JIB
Nieuws- en Adverlenlieblad voor Gouda en Omstreken.
ra,
’e schilderde
lanskerk te
ai» der St.
ringen,enz.
Ijjk ierens-
Gebroéder»
belli,
N? 2207.
1878.
9
I
BUITENLAND.
Vrijdag IS October.
J
CHE
HOLM,
t.
I
Builenlaudsch Overzicht.
De reorganisatie van liet
K gymnasium.
fa.
ten.
H
i
IB
GOUDSCHE COURANT.
>nd, omdat wjj
te doen in be-
bet booger onderwjjs. Nie-
e door
II. «e*
jemeene
«ering,
lliug n«
■volgen,
oche
zwakte,
lotheker
e Kunsten,
recteur d»r
a-echt.
14
ardigen ran
SGROOTE
'gar.
rinkman
comeri;
am in de* e
j door het
.M, bereid
‘ger verlo-
ienkoinen
j zelve en
ng n dit
advies inwinnen van den inspecteur, welke zeker
ilangrjjke vraag als deze kan niet dan na ryp
sraad en voldoend» voorbereiding worden nit-
B.
B
t.llKïNVrs.
ihilvero,
i in de
dwonr,
te onaau-
deAMÏ-
verkrjigt
)ht weder,
gen post
boot» bij
riksplein,
i. wnnrvan
itsinginde
wjjzen, be-
haargroei-
men denken over zulk eene aanzienlijke uitgave
voor hooger onderwys en tot zoo lang benoo-
ren de enkele ouders hier ter stede, die een
geleerde opleiding voor hunne zonen verlangen,
zich de kosten te getroosten om die elders te
zoeken.
In ieder geval komt het ons wenschelifk Mor
dat onze gemeenteraad, waarin overijlde besluiten
meer voorkomen, in deze zaak niet uitsluitend
afgaan op de gegevens der curatoren, maar het
advies inwinnen van den inspecteur, welke zeker
gaarne het gewenschte licht zal ontsteken. Eene
belan; -
bei
gemaakt.
mogen wjj niets anders dan de aanneming van zeggen. In alle gevallen, znlk opdrjjven van het
i._x--• -----1 aanfa| lesuren, door de docenten te geven, strekt
stellig ten nadeele van bet onderwys; óf men
zul krijgen e<n telkens afwisselend personeel,-
of docenten, die machinaal hun lessen geven en
in den tredmolen van hun dagelyksch werk
alle frischheid en veerkracht verliezen.
Naar onse meening zyn er minuten» 2, liefst
3 docenten meer noodig. Daarenboven is de
som voor custos en schoolbehoeften aanmerke
lijk te laag. Voorts dienen er lokalen te worden
gevonden en ingericht, een punt waaróver de cura
toren geheel zwjjgen. Het komt ons voor, dat
hët cjjfer van den minister op beter inzicht
berust, dan waarvan hh. Curatoren blijk geven.
Bet is dan ook duideljjk, dat de regeering maar
geen in de lucht hangend getal genoemd heeft,
doch afgaat op de voorlichting van te barer
beschikking staande deskundigen.
De overtuiging dat de werkeljjke kosten de
rnming der curatoren zeer zouden overschrijden,
maakt ons dubbel huiverig om de aanneming
van het voorstel aan te bevelen. Gold het
eenige duizenden, wellicht zoude er door bezui
niging op andere posten wat op te vinden zijn,
maar eene jaarljjksche uitgave van 16 a 17 dui
zend gulden op onze begrootipg te brengen voor
hoóger onderwys komt ons om de bovengenoemde
redenen thans onverantwoordelijk voor. Als er
wat geld over ia voor onderwys, hopen wjj, dat
hei zal besteed, worden tot verbetering van ons
inderdaad nog zeer onvoldoende ingencht lager
onderwys; aan de stichting van goede lokalen
aan goed voorbereidend onderwijs, ook voor den
burgerstandaan de opleiding onzer meisjes, die
nog zoy eenpjjdig en gebrekkig is. Dan eerst mag
Het debut in den Rijksdag over de socialistenwet
beeft Maandag een etjiigeAs onverwacht resultaat
opgeleverd. Na al hetgeen reeds was jtaugenotnen,
is art. 6 verworpen en moesten dieutcug^volga de
daarmede in verband staande artikelen voorloopig
blijven ribten.
Gelijk men weet, betrof he de drukpers. Druk
werken zoo luidde het ongeveer waarin, op
eene voor den openbaren vrede gevaarlijke wij te, eeu
socialistisch of cumtnuuistisoh streven ter omverwer
ping van de staats- en maatschappelijke orde Acht
baar is, moeten worden verboden. Bij periodieke
drukwerken kan, zoodra op grond 'lezer wet een
vevbodtu, de gebtwb verdafé vitgase ver
boden worden.’
Dinsdag had bij de beraadslaging over art. 16
(beperking van het verblijf) een botsing plaats van
nog ernstiger aard dan bij art. 6 dê corsprn kelijkeie-
zing van art. 16 was door de commissie gewijzigd, maar
nu werd van conservatieve eyde vogigesteld de oor-
spronkelijke redactie te herstellen; de conservatieven
enden, dat voor een ingrijpende werking der wet deze
herstelling noodig was, maar Bennigseu verklaarde
namens de nationaalliberalen, dat de redactie van de
commissie de uiterste grens was en wanneer hier
van werd a^eueken, de verantwoorddykheid voor
de verwerping der wet zou komen ten laste van de
conservatieven. De Regeering antwoordde hierop
by monde van den Minister Eulenburg, dat^ men
’t met de verklaring van Bennigseu zoo nauw'niet
zou behoeven te nemen en de wijziging van het artikel
in den geest der Regeering noodig was. Het gevolg
van deze gedachtenwisseling was, dat de conservatieven
en de nutiomud-libenden ieder hun eigen weg gingen
en zoowel de conservatieve als de liberale lezjng
werd verworpen. In hoever dit op de eindbeslissing
van invloed kau zyn, is voor *t oogeublik moeilijk
uit te makeu.
Terwijl tusscheu Turkye en Rusland onderhande-
lingen worden gevoerd over een definitief tractaat
betreffende punten, die wel in dat van San Stefano
maar niet in dat van Berlyn waren opgenomen, en
terwyl de mogendheden nog overwegen welke houding
zij ten aansieu der laatste Turksche hpta over (Ie
conventie met Oostenrijk zullen aannemen, is de
Rumenische Regeering door den Senaat én de Kamer
gemachtigd om uitvoering te geven aan het tractaat
van Berlyn.
De Fransche begrootingsoommissie hervatte dfser
dagen haar zittingen. De Minister Léon Say |ad
ren langdurig onderhoud met Garobelta; er i, ge
sproken over eermindcriug tan de belastingen, ten
etude de Republiek iu populariteit te doen stagen.
De behandeling der begroeting zou terstond ga da
opening der Kamen aan de orde komen.
Iu de vorige «rek orerleed te Laneey, in dg om
streken ran Grenoble, de bissehop ran Orleans, mon
seigneur Dupanloup, iu den ouderdom ran Tj jaken.
Hoewel men ook rol»I rekt niet moge instemuheu met
de beginselen rsu den orerleden prelaat, bjj WM rea
van die merkwaardige Sguretr, die niet onopgemerkt
uit de rij der lerendsn venhvijnes. NadM'bij ia
1825 de priesterwijding had* ontvangen wprd hjj iu
W
Door Curatoren van het gymnasium is de
quaestie van het al of niet in ‘stand bljjveu der
aan hunne zorg toevertrouwde inrichting weder
aan da orde gesteld. By missive van 25 Kept,
jl. hebben hh. Curatoren aan den-gemeeuteraad
het voorstel gedaan om thans, nu de hooge re
geering ongeneigd is aan Gouda subsidie te ■ver-
leeneu voor hooger onderwijs, geheel op stads
kosten eene inrichting te vestigen volgens de
eischen der wet.
Elk zal met ons den jjver waanleeren, waarmede
Curatoren de zaak van het hun toevertrouwde
onderwjjs behartigen. Doer geen mislukking
hunner eerste voorstellen teleurgesteld, willen zjj
een laatste poging doen om het hun lief ge
worden pleegkind in het leven te behouden,
leder die belang stelt in het onderwjjs en I et
groote gewicht beseft van de vraag, die het hier
geldt, zal Curatoren dankbaar zyn, dat zjj niet
nebben berust in de atwjjzing van den minister,
maar den raad in de gelegenheid stellen om
bedaard en gezet te overwegen of de bestaande
inrichting van hooger onderwys niet door eigen
krachten naar den eisch der wet kan worden
hervormd.
Wjj stellen dit op den voor]
niet geacht willen worden on<
langstelling voor I
mand betreurt meer dan wjj, het besluit van den
minister. Toch komt het ons voor, dat het
voorstel van curatoren niet door den raad mag
worden aangenomen. De reden ligt voor de
hand. Curatoren plaatsen zich, en dit is bun
recht, uitsluitend op het standpunt van wat het
belang van het onderwys in deze vordert. Wij,
verantwoord zulk een jaarljjksche uitgave goed i
te keuren voor een tak van onderwjjs, dat in
hoofdzaak niet is de taak der gemeente, en in
de gegeven omstandigheden hier nog is een
artikel van weelde.
Deze bedenkingen wegen by ons te meer,
daar het ons voorkomt, dat de curatoren, zeker
weder met de beste bedoelingen, debenoodigde
som aan merkel jjk te laag geraamd hebben. Wjj
zullen niet in bijzonderheden en berekeningen
treden, maar toch brengen wij in de eerste
plaats in herinnering, dat de minister bij de
staatsbegrootiug als zjjn meening heeft te ken
nen gegeven, dat een volledig gymnasium in
ronde som 211,000 kosten zal. Curatoren
zeggen zelf dat hun cjjfer too laag mogelijk
geraamd is. Dit is o. i. verkeerd. Men moet
bjj zulke voorstellen sommen ramen, die zoo
veel inogeljjk aan de werkelijkheid beantwoor
den en niet de gemeente blootstellen aan dier
lijke misrekening. Er tullen meer leeraren
noodig zjjn. 74 uur Latjjn en Grieksch
plus 7 unr Nederlandscb, voor deu rector en
twee docenten iu oude talen is te veel. Bet
normale getal lesuren is 28 en mag nooit 32 te
boren gaan, welk laatst* cjjfer alleen in de
beide hoogste klussen verplichtend is. Cura
toren nu wenscheu aan den leeraar in Gesch.
Aardr. en Nederl. 31, aan den docent voor
nieuwe talen insgeljjks31 Aren op tedragen, drie
nren meer dan het normale cijfer en slechts
één minder dan het getal dat bjj mogelijkheid
ko» gegeven worden. Inderdaad de beeren zjjn
er wel op gesteld, otji nog hr ééne plaats van
ons vaderland de fraaie regeling te bestendigen,
waarbjj de d- cent wordt verlaagd tot een les-
geef-machine, die geen enkel unr vrjj mag heb
ben, zoolang er school is. leder begrjjpt, dat
als er docenten gevonden werden, die zich uan
die hét publiek vertegenwoordigen, moeten vooral 1 dat exploiteeren van hun kennis en gezondheid
de financieels zyde niet uit bet oog verliezen, waagden, het alleen zon zjjn om den roet in
En lettende op de groote som, welke jaarlijks 1 den Btj;fbeugel te zetten en met bet stellige
het gymnasium aan de gemeente kosten zal, j plan om Gouda zoo spoedig inogeljjk vaarwel te
j--- mAwsnAménr» onn ctawsvah Tn nHz» rvovulIzzn crnllr AnrlrtlVfln van hof.
het voorstel van curatoren ten zeerste ontraden.
Onpe begrooting kan geen jaarljjksche uitgaaf
dragen van f 12.600 nu wjj staan voor ver
meerderde kosten van lager onderwjjs, ook ten
gevolge der nieuwe wet. Zoolang niet onze
lagere scholen, die. voor allen Imetemd zijn, zóó
zj;n ingericht, dat zjj voldoen aan de eischen,
niet der wet alleen, maar van een goed, deug
delijk onderwjjs, gegeven in ruime, luchtige lo
kalen door een voldoend personeel, mag men
zulk eene betrekkeljjlc hooge som niet besteden
aan een tak van onderwjjs, waarvan uit den aard
der zaak zeer weinigen zouden profiteeren en
dan juist van dezulken, wier middelen het best
gedoogen om elders te zoeken, wat bier niet
voor hunne zonen te vinden is. Het tjjdslip,
waarop deze aanvraag komt, is daarenboven zoo
ongunstig moge]ijk.
Op het oogenblik is de financiëele toekomst
der gemeente een groot vraagteeken. Hoe zal
het met deu waterweg gaan en zullen wjj de
duizenden bljjven genieten, welke thans de vaart
langs de stad aan onae gemeente oplevert? In
de tegenwoordige omstandigheden is voorzich
tigheid dubbel, plicht
Waar het geldt onbetwistbaar nattige uitgaven
voor het algemeenaarzele men niet te be
schikken over de beurs der ingezetenen, zelfs
in het vaste vooruitzicht van te moeten komen
tot belangryke verhooging der inkomstenbe
lasting. Onze burgerjj kan nog wel wat velen;
de draagkracht, dunkt ons, is grooter dan de
thans opgelegde lasten. Maar op het oogenblik,
met noodzakeljjker en het belang van allen meer
rakende behoeften voor de deur, is men niet
