Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
I
EET 'WETSONTWERP
BUITENLAND.
1878 Woensdag 27 Maart. JJP 2H9
Buitenlaudsch Overzicht.
V,
I
ke is dat
zaak, reeds
Waartoe
GOUDSCHECOURANT.
stig de plaatselijke behqeften kan verhoogen.
Voor die groote menigte onderwijzers met de
acte van noofdonderwyMr, die echter door de
omstandigheden hnu leven als hulponderwijzer
zullen moeten slijten, zijn geen traktementsbe-
palingen vastgesteld.
De pensioenregeling is bjjna dezelfde gebleven,
alleen zullen die uitgaven door den staat ge
dragen worden; de toestand der weduwen en
weezen der ouderwijzere vordert echter een
andere regeling, als men ten minste de bepa
ling wil handhaven dat de leden van het gezin
der onderwijzers buiten de gelegenheid gesteld
worden om eenig beroep uit te oefenen. Of
deze bepaling moet vertellen óf het pensioen
der onderwjjzers-weduwen en- weezen moet
geregeld worden.
Maar genoeg over het geldelijke. Er zjjn
andere even groote grieven tegen het ontwerp,
die velen den lust zullen benemen om onder
wijzers te worden.
Opmerking verdienen vooreerst de strafbepa
lingen in het ontwerp voorkomende. Boeten,
gevangenisstraf, schorsing en ontslag wachten
de onderwijzers bij tal van overtredingen. Daar
door heeft het ontwerp dikwijls meer van een
strafwetboek dan van een wet tot regeling van
het lager oijderwjja. Een onderwijzer, die ge
vangenisstraf heeft ondergaan, of geschorst is,
heeft het zoo noodige prestige tegenover zijn
leerlingen verloren, ontslag is dus de eenige
straf, die op overtreding moest gesteld worden,
ontslag door den gemeenteraad te verleenenop
voordracht van het schooltoezicht.
Ten anderen zal de onmondige toestand,
waarin de onderwijzer gfeplaatst wordt, zeer
zeker velen minder aangenaam voorkomen.
Wy laten 'nu daar, dat het schooltoezicht
bjjna op denzelfden voet blijft ingericht, zoodat
het toezicht bij voortduring zal toevertrouwd
bljjven aan personen geheel vreemd aan het
onderwys, een toestand die bjj geen anderen
stand in de maatschappij wordt aangetroffen.
Er zjjn nog andere, meer ernstige grieven. Wat
bijv, te denken van het artikel waarbjj de
keuze der schoolboeken, de vaststelling van het
leerplan en de verdeeling van de klassen wordt
opgedragen aan Burgemeesters en Wethouders
in overleg met den schoolopziener? Waarlijk
bjj die regeling diende de hoofdonderwjjzer ge
kend te worden. Wat is de hoofdonderwjjzer
volgens dit ontwerp Hij is belast met de
leiding der lessen, maar wie zal zich met zoo
vele andere zaken belasten, die buiten de lei
ding der lessen thans aan den hoofdonderwjjzer
zjjn opgedragen, en die niet aan het hulpper
soneel kunnen opgedragen worden, vooral als
daaronder meisjes van zestien jaar zijn, tusschen
twee haakjes ook een zeer verkeerde regeling.
Wat bljjft bjj zulke bepalingen over van de
zelfstandigheid van den onderwijzer? Welk
ontwikkeld jongeling zal een roeping kiezen,
die hem blootstelt aan scheeve beoordeelingen
miskenning van geheel onbevoegden op het ge
bied van het onderwijs
Maar reeds meer dan genoeg omin het licht testel-
len, dat wil men meer onderwijzers,die door betere
voorwaarden te ’stellen moeten gekocht worden.
Schaft zoo noodig alle beurzen en andere
kunstmiddelen om onderwijzers te lokken af,
maar geeft hun een onafhankelijke, begeerlijke
positie in de maatschappij.
Gaat dat boven de krachten van hetNeder-
landsche volk, is goed onderwjjs te kostbaar,
dan leere men zich behelpen, maar dan ook
heeft men
huichelen, die niet bestaat.
Hoofdzakelijk moeten drie zaken anders, beter
geregeld Worden.
Het voorbereidend onderwjjs, het schooltoe
zicht en de positie der onderwijzers zyn geheel
onvoldoende geregeld.
Zal de vertegenwoordiging in haar voorloo-
pig verslag den minister hiervan overtuigen
en een andere regeling uitlokken, die de wet
uitvoerbaar zal maken?
Zal, wanneer de vertegenwoordiging zwijgt,
de vereeniging «Volksonderwijs» haar stem
verheffen om het Nederlandsche volk wakker
te schudden?
Is eenmaal toch dit ontwerp tot wet verb^
ven dan zullen weder jaren verloopen eer wij
ziging verwacht kan worden, en de kinderen
des volks zullen de slachtoffers zjjn.
«Nu of nooit» moet de. leuze zjjn van allen,
die het wel meenen met ons Volksonderwijs
L.
TOT REGELING VAN ONS LAGER ONDERWIJS.
Nu door bet hoofdbestuur der vereeniging
«Volksonderwijs” een algemeene vergadering is
uitgeschreven ter bespreking van het ontwerp
en dus het ontwerp reeds spoedig iu alle afdee- I
lingen onderwerp van debat zal uitmaken, mag
een korte beoordeeling in dit blad niet uitge
steld worden, vooral omdat een spoedige behan
deling mag verwacht worden. Het sectie-on-
derzoek toch| is in een paar dagen afgeloopen,
en het protest der anti-revolutionaire leden ge
tuigt, dat men van amendementen geen heil
verwacht, dat bij het afdeelingsonderzoek geble-
de meerderheid besloten is om de
Zoo lang hangende, af te doen,
taoet de wet tot regeling van het
lager onderlijs herzien worden?
Waarom is sedert jaren van verschillende
zijden op herziening dier wet aangedrongen
Achtte mem van de eene zijde het beginsel,
waarop de wet van 1857, de neutrale staats
school, rust, geheel in strijd met bet volksbelang,
van andere zjjde stelde men het hoogste belang
in de krachtige handhaving van dit beginsel,
maar eischfje verbetering van dat onderwjjs,
omdat het meer en n>eer gebleken was dat met
de tegenwoordige wet geen verbetering te ver
krijgen zou zjjn.
Is door den vorigen minister een poging
aangewend om aan alle verwachtingen en wen-
schen eenige voldoening te geven, waardoor
hjj niemand heeft bevredigd, het tegenwoordige
ontwerp handhaaft de openbare volksschool, de
staatsschool, tegen alle aanvallen op de klach
ten van kerkeljjke zjjde wordt geen acht ge
slagen, verbetering der volksschool is het eenige
doel van deze wetevoordracht.
Zyn nu de voorstanders van ons openbaar
onderwjjs tevreden gesteld, voldoet dit ontwerp
aan hun herhaaldelyk geuite wenschen?
Tot onzen spjjt zjjn ook zjj zeer teleurgesteld.
Erkeunen zjj openhartig, dat van concession
aan de clericalen geen sprake is, dat de door
die party zoo gevreesde scherpe resolutie geko
men is, juichen zjj het toe, dat de onderwijs
krachten aanmerkelijk vermeerderd zullen moeten
worden, en met het kweekelingenstelsel gebro
ken is, erkennen zij dat de wet op onderwijs
kundig gebied vele verbeteringen bevat, zij moeten
ook op tal van zaken wyzen die óf in het
geheel niet', óf onvoldoende zjjn geregeld.
Wel is het herhalingsonderwjjs in de wet
opgenomen, maar het voorbereidend onderwjjs,
nog veel noodiger, ja onmisbaar, wordt niet
vermeldwel is een poging aangewend om het
schooltoezicht te veranderen, maar die verande
ring is geen verbetering; wel wordt vermeer
dering van personeel voorgeschreven, maar niet
de minste poging aangewend, oni het getal
onderwijzers in overeenstemming-te brengen met
do toenemende behoefte aan onderwijskrachten.
Juist hierin ligt het schadelijke van dit
ontwerp. Zooals het daar ligt, zal het toch
bljjken dat het onuitvoerbaar is, omdat het
personeel zal ontbreken ook wanneer men tot
1886 met de uitvoering wacht.
Om het hooge gewicht der zaak willen wy
hierbjj nog kortelyk stilstaan, om na te gaan
in welk opzicht de positie der onderwijzers ver
beterd moet worden, wil men dat een grooter
aantal jongelingen uit den burgerstand zich aan
het onderwjjs zal wyden.
Wel hebben de minimumcyfers der trakte
menten eenige verbetering ondergaan, maar die
verbetering is geheel onvoldoende, zelfs met de
bepaling dat de regeering die cjjfers oveenkom-
te weigeren die be
de goedkeuring der mogendheden
onderwerpen, zelfs iudien de meerderheid van I
Dit moge niet bijzonder in overeenstemming wezen
veel beter kunnen doen dan toegeven, daar het
De Neue freie Prtut toeh meldt, dat
gemeenschappen
kabinet te Weenen een antwoord beeft bekomen, wel
c. t om het alle illusies te dien opzichte te
ontnemen, zoodat Engeland overtuigd moet wezen,
van Oostcurijk-IIongarye kan rekenen. Bij de bijzoa-
.m._ ---
nut Rusland, Oostenrijk en Italië kan men gemak-
De bladen bevatten thans den geheelen officieelcn
tekst van het vredesverdrag. Door nieuwheid onder
scheidt zich dit stuk niet, aangezien bijna alle pun
ten gaandeweg waren medegedeeld.
De Engelsche bladen laten zich vrij gunstig uit
over bet tractaat.
Volgens de Times zou Rusland een ontkennend
antwoord hebben gegeven op de vraag van lord
Derby, of het de toezending van het tractaat aan de
mogendheden beschouwd wilde hebben als eene toe
zending aan het congres. Dit laat zich hooren, daar
Rusland van den aanvang af van toezending aan het
congres niet wilde weten. Minder goed te begrypen is,
d^t de Engelsche regeering het nu daarby zou laten en
het congres onder die omstandigheden, als^onthogelijk
beschouwen zou. Immers Rusland heeft erkend, dat
men toch even goed over het tractaat zou kunnen praten.
D# onderhandelingen behoeven dus met dit ant
woord van Rusland nog niet als geheel afgebroken
te worden beschouwd. En te Petersburg schijnt men'
dit ook nog niet te onderstellen. Immers men meent,
dat Engeland nog terugtrekken kan op verzoek der
mogendheden, om niet de bijeenkomst van het congres
te verhinderen. Lukt dit niet, dan ziet men nog
den uitweg, dat de mogendheden Engeland alleen
laten staan en toch het congres houden. Eerst, wanneer
ook dit niet gaat, zou Rusland zelf maatregelen
moeten nemen.
Hoewel dus quaestie door Engeland opgeworpen
betreffende de geheele behandeling van het tractaat
op het congres nog niet uit den weg is geruimd,
wint toch de opinie veld, dat dit weldra ral ge
schieden of dat althans de moeilijkheid zal worden
ontgaan. Daily Telegraph vezekert, dat Rusland voor
nemens is eene nota tot de mogendheden te richten
waarin het «erkent, dat allen het recht hebben om
individueel deze of gene bepaling van bet tractaat
in behandeling te brengen, onder voorbehoud evenwel
van het recht van Rusland om te weigeren die be
palingen aan de goedkeuring der mogendheden te
congres dit mocht verlangen.
Dit moge niet bijzonder in overeenstemming wezen
met de wenschen van Groot Brittannië, het zal niet
veel beter kunnen doen dan toegeven, dnar het on
getwijfeld in de minderheid zal zijn, zoo niet alleen
zal staan, r
Engeland dezer dagen zeer belangrijke voorstellen
heeft gedaan met het oog op een gemeenschappen
lijke handeling tegenover Rusland, doch van het
geschikt
ontnemen, zoodat Engeland overtuigd moet wezen,
niet het recht een belangstelling te dat het zelfs op geen diplomatieke ondersteuning
--van Oostenrijk-Hongarye kan rekenen. Bij de bijzos=
Omtrent andere punten van het ontwerp kun- der vriendschapptlyke betrekkingen van Duitschlimd
nen wij het zwijgen vooralsnog bewaren. i 1 -
