(ren
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
len
f
Nq 2465.
1880.
Lit”
OD,
uwijk.
BUITENLAND^
Zondag 13 Juni.
De Strijd tegen het Clericalisme.
leid.
pinff
BultenlanM Overzicht.
KEXMSGEVLW.
GOOR
<1
GOUDSCHE COURANT
Oudewater.
ieh te adres-
Jureau der
«termeer,
phen.
iattman,
Bodegraven.
Haastrecht.
>u>,Woerden
oormiddags
:.m« aldaar.
«Ae Cow-
m door den
Gouda.
iWtfec-
tn ten Kan-
X DROOG-
Co.
i te melden.
en dienste.
'ENBURQ,
o Erven tot
iderjjen tot
LAND be-
ti Agentuur
w
alten.
alle Rhu-
b ontstaan,
n de leden
aard. Zij
lit Vleesch
»n stoornis
jakje. Ver-
L BREET-
een einde gemaakt worden.
In Belgie zijn deze week reien teleurgesteld.
schitterende overwinning aan geheel Europa
..JL. j daar de meer
derheid heeft, nu door de nieuwe schoolwet ook
daar het onderwjjs tot schibboleth bjj de ver
kiezingen is verhevende nitslag heelt niet aan
de verwachtingen van een der partjjen beant
woord. Wat toch is de wjpst van een enkele
stem in Luxemburg behaal^ airAntwerpen tegen
aller verwachting zijne clericale afgevaardigden
doet zegevieren Maar wat ook beteekent voor
de clerïcalen de vAntwerpsche overwinning”
na alle bovenmenscheljjke pogingen sedert maan
den aangewend, om dé liberale meerderheid in
de wetgevende lichamen voorjaren te vernieti
gen? De regeering is in de meerderheid ge
bleven en met haar de gehate schoolwet.
Met beleid en voorzichtigheid kan de regee
ring op den ingeslagen weg voortgaan, nog
veel is voor baar te doen ter bestrijding van
het diep ingeworteld clericalisme, dat zooals nu
weder is gebleken, in de Vlaamsche gewesten
machtiger is, dan men oppervlakkig zou denken.
Zij zal den strijd moeten voortzetten, liberaal
of clericaal zal in Belgie nog geruimen tijd den
politieken toestand beneerschen.
En dit zal ook nog lang bezuiden den Moerdijk
het geval zjjn. De verkiezing te Eindhoven
heeft weder getoond dat, moge een klein getal
kiezers de liberale beginselen zijn toegedaan,
de groote meerderheid de bevelen der geestelijke
leidslieden volgt. Nu, door de liberale partij
wordt hier vooreerst niet op Noord-Brabant
gerekend, voor teleurstellingen, als de Antwer-
pensche verkiezing in Belgie veroorzaakt heeft,
blijven wij gespaard.
Bovendien hebben wij nog iets voor. Is in
Belgie de clericale partij vooralsnog aaneengeslo
ten, hier is zij in twee kampen verdeeld, die op den
duur onmogelijk kunnen samengaan. Men moge
zich vereenigd hebben om hier en daar een
plaats in de Provinciale Staten te bemachtigen,
die overeenstemming kan niet duren, als de
clericalen hier geroepen mochten worden hun
beginselen in praktijk te brengen.
Geen Katholiek wil gediend zijn van Kuyper’s
universiteit, evenmin als de anti-revolutionair
gelden zou willen beschikbaar stellen om het
getal geestelijke gestichten en kloosters te ver
meerderen.
Hier mogen de clericale partyen wedijveren
in de bestrjjding der liberale beginselen, zich
meester maken van het bewind zullen zij niet
gemakkeljjk, omdat zjj elkander nog meer
vreezen dan de liberalen, die zij schijnbaar zoo
vinnig bestrijden.
Tracht de clericale oppositie in Belgie zich
van het gezag meester te maken, hier levert
zij slechte spiegelgevechten, die alleen kunnen
strekken om de regeerende party niet te doen
inslapen, maar een open oog te houden voor de
zaken, die rondom haar geschieden. L.
Men schrijft nit Brussel over de verkiezingen:
De verkiezingsstrijd ie ten einde. De uitkomsten
van den dag beantwoorden niet aan de koop der
liberalen, doch zijn ook voor de katholieken eene
teleurstelling. Zij hebben Luxemburg verloren, waar
te Neufcbateau de heer Berg en te Virton de heer
Bouvier gekozen zijn. De liberale party blijft ia
hare oude posilie metsten klein voordeel. Zjj heeft
twee stemmen gewonnen, maar verloor er óene, te
Antwerpen. Daar bleven de katholieke^ meester met
150 stemmen; niet alleen herkozen zjj hunne partjj-
genooten, maar zij slaagden er in den heer de Wacl,
burgemeester van Antwerpen, den voet te lichten.
Te Brugge werd de aftredende clericaal, de heer
Visart, herkozen en moet er herstemming plaats
hebben voor de beide andere zetels.
De liberalen zijn herkozen te Nirelles met 450
stemmen meerderheid en hebben ook te Pbilippeville
hunne plaatsen behouden. Daarentegen bleken de
katholieken sterk gebleven te zijn te Dinant, Leuven
en Mechelen.
Te Brussel zijn de aftredende liberalen herkozen.
De heer ran Humbeeck, minister roor onderwijs en
voorsteller der schoolwet, bad de meeste stemmen,
5558. De vier socialistische werklieden kregen van
599 tot 639 stemmen.
Dat loopt nog al aanmerkelijk uiteen. Van 7260
kiezers slechts 600 stemmen op de socialisten, en
dan nog vooral wijl zjj het algemeenstemrecht als
verkiezingsleuze hadden aangenomen.
Over het geheel genomen laat de verkiezing den
staat van zaken zooals die was het Ministerie blijft
in de meerderheid, in plaats van met 10, ipet 12
stemmen, welk getal nog met drie kan vermeerderd
worden, indien de herstemming te Namen den libe
ralen gunstig is.
Zooals reeds lang vermoed werd, zal eindelijk de
gezant bij het Vaticaan toch worden teruggeroepen.
De maat was vol, en ook de heer Frère heeft de
noodzakelijkheid van den maatregel ingezien.
Het bericht dat de algemeene amnestie in de
Fransche Kamer zal worden voorgesteld, wordt be
vestigd de minister van binneolandsche zaken,
Constans, wist Donderdag ia den Ministerraad de
medewerking van zijne ambtgenooten voor dat plan
te verwerven.
Omtrent de verkiezing van den heer Garfield tot
caudidaat voor het presidentschap der Unie ver
neemt men nog nader, dat bjj eerst bjj de 34ste
stemming de stemmen van Wisconsin kreeg bij de
twee, die hij in iedere stemming had. Bij de
volgende stemming kreeg hij ook die van Indiana.
Hij stond toen onmiddellijk op, om te verklaren,
dat hij geen caudidatuur kon aanvaarden. Trouwens
hij was de aanvoerder van de partij, die voor den
heer Sherman werkzaam was. Maar niettegenstaande
deze verklaring vereenigden bij de 36ste stemming
al de tegenstanders van generaal Grant zich eens
klaps op den heer Garfield, die nu 399 stemmen
bad en dus was gekozen. Er ontstond verbazende
opwinding, toen deze uitslag bekend was. De banieren
van Massachusetts, Maine, Californio, Vermout,
Michigan en andere anti-Grant-Stateu werden in
optocht vooruilgebrucht en schaarden zioh om die
van Ohio. De keer Garfield toch is pit dien Staat
afkomstig en gekozen voor Ohio als senator. Het
muziekkorps speelde volksliederen, die door de gan-
sche menigte, afgevaardigden en toehoorders, werden
gezongen.
In ons vorig nummer is reeds medegedeeld, dat do
aanhangers van generaal Grant onmiddelliik roorsteldon
Toen Pius IX overleden was, waren veler
oogen naar Rome gericht, en met belangstelling
werd de keuze der Kardinalen afgewacnt. Van
die keuze toch hing het voor een groot deel
af, of de strjjd onder Pins begonnen, zou worden
voortgezet, dan wel of middelen zouden beraamd
en gevonden worden om aan den strijd tusschen
Kerk en Staat een einde te maken. Gaf men
eerst hoopop het eindigen dier geschillen, hetgeen
in de laatste j aren geschied is, heeft ons geleerd,
dat die hoop op geen hechte grondslagen rustte
integendeel voor net oog moge het tegenwoor
dig hoofd der Katholieke kerk meer toegerend
zjjn, inderdaad huldigt hjj dezelfde beginselen
als zijn voorganger, alleen is bij voorzichtiger
in de middelen om ze alom te doen zegevieren.
Hjj is een politiek man, wat Pius niet was, en
de toestand is daardoor niet beter geworden, de
rust is volstrekt niet hersteld.
In alle landen wordt thans de strijd met
kracht gevoerd, zonder dat het einde te voor
zien is. Te vergeefs heeft Bismarck heil ge
wacht van de zoogenaamde Meiwetten, het
centrum is machtiger dau ooit, en hoe machtig
de ryks-kancelier moge zyn, hij kan de hulp van
dat centrum niet missen tot bereiking zijner
plannen op het gebied van defensie en belas
tingen. Van daar de poging door hem aan
gewend, om de macht, die nu nog bij de wet
berust, op de regeering over te brengen, door
haar de vrjjheid te geven om eenige bepalingen
der Meiwetten al of niet toe te passen. Keurt
d^ertegenwoordiging in Pruisen de voorgestelde
uitbreiding van de macht der regeering goed,
dan zal de tijd daar zjjn om met het centrum
ernstige onderhandelingen aan te knoopen, dan
toch zal de eene dienst de andere waard zyn.
Of daardoor evenwel de toestand beter zal wor
den, is te betwijfelen, door het centrum zal
steeds meer worden geëischt, en de regeering
zal moeten inwilligen, als nieuwe belastingen
noodig zjjn om in de legerkosten te voorzien.
Wie had kunnen denken, toen Bismarck zjjn
krachtig »Wy gaan niet naar Canossa,” door
geheel Europa deed klinken, dat loven en
bieden, marchandeeren en schacheren het einde
der geschiedenis zou zijn!
Is de clerus in Duiischland op dit oogenblik
aan de winnende hand, minder voorspoedig gaat
het in Frankrjjk, nu de groote meerderheid des
volks zich aan de zjjde der republikeinen heeft
geschaard, en deze zich hoofdzakelyk bezighouden
om het onderwjjs van de boeien te ontslaan,
die het door vorige regeeringen zijn aangelegd.
Zullen spoedig ook daar de middelbare scho
len voor meisjes verryzen, door de afschaffing
van het voorrecht vroeger aan de bisschoppen
Bjj deze Courant behoort een Bijvoegsel.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Gouda,
brengen ter algemeene keunis, dat op VRIJDAG
den 18n JUNI aanstaande, aanvangende dea voor-
mlddags ten 10 ure, eene ALGEMEENE COL
LECTE met open schalen, aan de huizen zal ge
schieden, tot «tyring ran het fonds ter ondersteuning
en aanmoediging van den gewapenden dienst in het
Koningrijk der Nederlanden.
Zjj vertrouwen dat een ieder, door het schenken
van eene milde gift, zal willen medewerken tot be
vordering van het goede doel.
Gouda, den lln Juni 1880.
Burgemeester en Wethouders voomoemd,
VAN BERGEN UZENDOORN.
De Secretaris
BROUWER.
gegeven, om neten van bevoegdheid tot het geven
van lager onderwys uit te reiken, is aan velerlei
knoeierij een einde gemaakt Het getal onder-
wjjzers moge daardoor in den eersten tjjd minder
worden bjj toenemende behoefte, het zal een
spoorslag voor de regeering zijn, om alle po
gingen m het werk te stellen om zoo spoedig
mogelyk in de behoefte te voorzien door uit
breiding van de gelegenheid tot opleiding, en
door verbetering der positie van de onderwjjzers
aan de staatsscholen. Laat het in Frankrijk
nog veel te wenschen over, wat sedert 1870 op
dit gebied verricht is, is een waarborg dat men
daar niet zal stilstaan. Gedurende de laatste
twee jaren toch is voor het bouwen van 4747
scholen 57 millioen frs. besteed; nog slechts
298 gemeenten zyn zonder school, welk cijfer
voor een tiental jaren vrij wataanzienlyker was.
Gaat de regeering op dien weg voort, en wordt
zjj in haar pogingen niet te zeer gedwarsboomd
door de heethoofden, die, nooit tevreden, naar
het onmogeljjke streven, dan kon wel eens voor
goed aan den invloed der clericalen in Frankrijk
einde gemaakt worden.
Van beide zjjden is daar alles gedaan, om door
een schitterende overwinning aan gehe
kenbaar te maken welke partij daar
daar het onderwjjs tot schibboleth bjj de
de verwachtingen van een der partjjen beant-
