BRANDWAARBORGKASTEN en KISTEN,
MEmwmm
DE SCHIELAND5CHE TRAMWEG-MAATSCHAPPIJ
MAATSCHAPPELIJK KAPITAAL/000,000.
MAGAZIJN
HUISHOUDELIJKE ARTIKELEN.
SUIVEHE BORDEAUX EN ANGERE" WIJNEN,
2 VERVERSKNECHTS
Advertentiën
KGOKTGESTS&jUEÏÏ, v
Eenig Depót van "Wellen's Boonekamp-Elixter.
Photographisch Atelier
van J.
Zondag 2 April 1882.
BOTElf
en KAAS
üvC&gr&zïjza. van IJzervraien
KACHELS, HAAEDEïï, POEITUIZEH
Ledikanten, VVieg-en, Vuurmanden,
voor Keuken- en Huishoudelijk gebruik,
J, O. GöTTE.
te vestigen te ROTTERDAM.
Uit te geven in Vier Serien, elk van f 150,000.
Maandag en Dinsdag 3 en 4 April,
M A
A.
R K
157.
KORTE GROENEN-
DAAL 1.199-200.
tot buitengewoon Lage Prijzen.
M. PEETERS Jz., te Gouda.
DAGELIJKS GEOPEND.
GOLDEN M ZILVEREN' WERKEN,
J. V. D. PAAOORDT,
Schoen- en Laarzenwinkel
Wijdstraat A. 42,
BOELHUIS
te REEUWIJK.
ZALF VAN NET ROODE KRUIS
ADVjiRTEVm.
C. OOMS,
Verdeeld in Aandeelen ieder groot f 1000, splitsbaar in
Onder-Aandeelen a f 250.
J. J. van BEMMEL, Gouda.
Alle soorten van BORDEAUX en andere WIJNEN- bij
Bizonder wordt aanbevolen degerenomeerde BORDEAUXWIJN van
ƒ27.—die steeds belegen per Anker voorradig is. Ook bij proefflessohen
kwart en half-ankers verkrijgbaar. Prijscouranten worden op aanvrage
gratis en franko toegezonden.
Alles wordt franko t'huis geleverd.
Markt, wijk A. No. 156, Gouda.
Gouda. J. ROST.
Snabilié, Apoth.
Verslag omtrent
KIESWETHERVORMING
eene commlsgie van gedelegeerden nit vrijzin
nige Kiesvereenlgingen in de voornaamste
gemeenten van Nederland.
WEIMAR,
Turfmarkt, H. 88.
Depot der Qoudsche Boterfabriele,
De ohdergeteekende heeft de eer zijnen geëerden Begunstigers te beriohten, dat bij
ean "NIÉUW
in de WIJDSTRAAT A No, 41 heeft geopend, bestaande in:
Dankbaar voor het vertrouwen, hem zoo ruimschoots gedurend bijna twintig jaren
geschonken, bljjft hij zich voortdurend in UEd. gunst aanbevelen.
Gouda1 April 188a. UEd. Dw. Dienaar,
COMMISSARISSEN:
H. dk KRUIJFF, Fabrikant van Stoom- en andere Werktuigen, te Delfshaven.
I. db KEGT, Directeur van de Naamlooze Vennootschap „Het Onderling Orediet," te
Rotterdam.
E. M. VAILLANT, Werkt. Ingenieur, te Rotterdam.
De Veunootschap heeft te» doel het aanleggen eu exploiteeren va» tramwegen in
Zuid-Holland, tol vervoer van Personen, Goederen en Vee. Zij zal'aanvangen met een Tramlijn
van ROTTERDAM uaar HILLEGERSBERG.
De INSCHRIJVING tot deelneming in deze Vennootschap, is opengesteld voor
Aandeelen a pari
by de heeren 8CHAA.Y LEJDÉBOER, te Rotterdam"alwaar prospectussen en
inschrijvings-biljetten van af'den 27 dezer verkrijgbaar zijn.
80^" Aan HH. Makelaars en Commissionairs in Effecten wordt Courtage toegekend van het
toegewezen bedrag.
VAN
Ontvangen eene groote Collectie Ameriijaansche gegoten
grooter soort f 3.50, ook minder en hooger, Blauwe Geëmaleerde en Vertinde PANNEN,
KETELS en POTTEN, Gegoten PANNEN en POTTEN,
KEUKENFORNUIZEN met 2 gaten en Pijp, van af 12.— en hooger. Verder alle Arti-
kelen voor Kenken en Huishoudeljjk gebruik, tot groote concureerende prijzen.
Bij gelegenheid van 't voorjaar fraai ge
sorteerd in
en eene elegante keuze
jIuWEELEN EN jrf ORLOGIEN,
REPARATIËN en HAARWERK worde»
ten spoedigste bewerkstelligd.
Onder minzame aanbeveling,
Dubbele Bnurt GOUDA.
De ondergeteekende brengt ter algemeens
kennis, dat hjj zijn
HEEFT VERPLAAjTST naar de
en bericht tevens dat hjj zich van de eerste
Fabrikanten heeft voorzien en alzoo in staat
is door soliede waar, mime sorteering en bil
lijke prjjzen te trachten zich meer en meer het
vertrouwen waardig te maken.
Mij in aller gunst aanbevelende,
UEd. Dw. Dr.,
R, VAN DER HEIJDEN.
GEVRAAGD voor VAST werk, die hun vak
versilfen en van een ordelijk gedrag zjjn, an
deren behoeven zich niet aan te meldeD, by
De Notarissen FORTUIJN DROOGLEEVER
te Gouda, en BEIJERMAN te Utrecht, zullen
op Woensdag den 19 APRIL 1882, des voor
middags ten 10 ure precies, op de Hofstede
Atistury onder Reeuwijlc publiek en om Con
tant geld verkoopen:
1 Zwart 6 jarig MERRIEPAARDjz 24 KALF-
KOEIEN, 1 KALFVAARS, 3 gnisté VAAR
ZEN, Jonge KALVEREN; 2 ZEUGEN met
BIGGEN; TENTWAGEN; BRIK; ARRE-
8LEDEPaarden-HOOIHARK; dito HOOI-
SCHUDDER; KETTINGEEGD; MELK- en
MESTSCHOUWÈN; verdere Bouw- en Melk-
gereedschappen; eenig HOOI, 8TROO, MEST
en MEUBILAIRE GOEDEREN: BRAND-
HOUT, en 8 POPULIERE Boomen geschikt
voor werkhont.
stellige
Vul den
aa^ Men
Te 'i
MET TEER TOT BASIS
~-!lng ln weinige dagen van' alle soorten van
j— spleten
iningeai
i zich voor namaak.
IN ALLI GOKDK APOTHRUN.
in alle Binnen- en Buitenlandsche Cou
ranten, worden dadeljjk opgezonden door den
Boekhandelaar A. BRINM4AN. f.» Om,dn.
Snelpersdruk van a7"^Hkman te Gouda.
Vervolg.)
5. Hoe moet dan thans de census worden
vastgesteld
Ware men uiet door de Grondwet gebonden, men
soa wellicht zonder gevaar, evenals België dit in
1848 reeds deed, overal in alle gemeenten denzeifdeu
census kannen invoeren.
Indien de som, welke men in de direete rijksbe
lasting bijdraagt, het Vermoeden van ontwikkeling en
belang wettigt, dan zal toch ook rekening gehouden
moeten worden met het feit, dat de ontwikkeling
en beschaving der bevolking in de groote gemeen
ten grooter is dan op het platte land, of m. a. w.,
uit zich de welstand op het platteland reeds bij
eene geringere bijdrage in de rijks directe belastin
gen, de algemeene ontwikkeling in de steden staat
ongetwijfeld op een hoogeren trap, de belangstel
ling in de publieke zink wordt hier eer opgewekt
en aangekweekt.
De Grondwet eohter gebiedt, dat bij de bepaling
van deu census op de plaatselijke gesteldheid zal
worden gelet en zonder geweld aan de geschiedenis
en de beteekenis dier woorden te doen, mag dus
één algemeene census voor het geheele land niet
worden aangenomen en moet ook naar de bedoeling
dier woorden in de grootere gemeenten een hoogeje
census worden vastgesteld.
Welke cyfers daarvoor alsnu in aanmerking moe
ten komen, is tnoeielyk te zeggen.
Een id bijzonderheden afiï&Ieud onderzoek' naar
//de plaatselyke gesteldheid" zou thans evenmin als
zulks in 1872 gelukt is, vruchtbaar zijn, omdat
ook nu niet, en waarschijnlijk wel uiramer, is na
te gaan, welke punten van onderzoek gekozen zou
den moeten worden.
Alleen mag vr|jel|jk beweerd worden, dat over het
algemeen het kiezerspersoneel voof de gemeenteraden
in de grootere gemeenten zich in de nu verloopen
30 jaren genoegzaam ontwikkeld getoond heeft, om
ook voortaan op de samenstelling van het Parlement
invloed te mogen uitoefenen
Ja, zelfs lager dan tot dieu gemeeate-oensus zou,
bij het behoud der thans bestaande directe rijksbe
lasting, in de grootere gemeenten kunnen worden
gegaan. Vele der zoogenaamde oapaoiteiten, die voor
namelijk in de steden gevonden worden, vallen im
mers thans zelfs niet binnen den gemeente-census.
Eén bezwaar .blijft eohter - de Grondwet dwingt
deu oensus voor de gemeeuten in verband te bren
gen met dien iroor de Kamer, en de geschiedenis,
zoo niet de woorden der bepaling eischen voor genen
de helft aan te nemen van den in eene gemeente
vastgesielden Kamer-oensus.
Men «al zioh dus wel moeten bepalen tot het uit
spreken van den wensoh, dat, wauneer de thans be
staande r|jks directe belastingen onveranderd behouden
blyvey, de census gebracht' worde tot ongeveer op
de helft voor alle gemeenten met een tegenwoordi
ge» oensus van 60 en daarboven en dat ook in
de overige gemeenten eene proportioneele vermin
dering plaats vinjlf, een en ander zooveel doenlyk
met inaohtnemiug der plaatselyke gesteldheid. Wan
neer dus door de liberale party in den laude de
richting, waarin de te verwachten verandering der
kieswet zioh moet bewegen, wordt aangegeven, dan
zal daardoor aan de Regeering genoegzame ruimte
worden gelaten, om in de verschillende gemeenten
naar bijzondere omstandigheden in meerdere of miu*
dere mate censusverlaging toe te passen!
Bepaalde cyfers aan te geven is «iet onze roeping,
maa^ eischt de kennis van den wetgever.
Daarenboven zou het voedsel gevert aay de verden
king, dat vóór alles partybelang werd beoogd en,
waar hët een^ reformbill geldt, daar behoort de waar-
lyk vryzinnige zonder eenige nevenbedoeling de kies
bevoegdheid toe te kennen aan hem, die binnen de
grenzen der Grondwet daarop aanspraak kan maken.
Bi|m de grenzen der Grondwet daérora uog
"n,NPhailld' da* de T00rKe8telde kieshervorming
met anea schenken kan, wat wenschelyk is j daarom
ook by het geheele betoog gesproken van rijks
directe belastingen, omdat de oeconomie der Grond
wet moeielijk toelaat in art. 76 ouder directe be
lastingen" de gemeentebelastingen te rekenen daarom
niet voorgesteld hoe wenschelyk het op zich zelf
ook. mocht zijn om in een gemeente by een
hoogeren census voor capaciteiten eeuen iageren aan
te nemen, omdat, zoo niet aan de woorden der
Grondwet, toch zeker aan hare bedoeling en geschie-
deuis geweld zou moeten worden aangedaan.
6. Maar niet alleen, zou de oensus eene ver
laging moeten ondergaan, ook op andere punten kan
ons kiesstelsel onder de vigeerende Grondwet ver
beterd worden. Wellicht is in den tegen woord igen
toestand de stelselloosheid der oensusbepaliug nog
niet het grootste euvel de wyze, waarop het lapd
thans in districten verdeeld wordt eu de toepassing
van het volstrekte-meerderbeidsysteera geven de meeste
reden tot algeméén beklag.
De bepaling, dat de verdeeling des R|jks iu kies
districten telken vyf jaren moet worden herzien,
vindt onvoorwaardelijke .afkeuring.
Zij dwingt bij de gestadige vermeerdering der be
volking tot telkens nieuwe verknippiug des lands
voegt heterogene deelen bij elkander, scheidt andere,
die samen pasten begiftigt Nederlaud zoo stelsel
loos ïnugclijkmet zeer groote, groote, middel
matige, kleine eu zter kleine districten en laadt te
recht of ten onrechte op de Regeeriug eu op de
purlementsmeerderheid bij e)ke nieuwe indeeling de
vètrdeukiug, dat eigenbelang daarbij niet geheel buiten
betrekening is gebleven.
Bij vaste districten zou de politieke moraliteit
ontegenzeggelijk winnen.
Daarom behoort de wensch uitgesproken, dat, nu
de Grondwet het dfotricten-ilelsel voorschrijft, de in-
deeliug eene definitieve zij-
Een noodzakelyk gevolg daarvan is het vormen
van zeer uitgebreide districten. De Grondwet immers
eischt, dut bij aanwas der bevolking met 45000
zielen het auulul zetels in de Tweede Kamer met
één vermeerderd wordewelnu, daardoor reeds wor
den bij het stelsel van vaste indeeling de kleine
districten onmogelijk, die trouwens om verschillende
andere redenen weinig aaobeveling zouden verdienen.
Zou het wenschelyk zijn, de districteu met de pro
vinciën te doen samenvallen? Daartegen kan worden
aangevoerd, dat op die wyze het provincialisme zou
worden bevorderd. Van den anderen kaut zou kun
nen wordeu opgemerkt, dat provincialistische neigin
gen in de laatste jaren eer te bespeuren waren in
de Tweede Kamer, die uiet, dan iu de Eerste Kamer,
die wèl provinciegewys wordt gevormd. Toch meenen
wij dat met het oog op de staatsrechtelijke geschie
denis van Nederland zelfs de schijn vermeden moet
worden, de provinciale iudeeling tot eene politieke
te willen maken.
Welke indeeling overigens aangenomen moet worden,
is om dezelfde reden als aan het slot der vorige
vermeld, niet wenschelyk hier te beslissen. Ge
noeg zy het de richting aan te geven: eene defiui-
tieve indeeling in groote districten^
Maar wordt dit iu Nederland ingevberd, dan moet
ook het golstrekte-meerderheids^steem worden ver
laten.
Thans bij de tegenwoordige indeeling wordt reeds
geklaagd, dat in elk district de minderheid of min
derheden niet tot haar recht komen. In die dis
tricten, waar eene der partijen oppermachtig is, heb
ben de tegenstanders feitelyk geeu kiesrecht; in andere,
waar de krachten tamelyk gelijk staan, hangt het
af van toeval of van combinatie vau sofiiwijlen zich
afatootende partijen, hoe het district in het parle-
taent vertegenwoordigd wordt. 4
Onverschilligheid en ontevredenheid met onze staats
instellingen zyn de wrtnge vruohten van dit volstrekte-
meerderheidsyateem.
Maar in nog ruimer mate zoude ditkwaad bij
groote, uitgestrekte districten, evenals dit thans by i
de samenstelling der gemeenteraden reeds het geval j
is, gevoeld worden: immers alsdan zouden grootere j
minderheden worden uitgesloten en voor dezen de kans
nog geringer zijn, om ten minste op hare beurt
in andere districteu weder anderen te onderdrukken.
De toepassing van het stelsA om door ieder kiezer
een kleiner getal personen tejdoen kiezen, dan dat
der door het kiesdistrict te kiezen leden, is niet
aan te bevelen. Het onderstelt twee groote politieke
partyen, terwijl wij in ons land een grooter aantal
tellen; bet zou dus in het district de party der
meerderheid in de gelegenheid stellen te beslissen;
welke der minderheden een of eenige zetels deelachtig
zouden kunnen worden.
Het meest wensohelyke stelsel, waardoor de ver
tegenwoordiging zooveel doenlyk een werkelyk beeld
vormt van de verschillende schakeertogen, die onder
de kiezers worden aangetroffen, is Voorzeker het
evenredige-meerderheidsysteem. 1
Het ligt al weder niet op oneen ihêg tusschen
de verschillende reeds voorgestelde wyzen, waarop
dit systeem in toepassing gebracht kan worden.
e;ne keüte te doen.
Tot het welslagen van het stelsel worde jvóór alles
gezorgd, dat den kiezer geen al te moeilijke, inge
wikkelde taak worde opgelegd; ten gerieve daarvan
zal menige onvolkomenheid moeten worden voorbijge
zien en vergeven.
7Behalve de beide in de vorige paragrafen
behandelde onderwerpen zouden nog op menig onder
geschikt punt wijzigingen in ons kiesstelsel aange
bracht kunnen wordeu. Wenschelyk ware b.v., dat
de verkiezingen voor de Tweede Kamer en voor de
gemeenteraden niet in de maanden Juni en Juli plaats
voudeu, wanneer vele kiezers zich bevinden buiten
de gemeenten, waar zij hün stemrecht kunnen uit
oefenen. Ofschoon de Grondwet de opening van de
zittiug der Tweede Kamer in September voorschrijft,
zouden de verkieziugeo in Mei kunnen geschieden.
Evenzoo behoort het door kunstpiatige middelen
erlangen van kiesrecht verydeld te wordei; zoU
de bevoegdheid der kiesbureaux eene duidelijke om-
schrijviug behoeven, enz. enz.
Toch behoort de liberale party hare wenschen tot
het strikt noodzakelijke te bepalen.
By het bekend en erkend zwakkegeatel van onzeA
wetgever is matigheid voor hem en dus gematigH-
heid voor ons een eerste voorwaarde.
Zelfs de twee op den voorgrond gestelde veran
deringen verlaging van den Census in de grootere
gemeenten en vaste districteu met toepassing van
het evenredige-meerderheidsysteem zullen wellicht
thans alleeu langs den meer en meer gebruikelyken
weg kunnen worden verkregen, n.i. door het in
dienen vau afzonderlijke wetsontwerpen.
En ook dan nog zal het doel alleen door eendrach
tige samenwerking van de liberale leden der Ver
tegenwoordiging worden bereikt.
Aldus vastgesteld te Amsterdam den negentienden
Maart achttien honderd twee en tachtig.
A. F. K. Habtogh, (Kiesv. Burgerpligt te Amsterdam.)
T. M. C. Asser, Grondwet en)
D. v. Tienen Jansse, (Vryzinnige Kiesv. te Dordrecht
G. Belinfante, (Kiesv. Grondwet n Hoge.)
C. C. Dutilh, Algem. Belang te Rotterdam.)
J. Hoos Nsn, Burgerpligt H
P. G. Bijstra, Rotterdam
J. G. Philifpi, Vryzinnige Kiesv. H n
G. H. v. Bolhuis, Kiesv. Utreoht Utrecht.)
De ondergeteekende heeft de eer te berichten
dat hij
DONDERDAG 6 APRIL a. 8.
Gouda met zijne Artikelen zal bezoeken en
alsdan te spreken of te ontbieden zal zjjn bjj
den Heer F. X. HARDIJZER, Sociëteit «Vre-
debest» op de Markt.
V Hagk. Opticikn.
Ondergeteekende is voornemens HEDEN
ZATURDAG een WINKEL in
te openen, beveelt zich minzaam in de gnnst
zijner stadgenooten aan.
