i
BINNENLAND-
in, waarvan wij deu hoofdinhoud reeds hebben'
medegedeeld. In de hoven worden de civiele kuraers
op vijf, de strafkamers op drie leden gebracht. Alle
rechtbanken, die minder dan honderd zaken jaarlijks
te berichten hadden, worden opgeheven; het zijner
36. In de rechtbanken, die jaarlijks minder dan
400 ci\iele zaken of minder dan 1200 correctioneele
Cn handelszaken behandelen, zul voortaan Slechts
éene kamer bestaan. Binnen zes maanden moet de
nieuwe regeling zoo de kamers die aannemen
in werkiug treden. Door deze wet zullen een aantal
rechterlijke ambtenaren uitvallen, waarvoor men
natuurlijk de tegenstanders tier republiek zal kiezen.
Men bereikt dan grootendeels den wensch om deze te
weren uit de rechtspraak en komt tot eene ook
elders gewenscht geachte vermindering van personeel
ey dus vermeerdering van arbeid voor ieder ambte
naar die in dienst blijft.
Daarna kwam de onderwijs-minister Perry met
twee gewichtige ontwerpen, tot het instelleu vau
den leerplicht en tot het kosteloos maken van het
staatsonderwijs. Deze moeten de voorloopers zijn
van het ontwerp op het lager onderwijs van den
heer Paul Bert. De leerplicht zal in werking treilen
den len Januari 1881, binnen het jaar dus na de
indiening van het ontwerp Er is in de indiening
van dit ontwerp een bewijs van administratieve
kracht verscholen, welke menig land aan Frankrijk
mag benijden.
Het ontwerp-Ferry over het verplicht onderwijs
is in drie afdcelingen gesplitst, nl.lo. het dag
vaarden voor de schoolcommissie met berisping;
2o. het dagvaarden voor dezelfde commissie met
aanplakking van de namen der nalatige ouders aan
de deureu van het stadhuisen 3o. oproeping voor
den vrederechter, die eenvoudige politiestratfen zal
kunnen opleggen, met bevoegdheid tot het aannemeu
van verzachtende omstandigheden. In tegenstelliug
met het ontwerp van den heer Paul Bert, zijn in
het ontwerp-Ferry bepalingen opgenomen betreffende
hulp in kleederen, voedsel en schoolbenoodigdheden,
wanneer de huisgezinnen daaraan behoefte hebben.
In het ontwerp nopens het kosteloos onderwijs wordt
voorgesteld, dat de vier opcenten, welke door de
tegenwoordige wetgeving door de gemeenten kunnen
opgelegd worden, voortaan verplichtend zullen ziju.
Zoo noodig zal een vijfde opcent op de gemeente-
inkomsten geheven worden. De Staat zal, evenals
vioeger, zijn deel in de toelage dragen. Beide
ontwerpen zouden op 1 Jan. 1881 van kracht worden
verklaard. Het ontwerp van den heer Paul Bert
zou den Staat 140 millioen kosten, doch de ont
werpen vau den heer Ftrrij slecht9 113 millioeu.
De Iersche parlementsleden hielden te Dublin
eens vergadering, waarin twee besluiten werden ge
nomen, een tot betuiging van sympathie aan de nood
lijdende boeren in West-Ierlaiul en een tot het
Zclfstuudig optreden vau de Ier9che fractie in het
Parlement.
De koningin van Engeland, zal waarschijnlijk per
soonlijk de zitting der Kamers openen. Alle zeileu
worden bijgezet tegen de aanstaande verkiezing,
welke het gerucht wint meer en meer veld iu
November zal plaats hebben. Inmiddels zullen de
partijen hunne krachten en den iuvlocd hunner
eindelooze redevoeringen kunnen meten te Liverpool,
waar de plaats van het overleden conservatieve par
lementslid Torr moet vervuld worden.
In het Spaansche Congres helft het wetsontwerp
tot vrijverklaring der slaven op Cuba, na acht jaren
leertijd, 231 stemmen verkregen, zijnde uitsluiteud
de stemmen der conservatieveu en van een lid der
commissie, een Cubaansch vertegenwoordiger. Tien
leden stemden tegen, meestal vrienden van den heer
Po9(tda Herrera, den uitstekenden liberalen staatsman.
Al de leden der minderheid, die het bekende mani
fest onderteekenden, namen aan de stemming geen
deel, en ook de vrienden vau den maarschalk Mar
tinet Campos onthielden zich. Het geheele aantal
leden, dat zich aan de stemming onttrok, bedraagt
178. Het geschil tusschcu de minderheid der wet
gevende macht en de regeeriug duurt voort. De
crisis wordt verergerd door de weigering van het
kabinet, om aan de Wt-siindische koloniën de her
vormingen te geven, welkevooral op handelsgeoied
dringend worden verlangd. Het thans door de Kamer
aangenomen ontwerp op de vrijverklaring der slaven,
voldoet evenmin aan de kolonisten, die aan het
vroegere meer vrijzinnige ontwerp van Martinez
Campos de voorkeur gaven.
GOUDA, 24 Januari 1880.
Wjj vernemen dat HH. MM. de Koning en de
Koningin hebben besloten het overschot der gelden,
bijeengebracht voor hei Nationaal Huldeblijk, hetwelk
bij gelegenheid van huu huwelijk i9 aangeboden, iu
handen te stellen der Algemeene Vereeuigde Commissie
voor den Watersnood.
Ook II. K. II. Prinses Marianne heeft hare be
langstelling in het lot der noodlijdenden getoond
door de toezending eeuer belangrijke partij goederen.
Te Goudernk is tot predikant beroepen Ds. P. F.
vau der Steen te Kockiugen.
In de jongste raadszitting te Boskoop is op voor
stel vau een der wethouders besloten, de verordening
voor de plaatselijke directe belasting zoodanig te wij
zigen, dat de rangschikking van bet zuivere inkomen
niet meer bij eigen aangifte, maar alleen door burge
meester en wethouders zal geschieden.
Door Ged. Staten van Zuid-Holland is de gemeente
Woerden aangewezen als de onderhoudpliohtige van
het jaagpad langs den Rijn tusschen Woerden en
Bodegraven. Woerden zal tegen dit besluit in hooger
beroep komen by den Koning.
Door de Rederijkerskamer te Woerden en Woer
deu's Mannenkoor is een vereeuigde uitvoering gege
ven ten behoeve der armen, die eene bate van ruim
600 afwierp.
Gisteren arriveerde te Leiden de van hier komende
Btoomboot Volharding No. 8. Terwijl reeds Woens
dag pogingen aangewend werden met de stoomboot
Volharding No. 6, om het ys op den Rijn te breken,
moest men, te Leiderdorp komende, naar Leiden
terugkeeren, niet enkel omdat het ijs nog te sterk
was, maar ook omdat men van den oever met hagel
buien van steeneu werd verwelkomd.
Woensdag 28 Januari aanstaande zullen te Leiden
de leden en adviseerende leden der Zendiugs-commissie
van de Christ. Gereformeerde Kerk in Nederland bij
eenkomen om iu overweging te nemen de belangen
der Zending, in verband met de aanvaarding, door
tien Zendiugsdirccteur J. II. Donuer, der benoeming
tot lid vail de Tweede Kamer der Staten-Geueraal.
Van deze zaak heeft de heer Donuer het aannemen
van de benoeming afhankelijk gemaakt.
In dit jaar kunnen bij het koninklijk instituut voor
de marine te Willemsoord, na afgelegd examen,
geplaatst worden 30 jongelieden als adelborst voor
den zeedienst eu 4 jongelieden als adelborst voor de
marine. Belanghebbenden vinden de voorwaarden in
de Staats-Courant van 21 Junuari.
Staten-Generaal. Eeeste Kamee. Zittiug
van 22 Januari 1880.
Iu deze zitting zijn na discussie met algemeene
stemmeu aangeuorneu de hoofdstukkeu Waterstaat en
Koloniën der staats'jegrooting eu met 19 tegen 3
stemmen de begrootingen van Suriname en Curayao.
Bij het hoofdstuk Waterstaat verklaarde de minister,
dat, alvorens te besluiten over de toepassing van art.
11 der wet van 1855, tot uitvoering vau de voorziening
iu den toestand van den Noorder-Lekdijk^hij het
advie9 vau'ged. staten afwachtte. Omtrent deu Rotter-
dam9cheu waterweg zou hij zier spoedig een wets
voorstel indienen. Het belang der verbetering van
kanalen bleef hij met zorg overwegen. Omtrent het
toezicht op spoorwegen en kunstwerken kon men gerust
zijn. Geregeld worden peilingen gedaan, speciaal
omtrent de brug over het Hollandsch Diep. De kamer
is op reces gescheideu.
Als we nagaan hoeveel Duitsche aardappelen in
deu laatsten tijd in ons land zijn verbruikt, is het
geeu wonder, dat het cijfer van den uitvoer uit
Duitschland voor dat artikel in 1879 aanmerkelijk
hooger is dan in het vorige jaar. In November
1878 bedroeg die uitvoer slechts 937,066 centenaars,
in dezelfde maand van 1879 niet minder dan 3,358,759
centenaars. Iu de elf ecste maanden van 1868 was
de uitvoer 6,780,966 centenaars in denzelfden tijd
van 1879 10,348,586 ceutenaars.
Op 1 Jan. jl. bevonden zich in de gestichten Om-
merschans en Veenliuizeu 2603 bedelaars en landloupers
eu op 1 Jan. 18/9 2309, zoodat de bedoelde categorie
verpleegden gedurende het afgeloopen jaar is vermeer
derd met 324 personen. De grootste klimming vond
plaats in de laatste drie maanden, eu wel met 310
personen. Onder de opgenomeneu waren er velen voor
de eerste maal.
De N. R. Ct. ontving een schrijven van den navol
genden inhoud
De kerkeraad der hervormde gemeente te B. heeft
mij over het jaar 1880 in de kerkelijke belasting aan
geslagen.
Daar ik geen lidmaat ben en mij op het biljet der
volkstelling, nu onlangs, als behoorende tot geen
der bestaande kerkgenootschappen heb ingeschre
ven, meen ik zulks niet verschuldigd te zijn.
Ifet kerkbestuur evenwel beweert, dat de doop
iemand reeds lid maakt van het kerkgenootschap.
Dc vraag nu, of ik al dan niet in een hervorm
de kerk gedoopt ben, kan ik niet beantwoorden, daar
ik daarvan niet 't minste bewijs in handen heb.
De kerkeraad heeft mij aangeslagen, afgaande op
mijn verhuizingsbiljet en zegt nu, dat ik het onrecht
matige van den aanslag maar moet aaiilooneu.
Dezen eisch vind ik zeer onbillijk; geen vereeni-
ging toch geeft een bewijs van niet-lidraaatschap.
Ik meen mij te herinneren, dat in een dergelijk
geval een kantonrechter v ('k meen haa9t te Zuidhorn)
den kerkeraad iu 't ongelijk heeft gestold.
Daar ik niet weet, hoe hierin te handelen, neem
ik de vrijheid M. d, R. mij tot u te wenden met be
leefd verzoek, mij door uwe vetlzijdige ervaring, of
door middel van uw veelgelezen blad hierin voor te
lichten.
Het blad antwoordt het volgende:
l)e vraag, zooal9 zij in dit stuk is gesteld, komt ons
voor geen vraag te zijn. Op welke wijze men lid wordt
rnu een kerkgenootschap, heeft dnt kerkgenootschap
zelf te beslissen. Wordt men het door den doop, zoo
als de Reglementen der Hervormde Kerk bepalen,
dan blijft uien ook lid en heeft men zich aan alle
verplichtingen van het lidmaatschap te onderwerpen,
zoolang men het niet uitdrukkelijk heeft opgezegd.
Het spreekt van zelf, dat een verklaring op het biljet
dei volkstelling, een stuk, waarmede het kerkge
nootschap als zoodanig niets te maken heeft, te
genover dat kerkgenootschap ook niet de minste be-
teekenis heeft.
De eisch, dat men het onrechlmatige van den
aanslag maar moet nantoonen, is in geenen deele
onbillijk. Vermeldt iemands verhuisbiljet, dat hij tot
den Ned. Herv. godsdienst b hoort, daiï" bestaat
er een sterk vermoeden, dat hij ook in de Ned.
Herv. kerk is gedoopt. O.n het tegendeel aai te
toonen, behoeft men volstrekt niet „eeu bewijs van
niet-Iidmnnfschap" over te leggen. AI weet de in
zender niet, of hij al d.ui niet in de hervormde
kerk gedoopt is, het zd hem waarschijnlijk niet
onbekend zijn, waar hij geboren i*. Is hij gedoopt,
dan zal dat ook wel in dezelfde plaats geschied
zijn, eu zal dus het doopregister aldaar uitsluitsel
kunnen geven.
Het geval waarin een kantonrechter het kerkbe
stuur in zulk eeu quaestie in het ongelijk zou heb
ben gesteld, is ons onbekend. Wel weten wij, dat
er herhaaldelijk ovtr kerkelijke aanslagen zulke von
nissen ziju gewezen op grond, dat de kerkelijke
overheid niet bevoegd was, als zijnde ouwettig sa
mengesteld.
Merkwaardig is het, dat steeds de bezwaren tegen
de samenstelling der kerkelijke besturen of tegen
de kerk in 't algemeen zich het sterkst doen ge
voelen, wanneer eenig geldelijk offer voor ciie kerk
wordt gevorderd. H el een bewijs, dat velen uit
onverschilligheid of sleur lid van een Kerk blijven,
waarvoor zij niet het geringste offer over hebben*
Waarom niet ecu van dezeu beide wegen gevolgd?
Of men blijft lid der vereeniging, omdat inen haar
op prijs stelt en vau haar nut overtuigd is, maar
men onderwerpt z;ch dan ook aan geldelijke ver
plichtingen die zij oplegtof raeu is niet door*
drougeu vau haar nut eu gevoelt geen behoefte aan
het verenigingsleven, maar zegge dan ook zijn lid
maatschap op. Die lid van de Kerk blyft, klage
niet, als hij in de kosten wordt omgeslagen.
Donderdag is nnn de leden der Tweede Kamer
rondgedeeld de leiddraad door de Commissie van
rapporteurs vastgesteld voor het ufdeeliugsouderzoelc
van het Wetboek van Strafrecht. Die leiddra^i be
staat uit ecu reeks vau vragen over het wet^ek in
zijn geheel eu over de verschillende ouderdeeleu.
//Burgerplicht" te Amsterdum hield dezer dagen
een vergadering, waarin de heer J. Knlff, directeur
der publieke werken aldaar, zijn bekend plan voor
een Rijnvnait-kanaal nader uiteenzette. Vooraf*
toonde hij 't onaannemelijke van de ontworpen
Keulsche vaart over Utrecht aan en de onmogelijk
heid om de Rijnvaart door Arnsteidain te leiden.
Het eindpunt moest bij Amsterdam z|jn, aan de
Oostzijde van den Paardenboek, het andere eindpunt
niet beneden Dodewaard. Hij stelde daarna de voor-
deelen van zijn plan boven dat vnn een kanaal door
de Geldersche Vallei in 't liobt en behandelde daarna
alle technische en defensie*belangen, die bij de zaak
betrokken zijn, terwijl hij de juistheid vau de kosten,
raming op 17'/a millioen, uitvoerig aantoonde,
Onder luide toejuiching bracht de Voorzitter hem
hulde. Daarna had eenig debat plaats. De heer
J. G. Jager bepaalde er zich toe er op te wijzen,
dat deze aanvraag weder tijdverlies zou veroorzaken
en wees er op dat het gemeentebestuur stilzwijgend
het nlan-Kalff scheen te steunen. De heer J. van
der Made ontwikkelde een geheel nieuw plan, dat
echter geen bijval scheen te vinden. Daarentegen
juichten de heeren Regtdoorzec, mr. J. P. Amersfoort,
Schadd en Groen van Waarder het plan-Kalff toe.
Alleen werden eenige nadere'inlichtingen gevraagd
nopens de kosUn der grondverplaatsing, die dc heer
d
Kalff gaf» terwijl hij tevens dc andere bedenkingen
het technisch debat wilde dc heer Jager tot de ver
gadering van ingenieurs aanhouden weerlegde.
Met den wensch des Voorzitters, dat dit goed
uitgewerkte plan de zaak een stap verder brengen
zou, werd de vergadering gesloten.
Van meer dan één zijde wordt aan het Vaderland
meegedeeld, dat in de organisatie van het bestuur
van 's Rijks Waterstaat groote veranderingen aan
staande zouden zijn; ziehier't geen het blad vernomen
heeft. Het rivierbeheer als geheel op zichzelf staande
tuk van dienst zal behouden blyven. De zoogenaamde
provinciale dienst van Rijksingeuicurs zal daar, waar
hij nog wqg*lt aangetroffen opgeheven en daarmede
alle provinciën gelijkelijk verplicht worden tot or
ganisatie van haar provincialen waterstaat geheel af
gescheiden van 's Rijks dienst, zooals reeds in Zuid-
Holland, Gelderland en Noord-Bra bant het geval is.
Verder zou het korps vau 's Rijks Waterstaat zoo
danig gereorganiseerd worden, dut wel de inspecteur
in algemeenen dienst behouden blijft naast den mi
nister, doch het aantal hoofdingenieurs zeer aanzien
lijk wordt ingekrompen, waardoor eenigen der thans
fuugeerendeu op wachtgeld gebracht worden, en de
ingeuieursdienst belangerijk zou worden uitgebreid,
tevens met verbetering van tractement cu intrekking
der toelagen. De juiste datum van de invoering
dezer ingrijpende maatregelen schijnt echter nog niet
te zijn vastgesteld.
Herdershonden fokt men in het verre westen van
N.-Amerika door een joug, nadat het pas gewor
pen is, door een schaap te laten togen. Na eenigen
tijd gewent */rch het schaap aan het gezelschap van
zijn beschermeling. Vaak moet men het^ echter in den
aanvang tot liet bewijzen van dien liefdedienst dwingen.
Wat het jonge hondje betreft, dit volgt zijn aange
nomen moeder onmiddellijk overal, even goed als de
lammeren. Met de jaren vermeerdert «die aanhankelijk
heid jegens de schapenkudde. Ten laatste kan hij niet
dulden, dat'een ander fereid wezen in die nabijheid
komt en houdt hij trouw de wacht. Iudien men bem
op gezette tijden dagelijks op het erf voedt, kan men
zeker zij», dat hij dit out houdt en op die uren de
aan zij» hoede toevertrouwde schapeu derwaarts jaagt,
om zelf te kunnen eten. Mocht het gebeuren, dat hij
een enkele maal zonder schapen thuis komt, dan
wordt hij onmiddellijk gestraft. Op deze wijze verkrijgt
men dikwijls herdershonden van zeer hooge waarde.
De prijs der Duitsche steenkolen is iu den laatster»
tijd enorm gestegen, eensdeels tengevolge vnn de bui
tengewoon groote bestellingen, welke de ijzerfabrikan
ten in Duitschland hebben ontvangen, anderdeels
doordat van af 1 dezer de productie van bijna alle
mijnen met 5 °/0 daags is vermiuderd.
De prijs der Westphaolsche stoomkolen, die in
1879 circa 28 Mark per 100 centner of 5000 kilo-
.gram was, geleverd in waggons aan de mijn, is
thans gestegen tot 36 Mark de zoogenaamde machine
Ruhrkolen, warvan de prijs iu 1879 was f 6,50 a
f 7,00 per kar of 1700kilogr. in scbip aan de Ruhr,
is thans 9 a 10, Duitsche gietcokes, waarvan
verleden jaar de prijs was circa 45 Mark per 5000
kilogram, zijn thans gestegen tot 120 Mark.
Aangezien door de Directeuren der verschillende
mijnen vast besloten is niet onder een bepaalden prijs
steenkolen te verkoopeu, zijn vooreerst geen lagere
prijzen te voorzien.
Het democratische Am9tordnmsche weekblad Recht
voor allendeelt mede, dat het VliegendBlad dat
te Amsterdam twee keer per week verschijnt en nu
zijn zesden jaargang is ingetreden aan honderden
een ruim bestaan^ verschaft. Zoo heeft o. a. eeu der
loopjongens, die vau elk verschijnend nomraer onge
veer 1500 exemplaren plaatst, in het afgeloopen jaar
2340 gulden verdient. Derekeniug is zeer eenvoudig
hij ontvangt per nummer dat hij verkoopt een cent
wekelijks verkoopt h|j 4500 exemplaren, waarvoor
h|j 45 gulden ontvangt; eeu „mooi weekloon, dat
menig werkman en ambtenaar hem zal benijden.
De andere jongens verdienen naar evenredigheid 18,
f 20, f 25, 30 en 35 per week! In 1879
werden er aan de kioskeu in Arasterdam 27,000
gesleten of» zoowat 270 van elk verschenen notnmer.
Het Internationaal Oogheelkundig congres wordt,
volgens z|jne statuten, alle vier jaar gehouden. Het
congres heeft plaats gehad in 1857 te Brussel, in
1862 en in 1867 te Parijs, iu 1872 te Londen en
in 1876 te New-York. De keuze van plaats voor
de aanstaande bijeenkomst ill 1880 heeft aanvankelijk
eene vertraging ondervonden. In New-Jork was
een commissie benoemd, bestaande uit de heeren Arlt,
Becker en Hansen, met de opdracht om na overleg
plaats en tyd voor het cougres vast te stellen. Deze
commissie had intU3sohen geen succes op haar pogin
gen om het congres danr voot te bereide'», waar zij
het wenschte, eu ze is geëindigd haar mandaat over
te dragen aan de opthalmologischc sectie van het
internationaal geneeskundig congres van 1879 te
Amsterdam. Deze heeft dat mandaat bereidwillig
aanvaard eu den wensch uitgesproken, dat het congres
in Italic zou bijoenkomen. Het bestuur werd ge
machtigd de noodige stappen daartoe te doen en de
slotsom is, dat het internationaal oogheelkundig
congres zal plaats hebben in September 1880 te
Milaan, gelijktijdig met het nationaal Italiaansch
oogheelkundig congres, terwijl aldaar prof. A. Quaglino
zich met de regeliug daarvan heeft willen belasten.
Tevens zal aldaar op hetzelfde tijdstip bijeenkomen
het internationaal oorheelkundig congres, waarvan de
voorbereiding is opgedragen aan prof. Voltolini uit
Breslau.
Wanneer er een artikel is, dat bij een eventucele
grondwetsherziening nieuwe regeling vordert, clau is
het art. 76. Sommigen willen enkel den census
wijzigen, anderen vooral de wijze, waarop de stemmen
zullen worden uitgebracht en ouder dezen behoort
de Arnh. Ct., die een geheel nieuw artikel 76 eischt,
zonder de slagboomen van 't oude. In 1848 kou
er reden beslaau om den gewonen wetgever ten
aanzien van het kiesrecht te binden gevaar voor
de recht9tr<eksche verkiezingen; thaus bestaat die
reden niet meer. De grond vvetj^vcTCTrl zich dus
thans tot het beginsel kunnen bepaLu en deu ge
wonen witgever de wijze vau rechlstreekscjje ver
kiezing kunnen overlaten. Vooral op de wijze 'uoe
er gekozen zal worden komt het volgens de Arnh. Ct,
meer nog dan op de vraag wie kiezen zullen aan.
De onredelijklui.l van het dislrictelijk kiesstelsel is
trouwens in 1848 reeds aangetoond; het toen door de
heeren dr. W. Cnoop Koopmans eit Hugo B<yerman
aanbevolen stelsel, nl. ieder kiezer zooveel personen
te laten stemmen als er vacaturen ziju, heeft oogeu-
schijnlijk iels verleidelijks werkelijk zou 't de meest
tyrannieke heerschappij in 't leven roepen van de
toevallige inurneriek sterkste partij. Maar 't beginsel
dat de Vertegenwoordiging de zuivere afspiegeling
des volks moet zijn, is juist. Dat beginsel is dezer
dugen door 't Nieuws van den Dag verdedigd- in
eenige artikelen over „een vraag des tijds" over
de proportioneele vertegenwoordiging, door Hare ge
formuleerd. Dat stelsel is echter veel te rationeel
om over het onze, het irrationeele, spoedig te zege-
vieren. On9 „onder-ons stelsel" zal ons lang over
leven, meent dè Arnh. Ct- Maar komen zal het
rationeele ten slotte t,ch. Wie weet wat onze kleiu-
kiudereu nog zullen beleven
Donderdagochtend had te Amsterdam iu tegen
woordigheid van tal van belangstellenden weder ecu
proef plaats 4'7met eeu ijsbreker.
Evenals de vorige proeven geschiedde ook deze
vanwege de firma Ruiters aldaar. Dito aal met eeu
onderschuiver, n.L een werktuig, dat het ijs breekt
of wel eeu geul maakt eu tevens het |js zijwaarts
onder het vaste ijs wegduwt
Deze proefneming geschiedde in het Oosterdok
en in het IJ. &|j slaagde, voo| zooverre iu het
reeds door dooi verzwakte ijs waar te nemen was,
bepaald gunstig. Het ijs werd voldoende afgevoerd
door het werktuig, dat zijn naam waardig bleek te
ziju. Tevens werd opgemerkt wat bij vorige
proefnemingen minder geslaagd was dat de zijden
vau het met dit werktuig in het ijs gevormde slop
zeer gelijk waren, een uitkomst voor het vervoeren
van houten vaartuigen door het ijs vau groote waarde.
De onderschuiver bestaat uit eeu schoen, die voor
aar» een stoomboot bev«stigd wordt en ahlus voort
gedreven, terwijl de beide plocgvakkcn met kammen
onderaan den Oodetn van het instrument zijn aan
gebracht.
Donderdngnnmiddag is een proef genomen door
dezelfde firma met eeu tweede type van ysbrekers,
nl. die waarbij hel gebroken ijs op de vaste ijs
vlakte wordt geworpen eu aldus verwyderd woidt.
Reeds vroeger werd door ons melding gemaakt van
eeu proef met dit toestel genomen, welke toeir mislukte
omdat hei \js reeds te zwaar was. N.v.d.l)
Bij nl de treuiige berichten omtrent hetgeen ons
te wachten staat, als rozen zonder bloemen, vaarten
zonder viech, een herfst zonder appels en peren,
komt nu de heugelijke tijding, dat te Delft de kom
kommers in de bakken bij de tuinders reeds opkomeu.
De komkomraerkomst i9 dus al in 't versohiet.
INGEZONDEN.
WAARDE STADGENOOTEN 1
„Zal er een Waterleiding komen is de vraag,
die ten gevolge van de vele gehouden de bitten, ook
omtrent het rapport, dat verwacht wordt op het iuge-
stelde onderzoek naar de meest mogelijke brouuen
oin ons goed drinkwater te verschaffen, bij vejen op
de lippen ligt. De voor- en tegenspraak stonden
vaak in scherpe lijnen tegen elkander over en be
rustten 't meest op den finanticelen grondslag van
's stadskas alsof de ingezetenen te zeer zouden
worden bezwaard. De termijn tot liet onderzoek vnn
het best aan te brengen goed drinkwater geeft vel» u
voor- en tegenstanders tijd en stof tot inde ike»..
Wat de oogeu zien, met betrekkiug tot de noodzake
lijkheid eeuer goede waterleiding, zal hel hart niet
tegenspreken. Loop slechts de kleine grachten eens
op en ziet daar het door allerlei vuile meststoffen
bezwadderde water, dat daar tevens gedronken wor.lt,
ja moet worden. De drek van menschen eu dieren,
het afval van geslacht vee, en meer, ivat ge dair
ziet, kleurt uwe wangen bij de gedachte, hoe het
mogelijk is, dat zij niet zal komen, of dat er mis
schien nog jaren zullen verloopen, eer zij van stapel
loopt. Het rapport wordt dab ook met gespannen
verwachting te gemoet gezien, eu het is te verwachten,
dat op nieuw daarover mondeling en schriftelijk
scherpe gedachten zulten worden gewisseld. Ge
durende dezeu tijd heeft een ieder dus een tijd van
voorbereiding, doch allen, die behoefte gevoelen aan
goed drinkwater, kunnen daarover niet altijd hunne
gedachten uiten eu missen vaak daarop allen invloed.
Zijn ile meest gegoedeu in staat zich door filters of
tonneu iniu of meer goed drinkwater te verschilffeu,
eu ontzien zij zich niet daarvoor menige nuttige
opoifcriug te doen, niet alzoo de meeste miuderge- r
goeden. Deze moeten zich meestal tevreden stellen
met water, uit bovengenoemde grachten opgeschept,
't zij zij dat al of niet hebben kunnen doen zinkeu. 1)
En toch zegt men bij epidemiscLe ziekten: „Het
volk, waardoor vaak het zoogenaamde „plebs" be
doel^ wordt, moet goed drinkwater hebben." Zonder
dat ziju de epidemie» onbegrensd. De volkstelling
heeft hen, die daarin zijn betrokken geweest, dikwijls
in huishoudens gebracht, waar nog maar al te zeer
een vuns/ge lucht vau bekroinpeuheid den bezoekers
trgenstroomt. Die menschen hebben niet alleen
behoefte aan betere woningen, maar ook aan goed
drinkwater oh» bij anderen het epidemisch ziekie-
(lenkbteld niet te voeden. Daarom ook die menschen
gehoord, en niet alleen iu zalen met heftige sprekers
om 't voor eu tegen, waar de arme en verarmde
niet kan komen, of zich niet durft te laten hooren,
de lui bijeengeroepen, maar iu alle wijken der stad op
verschillende plaatseu, zelfs op de Haven en Gouwe,
waar men zich thans evenzeer van 't groote ongerief
geen goed drinkwater te kunnen krijgen, overtuigen
kan, iutei koulijsten neergelegd, om 't bloote „ja"
of „neen" te vernemen. M. i. zal dat de beste door
slag geven oan een zaak, die zoo diep Ingrijpt in
de belangen van gemeenschappelijke* samenwoning.
Hierdoor zullen de ineergegoedeu zich zeiven niet
alleen maar ook huuueu verarmden lot- en natuur-
genooten eeu dienst bewijzen, die het zwaarste offer
vergoelijkt. Het gemeentebestuur heeft deswege eene
hoogst verantwoordelijke taak te vervullen, en mogen
de iiitcekeulijsten al niet van zijne zijde kunnen uit
gaan, ze gaan dan uit van particuliere zijde, eu men
neme wel in acht daarin de gronden aan te wijzen,
die door deskuudigen voor 't<„ja" of „neen" wor-v
den aangevoerd, op dat het tolk niet worde miè-
leid en dc zaak wel tot een gewichtig, maar niet
tot eeu onverantwoordelijk belang worde gemaakt.
Geachte Redacteur I Vergun mij voor deze regelen
eeu plaatsje in Uwe courant, waarmede hoogachtend
verblijve
VAN GEELEN.
Gouda, 24 Januari 1880.
NASCHRIFT van de REDACTIE.
Gaarne voldeden wij aan het verzoek van den heer
v. G. om boveustaaud manifest aan zijue stadgenooteu
in ons blad op te nemen. Hij boude het ons evenwel
ten goede, als wij ons weinig vrucht van dit schrijven
voorstellen. Voorzoover de bedoeling van den schrijver
ons duidelijk is, schijnt hij een soort van plebisciet
te willen uitlokken over de waterleiding. Een bloot
„ja" of „neen". Maar op welke vraag? Of de
waterleiding eén behoefte is voor Gouda dit is
geen vraag» fneer, -die door eene volksstemming be
hoeft te worden opgelost. Daarover zija allen het
eeus en wij gelooven niet dat één onzer lezers noodig
zal hebben zijn sehredeu te richten naar een onzer
kleine grachten om daar „zyn wangen" te laten
„kleuren met drek van menschen en dieren of afval
vau geslacht vee", ten einde met de opsefrischte
overtuiging thuis te komen, dat beter drinkwater
alhier een behoefte is. Het besef van 't gevaar voor
de „onbegrensdheid" van epidemiën, van de nood
zakelijkheid om „bij andereu het epidemisch ziekte-
denkbeeld niet te voeden" is bij de stadsregeering
even levendig als bij de fargery, terw|jl zij ook gaarne
overal „de vunzige lucht van bekrompenhefd" zouden
willen verdrijven. Iuderdaad deze onze overtuiging
vau de behoefte aan beter drinkwater berust op
beter gronden dan zouden kunnen ontleend worden
aan het ja of neen der volksstem.
Wilde heer v. G. de vraag stellenof eene
waterleiding „op den financiëeïen grqÉÉUlag van,
V stadskas" mogelijk is, wil hij by volksstemming.
1) Verliest de schrijver de vso gemeentewege overal opge
richte tonnen met gezuiverd drinkwater ui^jet oog?
