Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
1879.
I
N? 2244.
BUITENLAND.
Woensdag 15 Januari.
Staats-Almacht.
Bullenlanilscli Overzicht.
j
De inzending van advertentiën kan geschieden tot één uur des namiddags van den dag der uitgave.
Besmettelijke Ziekten.
a
I
De uitgave dezer Courant geschiedt ZONDAG,
WOENSDAG en VRIJDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prjjs per drie maanden is 1.75,
franco per post 2.—
wenk het
te maken.
GOUDSCHE COURANT.
ADVERTENTIËN worden geplaatst
van 15 regels a 50 Centeniedere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
De BURGEMEESTER van Gouda,
Gezien Art. 21 der Wet van 4 December 1872,
tot voorziening tegen besmettelijke ziekten (Staalt-
blad No. 134)
Maakt bekend, dat gedurende de week van 5
Januari tot 12 Januari 1879 in deze gemeente 1 lijder
aan MAZELEN is overleden.
Gouda, den 14n Januari 1879.
De Burgemeester voornoemd,
VAN BERGEN IJZENDOORN.
die te bestrijden ligt dus in goed onderwijs en
als een gevolg daarvan in meerdere ontwik
keling.
Een boer, die weet hoe nuttig vele vogels zijn
voor den landbouw, zal het uithalen der nest
jes beletten, ook zonder strafbepalingen een
ontwikkeld beschaafd meusch zal zich niet schul
dig maken aan dierenmishandeling en ook zon-
der de tusschenkomst van den staat zich voor
stoombootmaatschappij door subsidiën te steu- bedriegerijen hetzij van winkeliers, hetzij van
en de I effectenhandelaars vrijwaren.
wet op de besmettelijke ziekten in het leven
geroepen, zoo vraagt men haar tal van wetten,
alsof wetten in staat zijn in één oi
kromme recht en het verkeerde got
Bij menigte worden tegenwoordig verzoek
schriften ingediend, om dwangmaatregelen tegen
het misbruik van sterke dranken te verzoeken.
De staats-almacht wordt te hulp geroepen om
aan een kwaad een einde te maken, of betten
minste zoo mogelijk te beteugelen, dat meer
en meer om zich grijpt en de beste krachten
des volks wegneemt.
Van tijd tot tijd hoort men klachten over
dierenmishandeling en het slot dier ontboeze
ming is al weder: Is de staat niet verplicht om
zulke handelingen tegen te gaan? kunnen geen
strafverordeningen aan dit kwaad een einde
maken
Bedriegerijen hebben op groote schaal plaats;
welke levensmiddelen kan men ongestraft ge
bruiken Wordt niet alles, wat voor den mensch
een levensbehoefte is, vervalscht, verknoeid, ja
vergiftigd Zorgt de staat voor den ijk der
maten en gewichten, voor de quantiteit, het
wordt hoog noodig dat hij zijn zorg wijdt aan
de qualiteit van het gekochte en strenge straffen
worden vastgesteld om aaa alle knoeierijen op
dat gebied einde te maken.
Moet geen toezicht gehouden worden op den
verkoop van waardelooze effecten, op de vreemde
loterijen, op de levensverzekeringmaatschappijen j
en wat niet meer. Is de staat niet verplicht
om te zorgen, dat deze en andere zaken ujet
ten nadeele der goedgeloovige en goedvertrouwen
de burgerjj geëxploiteerd worden
Maar waar zou het einde zijn, wilde meu
alles opsommen, waarbij de tusschenkomst van
den staat gevraagd wordt?
Na de actie reactiewilde men voor eenige
jaren aan den staat alle toezicht ontnemen,
thans zouden velen in een ander uiterste willén
vervallen en den staat aansprakelijk stellen
voor al het verkeerde dat plaats heeft. Nam
de staat dat toezicht op zich, voldeed hij aan
dat verlangen, spoedig zou blijken, dat men al
even verkeerd zou doen, als toen men kunst
tot regeeringszaak verklaarde. Is het mogelijk
dat de staat het drankverbruik kan tegengaan.
om het dierenmishandelen
men niet eens kan bepalen
Kunst is geen regeeringszaak, zeide Thor-
becke en met die woorden duidde onze grootste
staatsman aan, dat de staat zich niet de be
langen der kunst behoeft aan te trekken, om
dat de kunst best in staat is voor zichzelve te
zorgen. Thorbecke wist dat het niet mogeljjk
was de kunst onder reglementen en bepalingen
te brengen, en dat toch is noodig als de regee-
ring de regeling op zich neemt.
Een volgende regeering heeft het beproefd
een commissie van adviseurs is in het leven
geroepen en reeds spoedig is de vroegere mi
nister in het gelijk gesteldspoedig bleek met
hoevele bezwaren bet staatstoezicht op kunst
gebied te worstelen heeft, men zal weder tot
het oude terugkeeren, en de kunst weder aan
zichzelve overlaten.
Even ongelukkig zijn de proeven afgeloopen,
die genomen zjjn om de nijverheid te regle-
menteeren. Meii heeft willen beschermen en
de bescherming is juist het middel geweest om
de takken van bestaan te doen kwijnen. Na
de gilden de beschermende rechten, het eene
al even verkeerd als het andereook op het
gebied der nijverheid is de staatsalmacbt ver-
derfeljjk geweestgelukkig heeft men hier te
lande nog juist bij tijds het verkeerde ingezien,
en de nijverheid de zoo noodige vrijheid her
geven.
Met het oog op verschillende proeven vroe
ger genomen is het niet te verwonderen, dat
velen niet ingenomen waren met uitbreiding
van de macht van den staat en het was juist
een der grieven tegen Thorbeckes bestuur, dat wat moet hij doen
hij naar 2-1
wilde geven. Laat de gemeenten voor zich- wat door misbruik van sterken drank of door
zei ven zorgen, waartoe dat toezicht, zoo 1
het bjj de behandeling der gemeentewet. De-
van vele maatregelen. Op de actie is echter
weer reactie gevolgd, al is het dan ook op
ander gebied. Was men voor eenige jaren be
vreesd voor den steeds toenemenden invloed
van den staat; thans wil men dat de staat
van zijn macht gebruikt maakt en des noods
dwang gebruikt om het kwa Ie of verkeerde
te keeren en iets goeds tot stand te brengen.
Zoo heeft men een voorstel gehad om een
g.11A.-A-.-TJ» J1--ÏJ1»—
nen, zoo zijn de geneeskundige wetten
De Jgence llavat bevat de volgende inededeeling;
.De regeering zal een programma openbaar maken,
4
Zorgt de Staat dat allen voldoend onderwps
kunnen ontvangen, dan behoeft hjj de onmo
gelijke taak niet op zich te nemen om als zede
nmeester op te treden. Hij kan dit, zoo noodig,
aan het initiatief van particulieren overlaten.
Maar, zegt men misschien van zekere zijde, als
de Staat dan bij zoovele zaken het: claisser
faire,moet in acht nemen, waarom hem dan
het leeuwenaandeel op het gebied van het on
derwijs toegekend, kan dan ook dit niet aan
het initiatief van particulieren worden overge
laten Waarom moeten daarvoor nieuwe be
lastingen worden ingevoerd, waarom moet van
staatswege het toezicht versterkt en de uitgaven
vermeerderd worden; waarom niet liever alles
overgelaten aan de belanghebbenden? Waarom
in één woord, uitbreiding van het staatsgezag
op het gebied van het onderwijs?
Het antwoord hierop kan kort zijn. Is het
niet overtuigend door jarenlange ondervinding
gebleken, dat de krachten van particulieren en
gemeenten te kort schieten om het onderwijs
op een voldoende wijze in te richten en zijn
juist door den onvoldoenden toestand van het
onderwijs zoovelen nog niet in staat voor zich
zelven te zorgen? Zorgt de staat voor voldoend
onderwijs, dan neemt hij de oorzaak van veel
verkeerds weg door de volksontwikkeling te be
vorderen en vele eischen, die men thans doet,
zullen van zelf vervallen, omdat ieder individu
in staat zal zjjn de zorg op zich te nemen zon
der den Staat daarmede lastig te vallen. Eerst
wanneer ons onderwijs voldoende zal geregeld
zijn, en het blijkt dan nog dat de tusschenkomst
van den Staat noodig is om de individuen op
den goeden weg te brengen en te houden, dan
zal er sprake kunnen zijn om de tusschen
komst van den staat uit te breiden, en dan
zal dit met goed gevolg kunnen geschieden,
omdat hij dan door een grooter aantal meer
ontwikkelden krachtig zal gesteund worden.
I In verschillende staten van Amerika heeft men
beperkende wetten tegen het drankverbruik;
wordt het daardoor verminderd Hoe wil men
dierenmishandeling tegengaan, als men moest
toelaten dat paarden worden afgejaagd en de
jacht nog altijd een edel vermaak genoemd
wordt? Alleen góed onderwijs voor ieder zon
der onderscheid kan verbetering brengen, van
strafwetten eu strafbepalingen is die niet te
verwachten, evenmin als men de Katholieke
priesters en de socialisten iu Duitschland door
strafwetten kan dwingen om alles goed te
keuren wat door den staat wordt verricht.
'Geweld en dwang hebben tot nu toe nog
weinig goeds tot stand gebracht, mogen wij
voor nieuwe proefnemingen bewaard bljjven!
L.
grieven regen inoroecaes uesvuur, uai, uijcl uy uue
veler meening den staat te veel macht te voorkomen, als
luidde mishandeling van dieren moet verstaan worden?
De kwalen die men bestrijden wil, komen
centralisatie was het wachtwoord ter bestrijding voort uit onkunde; het voornaamste middel om
reactie gevolgd, al
i men voor
den steeds toenemenden invloed
