ige. RIJ, met ruimen gemakkeljjk az., alles in I 1885. N° 3252. ai 1885. Slixter. NEN. icijns franco :ers belegen anco. BINNENLAND. EEN TWEESPRONG. Woensdag 24 Juni. Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken. I Gouda. :ers, UR. a-g’e. K, SPIJZEN r. 0 ets. jping lerij :ti te Bodegraven te krijgen ia.» t ebtaarten. soorten. lebak. ret. aad. m, in volle 4' IDEN, BED- rijscouranten KEL, Hoog- G 5 B 5 No. 13, te ■Ki ■V I jorm te Elf Ir. KIST, in op» aan de GOUDSCHE COURANT. Uit Oudewater schrijft men ons Wij hadden 1. 1. Zondag nam. na afloop der gods dienstoefening het genoegen, het koor der K. C. kerk van Jutfaas eenige n om mere schoone muziek in de K. d. kerk alhier te hooren uitvoeren. Vooral de wjjze, waarop de gunstig bekende directeur, de heer Galesioot, de kinderstemmen met de mannenstemmen tot een goed geheel wist te i 12.20 zal een v/d Rjjnspoor len 1 Sept', en eigenaar inlichtingen JHALK te hand ter tegemoetkoming en brengt met ver eende kracht eene grondwetsherziening tot stand, die levensvatbaarheid hebben zal en een nieuwen geest zal brengen in de doodsvallei onzer binnenlandsche staatkunde. Niet de kiesbevoegdheid maar de onderwys- quaestie zal de kiezers warm maken en den toestand blijven beheerschen. De mannen van het algemeen stemrecht zijn een klein kuddeke in vergelijking van de groote schare der partijgangers van de school met den bijbel. Indien de liberalen dit mochten vergeten of (zooals de heer Van Houten) zich daaromtrent onnoozel houden, de clericalen zullen wel zorgen, dat zij er aan herinnerd worden. Van die zijde zal men niet rusten, voordat de zege behaald is. Het is dus allereerst zaak, “dat bij de liberalen klaarheid kome omtrent hetgeen zij willen of mogen doen om de school- quaestie op te ruimen. Het antwoord op die vraag zal voor de naaste toekomst beslissend zjjn. Laat het spoedig komen en aan duide lijkheid niet te wenschen overlaten. De tegen woordige struisvogelpolitiek bij de meeste liberalen, die andere quaesties op den voorgrond trachten te schuiven en beproeven of zij de hoofdzaak niet op behendige wijze kunnen vermijden, zal op den duur niet baten. GOUDA, 23 Juni 1885. De Colkete M «lij ring r.n bet fond» ter onder steuning en aanmoediging van den gevapenden dienst in Nederland beeft hier ter stede opgebracht ƒ135.89. Naar wij vernemen heeft wijlen merr. de Wed. F. van Bovene, onlangs alhier overleden, eene som van 1000.vrij van alle rechten en lasten gelegateerd aan de Werkinrichting tot wering der bedelarij alhier. De Gemeenteraad van Nieuw-Beierland heeft aan den heer A. K. van der Garde, alhier, concessie verleend voor een stoomtram door de Hoeksche Waard. De consessie is verleend tot aan het Heke- lingsche Veer, in verbinding met Voorne en Putten. SCHAAK-COBBESPONDENTIE. G 6 D 7 V ;ramm» Den Haag 41ste zet Gouda Blijkens bet ons toegezonden feest-progi voor hei 22ste Christelijk Nationaal Zeudingsfeest te Middacbten (bij de Steeg) op 2 Juli e. k. zal de feesttrein uil Gouda vertrekken des morgens 6.40 en aankomen te Middachter Allee ten 9.45. De prijs van retourbiljetten, (waaronder f 0.40 voor bet programma begrepen is, zonder hetwelk men niet op het feeatterrein wordt toegelaten) is van Gouda: le klasse ƒ3.45, 2e klasse 2.70, 3e klasse 1.90. Deze retourbiljetten met programma’s zijn te be komen aan het Station Gouda van 22 tot 29 Juni des middags 12 uur, doch in geen geval later. Men kan natuurlijk ook met de gewone treinen reizen, doch alleen voor den feesttrein gelden bovengenoemde prijzen. Alleen de feesttreinen houden vlak voor het terrein stil. Zij, die met een gewonen trein gaan moeten aan het stating de Steeg afstappen, dan moet nog een wandeling gedaau worden van ongeveer 20 minuten. mede te werken, als de houding der liberalen volledige zekerheid geeft, dat onder hunne j leiding een ruimer kiesstelsel te krijgen is.» De heer Van Houten schjjnt te meenen, dat het voldoende is, als de liberalen bereid zjjn om de kiesqnaestie afdoende bjj de grondwet te regelen, doch spreekt met geen enkel woord van de schoolquaestie, waarin wjj steeds het voorname beletsel gezien hebbende beide nota's laten echter aan duidelijkheid niets te wenschen over. Hoewel zelf zich van voor stellen onthoudende en die liever afwachtende uit de handen der regeering, geven zij als hun beslist voornemen te kennen geene herzienings- voorstellen góed te keuren, waarin art. 194 niet gewjjzigd Wordt. Hoewel dus met den heer Van Houten meenende, dat Lohman’s voorstel ten slotte zal worden verworpen, zien wjj niet in, dat daarmede iets gewonnen is, zoo niet eenigermate aan den eisch der clericalen wordt voldaan. Naast afmaking van de wet- Lohman behoort dus fe staan overeenstemming der verschillende partjjen omtrent de school vraag, anders komt er in het geheel niets tot stand en bljjft men in den onzekeren en ongezonden toestand, waarin onze politiek reeds zoo lang verkeert. De tweede wjjze om het gebrekkig stelsel van den heer Lohman te keeren, zou onzes inziens bestaan in het aanbieden van een tegenontwerp van liberale zjjde, waarbjj op de bestaande grondslagen der kieswet de census werd verlaagd, zoo ver als maar eenigszins met de bepalingen en den gqe%J. der grondwet is overeen te brengen. Verandering van tactiek dus ten gevolge van de nederlaag der liberalen bjj de motie-Cremers. Want onveranderde handhaving van het liberaal programmagrond wetsherziening vóór de censustabel en de kieswet is feitelijk onmogeljjk geworden, nu de censusverlaging reeds aan de orde is gesteld en na de in de beide nota’s door de clericalen aangenomen houding. De heer Van Houten consequent in het negeeren van de school quaestie verbeeldt zich, dat het voldoende zal zjjn, dat de liberalen voor den dag komen met het stelsel van kiesrecht, dat zjj in de nieuwe grondwet willen geformuleerd zien, om de weifelende publieke opinie tot zich te trekken en zelfs de linkerzijde der anti-revolutionairen benevens een deel der katholieken te winnen. Wjj gelooven er niets van. Geen grondige oplossing der kiesquaestie zonder gelijktijdige behandeling der schoolvraag, zal wel het parool bljjven. Art. 194 zal den doorslag moeten geven. Willen dus de liberalen geen vergelijk met de andere partjjen omtrent dit artikel, wil men de tegenwoordige grondwetteljjke bepalingen op het stuk van onderwijs onver anderd handhaven, dan is het, naar onze meening, de beste staatkunde, als men census verlaging aanvaardt hoewel niet op den willekenrigen bodem van Lohman's voorstel en de grondwetsherziening voor het oogenblik laat slippen. In den boezem der liberale partij behoort de vraag ernstig en spoedig te worden overwogenis tegemoetkoming aan de tegen partij *n den geest b. v. van de dezer dagen door het Handelsblad voorgestelde lezing van art. 194 in strijd met de liberale beginselen en de belangen van het vaderland, ja of neen. Zoo ja, zegt dan de grondwetsherziening en daarmede de afschaffing van den census voor eerst vaarwel en vergenoegt u met census verlaging en laat aan de nieuwe, door vergroot kiezerspersoneel verkozen kamer de taak om te beslissen of er van grondwetsherziening iets komen kan. In de eerste jaren zal er dan geen sprake van zijn. Zoo neen, biedt dan de In de laatste weken zjjn de kansen der grond wetsherziening niet gerezen. De verwerping der motie-Cremers heeft de kieswet vóór die i grondwet geschoven, terwjjl de clericale partyen, elk voor zich, eene verklaring hebben openbaar gemaakt, waarin zjj elke grondwetsherziening afwjjzen, die niet art. 194 insluit. Twee ge varen dus, waarvan het tweede te voorzien waswij hebben er reeds meer op gewezen, dat de liberalen tot eene schikking zullen moeten komen omtrent art. 194, indien zjj grondwetsherziening willen maar de voorrang, verleend aan het voorstel Lohman, was een onaangename verrassing voor ons, een welge lukte poging der clericalen om een spaak te steken in het wiel van het thans door de liberalen bespannen karretje der grondwets herziening. Wat moet thans gedaan worden? Natuurlijk moeten alle pogingen worden in het werk gesteld om dat struikelblok uit den weg te ruimen. Twee wegen staan daartoe voor de liberalen open: te bljjven volharden in het verzet tegen dezen maatregel der rechterzijde of wel thans met het getij de bakens te ver zetten en den census te verlagen zoo ver de grondwet zulks maar toelaat. De eerste weg zal wellicht het spoedigst tot het doel voeren. Immers er is weinig kans dat het voorstel- Lohman wet zal worden. In de eerste plaats kunnen de liberalen nog beproeven de openbare behandeling te doen verdagen. Dit ia miasqhien mogeljjk, omdat het nader onderzoek eenige leden der rechterzijde kan hebben overtuigd van het verkeerde der grondslagen waatop het berust. De fiscale wetten, die de heer Lohman gebruikt, zjjn zoo verouderd, dat vele clericalen stellig niet van deze wet, zooals zjj daar ligt, gediend zullen zjjn. Gouda b. v. met 18844 inwoners, zal voor het kiesrecht gelijk staan met Arnhem, dat 44366 en met Enkhuizen, dat 5863 inwoners telt. Dit enkele voorbeeld is voldoende om het ontwerp te veroordeelen waar zoo het vraagstuk der plaatseljjke ge steldheid is opgelost, kan men niet zeggen, dat de steen der wjjzen is gevonden Ieder is in staat om er zoo in 't wilde een slag in te slaan. Gelukt de verdaging niet en wordt de openbare behandeling doorgedreven, dan nog zullen wel enkele stemmen der rechterzijde zich voegen bjj de liberalen en het voorstel valt. De baan is dan weder schoon voor grondwetsherziening, mits te gelijker tijd in de afdeelingen gestreefd wordt naar een vergelijk omtrent art. 194 der grondwetanders toch moet het groote werk mislukken en ware het beter er niet eens aan te beginnen. Dat op een deel der stemmen van de rechterzijde tegen Lohman’s voorstel mag gerekend worden, kan worden aangenomen, niet alleen op grond van de groote gebreken, die zelfs voor enkele zjjner partjjgenooten te kras zullen zjjn, maar berust ook op de over weging, dat er onder de anti-revolutionairen leden zyn, die met ons vreezen, dat census verlaging zal leiden tot uitstel der grondwets herziening. Immers dan vervalt het voornaamste motief daartoe. Dit is ook de meening van den heer Van Houten blijkens zjjn laatsten staatkundigen brief. <Een deel van de voor standers van het voorstel Lohman», zegt bjj, speculeert op de mogelijkheid, dat na census- verlaging, de wensen tot afschaffing van den census zal verstommen of daaraan wederstand kan geboden worden En daarom gaat stellig de democratische vleugel der anti-revolutionairen slechts zeer noode met het voorstel van census verlaging mede, en zal hjj misschien weigeren

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1885 | | pagina 1