Nieuws en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
I
i
ll
1877.
N? 8078.
ct
her
AK en
herstel-
ierkend.
u 's avonds
BUITENLAND.
H
»crv;io-
ummer-
DE JOW.
Ridderkerk.
2 I
WG I
Vd|dag 21 December.
I dFreorganisatie
Buileiilaiiilscli Overzicht.
Il
II
iahe Taal*
I
'II
i
5>
1
J
f®
t
tog.
burg.
1
T)ER LATIJNSCHE SCHOOL.
■f-
1!
b
l.'
i’
k
it«
ie ook elke
d de Zalm.
ddaar van
gen zeer
*ze bekend
istold voor
’hen f 2.20 I
hen worden I
prijs steeds - I
imsterdani,
at, F 250. f
imingen, I
Heer Dr. I
lofessor te
t
Hekste mpel
Gulden,
j f en z e s- I
GOUDSCHE COURANT.
Ijjker voor. Er zjjn volgens Kón. besluit van
27 April 1877 aan een volledig gymnasium,
waar lit 6e jaar behoort gesplitst te worden in
twee parallelklassen, te geven 191 uren per week,
als: Latijn en Grieksch94; nieuwe talen, aard
rijkskunde en geschiedenis63; wis- en natuurk.
wetenschappen34. Stel dat de rector buiten
zjjne overige bemoeiingen 14 uur, d. i. de helft
van den geheelen schooltjjd voor zijn rekening
neemt, dan zijn er nog 80 4 X 20 uren O.
talen te vervullen, d. i. werk 'voor 4 leeraars.
Evenzoo vereischen, welke combinatiën van vak
ken men ook moge maken, talen en geschiedk.
wetenschappen minstens 3, wis-en natuurkunde
m.nstens 2 leeraren. Totaal 10 leeraars, d. i.
2 meer dan curatoren noodig achten. Neemt
me.1 nu aan, dat er voor de door curatoren uit
getrokken tracteoienten geschikte leeraren te
vinden zijn (hetgeen wij zeer, betwijfelen), dan
zouden er toch reeds f 3600 meer noodig zjjn.
Curatoren trekken voor custos en schrijfbe
hoeften uit 600. Stel f 500 voor den claviger
dan zal het restant van 100 wel verbruikt
worden aan vuur en licht Voor een bibliotheek
en natuurkundig kabinet, kaarten, proeven, enz.
zal minstens 1000 daarboven noodig zjjn. Het
geen de stad dus meer zal dienen uit te geven
aan thans zal niet bedragen 12,700, maar
17,300. Men neme hier bjj in aanmerking, dat
wjj, uit vrees van te zullen overdrijven, zeer
matig zijn geweest in onze berekening. Wij
honden ons overtuigd, dat een gymnasium in
den geest der wet etelli^taeer kowteu aal.
Een tweede opmerking die ons voor den geest
kwam, was dat curatoren zoo luchtig over de
lokalen heenloopen. Zeven gewone leeraren zjjn
noodig (I—V, VI A en VI B), een kamer voor
den rector, een wachtkamer voor de leeraren,
een zaal voor natuurk. lessen en instrumenten,
een laboratorium voor practische scheikunde (zie
art. 10 Kon. besluit 7 April '77). Wanneer wjj
I dus niet rekenen op een inwonend custos (die
toch wel bljjken zal noodig te zijn) behoeft men
11 lokalen voor het onderwjjs. Deze zijn althans
niet te vinden in het gebouw der burgeravond
school, tenzij men besluite door een nieuwen
I aanbouw aan de andere zijde de school weder te'
vergrooten 'tgeen misschien eene goede gele
genheid zou zijn om de verbroken.symetrie van
het front te herstellen. k
Ons laatste doch niet minste bezwaar tegen
het voorstel is de naiëvewjjze waarop curatoreen
meenen te kunnen voorzien in het tekort, vol
gens hen bedragende 13.000, volgens onze
berekening minstens 17,300. Gelooven de
heeren werkeljjk, dat de minister v. b. z. bereid
zal worden bevonden om 13,000 subsidie te
geven aan eene gemeente die niets poor het H.
O. onderwjjs over heeft? Elke gemeente zal
wel bereid zijn op rijkskosten een gymnasium
in te richten. Hoe curatoren zich illusie kunnen
maken, dat de hooge regeering een volledig gym
nasium plus 300 als don gratuit aan de gemeente
Gouda geven zal, die er niet meer aanspraak op
heeft eenige andere, komt ons raadselachtig voor.
In de thans vigeerende wei zjjn met voordacht
de rjjksgymnasia weggelaten, die in een vroeger
ontwerp voorkwamen en blykbaar is de bedoeling
des wetgevers geweest subsidie te verleenen aan
gemeenten, die zelf wat voor H. O. overhebben,
maar voor welke de onkosten, verbonden aan
eene inrichting volgens de wet, te machtig zou
den zijn. Wu men dus zich wachten voor vei-
keerde voorstellingen en luchtkasteelen, dan zal
men zich moeten voorbereiden op den eisch van
den minister, dat de gemeente een aanzienlijk
deel b. v. de helft of een derde der kosten drage.
Volgens onze berekening kan de van de stad
gevorderde bijdrage op-niet minder geraamd
las»
die hetglnd»
I» r«koni0B,
i HJden te ge-
1 gezondheid I
»ne hoop over-1
ertjaren fa-i
•I
NOfM tfahhl
»lM Ilja UM- I
«•ingefaeke-l
ke moeite f e-1
s, door zjjnol
*■••011 (kMft-l
en toostend I
verdeeling te I
t gebruik de» I
roegeren toe-1
>loed hersteld
»md waren, of
en, als <xte de
don wedeir teB
oofd wordt inl
genezen.Men
a« hoMluSliH
"w.n.*. «rB
door he-,
rordt degenen,
it in 2Une da- D
hts door ver- H
g, door OTer-jt
et te weten, ofB
olbum, baden,
ewend, alleen
aadrah hevig-
itfvo adrei-H
ta.il.
IwWrB
M
SrtknB
Bij deze Courant behoort een B(jvoe<fsel.
Met belangstelling hebben wij kennis geno
men van de voorstellen, door curatoren der
Latgnsche School gedaan aan het stedeljjk be
stuur, met betrekking tot de reorganisatie van
deze inrichting. Van groot gewicht toch is de
vraag of deze school, onder de veranderde om
standigheden, voor onze stad kan behouden
worden. Curatoren zeggen omtrent het hooge
belang en de wenschelykheidpietsteveel. Ieder
zal het in dit opzicht met hen eens zjjn. Daarbjj
komt nog, dat de gemeente, zoodra het getal
harer inwoners gestegen is tot 20,000, volgens
de nieuwe wet op net H. O. verplicht is een
volledig gymnasium in te richtenindien er
eenige kans bestaat om thans de bestaande
school te leorganiseeren in den geest der wet,
zal men wjjs dpen nu reeds vrjjwillig over te
gaan tot een maatregel, welke de stad in een
niet te zeer verwijderde toekomst toch als een
eisch der wet zal worden opgelegd.
Onze belangstelling in alles wat het onderwjjs
der jeugd betreft, deed ons het voorstel vau
curatoren met aandacht overwegen. De slotsom
van onze beschouwingen deelen wij hier mede,
in de hoop dat wjj van onze zjjde iets mogen
bijdragen tot eene juiste oplossing der hangende
quaestie.
Onze eerste indruk is, dat het collegie van
curatoren de kosten der inrichting te laag nebben
geraamd. Dat is zeker onwillekeurig geschied,
tengevolge van den wensch om zoo weinig mo.
gelijk lasten op de stad te leggen. Zooals de
curatoren de zaak voorstellen, zal er waarlijk
niemand zjjn, die er zich tegen verzet. Immers
de stad zal niet meer uitgeven dan thans en bjj
een subsidie van 13,000, waarop zij rekenen
om een te kort van 12,700 te dekken, nog
300 in den zak houden. Een volledig gym
nasium en nog een buitenkansje van 300;
inderdaad, indien het voorstel niet geteekend
was door zulke ernstige,personen als de voorzitter
en de secretaris van het collegie van curatoren
zon de vraag niet ongepast schjjnen: ernst of
kortswjjl
Wjj moeten in het belang der zaak opkomen
tegen de voorstelling van curatoren. Niets
achten wjj bedenkeljjker dan dat het bestuur,
niet voldoende ingelicht, een besluit zou nemen,
dat later tot veel grooter uitgaven leiden zal dan
waarop gerekend is. Wat toch is het geval?
Er zullen vooreerst meer leeraren noodig zjjn
dan volgens het rapport. Curatoren zeggen
eenvoudiger kunnen per week 28 uren les ge
geven worden, ergo geeft ieder leeraar ook 28
nrenles. Doch dat is in de praktjjk onuitvoerbaar,
daar de leeraars vrjje uren moeten hebben om
elkander bjj ongesteldheid of andere verhindering
te vervangen en de rector insgeljjks voor toezicht
en administratieve werkzaamheden. Ten andere
is een getal van 28 lesuren als normaal cy far voor
het onderwijs zelf niet wenschelyk. HH. curatoren
schjjnen met den gebrekkigen toestand van het te
genwoordige gymnasium, waar twee leeraren zich
den geheelen dag atslooven, zoo ingenomen, dat
zjj deze wjjae van werken beschouwen als een
zegen, die vooral hjj reorganisatie vOor onder
gang behoort te worden behoed. De uitvoerders
der nieuwe wet, welke ook ten doel heeft den
Augias-stal der gymnasia te reinigen, zullen er,
hopen wjj, anders over denken en aan een sub
sidie voorwaarden verbinden, welke dergeljjke
exploitatie van wetenschappelijk gevormde man
nen voorgoed onmogeljjk maakt. Ons komt
een normaal getal van 18 h 20 lesuren aanne-
worden dan van 17,300 of in ronde som
ongeveer 6000.
Naar onze meening hadden curatoren in dezen
geest hun advies moeten inrichten. Dan was
er althans eenige waarschjjnljjkheid, dat het
doel zou bereikt worden en het zou hun niet
moeiljjk geweest zjjn te betoogen, dat voor een
dergelijke uitgaaf een volledig gymnasium vol
gens de nieuwe wet volstrekt niet te duur ge
kocht zou zjjn.
Dan kon de raad zich zuiver de vraag stellen:
kan de stad een dergelijke jaarljjksche uitgave
zich in het belang harer ingezet men getroosten
ofuiet. Thans zal de gemeente, indien zy den raad
van curatoren volgt (want van een school op stads
kosten alleen zal wel geen sprake zjjn), thans
zal zjj een onderneming beginnen, waarvan de
mislukking van te voren is te voorzien. Men
zal schjjnbaar gejjverd hebben voor het voor
deel der stad en de belangen van het H. O.,
doch het is niet meer dan schjjn. Een ernstig
gemeende poging om in de behoeften te voor
zien van dat deel der burgerij, dat een geleerde
vorming noodig heeft, kan dat voorstel niet ge
noemd worden. De innige belangstelling in de
Lat. school, de ernstige overweging en de diepe
overtuiging van de onmisbaarheid der kennis
van O. talen voor ontwikkeling en beschaving,
waarvan het collegie van curatoren vervuld is,
gaven recht meer te verwachten dan deze dood
geboren vrucht. Indien de raad dezen weg op-
gaat, kaa het bijna zeker voorsjield worden,dat
1 de Latjjusche school eene eerlyke begrafenis te
gemoet gaat. Wensoht men die werkeljjk te
voorkomen, dun beginne men met zich zelven
en anderen te doordringen van de overtuiging,
dat het behoud der aloude school aanzienljjke
offers vim de zjjde der gemeente zal vorderen.
Na al deze bedenkingen, die wij als slotsom
onzer overwegingen met alle vrij moedigheid heb
ben medegedeeld, kwam bjj ons de vraag op
Zou het niét verstandiger zjjn geweest, als^men
de eischen voorloopig wat lager gestemd had
en zich vergenoegde met te onderzoeken of een
verkort gymnasium met 4jarigen cursus (pro-
gymnasium) levensvatbaarheid en kans van sla
gen had. Naast het plan van een volledige lat.
school verdient zeker dat voor een progymna-
sium gezette overweging. Tot zoover hadidén wjj
geschreven toen wjj bericht ontvingen, dat reeds
morger het voorstel in den raad zal behandeld
worden. Bjj zoo grooten spoed zijn wjj genood
zaakt hier onze beschouwing af te breken en ons
denkbeeld over een progymnasium tot later te
reserveeren.B.
De zaken in Frankrijk bljjven gqed gaan. Onze
lezers sullen minder belang stellen ia de namen ran
hen, die de vporuaamste posten bjj versebillende minis
teriële zullen bekleedenvan alle benoemingen ksu
gezegd worden dat zjj bekwame personen gelden,
genomen uit alle kringen der republikeinsohe meer
derheid. Gisteren werd de groote opruiming onder
de prefecten verwacht; men schrjjft aan den heer
Maroère het plan foe om zooreel mogelyk de titula
rissen van vóór 16 Mei weder aan te stellen. Een
andere handelwijze zou een wjjdloopig ondersoek
vorderen.
(Inderdaad bericht de telegraaf de benoeming van
83 prefecten en de verplaatsing van vcrscheidon
andere regeeringspersonen.)
De maarschalk-president schjjnt alles wat op poli
tiek betrekking heeft, over te laten aan zijn ministerie.
Ieder die van politiek spreekt, wordt naar Dnfaure
verwezen. Inderdaad een wjjs besluit.
De Senaat beeft de vier directe belastingen met
