BINNENLAND.
1 DORA.
bet voorzitterschap zou Arden toevertrouwddit
Toorstel zou kans van sla^u hebben, daar het door
Oostenrijk niet langer bestreden wordt. Audrassy
zou persoonlijk aan de coufereütie deelnemen.
«De vrede is geteekend. Er heerscht groote
vreugde. Eene onufeienbare menigte is voor het
paleiszij roept hoenih en zingt met ongedekten
hoofde: God behoede den Czaar.zoo wordt uit
Petersburg geseind nau de Times. En later: //De
Keizer reed naar den Schouwburg; onder de menigte
is de grootste geestdrift. Zelden heeft Petersburg
zulk eene \reugde gezien." Te Sau Stefauo het
zelfde: Hedenmiddag werd de vrede geteekend. Er
was eene revue over 31,000 man cn onder de
grootste geestdrift werd het Te Deum gezongen."
Men behoeft er dus niet aan te twijfelen, of in
Rusland naar den vrede werd verlangd. Alles ver
heugt zich alleen op de tijding, dat hij werd ge
sloten. De voorwaarden kent men niet, maar men
vertrouwt op den Czaar en gelooft, dat ze in elk
geval goed zullen zyn.
Over dit laatste punt deukt men natuurlijk anders
in Engeland. Zoo belust op oorlog zal men er
wel niet wezen, dat men er niet zich over het uit
zicht op vrede verheugt. Maar men verheugt zich
met kalmte, omdat men eerst wel de voorwaarden
zou willen kennen.
Vanzelf spreekt dan ook, dat daarnaar het eerst
in het Parlement werd gevraagd. Maar uit de tele
grammen ziet men, dat de Engelsche regeeriug
nog niet voldoende officiëele inlichting zegt te hebben.
Wat dienaangaande kon worden medegedeeld maakte
blijkbaar een bevredigenden indruk.
In de kringen der Duitsche afgevaardigden verze
kert men, dat de keizer den heer Camphausen een
antwoord heeft doen toekomen op het verzoek, om
ontslag uit diens ministerieele betrekkingen. Het
ontslag is aangenomen onder voorwaarde, dat de heer
Camphausen in betrekking zal blijven totdat een op
volger voor hem zal z\ju benoemd.
Allerlei geruchten ten opzichte van den vermoede-
lijken opvolger des beeren Camphausen zijn in om
loop gebracht Voorloopig echter cal het raadzaam
zijn aan deze geruchten niet de minste waarde tc
hechten, zoo luidt de mededeeling van den Berlijnscheu
berichtgever der Weserzcitung.
Het Pruisische ministerie is zelden, wellicht Mooit, zoo
onvoltallig^bezet geweest als tegenwoordig het geval is.
De minister-president, de heer von Bismarck, is
door zijn ziekelijken tosstand verhinderd zijn be-
trekkiug waat te nemen.
De vice-president, tevens minister van finauciën,
de heer Camphausen, heeft zijn ontslag ingediend.
Sedert lang bevindt zich de minister van binnen-
landsche zaken, de heer zu Eulenburg, met een ver
lof van zes maanden afwezig. Ieder weet, dat hij
het voornemen heeft opgevat den staatsdienst voor
goed te verlaten.
Naar men verneemt, is de heer Leonhardt, minister
vau justitie, sedert ceuigen tijd z66 ernstig ziek,
daj hij zeer stellig weldra $c|)n ontslag zal indienen.
Er zijn derhalve v|jf ministers buiten functie.
Van verschillende zijden worden amendementen
op de voordracht betreffende de plaatsvervanging van
den Rijkskanselier te gemoet gezien. Zoo heeft de
partij van vooruilgang het voornemen opgevat, om
een amendement in te dienen dat v&fl zeer uit-
gestrekten zin raag worden beschouwd. De inhoud
daarvan zal zijn;de plaatsvervanging van den Rijkskan
selierkan uitsluitend geschieden door een vice-kanselier.
Naar men verneemt, zullen de leden van het cen
trum zich bij dat amendement aansluiten. Voor
zooverre tot heden bekend is, zijn zij de eenigen,
die een dergelijk voorstel tot wjjziging van het re-
geeringsontwerp zullen ondersteunen.
Het ontwerp is dezer dagen in behandeling ge
nomen en tot de 2e lezing toegelaten zonder naar
Upne oommissie te worden verwezen.
De Paus heeft kardinaal De Luea, een even geleerd
als bescheiden en gematigd man, tot kamerlengo
benoemd. Zondagavond werd ter gelegenheid varf de
kroning van den nieuwen Paus door eenige vurige
clericalen te Rome geïllumineerd; voor het paleis
Theodoli had dientengevolge een samenscholing plaats;
enkele steenen werden geworpende politie dreef
gemakkelijk de bende uiteen.
Het berioht dat kardinaal Simeoni weder tot staats
secretaris was benoemd, sch|jnt onjuist te zijn. Mén
zegt nu, dat Franchi die betrekking gekregen heeft
en dat Simeoni in zijne plaats prefect is geworden
sran de congregatie der geloofspropaganda.
GOUDA, 7 Maart 1878.
In de gisterenavond gehouden vergadering van de
hiar gevestigde afdeeliug van het Nederlandsch Tooneel-
verbond is besloten om op Donderdag 21 Maart e. k.
eene tooneelvoorstelling te doen plaats hebben, door
de vereeniging Het Nederlandsch Tooneel.
Het stuk waarop de keuze gevallen is, is Doravan
Victorieu Sardou, daar dit onder die 9tukken gerekend
mag worden die de algemeene sympathie wegdroegen,
en hetwelk uog steeds zoowel in Amsterdam als iu
den Haag avoud aan avond wordt opgevoerd.
Eene tooneelvoorstelling vanwege het Tooneelver-
bond gaat met niet weinig bezwaren gepaard, welke
op de vergadering van gisteren ook bij de discussie
werden in het licht gesteld, daar er een algemeene
deelneming van de zijde van het publiek wordt ver-
eischt om de zeer aanzienlijke onkosten te dekken.
Toch meende men, dat de tooneelvoorstelling plaats
moest hebben en ook met succes plaats moest hebben,
daar het Goudsche publiek steeds toonde goede tooneel-
voorstellingen op hoogen prijs te stellen.
In het vertrouwen alzoo dat onze stadgenooteu ook
ditmaal zullen willen toouen de opvoering in onze
gemeente te waardeeren van een stuk, dat allerwege
met geestdrift werd toegejuicht, is men er toe overge
gaan om tot de opvoering te besluiten.
Dat vertrouwen zal, hopen wij, niet wordrfh be
schaamd en oin tot een algemeeu succes mede te
werken, meenden wij niet beter te kunnen doen dan
uit de vele gunstige beoordeelingen die Dora ten deel
vielen een cn ander onder de oogeu onzer lezers te
brengen.
Wij verwijzen daartoe naar een volgende pagina.
Naar wij vernemen kan zeer spoedig eene nieuwe
indeeling van het rijk in verdedigings-stellingen
worden te geraoet gezien. Bij die indeeling zouden
de bestaande artillerie- cn geuiestelliiJgen zijn gere
geld op meer rationeele wijze dan tit dusverre het
geval is.
De vroeger reeds aangekondigde hervorming van
de krijgsschool voor officiereu kan binnen weinige
dagen worden verwacht.
Bij de Tweede Kamer is ingedieud een wetsont
werp, strekkende om den termiju voor de herziening
van den aanslag der beetwortelsuiker-fabrieken op
nieuw te verlengen met een jaar, en verder inhoudende
nadere bepalingen omtrent de accijns op wijn. Daarbij
worden in wetsvorm in hoofdzaak bestendigd de
bestuande verordeningen, waarvan de doelmatigheid
is gebleken. v
Te Rotterdam heeft gisteren mej. de wed. Oudshoff
haar lOOsteu verjaardag gevierd. Ofschoon de oude
vrouw aan hare kamer gebonden is, is zij nog in
het bezit van al hare zintuigen.
Men schrijft aan da Leidsche Ct.Eof bruinrosse
tint schemert door de iepenboomen, die ab overdekt
zijn met geopende bloesems en zoo de vorst uit
blijft, hetgeen niet te verwachten is, eene tailoozc
menigte vruchtjes kunnen voortbrengen. Dat gebeurt
dan omstreeks den tijd als gewoonlijk de peren- en
appelbooinen in bloei komen. Het behoort echter
tot de zeldzaamheden, zooals in Mei 1875, dat gc-
heele boopen van die vruchtjes langs grachten en
straten rouddwarrelen, maar de maand Mei was toen
ook buitengemeen leuteaehtig. <Onibreken derhalve
de vruchtjes van de iepen, het is bijua ontwijfelbaar
dat ook de oofiboomen weinig vrucht zullen zetten,
hoezeer zij goed met bloemknoppen beladen zijn en
bij gevolg een voldoenden pluk zouden beloven. De
uitkomst hangt grootendeels van de lente af. Als
na een zacht voorjaar, zooals thans, terwijl boomen
en heesters vroegtijdig uitbotten, de vergevorderde
lente slechts in naam bestaat, en zich winterachtig
vertoont, gelijk zoo vaak plaats, heeft, dan komt er
menige bloem tot geen vrueht.
De voormalige directeuren der Nederl. Suikerraf
finaderij H. I. F. Munzebroek en H. C. Cruijs zijn
door de Arroudissements-rechtbank te Amsterdam
vrijgesproken voor de bekende aanklacht wegens mis
bruik van vertrouwen.
Uit Wageningen wordt gemeld, dat, met het
oog op de in Duitschlaud aanhangige planneu om
eene tabaksbelasting in te voeren, in de laatste weken
niet minder dan 580,000 halve kilo's tabak uit
Wageningen naar Duitsohland verzonden zijn. Som
mige handelaars, ook uit Wageningen en elders in
ons land, hebben iu Duitschland magazijnen gehuurd,
om daarin de tabak voor eigen rekening te bergen.
Men schrijft uit Twente aan de N. R. Ct.
In eene Donderdag te Stad Almelo gehouden talrijk
bezochte vergadering van Burgemeesters iu Twente is
met algemeeDe stemmen besloten tot het indienen van
een adres aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal,
houdende verzoek, het aanhangig wetsontwerp tot
wijziging van art. 19 der wet op de bedelarij niet
aan te nemen. Vooral wordt iu het adres gewezen
op de nadeelige gevolgen, die bij eene aanneming van
het wetsontwerp inzonderheid voor de plattelands
gemeenten te wachten zijn, ''waardoor naar de
raeening der adressanten de deur tot bedelen, althans
in Twertte, geheel zou werden opengezet, de luiheid
gesterkt en het pauperisme bevorderd worden zou.
Bij aanneming van het wetsontwerp vreezen adres-
suuten, dat men zich hoe langer zoo meer aan bedelar|j
zal schuldig maken en dat elke landelijke gemeente
meer en meer aan bezoeken van arme vreemdelingen
en laudlooper8 zal ziju blootgesteld, waarvan het onver
mijdelijk gevolg moet wezen meerdere uitgaven voor
uitbreiding van politiezorg. De werking der tegen
woordige armenwet doet zich in Twente zoo gunstig
kennen, dat door de burgerlijke besturen aldaar bijna
geen uitgaven voor ouderstand aan armen gedaan
worden.
Bij II Hoepli te Milaan verscheen dezer dagen een
2e druk van //Acht Tagen in Hollaud, Reisenotizeu
über das Land und seine ICunstschiitze von F. Z. L.
Mylius." In December 1876 kwam de le druk van
dit interessante boekje uit, die spoedig uitverkoeht
was. De tweede druk' is verrijkt met eenige illu
straties naar teekeningen van den schrijver, die niet
onaardig zijn. De schrijver was te kort in ons land
om een volledige beschrijving te leveren, doch zijn
schetsjes van Rotterdam, Delft, j's Hage, Amsterdam,
Haarlem, Utrecht, en Arnhem zyu zeer lezenswaardig.,
Betreffende de ontvluchting van een gevangene te Am
sterdam die slechts een arm had en Huystee genaamd is,
vernemen w|j nog de volgende bijzonderheden. Zoodra
«eennrm", aldus wordt de persoon in den wandel ge
noemd, na zijn vervolgers op een dwaalspoor gebracht te
hebben, zich in vrijheid bevond, begaf hij zich naar een
schaftkelder op de Prinsengracht, waar vrouw Westen
berg, wier man gedetineerd is, niet weinig verbaasd op
keek, Hnystee té zien, die z|j achter slot en grendel
waande. Spoedig echter werd de zaak opgehelderd en
Huystee in een achtervertrek aan de oogen van vier sjou
werlieden, die zaten te schaften, onttrokken. Vrouw
Westenberg zond op verlangen van Huystee een kruier
met een brief naar zijne ouders in de Lindenstraat,
met verzoek eenige kleederen en wat geld mede te
geven, aan welk verzoek eekter niet werd voldaan,
voordat men zich van h.et raadselachtige der ontvluch
ting had overtuigd. Daarop werd een jas, een pet
en eenig geld gezonden. Toen echter de sjouwerlieden
bespeurden wat er gaande was, bood een hunner aan,
iluystee voor 30 gedurende drie maanden in zijn
zolderschuit te verbergen, als hij daarenboven een baal
koffie aan den man wist te brengen. Over deze voor
waarden werd men het echter niet eens, waarna de
sjouwerlieden dreigden «eénarra" te zullen verraden
als hij hun geen geld verschafte. Daar de ontvluchtte
zich na het vertrek der sjouwerlieden bij vrouw Wes
tenberg niet meer veilig aehtte, begaf hij zich des
avonds in vrouwenkleederen naar de ouders van een
medegevangene, in de Marnixstraat, maar bemerkte
op tija weg dat hij door de sjouwerlieden bespied
werd. Toen deze sagen dat er voor hen niets zou
overschieten, deden z|j bij de politie aangifte van het
verblijf van Huystee, die dan ook te 9 ure weder
gearresteerd en naar de cel gebracht werd,
Later moet gebleken ziju dat niet alleen vrouw
Westenberg, maar ook de vrouw uit de Marnixstraat
de ontvluchting bevorderlijk zijn geweest, die, ua dit
bekend te hebben, daarover voor den rechter zullen
moeten verschyaen. Waarschijnlijk worden dan ook
nog wel termen gevonden om op de zaak van den
verkoop van een baal koffie voor de sjouwerlieden
terug te komen.
De officier van justitie te Heerenveen heeft bekend
gemaakt, dat het hein gebleken is, dat eenige personen,
wonende te Haule, Haulerwijk en aangrenzende plaat
sen, de navolgende middelen bezigen om zich van de
goederen vau anderen meester te maken. Zoodra
in eene conrnnt eene advertentie lezen, waarby een
koopman zijne waren aanbeveelt, doet een hunner
een bestelling, die somtijds vergezeld gaat van een
bewijs van soliditeit door de anderen afgegeven.
Dikwerf wordt aan die bestellingen geen gevolg ge-
geven, waarschijnlijk omdat de kooplieden de zaak
niet vertrouwen of omdat zij vooraf nadere informa-
tiën hebben ingewonnen, doch somtijds wordt het
bestelde afgezonden, dat dan onmiddellijk tot eiken
prijs wordt verkookt. Aldus is gehandeld met verf
waren, guano, teer, orgels, harmonica's, vaten jenever,
vaten bier, petten, gemaakte bloemen, sigaren, kisten
koek, kisten Zweedsche lucifers enz. Betaling van
è|et geleverde volgt niet
Zeker jongman zag zich dezer dagen op eigen
aardige wijze in z|jn huwelijksplannen opgehouden.
Door de burgemeester der gemeente Holten was een
verklaring afgegeven, dat de aanstaande brnigom
niet bij machte was om dè kosten te dragen voor
het zegelen der Btukken, tot het aangaan van een
huwel|jk vereiscit. Den ambtenaar van den burger
lijken stand, tot wien deze zich toen wendde, om
een ongezegeld geboorte-extrakt te bekomen, kwam
het welüoht onwaarschijnlijk voor dat in deZe tijden
▼au dunrte en berekening een bruid en brnigom het
huwelijksbootje durfden instappen, Zonder zelfs de
kosten der voltrekking te kunnen betalen. Hij begreep
dat z|ja plicht vorderde het fjuk uiet kosteloos tc
verstrekken, zoolang hem niet bewezen was dat ook
de jonge dochter niets dan haar liefde als bruidschat
mee ten huwelijk bracht. Gelukkig kwam de Burge
meester, die het certificaat had afgegeven, op het
denkbeeld, de beslissing van den min. van finan
ciën in te roepen. Hij bad de voldoening bet aan
staand echtpaar te kunnen meedeelen, dat de ambtenaar
van den burgelijken stand buiten zijn boekje was
gegaan en in 'r ongelijk gesteld was, endns leverde
waar zooveel bezwaren werden licht geacht, het be
wuste stuk geen moeilijkheid meer op. ZtoCt.)
Door d«n bouwman L. van Dam te Gonderak,
is gepasseerden Dinsdag aan Z. M. den Koning de
eerste grasboter van dit jaar aangeboden.
Het grove wild (herten en reeën) heeft zich in
den laatsten tijd in de Nuuspeetsche streken buiten
gewoon vermenigvuldigd; koppels herten van 20, 30
en zelfs van 40 stnk8 worden in en bij de Elspeeter
en Gortelache bosschen dikwijls gezien. Een gezelschap
jachtliefhebbers schoot in de afgeloopen week ju de
Elspeeter bo«3chen 3 herten en 2 reeën; 14 dagen
vroeger werd een, gelijk getal dezer dieren aldaar
(|por een ander gezelschap geschoten. (Ztc. Ct.)
Aan berichten per mail uit Oost-Indië loopende
tot Batavia dd. 25 Januari ontleenen wij het
volgende
Uit Atchin kwamen weder slechte berichten. De
*maraudeurs" zijn aan het werk geweest. In den
avond van 6 Jan., omstreeks li uren, werd de
koekraal tc Pauderi door een bende maraudeurs aan
gevallen. Zij drongen in de kraal en terwijl eenigen
bezig waren het vee los te maken, geraakten de anderen
handgemeen met de in de kraal aanwezige personen.
Een Ëuropeeseh korporaal en een inlandscne vrouw
werden gedood, terwijl een Ambonsch fuselier en
zeven Klingaleezen verwondingen bekwamen.
Men kan, gelooven wij zoo zegt het Allg. Dagbl.
de juistheid der opmerking niet ontkennen, dat,
zoodra onze troepen zich eenige maanden rustig ge
houden hebben, de Atchineezen weder beginnen op te
dagen. Alleen daarom zou het, dunkt ons, noodig
zijn weer eens uit te rakken.
Volgens dc Java-Bode uoemt men het besluit over
de vermiuderiug der toelagen voor ambtenaren het
hooger besluit."
Het hooggerechtshof heeft het vonnis van den raad
ran justitie, waarbij de gezagvoerder van het vergane
stoomschip «lnit.-gen. Kroesen," Verloop, tot twee
jaren gevangenis en boete werd veroordeeld, beycatigd.
De veroordeelde bevindt zich inmiddels te Singapore
en heeft zich alzoo aan de ten uitvoerlegging van
het vonnis onttrokken.
Op 18 December jl. had in de woning van den
controleur te Negara de plechtige vrijverklaring plaats
der slaven in het landscnap Djembrana (Bali).
Nadat de resident van Banjoewangi aan de verza
melde hoofden het doel van z|jn komst had medege
deeld, verklaarde h|j namens de regeering van Neder-
landsch-Indië, dat alle in dat landschap nog aanwezige
slaven, ten getale van 51 personen, voortaan vrij
waren en dat z|j in alles gelijke rechten - en ver
plichtingen hadden als de overige iuheemsche bevolking.
De nadere bijzonderheden omtrent het ongeluk
door het ontploffen van dynamiet te Parma veroor
zaakt, doen rien dat daar een in alle opzichten ont
zettende ramp heeft plaats gehad. Zooals men weet
wenacht men een proef te nemen met dynamiet tot
opruimen van een oude kastanjeboom, die op een der
voornaamste openbare wandelplaatsen in den weg
stond. De proefueming was opgedragen aan een
kapitein der artillerie, doch deze liet haar over aan
den lnitenant Bassignore, die er de rechte man niet
voor scheen te z|jn.
Hij wist dat het dynamiet, om gebruikt te wor
den, zekere mate van warmte moet hebben, en
daartoe bezigde h|j, aan den voet van den boom, een
bad lauw water, waarin de blikken doozen gelegd
werden. Een honderdtal nieuwsgierigen hadden zich
rondom den lnitenant geplaatst, zoodat geen de minste
voorzorgen genomen waren. Het meerendeel der aan
wezigen wist bovendien niet wat er moest geschieden.
Denkende dat het dynamiet in het lauwe water
niet genoeg was verwarmd, liet de luitenant in
een naburig huis een bak met warme asch vragen,
en legde er een z|jner doozen op. Bijna op hetzelfde
oogenblik weêrgalmde eene verschrikkelijke ontploffing,
en eene wolk van rook en stof overdekte den wan
delweg. De menigte stoof in wanorde en heyig
verschrikt uiteen.
Toen de rook was opgetrokken, stonden de wan
delaars, op het gerucht toegesneld, voor een afgrij
selijk sohouwspel. De weg was bedekt met ont
zielde ligohamen en gekwetsten, terw|jl hartverscheu
rende kreten cn1 hulpgeroep uit de bloedige massa
opstegen. Van den boom bleef niets meer over. Op
twee stappen afstands lag het verminkte lijk vau den
luitenantzijn hoofd was geheel vermorzeld, en een
arm, van den romp afgerukt, was vier meter ver
geslingerd. I)e vier soldaten, die den luitennnt bij
stonden, waren dadelijk gedood en verschrikkelijk
verminkt. Drie burgers, een meisje en een oude dame,
werden insgelijks als door den bliksem neérgeslagen
en gaven geen teekeu van leven nn?er. Een kloos
terling der orde van St.-Lazarus werd levenloos opge
nomen; hij was iu volle borst getroffen door eene
der blikken doozen welke het dynamiet bevatte.
Wandelaars werden getroffen op meer dan drie
honderd meter afstands vau de plaats der ontploffing
en bekwamen vrij ernstige wouden. Een man ia op
honderd meter afstands door een straatsteeu gedood.
Rondom de plaats der jwmp vond men stukkpu van
menscbelijke lichamen en verscheurde kleeren.
Het getal der dooden wordt thans op vyftien ge
schat, terwijl dat van de gekwetsten de zeveutig over
treft, waarvan velen zoo erg ziju getroffen dal men
geene hoop voor hun leven meer heeft.
Iedereen in de stad is verontwaardigd jegens het
hooger bestuur, den bevelhebber van het garfiizocn,
de artillerie-officieren en, vooral, tegen den bestuurder
van de openbare wandelingen, wien men verwijt geehe
voorzorgsmaarregelen bevolen te hebben.
Eene insch rij ving is geopend om de gekwetsten ter
hulp te komen.
Uit Amsterdam schrijft men aan het U. D.:
«Verbaasde men zich dezer dagen over de massa,,
bloemkool die, ofschoon zeer goed van qualiteit, tegen
goedkoopen prijs langs de straten werd aangeboden,
weldra kan men een groote hoeveelheid kropsalade
tegemoet zien en vervolgens tal van groenten. Naar
wij vernemen hebben deze aanvoerep plaats uit Italië
door bemiddeling van het huis Cirio, dat een of
tweemalen per week uit Italië eenige waggons naar
hier expedieert Deze onderneming sohynt goede
^resultaten op te leveren. Meer dan waarschijnlijk
zal men thans de groeuteboeren eveuzeer hooren kla
gen over deze invoeren, als vroeger bet publiek jeri-
mieerde over 'den uitvoer onzer groenten naar het
buitenland.
«Genoemd Italiaansch huis, dat eene aanzienlijke
maatschappij vertegenwoordigt, heeft eèn contract ge
sloten met een der Italiaanscbe spoorwegondernemin
gen om duizenden waggons te expedieeren. Men
kun dus vrij aanzieulijke haeveelüeden van allerlei
producten tegemoet zien.
In het begin van bet vorige jaar kwamen te Parijs,
dee nachts ten een ure, eenige uitgelezen artisten
te zamen om de lezing aan te hooren ran een nieuw
tooneeUtnk.
De auteur wiens, naam de beele wereld op de lip
pen heeft, bracht er vier uren meê door. Het
gebruik van een paar kop aterke koffie was de eenige
verademing.
Om 5 uur in den morgen hield hij op. De loo-
tuur der'4de aete was toen ten einde. De auteur,
die met veel inspanning gelezen, ieder persoon door
voordracht en mimiek eigenaardig gekarakteriseerd
had, was te afgemat om verder te gaan. Den ar
tisten, door de slotscène tot tranen toe geroerd, be<-
loofde hij de 5de acte, als hij en zij kalmer waren;
den volgenden dag voor te lezen, om daarna spoedig
met de repetities te beginnen, opdat iu 't laatst
van Januari de eerste voorstelliug zon plaats
hebben. De naam van dien autenr is Victorieu Sardou,
ook hier te lande zeer gunstig bekend, en de titel
van het tooneelstuk is Dora.
Niemand die van tijd tot tijd de schouwburg
zaal bezoekt, is onbekend met het meesterlijk talent
van Sardou in 't schrijven van tooneelatnkken. Bijna
ieder kent hem, bijna ieder weet dat een stuk door
hem geschreven een avond belooft vol genot.
Dora nu ia een van z|ju beate stukken, Dora
werd te Parjjs het eerst opgevoerd in het Tkealre
du Vaudeville. Den 22en januari had de eerste,
den 2en Mei de 100ste en den SOsten Juni de 189ste
voorstelling plaat» en zoo was het niet te bevreem
den dat ook Nederland dat weldra binnen zijn gren
zen zou zien oproeren. In de stadsschouwburg te
Amsterdam wordt het nu sinds eenige weken dagelijks
opgevoerd, terwjj! bij van Lier het zelfde stuk door
't Fransche gezelschap wordt gegeven. En hoe f
De taal wordt (bij de Uollandsehe voorstellingen)
steeds voller, ket applaudiseeren steeds levendiger,
de regen van bloemruikers steeds grooter, zegt de
verslaggever in het orgaan van 't Nederlandsch
Tooneelverbond
la daardoor voldoende bewezen hoe 't publiek uit
alle rangen over Dora denkt, alle dagbladen zonder
onderaoheidt, die een critiek uitspraken, oordeelen
daarover hoogst gunstig, en het apel der aoteur» en
actrices moet eveneent uitstekend zijn.
Men oordeele
Het Nieuws van de» Dag zegt o. a.
Ontegenzeggelijk heeft Dora een schitterend succes
gehad.
De twee groote eersle bedrijven, die geroeglijk
tot één bedrijf hadden kunnen zijn «n.^eu,
eens gepasseerd, geraakten de toeschouwers bij her,.
3de bedrijf en de prachtige gedeelten van het 4de
zoodanig in vuur, dat Dora (mevr. Ellenberger) en
De Maurillac (de heer Moor) na dit bedrijf driemaal
werden teruggeroepen. Hun spel was het aangrij
pend tooneel ten volle waardig. Het moet ook er
kend, dat het stuk door dè artisten der Vereeniging
met talent gespeeld' wordt. Niet alleen mevr. Kleine
Hartman bracht als in het derde en het laatste be
drijf, bij den diefstal en de ontdekking, het publiek
in eeiie spanning, zoo, dat men eene speld had
kunnen hooren vallen in den schouwburg, maar
ook mevr. Sluyters, als de berallige politiseerende
prinses, en mevr. Albregt, als de wel wat al
te burgerlijke markiezin verdienen lof. De titel
rol werd, zooals gezegd is, zeer gelukkig gespeeld
en de heer Veltman verdient een compliment voor
de bescheiden overdrijving waarmede hij ditmaal de
rol van v. d. Kraft speelde. Favrolle, den heer
Morin, heeft Sardou zich niet beter kunnen voor
stellen.
Ouze eenige opmerking geldt eenige woordspe
lingen die de vertaler, de heer Róssing, wellicht
beter had gedaan niet op ons tooneel over te brengen.
Overigens achten brij D ra een groot aanwinst voor
het Nederlandsch Tooneel.
llr. Jan ten Brink, spreekt er in het Zondags
blad niet minder gunstig over. Daar luidt het o. a.
Het heette iu vroegere jaren alt|jd, dat de Haagsche
kunstlievende wereld haar nationaal tooneel min
achtte, dat men alleen ooren bad voor de fransche
componist en oogen voor anderhalf man corps de
ballet, doch alwie den avoud van 4 Februari naar
den schouwburg in het Voorhout toog, zon kunnen
getnigen, dat de gemengde waereld van aanzienlijke,
van genotzoekende, van oordeelvellegde babituees, die
men in Frankrijk.Tout l'aris" noemt, daar aan
wezig was. Bij de eerste vertooning ran Dora miste
men niemand, die door zijn naam, zijn fortuin; zé ju
talent het vaderlandsch tooneel zon kunnen steunen,
alle rangen waren bezet, uitatekeud bezet. Mocht
men willen beweren, dat hier nieuwsgierigheid naar
Sardou's jongsten beroemden toowlarbeid in 't spel
was eu waarom zou ook de/e niet mogen mede
werken dan zon ik ook Minnen wijzen op dien
avond.
Dora was een waarachtige/zegepraal voor mevr.
Elleuberger. De apaansche hmWVrouw, fier, edelmoedig
eu liefdevol, schitterend dbougeestkracht en noblesse
iu beproeviug en str|jd, snrak uit elk barer woor
den en gebaren. Het groote tooneel aan 't riot van
het vierde bedr|jf waa itn meesterstuk.
De heer Moor, bleejt in Dora een kunstenaar
van den eersten rang. Z|jn Audré de Maurillac
evenaarde de vertolking van Dora door mevrouw
Ellenberger. Het tooneel van het huwelijksaanzoek
in het tweede bedrijf en de worsteling tnsschen
beide echtgenooten in het vierde geven geven hem
aanspraak op de hoogste onderscheiding.
Iu het Vaderland leest men
Men bejammert het, dat mevrouw Kleine hier
optreedt in de rol eener vrouw, diê op de straten
van Londen haar leren begon, die in gevangenissen
haat indronk tegen die maatschappij, waardoor zij
aan ellende en verlatenheid ter prooi gegeven, en teu
slotte tot het werktuig gemaakt werd van een Van
der Kraft, een soort van geheim agent in dienst van
de Oostenr|jksche diplom tie te V rsiilles. Deze zeer
moeilijke rol werd echter door mevrouw Kleine met
veel studie gespeeld. Mevrouw Ellenberger ontwik
kelde als Dora echte dramatische kraeht in het vierde
bedr|jf. De heer Moor kweet zich als de Manrillao
voortreffelijk van z|jn zware taak, terw(jl de heer
als Favrole volkomen op zijn plaats wis en niet
weinig er toe bijbracht om het geheele stnk te stennen.
De heer Bigot trad karaktervol op als de oaricatupr-
afgevaardigde, die zich na ééne redevoering wederom
terug moet trekken, en de heer Van Schoonhoven
verdient lof voor de zorg, die h|j aan de rol van
Teckly besteedde.
De heer Veltman had een type gemaakt van den
ouden Van der Kraft. Dora's moeder, de oude
Spaansche markiezin De Rio-Zarès, belegerd door haar
schuldeischers in een Nizzaasch hotel en steeds bluf
fend op haar man, don Alva, werd door mevrouw
Albregt op geestige wjjze vertolkt. Alleen gaf zij
aan haar overwegingen, of zij haar paa gehuwde
dochter ook inlichtingen geven moest, wat al U luid
luebt. Mevrouw Ven Sluytere wei zeer goed ale de
prineee Bariatine, verzot op 't bijwonen ven de fit
tingen der Kamermaar haar kostuum 't eerste be
drijf kwam one wat heel klenrig voor.
De moeilijke vertaling van h»t drama scheen ons
over 't algemeen goed gelukt en vloeiend te zijn.
Het Handelsblad oordeelt aldus:
Dora is een drama, dat zoowel kan voldoen aan
den smaak van het groote publiek dat van de sleohtc
drama's houdt, als aau dien van meer beschaafden,
die gekuischter opvatting hebben. Daarom doet het
