Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
N? 2158.
1878.
BUITENLAND.
Woensdag 26 Juul.
V-A.OOI2STE.
Buitenlanilsch Overzicht.
Parlementaire Werkzaamheden.
1
GOUDSCHE COURANT
bestrijding
en dan ook
aan zijn gevoel
laatste dagen der
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Gouda, brengen ter algemeens kennis, dat ge
regeld eiken Vrjjdag des voortniddags ten 81/,
our in bet Gasthuis gelegenheid zal bestaan
om zich kosteloos te doen inenten en herinenten.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
VAN BERGEN IJZENOOORN.
De Secretaris,
BROUWER.
van Wijck nog
de grieven zijner partij had opgesomd, en
Oorver Hooft de openbare school voor
noodzakelijk kwaad verklaard en aanga-
- lass i
-I -
scholen, werd de discussie verdaagd tot Maan-
door hem zijn een reeks amendementen voor-
zjj toch zullen nog meer discussie uitlokken,
dan de artikelen van het ontwerp zelf.
L.
Van verschillende zijden wordt bericht, dat op
het congres de regeling der Oostersche quaeHie eene
belangrijke schrede voortwaarts gedaan het ft. Men
is het tusschen Rusland, Engeland en Oostenrijk
eens geworden over de grensregeling van het toe
komstige Bulgarije, de lastigste quaestie die aan de orde
komt en die prins Bismarck met zijn gewone voort
varendheid het eerst aan de orde heeft gesteld.
Er scbyut te zijn uitgemaakt, dat Bulgarije in
twee vorstendommen zal worden gesplitst en dat het
zuidelijke deel niet tot aan de zee reiken zal.
Zooveel is zeker dat het grootendeels aan prins
von Bismarck’s invloed en voortreffelijke leiding te
danken is, dat Engeland en Rusland beiden hebben
toegegeven bij de bepaling van Bulgarije’s grensre
geling. De correspondent van de Timet, seinde aan
het einde van zijn bericht.* //De zitting van Zater
dag zal de hachlijkste taak van het congres tot een
einde brengen. Een telegram uit Konstaniinopel
noopte de Russen toe te geven, doch de goede uit
slag is evenzeer te danken aan de persoonlijke tusschen-
komst van prins von Bismarck, die Vrijdagavond
met lord Beaconsfield de zaak besprak".
Het grootste belang dat het Congres behandelen
moet, is ongetwijfeld de regeling der Russische over
winningen in Klein Azië. Bij die gelegenheid zal
aan het licht komen wat lord Beaconfield’s Aziatische
plannen zijn. In Engeland weet niemand wat Je pre
mier wil en het volk zal eerst vernemen, wanneer het
besluit genomen is, welke taak het op zich neemt in
het Oosten.
De Torypartij in Engeland toont zich zeer toornig
over het toegeven van lord Beaconsfield. Een soort
van oproer tegen hem wordt geleid door de Pall Mall
en eenige conservatieve parlementsleden hebben reeds
de vergunning verkregen van den lorcï-mayor van
Londen om eene openbare vergadering bijeen te roepen
van de burgers de hoofdstad, ten einde te protestee-
ren tegen de strekking van het geheime tractaat.
Begunstigd door fraai weder, had Donderdag in
het Bois de Boulogne de jaarlijksche groote revue
over het leger van Parijs plaats. De President der
Fransche Republiek was omgeven door een schitte
renden staf, waaronder zich ook verscheidene vreemde
officieren bevonden, terwijl een talrijke menigte het
door de Franschen zoo geliefkoosde schouwspel bij
woonde en de bewegingen der troepen toejuichte. Ook
de Schab van Perzië bevond zich in de tribune van
den Maarschalk.
Ook de Duitsche vrije-conservatieve en de Duitsch-
conservatieve partij hebben thans verkiezingsmanifesten
uitgevaardigd.
De eerstgenoemde partij verklaart, dat zij ter be
strijding van het socialisme //buitengewone volmachten
aan de Regeering" toereikend acht en deze baars
inziens de voorkeur verdienen boven eene algemeeue
beperking der burgerlijke vryheid.
De Duitsch-conservatieve partij daarentegen ver
klaart zich wel bereid om aan de Regeering buiten
gewone bevoegdheden ten opzichte van het socialisme
te verleenen, maar gelooft niet dat het socialisme
alleen daardoor voor goed kan worden ten onder
gebracht. Zij gelooft dat alle behoudende elementen
zich moeten aaneensluiten om de politieke en maat
schappelijke orde door versterking en verheffing van
het conservatisme te bevestigen. De beide moord
aanslagen op den Keizer hebben ten gevolge gehad
dat de natie een duidelijker besef heeft gekregen van
de beteekenis van het Duitsche keizerschap en de
monarchale instellingen. De Duitsch-conservatieve
partij wil deze instellingen helpen verdedigen tegen
alle bewegingen, die ten doel hebben het gezag'te
doen wyken voor de heerschappij der meerderheid.
Nu het ministerie is benoemd, moeten er in Belgie
verscheidene nieuwe verkiezingen plaats hebben.
Men herinnert zich den onlangs in de dagbladen
Was het vorig overzicht vrij eentoonig omdat
bijna alle sprekers aan dezelfde zijde der kamer
gezeten waren, en de gronden van I
vrij wel dezelfde waren, al gaf de een dan ooL
op geheel andere wjjze uiting-
dan de andere, in de twee It v
week, toen ook sprekers van de overzijde aan
het debat deelnamen, is daarin meer afwisseling
gekomen. Toch werd de discussie op Donderdag
weder geopend door een anti-revolutionair, den
heer Mackaij, die de beginselen waarop de wet
rust, uadeelig voor het volk, schadelijk voor
het onderwijs en strjjdig met de vrgheid noemde.
Om deze stellingen te bewjjzen moesten reeds
meer gehoorde zaken dienst doen. Subsidie
stelsel en kosteloos onderwijs alleen voor on-
vermogenden moesten de vrijheid der ouders
beschermen, de bjjbel op school moest het
onderwjjs verbeffen.
Lee e.ttrfmet te touchent na een anti-revo
lutionair de vertegenwoordiger der radicalen.
De heer van Houten meende ook het ontwerp
in een zjjner details te moeten bestrijden en
wel de overbrenging van het zwaartepunt van
het bestuur der school van den gemeenteraad
naar het ministerieel bureau. V oor spreker is
dit gedeeltelijk een quaestie van kosten, gedeel
telijk een organisatie, De geldeljjke bijdrage
van den staat acht spreker met noodig. Beter
dan de staat, die reeds successiebelasting moet
heffen, kunnen de gemeenten in de kosten voor
voldoend lager onderwijs voorzien, in alle ge
vallen is 30 pCt. voor de eene gemeente te
hoog, voor andere te laag. En wat de orga
nisatie betreftde regeling der schooltijden en
de keuze der schoolboeken, en wat niet meer,
behoort nieF in hoogste ressort door den mi
nister beslist te wordendat kan zeer goed aan
de gemeente-besturen worden overgelaten. Heb
ben de gemeenten tot nu toe niet gedaan voor
het onderwjjs wat zjj verplicht waren, ook de
staat heeft zich vele tekortkomingen te verwij
ten; aan hem past het dus niet, de gemeente
besturen onmondig te verklaren. Is er een
voldoend getal kweekscholen, is het schooltoe
zicht bezoldigd, wat heeft de staat gedaan om
het schoolverzuim tegen te gaan?
Met de bedreiging om zijn goedkeuring aan
het ontwerp te onthouden, indien daarin geen
wijziging gebracht werd, eindigde spreker.
Wjj zouden hem wel willen vragen of hjj niet
te gunstig denkt over de gemeente-besturen en
over den toestand der geldmiddelen van vele ge
meenten, en zouden het zeer betreuren indien de
minister door de motieven van den heer van
Houten was overgehaald om die beginselen uit
het ontwerp te lichten.
De heer de Meyier trad vervolgens als ver
dediger op, zonder eenige reserve. De neutrale
school als de eenige mogelijke beschouwende,
bestreed hij zoowel de confessioneels school
als de subsidiën aan het godsdienstig onderwjjs;
de motieven van katholieke en anti-revolutionaire
zijde aangevoerd, werden door hem bestreden,
ontlokt hebben, als zoowel het mandement der
bisschoppen als Groen door hem opgeroepen
werden om zgn beweringen te staven. Daar
de minister de beginselen der wet van 1857,
die hjj als de eenige ware beschouwde, gehand
haafd had, zou hij het ontwerp steunen.
De heer van den Berch van Heemstede ver
dedigde weer de verplichte schoolgeldheffing,
het subsidie-stelsel en het restitutie-stelsel, een
nieuwe uitgaaf van een oud werk. Den agitatenrs
kan men het woord van dezen spreker aanbe
velen: De staat moge onze lasten verzwaren,
wjj vertrouwen op de hulpe Gods!
De heer Hejjdenrjjck, de wet bestrijdende,
beroemt zich tot de oude liberale party te be-
hooren, de hand reikende aau van Houten,
wil ook hg decentralisatie, maar verder wil hij
blijkbaar niets gemeen hebben met gemelden
afgevaardigde. Grondwetsinterpretatie hield ook
dezen spreker geruimen tjjd bezig. De heer
Goeman Borgesius was de laatste spreker in de
zitting van Donderdag. Hjj verdedigde bet
beginsel van centralisatie tegen den heer van
Houtenis zelfs de residentie ten opzichte van
het onderwijs te dikwjjls in haar verplichtingen
te kort geschoten, hoe zal het dan in vele
kleinere gemeenten zijn, hoe zal het zjjn in
die gemeenten, waar de kerk onbepaald heer
schappij voert. Met een krachtig woord tot
verdediging der dagbladpers tegen de insinna-
tiën van den heer Wintgens sloot deze spreker.
Hg, jareu lang journalist, mocht die ingebrachte
beschuldigingen niet onopgemerkt laten voorbij
gaan, daar zy geheel ongegrond waren.
Vrjjdag alweder hetzelfde. Van katholieke
zjjde spraken nog de heeren Haffmans, Ar
nolds en Lambrechts. De heer Godefroi ver
dedigde de uitlegging der grondwet, zooals die
door den minister en de liberale party wordt
opgevat uit de geschiedenis van haar wording,
doch hoe overtuigend door den veterfiïn der
kamer moge gesproken zijn, toch Zal men nog
herhaaldelijk moeten hooren dat door dat ont
werp de grondwet geschonden wordt. Het is
toch hoogst moeieljjk iemand te overtuigen,
die niet overtuigd wil zjjn. De Heer Lenting,
verklarende dat hg voor het ontwerp zjjn stem
zal uitbrengen, betreurt de niet regeling van
het voorbereidende onderwjjs, de afschaffing der
subsidiën voor neutrale bijzondere scholen, de
voorgestelde regeling van het schooltoezicht, ook
acht hjj de traktementen te laag gesteld. Hjj
verdedigt de uitdrukking «maatschappelijke en
christelyke deugden, en teekent protest aan tegen
de beschuldigingen van godsdienstloos onderwjjs,
materialisme enz. enz.
Nadat de heer Van Asch
eens
de heer
een 1
drongen had op de subsidieering der bjjzondere
scholen, werd de discussie verdaagd tot Maan
dag dan is de heer Moens aan het woord
door hem zgn een reeks amendementen voor
gedragen, waarvan vele de ernstige overweging
ook van de regeering verdienen. Die amende
menten zullen zeker niet strekken om de cle-
ricalen met het ontwerp te verzoenen integen
deel, het behoeft niet verzwegen te worden, zij
zullen de scherpe resolutie te scherper maken,
maar zij zgn in het waarachtig belang van
ons volksonderwijs, zooals van een ijverig
strjjder voor ons onderwjjs, zooals de heer Moens
is, te verwachten was. De vertegenwoordiging
kan nu beslissen, en de regeering zal zich zeker
bij de aanneming van de meeste dier amende
menten nederleggen. Bij de discussie over de
a-- L artikelen zal ruimschoots gelegenheid zgn, om
en zeer zeker zal het nu en dan wel een glimlach Op strekking dier amendementen te wijzen