid zal beats
en herinentea.
Gouda, de
Bnrgemeet
De Sec
OnoooLMvnt
B El
BURGEME
doen te wetei
plaatselyke di
het dienstjaar
gedurende vee
tien tet des ni
«re, ter Secret
lezing is nedei
slagen», tegen
kan inbrengen,
geschreven.
Gouda, der
Burgemeesl
De Secreta:
DiooeusEvsn
van leerplicht, daarna zijn et meerdere pogingen ge
schied, .doch irfleib met moo weinig «nstphot beginsel
van leerplicht is zoo weinig gevorderd, dat spr. ge
looft, dat ‘t weinig zal helpen, al Wat we in deze
mochten doen. Hetzou daarom wellicht zaak zyn,
de bijl ■maar Ej den boom neer .ie leggen.
De beer Aftssenckar bomt ttgM de laatste woorden
van <jpg| heer'lÜiijior op. Da bijl moet ais/bij den
boom neergelegen, we moeten volhouden. Zes jaar
ggjeden was spr. afgevaardigde in de vergadering van
’t sclioolverbijjd te Arnhem en daar stelde hij namens
vdhih afd. vooretan te dringen op invoering v. leerplicht
Toen‘was er slechts één der aanwezigen, de heer
Pekelharing,rdie spr. oiulerateuude,de anderen lachten
er mee Nu is ’t bijna algemeen erkend, dat leer
plicht wenschelijk is. We móeten altijd op hetzelfde
aanbeeld bljjren slaan en volhanientot het doel be
reikt is.
De hïer Noothoven van Goor is het geheel eens
met denbeer Messemaker. In 1873, zegt spr. zeide
oen liberaal minister, de heer Geertsema, tegen den
leerplicht sprekende, deze woorden: «Het is een eigen
schap van den Nederlander dat hij niet gedwongen
wil worden ten goede.* Spr. laat nu daar, dat dit
beer Julius gewaagt ten slotte, naar aanleiding van
’t «laar den heer Jsdleuian gezegde, die wees op de be. ridt
aoeaiug tot leeraar bij ’t Middelbaar Ouderwijs ronder
vergelijkend ek«neu, van het toozioht op *t Middel
baar Onderwijs.Daar is inderdaad het toezicht, dat
dc heer Posthumus zeide in de Oost te bestaan. Ook
bij ’t Middelbaar Onderwijs komen de inspecteurs de
scholen geregeld bezoeken, peraooulqk zjjn zij'bekeud
tot in de lijusté onddhleelen'met ’tgegeven onderwijs
cu de resultaten daarin, waardoor zij in staat zijn tot
een juist oordeel. Als het toezicht bij ’t Lager OndWvB
meer was geschoeid op de leest van ’t Middelband..
Onderwijs zou ’t beter ziju, en de vergelijkende exam^jp'- zij nu in zulk
konden iu dat gevalolgeus apt. wel ufeeaohafl woijlga.» v
Daarop was aan de orde: De lezoldiging der under-
wijeere
Dé heer Messemaker noemt wat de minister op dit
punt voorstelt kortafeen dicaaiheid. Nu is ’t mi-
nimum-tractement voor de hoofdouderwjjzers 400
voor de hulponderwijzers 200, volgens het
ontwerp wordt dit 600 en 400 wél ie
waar met de bcp.lling dat het minimum
nooit minder dan de genoemde som natuurlijk ge
wijzigd kan worden naar de' plaatselijke omstandig-
digheden, maar toch in allen gevallen wordt door de
regeering berekend ’dat het gemiddeld inkomen zal
bedragen voor eCn hoofdonderw^zer ƒ700, voor een
hulponderwijzer 500. Dit vindt spr. te weinig
en spr. is het eens met 'den Bode dat de sommen van
't ontwerp Moens genoemd, meer de voorkeur ver
dienen, nl. dat de gemeenten, met betrekking tot de
bezoldiging der onderwijzers in drie klassen gebracht
worden en dat de jaarwedden dan bedragen zouden
800, 1000, en 1200. Voor de hulponderwijzers
is 500 ook te weinig zegt spr. d. w. z. die som is
goed voor jongens die pas examen deden, maar voor
iemand die jaren bij ’t vak is, is die som belachelijk,
en het doelhet getal der onderwijzers te zien
toenemen zal daardoor nooit bereikt worden. Voor
hen, die pas examen deden is 500 goed, voor
de overige moet het kunnen opklimmen volgens spr. tot
1000, d. i. 100 meer dan de Bode voorstelt.
De heer Posthumus 'betreurt het dat de wet op dit
punt niet geschoeid is op Indische leest. Daar zjjii
de tractementon-niet alleen veel grooter, want dat
moet natuurlijk zoo ziju, maar daar heeft ieder hoofd
onderwijzer de kans, dat zijn traetement verhoogd
wordt, maar tevens ook de kans, om, zoo er geen
goedé rapporten omtrent Tiem inkomen, te, worden
verlaagd in bezoldiging. Spr. kou niet onwensche-
lijk achten een verhooging in bezoldiging b. V. na
iedere 10 jaar, voor hen, die gunstig bekend staan en de
heer Kramers zegt daarop sterk voor groote tractementen
te zijn, vooral voor den'hoofdonderwijzer (ZiiZon'ta'l!) niet
zoozeer uit egoïsme als wel omdat het streven moet
zijn, jongelui uit den burgerstand te bewegen onder
wijzer te worden, daarvoor moet de betrekking een
goed bestaan opleveren, de toekomst moet dus verbe
terd, het vooruitzicht verhelderd en spr. zou daarom
een hoOfdonderwijzcr minstens 1000 willen geven.
Dit gevoelen wordt gedeeld door den'heer Noothoven
van Goor, die opmerkte dat de tegenwoordige wet be
paalt 400 voor hoofdonderwijzer en 200 voor hulp
onderwijzer. In het ontwerp stelt de minister voor ’t
minimum voor de hulponderwijzers te verdubbelen en
voor'de hoofdonderwijzers wordt er slechts de helft
opgelegd. Dit is niet goed te keuren en het doet den
ken aan de premie voor Atchin, die menschen lokt door
een hooge som in der?"aanvang, maar geen blijvende
voordeelen aanbiedt. Ook spr. vindt 't jammer, dat
f de heer Heemskerk de bezoldiging van hoofdonderwij
zer niet op/1000 bepaalde. Wil men meer onderwij
zers trekken, dan moet noodzakelijk de toekomst ver
beterd worden. Spr. heeft den heer Messemaker meer
malen hooren zeggen dat men den hulponderwijzer
in de gelegenheid moet stellen te kunnen trouwen, daar
toch niet alle hulponderwijzers een hoofdonderwyzers-
betrekking kunnen krijgen, spr. meent met hetzelfde
recht te kunnen beweren dat men den hoofdonderwijzer
in de gelegenheid moet stellen, niet alleen te trouwen,
maar ook kinderen te hebben, d. w. z. ze te kunnen on
derhouden, en dat kan hij niet volgens de in ’t ontwerp
voorgestelde som.
Aan de orde was daarna: De kosten van het open
baar onderwijs.
Hierbij merkte de heer Messemaker op, dat, wat
de heer Heemskerk in deze voorstelt, eigenlijk is
eena bespotting van de natie. De gemeenten, die
•niet kunnen voorzien in de uitgaven van het onder
wijs, kunnen subsidie krijgen, die nu door rijk en
provincie ieder voor de helft, maar volgens ’t ontwérp
door het rijk voors/j, door de provincie voor ’/s gedra
gen wordt. Daarbij is *t echter den provincies verboden,
om, behalve genoemde subsidie de gemeenten nog afzon
derlijk tegemoet te komen in de kosten van het
onderwijs, wat nu wel mag. Daardoor gaan de
gemeenten dus acht eruit. Deze achteruitgang is zeer
af te keuren. Nu reeds gaan sommige gemeenten
gebukt onder de kosten van bet onderwijs,~en dit zal
door deze bepa);
spreekt spr. de r<
I Het is voortaan verboden kosteloos onderwijs te
en ’t personeel, noch hoofdelijke omslag,
bruiksbelastiAg geheve» Worden, dus m. a. w- wa»r
eigeijijk geen belasting bestgaty dat dus de bepaling
zoo goed ids voor alle gettmwteu geldig maakt. Thans
«ij» «h*®1008 onderwijs v<«
strekt wordt en in die aUen bijna zal dat dan moeten
ophouden. Stelt u nu even de gedachtengang voor, zeide
■spr., die hier gevolgd is. Daar waar Seen belasting ge-
heve# wordtïs kostjoos oÜderoijs mogeüjk. Hebbeu
m in zulk een gemeente iets noodig, dan zid then
geen opcmiUiikuuieu hefl'eu op grondbelasting of per
soneel, of het kosteloos onderwijs is verboden.
Aau de orde was: Het toeeioèt en sijn werkkring.
Hierbij dringt de heer Posthumus «an op’tgeen
hij daar straks heeft gezegd omtrent bet toezicht
in Indië, maar terwjjl hij dit niet wil herhalen, moet
hij toch dit vragen waarom het onderwijs blijft gevoegd
onder het departement van Binnenlandsche zaken.
Spr. wil een afzonderlijk departement van
De voorzitter zeide daarop zich daarmede wel
ii
de kroon, de Keying is de eenige, die dat ia een oratorische wending was, die niet waar is, daar
ren kan roenen. doch snr. wil non iets in ’t mid- 1 ook de Nederlander zich laat dwingen belasting te beta
len, schutter- en ruilitieplicht vervult enz., maar ’t ver
dient opmerking dat nu in ’77 een anti-rerolationair
minister zitting beeft, die in beginsel vóór leerplicht is.
Spr. wijlt op dit merkwanrdig teekea des tijde en
meent dat er niet de minste roden is om nu de bjjl
bij den boom neer te leggen.
Daarmede was de bespreking van ’t wetsontwerp
ten einde. Vervolgens werden do afgevaardigden ter
alg. verged, benoemd, de namen waarvan wij reeds -iti
ons vorig nr. mededeelden en ten slotte werd door den
voorzitter herinnerd dat eerstdaags de contributie sou
worden grind. Deze contributie was vroeg» 1-.50
nu 1.—, bij welke bepaling de leden van /otta-
onderwijs individueel voordeel hadden, tuur tevens
was een bepaling ingevoerd dat de afdeding niet
zooals tet heden */t maar 1/i der contributie aaa bet
Hoofdbestuur zoude moeten overmaken. De afderiings-
kas leed daardoor dus schade tenzij de leden zoo
roiaal wilden zjjn de 50 ct. die tij door de verminderde
contributie winnen, vrijwillig af te staan aan de afdee-
lingskas. De voorzitter verklaarde dat de kas ’t hoog
noodig beeft en drukte daarom de hoop ait dat velé
leden die roialileit zullen willen hebben. Twee
quitantien zullen den leden worden aangeboden, een
van 1.en een van 0.50. De eerste Moet men
betalen, de tweede vug men betalen. Laat ons hopen
dat de penningmeester geeueukelegnitsntie terngkrijgk
