Buitenlandsch Overzicht
Op verzoek fan het Hoofdbeituur der Holland-
ache Maatschappij ven Landbouw heeft ZE. de
Minister Tin Oorlog .besloten dat op de al-
gemeene tentoonstelling der Maatschappij ran 1630
September e. k. te Purmsrend te houden, door
bet Departement Tin Oorlog tal worden ingetonden
een volledige bespanning tan zes paarden voor een
stnk geschut der reldartillerie.
Daar zulks gesohiedt ten einde da noodige ken
nis te verspreiden ran de eisohen, die roor remon-
tepaarden worden gesteld, zal ran dit besluit zeker
door Telen me: belangstelling worden kennis ge
nomen.
Zaterdag werd te Rotterdam de 4e algemeens
eergadering gehouden der Vereeniging tot beeor-
dering ran bet onderwijs jn Handenarbeid.
De roorzitter, de beer Jb. Westendorp ran Am
sterdam, opende de eergadering met een woord
Tin welkom. Hij herinnerde daatbjj boe in de
Vereeuiging roor rolksonderwjjs gezegd is, dat het
onderwijs in handenarbeid in ons land achteruit
gaat eu verder hoe io de eergadering ran het Nut
een drietal roorstellen deze rereeuiging betreffende
werden rerworpen, alzoo geen bemoedigende mede-
deelingen. Hij hoopte intosschen dat deze rereeniging
met onrermoeiden ijzer zal werkzaam zijn om de
zaak welke zij roorstaat te helpen berorderen en meer
belangstelling te doen wekken.
Uit het jaarrerslag in deze rergadering uitgebracht
bleek o. a. dat bet ledental bedraagt 117, waar
onder 32 begunstigers. Ben begunstiger werd door
den dood zeiloren en 4 leden bedankten, terwijl
sedert de rorige opgare 12 nieuwe toetraden.
Het bestuur was niet gelukkig met zjjn plannen
om in breeder kring, nl. op de. tentoonstelling te
Antwerpen, de aandaoht op Jiet streveo der reree
niging te zestigen. Het hoofdbestuur ran het
N. O. Q. weee het roorstel ran de hand op grond
dat handenarbeid niet op de bij de wet vastgestelde
lijst der leertakken roorkomt. Aan een tentoon
stelling op eigeo hand viel niet te denken. Ver
schillende andere mededeelingen waren meer in 't
bisonder ran belang voor de rereeniging zelre.
De .rekening en verantwoording ran den penning
meester werd goedgekeurd.
De begrooting sluit met een vermoedelijk batig
slot ran 70.
Aan de orde is de verkiezing van 3 bestuurs
leden.
De voorzitter bracht een woord van dank aan
de aftredende en niet herkiesbare leden Groeneveld
en van Leeuwen.
Tot bestuursleden werden gekozen de heeren D.
van Pelt van Amsterdam, J. Lindeman van Tiel
en J. van Kempenj van Gouda.
De heer Groeneveld bracht het rapport der jury
nit in due vergadering over de ingezonden voor
werpen, die tentoongesteld waren. Vooraf deelde
bjj mede dat eem belangstellend persoon de Vereeniging
in de gelegenheid beeft geeteid in plaats ran 1 prijs
4 prijzen uit te keuren.
Als rereisobteu roor een bekrooning stelde de
jniy 4 punten, nl. eigen rinding, smask, accura
tesse van bewerking ên welke gereedschappen ge
bruikt lijn hg de vervaardiging.
Omtrent bovengenoemde tentoonstelling wordt ons
door een der beïoekerz nog het volgende medegedeeld:
Gecjnrende de pauze 'werden de talrijke' bezoekers
der Vergadering in de gelegenheid gesteld de voor
werpen te bezichtigen, die door verschillende onder-
wijzere in den Handenarbeid warén ontworpen en
vervaardigd voor den wedstrijd, door de Vereeniging
op initiatief van den heer Groeneveld te Rotterdam
uitgeschreven. Tal van voorwerpen waren er, die
uitmnntten door goeden smaak en fraaie bewerking,
"t Was iDderdaad eene keurige verzsmelipg, waarvan
de waarde natuurlijk verhoogd werd door de om
standigheid dat de deelnemers het bjjna zonder
uitzondering door eigen oefening en - liefhebberij
zoover gebracht hebben.
Na de pauze werd de uitslag bekend gemaakt en
toen bleek, dat de Commissie ran beoordeeling met
algemeens 'stemmen den eersten prijs had toegekend
aan eene doos voor schrijfbehoeften, waarvan de
vervaardiger bleek te zjjn de heer k van Kempen
te Gouds, de 2e prijs werd toegewezen aan den
heer vso Tuijl te Kralingen voor|een vogelkooi,
de 3e aan den heet Kooijman, te 's-Gravenhage
voor een hoekkastje en de 4e aan den heer Noojj
te Arnhem voor een inktstel.
Met genoegen maken wij melding van dezen uit
slag eu wij weoschen onzen verdienstelijken stad
genoot hartelijk geluk met dit succes^
Uit Pgnacker wordt gemeld
Als een bijzonderheid verdient gemeld te worden,
dat het de beide iaatsten nachten vrjj flink heeft
gevroren; zoodat de weilanden in den ochtend gansch
wit zagen, iets wat zich de oudste landlieden alhier
in de Augnstnsmaand niet herinneren. Augustus
toch wordt altjjd de eenige maand genoemd, waarin
geen naobtroreten voorkomen.
De centrale vergadering der kieavereenigingen
in het hoofdkiesdistriot Dokkum, heeft met 158
•temmen tot candidaat roor de Tweede Kamer
gekozen mr. W. J. van Weideren baron Rengers.
De heer J. Herman de Ridder Jr. schrijft in het
laatste nr. der Hervorming het «olgende stukje,
dat zeker overweging verdient.
DRILLEN.
Gelukkig is de tjjd weder zoowat voorbij, waarin
de eene helft der Nederlanders door de andere helft
wordt geexamineerd. Br zjjn beel wat van angstige
onzekerheid vervulde harten minder. Br it een eind
gemaakt aan veler spanning. Het examenspook is
bijkans verdwenen spoedig is 't geheel voorbij.
Wjj hebben het bewjjs er voor gekregen in de dag
bladen die ons lange ljjaten van gelukkigen brachten,
en wij zegen daaruit met bljjdschap voor onze
jongens dat het voorbjj was, met blijdschap, ook al
hebben wg persoonlijk (geljjk schrijver dezes) er
geen belaag bij. Maar niet alleen de lgsten der
geslaagden worden ons door de couranten gebraoht,
thans nog de nasleep, beslaaude uit advertenties ran
1. gelukkige ouders of roogden, die niet kunnen
nalaten den heer X. of IJ. instituteur te be
danken roor enz. (volgt eeu schoone lofverhefflog).
2. gelukkige geplaatsten, die niet funnen nalaten
enz. (els boven)
3. gelukkige onderwijzers die mededeelen dat
znoveien hunner leerliz en voor zooveel examina
geslaagd zjjn.
Wat een geluk bijeen I
Br moet mij een woord van protest van het
hart. Ik kan mij begrijpen dat ouders, voogden
en geslaagden overgelukkig zgnhet verbaast mij
erenmin dat onderwijzers zoo soms wei eens een
zeker gevoel van eigenwaarde krijgen en gedrodgeo
worden daarvan per advertentie getuigenis af te
leggen. Maar toch, toch moet juist dat feit reien
de oogeu openen voor een misbruik, dat is inge
slopen wg zgn inderdaad een eind op den ver
keerden weg.
Ik heb allen eerbied voor heeren onderwijzers,
die zich bizonder belasten met de opleiding voor
„het examen voor Breda, Willemsoord enz.» Hel
mag niet geloochend worden, dat zjj met grooten
ijver en werkkraoht, met liefde en toewijding zich
geven aan hun taak. Het ia voor geen tegenspraak
vatbaar, dat zij een zeer ingespannen en druk leven
hebben. Niet hun pereonèn treft dus ons verwijt:
wg mogen hun toewijding slechte prijzen. Maar
met dat al heeft de volksmond gelg'k waar hg spreekt
van „drilscholen.* Ja, de jongens worden gedrild,
niet zelfstandig gevormd. De treurige examen woede,
de overdrijving daarbij, waarop door bekwamer hand
dan de mijne reeds zoo raak is gewezen, dat allef
is bepaald een ramp voor onze jongens. Het is
niet genoeg meer, dat zelfs reeds vao hun 72ejaar
af den knapen wordt vooigehondeo „jongen, denk
er om dat ge examrn moet doen neen, maar
nu sturen de ouders hen in 't laatste jaar naar
een „drilschool,en daar leeren zij in het gareel
loopen daar worden zjj bjj voorbaat gewapend op
alle „leggers" en „loopjes" der eiaminatorcndaar
'werken zjj de opgaven na, die in de laatste jaren
bij het examen werden gegevendaar worden zelfs
de nren, gewijd aan wandelingen naar buiten, niet
onledig doorgebrachtde onderwijzer geeft als een
echt peripatheticos lea. Eo zoo gaat het door van
September tot Juni. Den Iaatsten tjjd vooral, dan
houdt bet er om. Tot 's avonds II uur wordt
er gewerkt (ik spreek van jongens van 1417
jaar), ochtends om 6, soms 5 uur staan zjj op.
Werken, leeren, het ia nn geen tjjd van slapen I
Over 6 weken reeds ia het exajnen. VoortVoort
De tjjd nadert al meer. Bjjna is het einde'daar,
en dan ie het eindelijk examen. En het resultaat
O, maar dat is praohtig. Zie maar, alle jongens
slaagden deze behaalde No. 1, en die had No. 2'.
Wet schoon resultaat 1 Ja zeer schoon. Maar zie
nu levens wat er tereoht komt van nw jongens in
den sohoonsten bioei huns lerens. Let nu Csq^op
dat bleeke gezicht, die holle oogen, die klamme
handen, die gebogen bonding 1
„Het valt niet te ontkennen, zjj zien er slecht
uit. Zjj moeten maar een week of wat in de weide,
dan is het weder in orde.» Neen, dan is het
nog niet in orde. Dat jaar doet aan de gezondheid
der jongens veel schade.
Doch dat terrein mag ik niet betreden, hier zou
het woord aan den medicus zjju. Maar waarom
ik protesteer, het is, omdat uw knapen wordeu
afgericht, maar niet gevormd. Het is alsof het
vreemde planten zjjn, die niet dan in een broeikas
kunnen gekweekt worden. Waarom de groei niet
overgelaten aan moeder natuur, aan de koesterende
zonnestralen, eu kwikkende regens Ontdaan van
het beeldWaarom niet onze jongens meer vrjj
ontwikkeld P Zou waarlp dat bovenmatig volstop,
pen, dat pogen om io zoo kort mogelijken tijd
zooveel mogelijk kennis op te hoopeu, zoo bevor
derlijk zjja voor de ontwikkeling van hunnen geeitP
Maar ran waar dan dat zoo menigeen, die met een
der eerste nummers vau eeu „drilschool* slaagde,
een volgend jaar niet verder kan P Is het niet
omdat hjj overladen isP Omdat bjj als verstompt
is door dat rusteloos, zenuweobtig klaargemaakt
worden Nog eens, alle eerbied voor de werkkraoht,
de toewjjding der heeren onderwijzers, maar de weg,,
waarlangs onze knapen worden geleid, ken niet goed
Wezen en ik wenschte wel, Jat alle-ouders zich
eens duchtig bedaohten, voor zjj hun kinderen pp
kunstmatige wjjze laten afriobten. Het is waar, dan
komen zjj er. Komen ja, maar bljjren De vraag
is, of de schade, die hun voor hun ontwikkeling
wordt toegebracht niet veel grootrr is, dan 't voor
deel, dat hun spoedige plaatsing hun aanbrengt.
Als dan. nwe jongens niet mede kunnen, wees dsn
zoo verstandig en laat hun iets andera worden.
Waarom getracht kunstmatig te verkrijgen wat lang»
natuurlijken weg niet gaat P Het is wel hard voor
ouders om ronduit te moeten bekennen, dat hun
zoon niet kan wat een ander wel doet. Doch zou
menige knaap niet een heel wat nuttiger lid der
maatschappij zjju geworden, indien zjjn ouders dit
bjj tijde hadden begrepen P Bedenkt u eens goed,
voor gij ook uw zoon naar een „drilschool" zendt.
De onderwijzers zelren zullen u dankbaar zijn,
indien gjj hen niet meer dwingt uwe zouen af te
richten, maar hun gelegenheid schenkt om meer
zioh te wjjdeu aan de vrjje ontwikkeling van wat
daar sjnimert in hel hoofd en bet hart
onzer jongens.
Het wil er bjj mij niet in, dat de jongen
zeiven voordeel zouden hebben van deze ongelukkige
methode. Of fa 't dan te doen om een zekere
hoeveelheid kennis, al ia die uiet meer dan een
opgeplakt vernis, dat dient om een zeer ruwe
binnenkant te bedekken P Reeds van onze kinder
jaren af hebben wij immers geleerd onderscheid
te maken tnsschen iemand die knap ie en iemand,
die teel weet. Veel-weters, ja, dat worden de jongen»
zoo wel. Knap,neen, dat niet, want zij hebben
geen tgd eo geen gelegenheid om al wat hun
geleerd wordt te verwerken. Hun oordeel wordt
niet gescherpt. Pun gevoel voor het schoone niet
ontwikkeld. Hun blik op het maatschappelijk leven
niet verhelderd. Ën heb ik het zoo mis, indien
ik meende dat ook, misschien zelfs voornamelijk,
dit het doel was van onderwijs
Ik kan er alweer tegen sohrikked, dat het een
volgend jaar eveneens gaat. Met September worden
de drilsoholen weder bevolkt, de jongens worden
gekneed als leem, en in Jnoi komen er de
schoonste beelden voor den dag. Voor 't uiter
lijk ten minste, maar laat men toch voorzichtig
zgn stoot er niet tegen, want dan bljjkt hoe
broos ze zgn. Reeds no sprak ik ouders, wier
zoom niet geslaagd waren en die er nu aan dach
ten hen opk maar te laten africhten „want er zit
tooh niets anders op." Ja, er zit wel iets audert
op. Wanneer gjj ziet, dat uw zoon niet
lange den geleidelijken weg zijn doel kan bereiken,
wees dan zoo verstandig en doe hem een andere
loopbaan kiezen. Zou hij uiet ten slotte u dankbaar zijep
Men schrijft aan de H. R. Cl.
Door den kerkeraad van de Herv. gemeente Io
Kootwjjk op de Veluwe is, zooals men weet, toe
zegging van beroep gedaan aan den heer Houtzager,
den eersten kweekeling va» de Vrjje Universiteit,
die zjjn studiën zal hebben voltooid. Thans, nu
door de Synode het roorstel tot toelating van de
kweekelingen van deze stichting tot ,jde evangelie
bediening is afgewezen, kan dientengevolge de heer
Houtzager bjj geen enkel prov. kerkbestuur propo
nentsexamen afleggen, noeh op andere wjjze als
predikant bjj de Herv. gemeente worden toegelaten.
Met gespannen verwaohting werd dit gewichtig
besluit van de Synode tegemoet gezionware het
voorstel (dat slechts ondersteund is geworden door
een 40-tal kerkeraden) aangenomen, dan zou de Vrije
Universiteit gered zjjn geweest - thans echter is voor
goed de Weg voor de leerlingen ran deze ^stichting
om predikant in de Herr. kerk te worden, afgesneden.
De Miid. Courant bespreekt de eerlang in Ie roeren
.beperking, van den Zondagsdienst der poslerjjea.
Zij verneemt dot de Regeering nog verder wil gaan
en plan heeft den el reeds beperkten Zondagsdienst
op de telegraafkantoren nog meer in te krimpen.
„Op kantoren met vereenigden post-en telegraaf
dienst wil men schJft het genoemd blad ook
op Zon- en algemeen «Minde Christelijke feestdagen
dezelfde bepaling invoeren, die 6 Sept. in werking
treedt bjj de posterijen.
In menige kleine gemeente zal dan de dienst tot
drie nrep beperkt worden en het kantoor tevens na
's middags vijf uren gesloten zijn. Op andere kantore»
sullen dé uren vastgesteld worden, zooals dit tegen
6 Sept. voor de postergen is geschied.
Gaat ook dit door - en vrjj twjjfelen er geen oogen-
biik meer aanop bezwaren wordt toch niet gelet
ai vraagt de Regeering er nog zoo belangstellend
naar, dan zuilen wjj een beerlijken toestand
verkrijgen.
Brieven worden op zulke dagen bijna niet meer
verzonden of bezorgdvan de telegraaf zal men baast
geen gebruik kunnen maken.
Ziedaar de zegeningen van het allerdolzinnigst drij
ven ten gunste van de z. g. Zondagrust, waarbij op
de belangen van bet algemeen niet wordt gelet.
Ën het meest onbilljjke is dat men zulk een
maatregel ook wil toepassen op telegraafkantoren, waar
hetgeen jaarijjka aan een vastgestelde opbrengstsom
tekort komt, moet worden aangezuiverd, b. v. door
de gemeente waarin zjj zjjn gevestigd.
Uit vermindering van het aantal diensturen volgt
van zelf mindere opbrengst en bjjgerolg meer bij
betaling.
Maar waarom zou dit bij de Regeering wegen?
Zij toch heeft het monopoliegeen concurrentie
kan zg duiden zelfs tegen de grofste willekeur iu
deze staat men immers machteloos
Het wordt hoe langer hoe fraaier in oüs land."
Drie honderd jaren zal het weldra geleden zjjn
(1586—1886), zegt de Tilburger Cl, dat Tilburg be
stormd werd door de Spaansohe legerbenden, die
dagen achtereen brandden en plunderden. Voor schat
ten gelds werd door de woestelingen vernield, en
verscheiden slachtoffers waren gevallen.
Thans heeft zich sinds geraimen tjjd wederom eene
horde in ons midden vertoond, wel niet zoo gevaarljjk
als die vao vorige eeuwen, maar toch uitmuntende
door eeoe driestheid die aan het ongeloofeljjke grenst.
Wjj bedoelen den stroom van bedelaars, dis zioh dag
in dag uit aan de huizen der ingezetenen vertoont,
waarvan vooral de noordeljjke wijken, als Veldhoren,
Goirke Heikant, Hasselt, enz, te ijjden hebben.
Bent komen zjj bjj troepen, quasi ventende, doch
in waarheid bedelende, uit meer noordwaarts gelegen
dorpen afgezakt, (voornamelijk uit Loonopzand en
Kaatsheuvel) eu zien zij iu, dat hunne „zaken" of
door het medeljjden op te wekken of door brutaal ge
weld goed gaan, dan wordt fluks uit gemelde gemeen
ten een rerhuisbiljet gehaald (soms bekomen zjj ran
goede vrienden nog reisgeld en verbljjfkosten voor
een zestal weken) en na verloop van eenigen tjjd
wordt door hen bjj bet armbestuur aaogeklopt.
Men meldt aan de N. R. Cl. uit Scheveningen:
Gisterenoobtend omstreeks helftwaalf speelden eenige
kinderen aan het Kanaal ter hoogte van de werf
van den heer Van de Rovaart. Onder hen was
i een kind van omstreeks zes jaar, die zich vrrmasktc
met bet op tonnen en vaten Ie klimmen, die
aldaar aan den kant stonden. Lang ging dit goed
toeu ten laatste een rat kantelde en het kind
ran den hoogen kant midden in het Kanaal tereoht
kwam. Het 12jarige zoontje van den heer Vierling
daar ter plaatse visachende, tiet het ongeval, legt
zjjn hengel neder, springt te water en duikt het
reeds gezonken kind achterna. Mielnkte een eerste
poging, bjj de tweede greep onze kloeke jongen
het kind bjj een been, nam het daarop onder
water in den rug, en kwam bedaard, met den
rechterarm zwemmende, naar den kant, Waar hjj de
voldoening mocht smaken het kind aan de inmid
dels toegesnelde personen levend te overhandigen.
Aan het Verslag ren de Inspectenrs voor het
Staatstoezioht op krankzinnigen, orer de laatste drie
maanden van 1884, aan den Minister ren Binnen-
lendsche zaken, ontleenen wij het volgende
„Artikel 23 der wet, handelende orer het ontslag
van verpleegden, heeft ons aanleiding gegeven
tot het uitbrengen van een zeer uitvoerig rapport
aan Uwe Excellentie.
Een verzoek van een der rerpleegden in een
1 krankzinnigengesticht, om daaruit ontslagen te
worden, was door Uwe Excellentie in onze banden
gesteld. Die verpleegdo, een geneesheer, beweerde
volstrekt niet krankzinnig te zjjn en dus recht te
hebben op onverwjjld ontslag.
Na een langdurig onderhoud met den adressant
gehad te hebben en na eene menigte schrifturen
van zijne hand of bem betreffende, doorgelezen te
hebben, hebbeu wjj in een uitvoerig gemotiveerd
rapport; 'te petten gegeven, dat aan het bestaan
van krankzinnigheid bij den adressant, in den vorm
van vervoigiagawaanzin, bij ons geen twijfel bestond.
Hiermede» zou oeze taak zjjn afgedaan, raaaf de
twjjfel, die gerezen was of zjyie afzondering vod
de maatschappij, doof hem ia een krankzinnigen
gesticht le plaatsen, noodig is, stelde ons, naar
wjj meenden, ten plioht om ook dienaangaande oos
oordeel uit te spreken. Wjj betoogden dat personen,
die aan verrolgingswaanzin ljjdeo, niet aansprakelijk
zjjn voor hunoe daden en ,dat tij rau alle krank
zinnigen de gevaarljjkste zjjn. „Moet er", zoo
rroegen wjj, „gewacht wordeu totdat de noodlottige
daad volvoerd is, most inmiddels de familie van
den ongelukkige in voortdurende spanning leven
door de vrees voor het ongeluk, dat hij kau
begaan, en moet tengevolge van dien eenen, het
zwaard eener krankzinnige wraakzucht boven bet
boofd blijven hengen van ben, die hg zjjne ver
volgen waant
Op deze vragen kon, naar ons oordeel, het
antwoord niet twjjfelaohtig zjjn.
Intnsschen had de rechtbank in het arrondis
sement, waarin het gesticht gelegen is, anders
dsarorer gedacht. Zjj vond in het verslag van
den eersten geneesheer ran het gesticht geen grond
om machtiging tot verlenging van het verblijf ren
den krankzinnige in bet gesticht te geren. Zij
•chjjnt die verklaring niet bepaald genoeg geronden
te hebben en daarom te hebben besloten den ver
pleegd» zeiven te verhoorenhiertoe begaven drie
barer leden, waaronder de president, benevens den
griffier, zich naar het gesticht en bezochten hem
daar. Na afloop van dit bezoek deelden zjj den
eersten geneesheer mede, dat zjj niets krankzinnigs
in den verpleegde bespeurd hadden. Dit kan geen
verwondering barende onderkenning van den
vervolgingswaanzin'is, wegens de dissimulatie van
den krankzinnige, dikwjjls zeer moeieljjk. Wel
verwondert het ons dat de rechtbank tot het besluit
heeft kunnen komen, de machtigingt» tot verdere
opsluiting te weigeren, niettegenstaande de eerste
geneesheer van het geaticht verklaarde dat de ver
pleegde nog steeds met vervolgingswaanzin vervuld was.
Door hare uitspraak heeft de rechtbank de rust
eener familie eu ran verscheidene niet lot haar
behoorende personen in gevaar gebracht. Wij konden
dan ook in ons rapport den wensch niet onderdrukken,
dat van heu die in de magistratuur wenschen te
treden, genoegzame krnnie van gereehteljjke psycho
logie mocht gevorderd worden.
De algemeens vergadering der 'Vereeniging ter be
vordering van Fabriek- en Handwerksnijverheid te
Haarlem gehouden, heeft de volgende besluiten ge
nomen Eene commissie te benoemen om met de
Maatschappij van nijverheid de ontginning van
heidegronden tot verschaffing van werk te bevorderen;
een adres aan de Regeering te zenden, waarbij
aangedrongen wordt op de inroering van verplicht
teekenonderwjjs op de lagere Scholen; idem om aan
te dringen op belasting van 'biscuits naar het suiker
gehalte in verhouding tot den bestaanden accijns
en bjj de Regeering aan te dringen op eene her
ziening der algemeene voorschriften voor de aan
besteding van Rijkswerken, iu dien zin, dat niet
alle geschillen steeds door het Rjjk worden beslist,
geen onbilljjke risico op den aannemer worde ge
schoven en zoo min mogelijk de reehten vao aan
nemers en lereranoiers worden verkort of miskend.
Doctor Morgan te Manchester raadt thans een
niepw soort „Luftkurort" voor longljjders Ban, en wel
verbljjf in de nabjjheid ran turfmoerauen. In het
tjjdschrift lancet ontwikkelt hjj de stelling, dat de
inademing van lucht ren turfmoeraasen zeer gezond
ie, daar die antiseptische stoffen (teer, kreosoot,
tannine) en vele vluchtige oliën en harssoorten
bevat.
Aan die lucht schrjjft dr. Morgan, het toe, dat de
bewoners van bet eiland Skye en der Hebriden zich
door kracht en gezondheid onderscheiden, en bijzonder
ven longkwalen niete weten, niettegenstaande zjj in
armoedige batten wonen, die slechts ééa uitgang heb
ben, welke tegeljjk voor menschen eo dieren dient, en
waarin steeds rook en vieze uitwasemingen gevonden
worden.
Bljjkt het, dat deze geleerde heer geljjk heeft, dan
gaan onze Ne^erlandscbe veenen eene schoone toe-
kornet tegemoet 1
Zondag is tev'Le Mans met veel plechtigheid het
standbeeld van generaal Cbanzy onthuld. De regee
ring was vertegenwoordigd door de ministers van
oorlog en van binnenlandsche zaken. Eene menigte
oud-soldaten en mobieleD, die deelgenomen hebben
aan den rersohrikkeljjken strjjd, die Chanzy's naam
gevestigd heeft, waren te Le Mans gekomeM*om
getuige te zjjn van de pleohtigheid en deel te'nemen
aan de feesten.
De Temp» maakt de volgende dépêche bekend.
„De door de aankomst der Fransche letterkundigen,
kunstenaars en journalisten te Pest ontstane geest
drift heeft de hoofden der Hongaren erenwel niet
0p hol gebracht. De Hongeren willen niet dat de
Qpreohte ,.en warme sympathie, die «jj bjj deze
gelegenheid den Fransehen betoond hebben, ben in
de oogen vao Duitschland benadeele. Zoo beheisen
verscheidene Paster bladen artikelen, waarin bepaald
wordt, dat Hongarjje's vriendschap jegens Duitschland
onwrikbaar is en dat de ter eere der Fransche ge-
gevene feesten volstrekt geen staatkundige beteekenia
hehben en niet opgevat mogen worden ale eene vij
andelijke demonstratie tegen Duitscbland."
Voor het oogenbiik ia de onzekerheid van den
uitslag der algemeene rerkiezingen in Engeland de
beste waarborg voor het behoud vau den vrede.
Eene rerstoring ran het EuropCesch evenwicht
kan zich niet tot twee staten bepalenzij heeft
onvermijdelijk eene nieuwe groepeering van belangen
ten gerolge. Zulk eene nieuwe groepeeriog wordt
wellicht reeds voorbereid het zou althans gevraagd
zjjn met de Nerd te verzekeren, dat het optreden
ven een Tory-ministerie in Engeland niets beeftn
veranderd in de betrekkingen der drie Enropeesche
keizerrijken. De gewijzigde verhouding te! eohte
niet openlijk totstandkomen, voordat hel aanbijj ver
van het ministerie-Salisbnry verzekerd is.
lntusseben blijft de welwillendheid, waarmede
Lord Salisbury bet Streven der Duitsche Regeering
naar koloniale uitbreiding in de hand werkt, en de
waardeering, waarmede die omkeering in de Engel-
sche politiek door Duitschland wordt erkend, een
teeken des tjjds, waarmede men te St. Petersburg
rrkening zal moeten houden.
De Norddeuttche Mlgemeine Zeitung is niet temden.
Zij heeft dageljjks de samenwerking van conservatieven
en nationaalliberalen aangeprezen, de Duilseh-rrij-
zinnigen in de zwartste kleuren afgeschilderd en
thans verstoot zioh een van de zoekende zielen der
Heidelberger partij om eene andere mtening te zijn
toegedaan, dan het gezaghebbend blad van den grooten
rijkskanselier. Heeft niet de hoogleeraar Boretiua
op deo partijdag te Thale aangedrongen op aan
sluiting bij de secessionisten en verklaard, dat het
onderscheid tusscheo de verschillende fraction der
liberalen eigenljjk alleen bestoud in hunne meerdere
of mindere waardeering van den rijkskanselier? Het
is waar, professor Boretius sprak in Saksen en voor
Sakserthij zou voor doovemans ooren gepredikt
hebbeu, als bjj onder die omstandigheden zijne
hoorders in den schoot vao bet alleenzaligmakend
conservatisme der Norddeuticbe had willen drijren.
Maar eene ketterij was het toch, en deze moest
io de beginselen worden uitgeroeidhet officieuse
orgaan verklaart derhalve
„Volgens onze meening kan de heer Boretins,
als lid der nationaal-liberale partij, ale man van
logische en politieke eonseqnentie, de veelbesproken
woorden niet op de door de bladen aangegerrn
wjjze hebben geuit. Is echter deze onze meening
feiieljjk onjuist, dan zou het voor de nationaal-
liberale partij taak zjjn, den genoemden spreker
hoe eer hoe beter te desaroueeren, opdat hare
houding pich niet in een dubbelzinnig licht vertoone.
Want dat de natiooaal-liberalen het openlijk dcor
hen nagestreefde doel, het dienen ven het vaderland
slechts kunnen bereiken, wanneer zjj aan het
samengaan met de regeering en de conservatieve
partjjen de voorkeur geven boven de aansluiting
bij de seceeeionisten dat hebben wij hun vroeger
reeds op bet hart gedrukt."
Dezer degen komt orer Lissabon een treurige
Ijjding tot ons uit St. Paul de Loanda, volgens
hetwelk daar in 't begin van Juli een moord op
de Europeanen heeft pleats gegrepen. Een koninkje
ven Coenhama was plotseling gestorven, wat door
de inboorlingen aan de tooverknnst der blanken
werd toegeschreren. Zjj vermoorden daarop 20
Europeanen, waaronder 3 Fransche zendelingen en
twee kinderen van een EogelachmaD, den heer
Gerard, die zelf met een dochter wist te ontkomen.
Engeland zal wel niet nalaten Portugal verantwoor
delijk te stellen.
De Fransche Consul te Tientsin de heer Ristel-
heuber, is te Marseille aangekomen met den offici-
ëelen tekst ran het Fransoh-Chineesehe tractaat.
Het ie in den vorm ven een verzegelde rol in gele
ijjde, met gouden koorden vastgehecht, vervat iu
roodgelakte doos met paarlemoer ingelegd en met
een gouden slot gesloten. Deze zelf is weder ge
plaatst in een rjjk gebeeldhouwde sandelhouten doos,
die eindeljjk door een metalen kistje omsloten ia
Kalnoky is niet lang bjj Bismarck op bezoek ge
weest maar gisteren reeds weder naar Weenen ver
trokken. Het trekt de aandacht, dat ook Von
Sohlözer te Varzio is geweest, en wel gelijktijdig
met Kalnoky. Hjj zon o. a. op 's Pausen verzoek
over de bezetting van den aarts-bissohoppelijken
zetel van Posen-Gnesen onderhandeld hebben.
Italië volgt thans slipt de maatregelen, door de
sanitaire internationale conferentie ran Rome aange
geven. In strijd met de 'strenge landquarantaine en
onpractische berookingen der passagiers aan de grenzen,
terwijl daar de middelen lot verpleging van Ijjders ont
braken en de' gezonden met de zieken dooreen werden
opgehoopt in slecht ingerichte lokalen, zooals dit ver-
