Nieuws- eu Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
EN.
’TEN.
n
g/
ii
1877.
N? 1987.
iJI
HET RECES.
Woensdag 23 Mel.
1
;lchtlglug
I
I
Notaris lb.
1
I*
van f as
flesschan,
arzondna.
►ping
voorm. Elf
w,> aan de
E N by
H
oorhandel
f, Lange
111
UIT HET VERSLAG VAN DEN TOESTAND
DER GEMEENTE GOUDA.
1876.
i Febr. ’76.
III
GOUDSCHE COURANT.
■oot 32 Ton,
ode als LKG-
i denCatten-
■enaamd <ni
1 Ton, met
LOOPEND
EN; bevaren
TOUW, en
rf van BOR-
ff.
'wont
Hartog.
Idenburg.
Eeuwen.
Ffl
r 0.60
enaamd «de
met deszeUs
en door den
in den Turf-
UJWEG to
LNKEL- en
GROND, in
k vandeKo-
'eer!
riendeljjk,
e veel aan
van uwen
lig onder
lonig reeds
i hoedanig-
lievestigen.
ehtend,
5WALD.
alleen echt
fabriek van
EIMER te
a fl. 2.-,
t. voorzien
ule waaróp
stempel ge-
Vervolg.)
b. Gemeente-PoÈtie. Zjj bestaat uit een
commissaris van politie, een inspecteur, drie
agenten 1ste klasse, vier agenten 2de klasse,
achttien nachtwakers en eenige noodhnlp-nacht-
wakers.
Over dag wordt de dienst waargenomen door
zes age iten, terwijl de inspecteur ook gedurende
een gedeelte van den dag toezicht houdt Des
avonds ten 10 ure betrekt deze de wacht met
één agent en tien nachtwakers.
Het gedrag der politie-beambten is over het
algemeen zeer goed.
Er zijn in het jaar 1876 hier negen diefstallen
en drie oplichtingen gepleegd.
Van één diefstal zjjn de daders onbekend
gebleven. In de overige gevallen zijn zjj, elf
in getal, aangehouden. Zes daarvan zijn aan
de justitie overgeleverd, vier voorloopig in vrij
heid gelaten en één door den heer Officier van.
Justitie buiten vervolging gesteld.
droppel noodig is om den emmer te doen over- hoop gekoesterd, dat voor de verkiezing de zaak
loopen; moet de gewone begroeting van oorlog 1 - -
nog door bijzondere wetten verhoogd wórden,
dan zal de tijd niet verre zyn, dat de kosten
voor, de defensie gevorderd, de draagkracht
der natie te boven gaan, vooral als de Indische
baten ophouden zoo rijk te vloeien. Is de
minister nu reeds verplicht op te korten in
plaats van op overschotten te wyzen, dan is
net plicht zoowel voor de regeering als voor
de vertegenwoordiging om in tijds maatregelen
te beramen, om het evenwicht tusschen ont
vangsten en uitgaven te herstellen. Dikwjjls is
reeds gewezen op het verkeerde om op die
wisselvallige baten te rekenen, dikwyls is reeds
het verkeerde aangetoond om hier te bouwen
ten koste van den Javaan, men heeft niet willen
hoorende omstandigheden zullen ons nu
dwingen onze huishouding zuiniger in te richten
en althans over geen gelden meer te beschikken,
waarvan de ontvangst hoogst onzeker is. Geen
goed huisvader zal dit doen, is het den Staat
geoorloofd zoo te handelen? Gelukkig, dat de
minister gunstige berichten kon mededeelen
omtrent Atchin; is het vermoeden juist, dat
geen expeditiën meer noodig zullen zyn, dan
zullen zeker de uitgaven minder worden, maar
nog lang zal het duren eer' de toestand zoo
danig geworden is, dat do uitgaven, door den
oorlog gevorderd, rente geven aan onze schatkist.
Gelukkiger dan de minister van oorlog, was
zyn collega voor binnenlandsche zaken. De
gelden door hem aangevraagd boven de be
groeting, werden hem met een vrjj groote
meerderheid toegestaan. De llotterdamsche
waterweg had het grootste aandeel in de ge
houden discussie. Hebben by één werk mis
rekeningen plaats had, dan zeker bjj dik Niet
slechts in den duur van het werk, maar ook
in de uitgaven, die het zou vorderen, heeft
men zich schromeljjk vergist, en men moet
eerbied hebben voor de vaste overtuiging van
den minister, die op advies van den waterstaat
geen twjjfel koestert omtrent het tot stand
komen van dit nationale werk. Heeft Amster
dam zyn waterweg, al is het dan ook langs een
lijdensweg geweest, gekregen, ook de Maassteden
zullen geholpen worden. De regeering twyfelt
niet en de vertegenwoordiging stelt zooveel
vertrouwen in de raadslieden van den minister,
dat de noodige gelden zyn toegestaan om het
werk te voltooien. Mogen wy in het belang
der schatkist voor nieuwe teleurstellingen be
waard bljjvenMoge de waterweg spoedig tot
stan® komen, in het belang niet slechts van
den handel van RotterdaiA maar van dien van
ons geheele landZulteneer meer offers van
de natie gevorderd moeten worden, dan is het
de plicht der regeering te zorgen dat alle takken
van volksbestaan kunnen bloeien, alles wat
daarop belemmerend werkt, moet verdwjjnen,
in dergelijke gevallen moet men niet karig zyn
met geld. Ook het onderwys werd nog voor
het afscheid bedacht. Een rapport omtrent de
jaarverslagen gaf aanleiding aan den inspecteur
van het L. O. in de provincie Noordbrabant,
tevens lid der vertegenwoordiging, om dat aan
dringen op regeling van het voorbereidend lager
onderwys af te keuren. Zeker koren op den
molen van den minister, die getoond heeft de
hooge noodzakelijkheid van een goede regeling
van dien tak van ons onderwijs niet te beseffen.
Minder aangenaam zullen hem zeker de woorden
geweest zyn door den tegenwoordigen leider der
liberale partij toegevoegd, omtrent het niet be
antwoorden van het voorloopig verslag der kamer
1 in zake de wet tot regeling van het lager onder
wijs; door die vertraging is de vertegenwoor-
I diging, is de natie gedupeerd. Had men de
beslist zou geweest zijn, thans zal weder het
onderwijs bij de verkiezingen beslissen over de
meerdere of mindere geschiktheid der candidaten.
Het onderwijs is zeker een groot volksbelang
maar het is niet het eenige volksbelang; de
verkiezing is niet zuiver meer, wanneer één
zaak de beslissing moet geven. Ons belasting
stelsel moet herzien, onze defensie, in weerwil
van alle schatten daaraan verspild, moet nog
geregeld wordendoor de handelwijze der regee
ring zal alleen, althans hoofdzakelijk, het onder
wijs de keus der kiezers bepalen. Jammer dat
evenwel ook de liberale partij niet geheel vrij
van schuld is, zooals terecht werd opgemerkt.
Waarom niet vroeger gesproken, waarom de
klacht;tot den laatstendag uitgesteld? Had het
niet gebaat, men zou zijn plicht tegenover de
natie vervuld hebben. Bovendien was het ont-
werp-Moens in staat van wyzen, waarom dat
niet aan de orde gesteld? Een minister die
men slechte als administrateur beschouwt, be-
hfteft men waarlijk zoo niet te ontzien. Misschien
was het aan de orde stellen van dat ontwerp
het middel geweest, om de onderzoekingen van
den minister te bespoedigen.
Intusschen, het geschikte oogenblik is voorby,
de stembus moet tusschen de regeering en de
oppositie beslissen; hoe zal het antwoord zyn?
Zullen de kiezers gehoor gevende aan de roep
stem van Volksonderwijs niet slechte van hnn
vertegenwoordigers vorderen, dat zij de begin
selen der tegenwoordige wet handhaven, maar
zullen zy ook de verbetering van het openbaar
onderwys als voorwaarde stellen. Het behoud
der tegenwoordige wet is niet meer voldoende,
verbetering met behoud der beginselen is drin
gend noodig. Of zullen zy de neutrale school
afkeurende, alles doen wat in haar vermogen
is om sectescholen in het leven te roepen?
Destryd zal zeker in verschillende districten
h'evig zjjnwy zullen ons daarin verheugen,
omdat een hevige verkiezingsstrijd getuigt van
opgewekt politiek leven.
Bij de stembus zal de toekomst des lands
voor een geruimen tijd beslist worden. Mogen
alle kiezers dit beseffen, en als één man op den
dag der verkiezing opkomen om getuigenis van
hunne beginselen af te leggen, opdat zoo moge
lijk voor goed een einde gemaakt worde aan
den tegenwoordigen toestand, die meer en meer
onhoudbaar wordt. L.
Na eenige zeer werkzame zittingen, is de
Tweede Kamer op reces uiteengegaan, en de
behandeling der begroeting voor de kamer voor
het volgende jaar wijst er op, dat er geen plan
bestaat de kamer voor September bjjeen te roepen.
Een menigte wetten zyn in de laatste dagen
aangenomen, verandering in de grenzen van
gemeenten, goedkeuring van gesloten veilingen
en verkoopen van gronden, verevenings wetten,
naturalisatie en wat niet meer, kunnen in het
Staatsblad getuigenis afleggen van de werk
zaamheid van regeering en vertegenwoordiging.
Alleen de minister van oorlog heeft zich ernstig
over de vertegenwoordiging te beklagen. De
illusiën, die meh had, toen de tegenwoordige
minister de portefeuille aanvaardde, hebben bjj
velen plaats gemaakt voor teleurstellingen. Ook
deze minister is gewogen en te licht bevonden,
zoowel door de militaire als burgerlijke elemen
ten der vertegenwoordiging. Wel is de wet
tot regeling der militaire akademie door de
Tweede Kamer met groote meerderheid aange
nomen, maar de minister zal zelf de eerste
zjjn om te erkennen, dat zulk een overwinning
eer nadeelig dan voordeelig is.
De beginselen der wet toch, zjjn door de
aangenomen amendementen geheel gewyzigd
verlaging van het peil der studiën, waarvoor
men vrees koesterde, is zooveel mogelyk belet,
het militaire element is uit het onderwys der
twee eerste studiejaren verwyderd, het is nu
aan de uitvoerende macht overgelaten om te
zorgen, dat de schandalen, waarvan de jaarboe
ken der akademie, helaas! gewagen, niet meer
voorkomen. De minister is ernstig gewaar
schuwd hjj is verantwoordelijk voor de gevolgen
der wet. Moge hy de belofte gestand kunnen
doen,voor de vertegenwoordiging afgelegd, dat
geen ongeregeldheden door de nieuwe regeling
znllen veroorzaakt worden, dat tuchten discipline
zullen gehandhaafd bljjven 1
Discipline is anders in het oog van den bur
ger geheel iets anders dan van den militair;
_J—__1 I— <3 aam «Iaw wan
oorli
het
zorgen, dat de schandalen, waarvan de jaarboe-
voorkomen. De minister is ernstig gewaar-
hjj is verantwoordelijk voor de
Moge hij de belofte gestand
geen ongeregeldheden door de nieuwe regeling
zullen gehandhaafd bljjven 1
Discipline iz z.~-zzz ir h" a
gcr geheel iets anders dan van den militair;
blijkens een circulaire door den minister van
log aan de hoofdofficieren gezonden. Is
dan waarljjk noodig, dat de officier ge
waarschuwd wordt om zich niet te encanail-
leeren, en zoo weinig mogelyk den burger in
zyn gewoonten na te volgen? Maar waarover
vermeten wy ons een oordeel uit te spreken?
De circulaire is immers een geheim, en uit
overgroots gunst alleen aan de vertegenwoor
digers ter kennismaking afgestaan? Vreemde
denkbeelden omtrent openbaarheid zjjn wy van
het ministerie van oorlog gewoon, en geheim
houding is misschien noodzakelyk wanneer er
sprake is van onze verdediging of van nieuwe
verdedigings- of verdelgingsmiddelen, maar hoe
die geheimhouding noodzakelijk is ten opzichte
van het dragen eener parapluis of het bezoeken
van gezelschappen, ziet, dat gaat het begrip
van den met-militair te boven 1
Grooter echec leed de minister bjj de aan
vrage van f 70,000 tot aankoop van 50 stalen
kanonnen. Met aanzienlijke meerderheid zyn
na belangrjjke dissussiën, die gelden door de
vertegenwoordiging geweigerd. In veler oogen
was net cjjfer, voor de defensie noodig, *n hoog
genoeg opgevoerd, vooral ook wegens den minder
gnnstigen toestand onzer finantiën, en achtte
men althans het bewys noodig, dat die vuur
monden noodzakelyk waren voor onze verdedi
ging, terwjjl door deskundigen het nut dier
stalen kanonnen betwijfeld werd. Moge het
afstemmen van dit ontwerp voor de heeren van
het ministerie een lesje zyn, dat slechts één
