r
i'
r t
I'
■s
I
■I! I
li
1
Vrijdag 15 Mel.
N° 3235.
OTS,
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
QIMBORN
BINNENLAND.
ir
ïls
ELS
-ii
1885.
TRANSACTIE!
5H,
t is.-
Z II
i
IAN.
II
tl
'if
De inzending van advertentiön kan geschieden tot één uur des namiddags van den dag der uitgave
f
L.
?1-Honin£.
'■r.
LOOTJES,
EEUR-,
n 1883."
■Hit.
bevat 0.15
orm a fl«o.
vata
Gouda en
Co., Boek-
dellen ter
nformatien
goddsche courant.
iandelaren-
re gubstig
n.
De uitgave dezer Courant geschiedt ZONDAG
WOENSDAG en VRIJDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
x DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prjjs per drie maanden is 1.25
franco per post 1.50.
V’
e Gouda.
GOUDA, 13 Mei 1885.
Provinciale Staten van Zuid-Holland hebben in
hun gisteren gehouden buitengewone vergadering
aangenomen de beide voorstellen van Gedep. Staten
lo. betrekkelyk den bouw eener brug over de Oude
Maas, ter verbinding der Hoeksche Waard met den
vasten wal en 2o. betreffende de verbetering der
L
gemoet komen aan de bezwaren der clericalen,
zonder het recht van den Staat om voldoend
onderwjjs te eischen prjjs te geven. Als alle
partjjen op hun stuk bljjven staan, kan er
natuurlijk van de geheele onderneming niets
komen, en sluit zich de liberale partij aan by
de houding der regeering, door namelijk van het
onderwjjs niet te reppen, dan vallen de voor
stellen insgeljjks, zoo niet in deze Kamer, dan
toch in de nieuwe. Het wachtwoord der cleri
calen wordt dan ongetwijfeldalles afstemmen,
wanneer het onderwjjs niet in de herziening
begrepen wordt; liever geen grondwetsherzie
ning dan deze, want dan is voor vele jaren
de kans op verandering voor ons verkeken.
Wat het kiesrecht betreft, een deel der libe
ralen (o. a. de Amsterdammer) zouden wenschen
.dat eerst het kiesrecht werd gewijzigd en dat
vervolgens de grondwet herzien werd door de
Kamer, die dan beter dan nu het volk zou
vertegenwoordigen. AnderetT weer vervallen
in een ander uiterste en zouden maar dadelijk
op de herziening willen afgaan, zonder zelfs
de wjjziging der kiestabel, die de regeering
aan de orde gesteld heeft, te behandelen. Ons
dunkt, dat er volstrekt geen gevaar is bij de
nieuwe tabelmen kan die zeer goed tot stand
brengen en volgens haar de nieuwe Kamers
verkiezen. Al dat geschreeuw over geknutsel
met die tabal en de willekeurige mdeeling
van het lami achten wy sterk overdreven.
Zoolang er kiesdistricten zyn, zal elke verdee-
ling van het land eenigszins willekeurig zyn,
maar als men aan een hoek des lands be-
gini (gewoonlijk vangt men in den Noorde
lijken uithoek aan) met districten te formeeren
van 45000 inwoners of veelvouden daarvan,
dan wordt het geknutsel ongeveer' tot een
minimum herleid en de knoeierij bestaat
grootendeels alleen in de verbeelding* van hen,
die achter alles een verborgen bedoeling zoeken,
zeket^ omdat zy zelf gewoon zijn niets 4e doen-i ging «de Unie» kan wellicht hier goede dien
zonder berekening en arrüre-pcnsée. Waar de -1-- -- t—--
rachte stemmen niet bereikbaar Kamer het wettelyk aantal leden niet heeft en
deel der ééne party stemt met d» je regeering voorziening in die leemte voorstelt,
mag de Kamer niet weigeren naar haar beste
weten daattoe mede te werken. Het zou
misschien practisch ook nog dit nut kunnen
hebben, dat de verkiezing van acht nieujve
leden aan ééne der befde hoofdrichtingen eene
meerderheid wergchafte en de Tweede Kamer
dus over het doode punt heen hielp.
De andere exceptie, die ook door de Standaard
wordt opgeworpen# dat het raadzaam is, eerst
tot censusverlaging over te gaan, ten einde
een meer bevoegde volksvertegenwoordiging te
krijgen, komt ons voor even onstaatkundig te
zyn. Behalve dat dan tweemaal de oijhaal
eener ontbinding noodig zou worden, ééns na
de kieshervorming en daarna yopr de "grond
wetsherziening, zien wij niet in dat census
verlaging ons een zoozeer gewijzigde Kamer
zou bezorgen, dat één der partjjen het tot
van het aantal ledeü brengen keniets wat
te toch volstrekt noodig is om de grondwets
wijziging haar beslag te dóén erlangen zonder
overleg tusschen de partjjen, zonder schikking
omtrent de hoofdpunten. En al ware het ook
op goede gronden te verwachten, dat ééne
party een zoo groote zege bevooht by de
stembus, wy zouden het betreuren, indien de
herziening wérd doorgedreven door ééne party
de onderliggenden zouden den strijd niet op
geven en in plaats van bevrediging zou ver
ergering van den toestand er het gevolg van
kunnen zjjn. Eene grondwet is steeds een
compromis tusschen strijdige^ belangen en
wenschen en als er naar herziening gestreefd
wordt, moet de verandering zooveel mogeljjk
rekening houden met de tegenwoordige in- -
zichten en begeerten van alle schakeeringen
onder het thans levende Nederlandsche volk.4
Als men louter de beginselen der eene helft
des volks tot grondslag legt van ons staats
gebouw, zal het de noodige vastheid missen
en men kan het der andere helft niet euvel
duiden, dat ze weinig eerbied betoont voor
een gewrocht barer tegenstanders, dat baar
steeds haar nederlaag zal herinneren en haar
voortdurend prikkdlen tot omverhaling van
het bestaande. Vandaar dat wij theoretisch
en practisch het zoeken naar eene transactie
houden voor den aangewezen weg. De groote
moeilijkheid ligt in het onbestemde van de
eischen der clericale party. Zoolang aan die
zijde niet klaarder wyn wordt geschonken,
kan van. onze zyde niet ernstig naar verzoe
ning gestreefd worden. Toch moet hét onzes
inziens daarheen worden geleid. Bniten het
openbaar debat om behooren de hoofden der beide
kampen tot overig te komen, hetgeen eerst
moet leiden tot duidelijke formuleering van wat
de clericalen in de grondwet wenschen te zien
opgenomen en daarna tot beantwoording der
vraag in hoever aan dezen wensch kan worden
voldaan. De nieuw opgerichte liberale vereeni-
sten verrichtenhaar bestuur mag geacht
worden op de hoogte te zyn van de wenschen
en belangen der liberalen en kan zich met
onze vertegenwoordigers in de Kamer in
betrekking stellen. De' anli-revolutionairen
hebben in- hun «deputaten-college» een gelijk
soortig orgaan. Zou het onmogelyk zyn, dat
deze lichamen zich in betrekking stelden met
elkander en zochten naar een oplossing, die
thans nog voor elkeen een raadsel is, al geeft
men ook in beginsel de wenscheljjkheid eener
transactie top?
ADVERTENTIËN worden geplaatst
van 15 regels a 50 Centen; iedere regel
meer 10 Centen. GROÓTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Bovendien worden alle Advertentien gratis
opgenomen in het ADVERTENTIEBLAD,
't welk des Maandags verschijnt.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
blijkbaar geen lust. Men behoeft dus niet
beducht te zyn dat de groot
motie in den doofpot gedaan
de liberalen stemmen en daarmede der Regeering
eene meerderheid verschaffen.
Eene andere vraag is echter, of er in de
tegenwoordige omstandigheden iets van her
ziening komen zal. De door de regeering
ingediende ontwerpen moeten door eene gewone
meerderheid goedgekeurd wordendaartoe
bestaat eenige mogelijkheid, omdat enkele anti
liberalen 'ook grondwetsherziening wenschen.
Maar dan is slechts verklaard, dat er aanleiding
■i« nm Ja va...ja-inr, overweging te nemen
de nieuwe kamers, die door ontbinding
7 i
vellen en dat met 2/s der stemmen. Wjjzi-
worden. Het is d prendre of h laisser. Is het
-l.i - J- o. tr
De» Kamer komt weder bjjeen. De vraag
rjjst nu: wat zal zy met de grondwetsher
ziening doen Eenvoudig ze niet in behande
ling nemen d. i. tot onbepaalden tijd verdagen,
zooals men beweert dat een zeker deel der
Kamer voornemens is by motie van orde
voor te stellen, zal niet gelukken. De liberale
party, thans uitmakende de juiste helft der
Tweede Kamer, heeft zich vroeger tegen
uitstel der behandeling verklaard en de Regee
ring van haar zyde zal zich met hand en
tand daartegen verzettende anti-liberale
party weet dus bij voorbaat^ dat zjj door een
uitstel door te dryven, genoodzaakt zal worden
als regeering op te treden en daarin heeft zy
blijkbaar geen lust. bchczft d— xict
beducht te zyn dat de groote zaak door eene
motie in den doofpot gedaaa wordt Een deal
derTiatholieken (Schaepman c. s.) zal wel met
V1 1 1 1 'l n
eene meerderheid verschaffen.
Eene andere vraag is echter, of
■iiening komen zal. De door de regeering
rpei
goedgekeurd worden
liberalen ook grondwetsherziening wenschen.
is om de verandering
en
verkregen worden, moeten het eigenlijke oordeel
gingen kunnen er dan niet meer in gemaakt
worden. I’
nu denkbaar dat in die nieuwe 2“ Kamer
de verhouding der partijen merkelijk zal ver
schillen van de tegenwoordige? Wy gelooven
niet, dat er veel kans voor bestas^ Maar
dan is ook eene meerderheid van twee derden
der uitgebrachte stemmen niet bereikbaar'
tenzy een l__'. 2_.
andere. Er moet dus om tot eenig resultaat
te geraken, worden onderhandeld tusschen de
velschillende partijen er moet worden gegeven
en genomen, geloofd en geboden om tot eene
schikking te geraken, waarbij beide partyen
ziclj kunnen nederleggen. De onderwerpen,
waaromtrent zoodanig principieel verschil van
meening bestaat, dat zy aanleiding zouden
kunnen geven tot verwerping der ingediende
voorstellen, zyn in de eerste plaats het onder
wijs en dan het kiesrecht. Deze ^juaestiën
moeten dus vooral begrepen worden in het
compromis tusschen de partjjen. Zooals onze
lezers weten, stelt zich de regeering geen party
in de onderwysquaestie, maar waarschynlyk
zal^zy er zich niet tegen verzetten, als er uit
den boezem der Kamer een voorstel kwam, dat
de goedkeuring der beide hoofdrichtingen
verworven had. Het komt er dus op aan een
formule te vinden, waarby de liberalen
m
