Jsenthal Co. te Hamburg.
STEENKOLEN.
VERVOLGBUNDEL
HOUTVEILING
ANTON WECK,
DELEN EN PLATEN,
St. Nicolaasfeest.
Juweelen en Horloges,
AANBESTEDING.
1885.
!N° 3380.
DE GASQUAESTIE.
Mk. 500,000
9 DECEMBER a.s.
Grove Ruhr Kachelkolen
Evangelische Gezangen.
Geschaafde en Geploegde Delen,
Gouden en Zilveren Werken,
Zondag 29 November.
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
Geheele orig-ineele loten N. fl. 3.50 Cts.
halve orig-ineele loten 1.75
kwart orig-ineele loten 90
Voor de prompte uitbetaling- der g-ewonnen
prijzen is de Reg-eering- verantwoordelijk.
Elk besteller ontvangt het origineellot in handen en bij elk
lotzending voegen wij het officiëele trekkingsplan er bij. Voor
't geval iemand na ontvangst van hetzelve de Loten niet wenscht
te behouden, nemen wij deze voor begin der trekking terug en
wordt het ontvangen geld geretourneerd.
Wij verzoeken, de bestellingen vol vertrouwen en direct te
adresseeren aan het met den verkoop gevolrilachtigde Ban
kiershuis.
1
a 300,000
1
a 200,000
2
a
100,000
1
a
90,000
1
a
80,000
2
a
70,000
1
a
60,000
2
a
50,000
1
a
30,000
5
a
20,000
3
a
15,000
26
a
10,000
56
a
5,000
106
a
3,000
253
a
2,000
6
a
1,500
512
a
1,000
818
a
500
31720 a
145
57*12 ct. per H.L. contant
JAN PRINCE Cle.
■W EIMAE,
BELANGRIJKE
ROTTERDAM,
Amerikaaiische GRENEN DELEN.
IKZOLIDIEIR.S,
Eiken Ribben enzv.
Aanzienlijke partijen DELEN,
PLATEN enz. ,wor(iMi weder tot
origekende lageprijzdn opgeruimd.
St. Nicolaas-Cadeaux.
J. VAN DE PaVOORDT.
OPENBARE
a. De levering van de ten dienste
der Gemeente, gedurende het jaar 1886
benoodigde materialen als
Perceel 1. Houtwaren.
a. Eikenhout.
i. Amerikaansch Greenenhout.
c. Greenenhout.
d. Dennenhout.
Deelen.
Rondhout.
2. Ijzerwerk.
>i 3. Spijkers en lichte Ijzer
waren.
a 4. Lood, Zink en Soldeer.
a 5. Verfwaren en Glas.
a 6. Teer.
7. Kalk.
n 8. Grind.
,i 9. Zand.
10. Fijne .Puin (1000 M!) in
twee Perceelen.
11. Plantsoen- en Boomgewas,
I, 12. 86,000 Ben-Ahin Keijen
14 X 18 oM.
13. 245,000 Blauwe IJselstraat-
klinkers.
14 30,000 IJselmetselplavij
a 15. 33,000 Vechtsche Straat-
klinkers Vechtsche vorm.
a 16. 45,000 Vechtsche Straat-
klinkers Waal vorm.
t. Het uitdiepen van een gedeelte
der rivier de Gouwe nabij Gouwsluis.
t. Het onderhond der straten gedu
rende 1886
d. Het vernieuwen van het leiendak
en de loodbedekkingen der overdekte
Korenbeurs.
BU deze Courant behoort een Bijvoegsel.
500,000 Hurk.
Het enorm kapitaal van 500,000 Mark bedraagt eventueel
de grootste prijs der 289 Geldloterij, die van de Hambur
ger Regeering goedgekeurd is. Te zamen bevat deze Loterij
100.000 loten en 50,500 prijzen en 1 premie. De winst
kans is derhalve zeer aanzienlek, want op 2 loten valt 1 prijs.
De nauwkeurige iudeeling van alle 500,000 prijzen en 1 premie
is uit nevenstaande lijst te zien. Al deze prijzen worden in 7
afdeelingen of klassen binnen eenige maanden uitgeloot. De
hoofdprijs der eerste klasse bedraagt 50,000 Mark, tweede
klasse M. 60,000, derde M- 70,000, vierde M. 80,000,
vijfde M. 90,000, zesde M- 100,000 en de zevende klasse
ev. 500,000 Mark, spec. 300,000 Mark, 200,000
Mark etc. etc.
Uithoofde der groote deelname, die bij deze loterij zeker in
't vooruitzicht is, verzoeken wij met de orders niet te dralen en
deze zob spoedig mogeljjk in élk geval tijdig voor het begin der
trekking, den
De prijs der loten is officieel bepaald en kosten voor de eerste
klasse
De gelden gelieve men met de orders in Muntbiljets, Post
zegels of in Postwissel toe te zenden.
Na de trekking ontvangt elk Lotenhouder de officiëele Prijs
lijst. Het gewonnen Kapitaal wordt terstond uitbetaald.
Op verlangen betalen wij ook ter woonplaats des winners.
Speciell
Prjjzen Mark
A
19463 a 200,150,124
100, 94, 67, 40,20
i
Weder in lossing eene lading
waaruit wij tot
zonder, korting, vrjj thuis afleveren, mits bij
2 of meer Heet. geljjk genomen.
Opticien te 'a Hage,
zal DONDERDAG 3 DECEMBER a. s. te
spreken of te ontbieden zijn bij
Horlogemaker, MARKT A 91 te Gouda, bjj
wien steeds een groote keus BRILLEN,
PINCE-NEZ, THERMOMETERS enz. enz.
voorhanden is.
Bjj den Boekhandelaar A. BRINKMAN te
Gouda, zjjn voorhanden
OP DE
Prjjs 25' Cent, in Lianen gebonden 40 Cent.
TB
Woensdag den 2 December 1885, des
namiddags ten 121/', uur, in het Café Frit-
schy aan de Overzjjde der Maas, van ver
schillende nieuwe ladingen
Petersburger, Croonstadsche, Zweedsche, Riga,
Memel, Wijburger, Vuren en Grenen
Verder: nieuwe Narva, Riga en Croon
stadsche Sparren, Sparhouten, Juffers,
Alles genummerd en liggende in de Loodsen
op de Werf „Rusland"Oostpunt Noorder
Eilaud te Rotterdam.
Notitiën zijn te bekomen ten kantore van
den Deurwaarder J. C. LACH, Geldersche Kade
N°.. 1, te Rotterdam,
Een Elegante Collectie
zeer geschikt voor
Onder minzame aanbeveling,
Dubbele Buurt, Gouda.
Reparation worden ten spoedigste bewerkstelligd.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Gouda, zijn voornemens op WOENSDAG den
16 DECEMBER 1885, des namiddags ten een
ure, in het Raadhuis aldaar, bij inschrijving
AAN TE BESTEDEN:
De monsters der perceelen N°«. 8, 9,10, 12,
13, 14, 15 en 16 zijn aan jle Stads-Timmer-
werf te bezichtigen.
De bestekken en voorwaarden liggen dage
lijks (de Zondagen uitgezonderd) des vqormid-
dags van tien tot des namiddags een ure, ter
Secretarie der Gemeente en aan de Stads-
Timmerwerf ter „inzage.
.Inlichtingen worden gegeven door den Ge
meente-Architect.
De inschrjjvings-biltetten, op zegel geschre
ven, door den aannemer en de beide borgen
geteekend en behoorlijk gesloten, moeten den
15 'December1 1885, uiterlijk des namiddags ten
5 ure, op gezegde Secretarie ingelegerd zijn.
Snelpersdruk van A. Bmnkman te Gouda,
t
GOUDSCHE COURANT.
mm
Sedert bij de begrootrngsdiscussie in den
raad door den heer Jager de aandacht werd
gevestigd op het ten eindo loopen van het be
staande contract met de gasfabriek, is in onze
gemeente eejie gasquaestie ontstaan, die voor
eerst nog wel aan de orde blijven zal. Het
is eene vraag van groot gewicht, die eerst na
rijp beraad en grondig onderzoek zal kunnen
beslist worden.
Over het algemeen is men het er over eens,
dat de tegenwoordige fabriek niet heeft be
antwoord aan de eischen, die men in den
tegenwoordigen tijd mag stellen aan dergelijke
inrichting. Talrjjk en algemeen waren steeds
de klachten over de qnaliteit van het fabrikaat
en de geringe drukking op vele punten der
stad. De al of niet gegrondheid van (Je ver
schillende klachten kunnen wij niet beoordee-
len, het is wel mogelijk, dat er overdrijving
heerschte en dat hier en daar geklaagd is, als
er kleine gebreken waren, die gemakkelijk
konden worden verholpen. Maar vooral het
buizennet schijnt gebrekkig te zjjn, te oud en
te klein van pijpen. Het is wel eenigszins
verklaarbaar, dat'lde maatschappij met het oog
op de onzekere toekomst in de laatste jaren
weinig vernieuwd heeft, maar de zaak heeft
er natuurlijk door gelèden. WÜ achten ons
overigens' niet bevoegd om een oordeel te
vellen over technische bijzonderheden en voeren
slechts aan wat ons ter oore kwam. Nu de af
keuring zoo algemeen is als hier ter stede,
ligt het vermoeden voor de hand, dat er in
de geheele inrichting toch iets is, dat hapert.
Het is een feit, dat de gasfabriek het tegendeel
van populair is en dat, zooals de zaken nu
staan, niemand denkt over vernieuwing van
het contract met de oude fabriek. Wellicht
dat de nieuwe aanbiedingen, die bjj het gemeen
tebestuur zijn ingekomen, in die zienswijze ver
andering brengende billijkheid althans eischt,
dat daarvan eerst behoorlijk kennis genomen
worde. Maar toch zal dan wel het bouwen
eener nieuwe of het geheel reorganiseeren der
bestaande fabriek en de aanleg van een
nieuw buizennet een eerste voorwaarde moeten
zjjn. Het schijnt, dat de lijdensgeschiedenis
der bestaande maatschappij, die blijkens haar
naam opgericht was ter exploitatie eener an
dere soort dan het gewonelichtgas, en die
eerst bjj de mislukking der nieuwe vinding
tot het ordinaire steenkolengas overging, aan-,
leiding heeft gegeven tot een minder doelmatige
inrichting der fabj-iek of althans tot eene
exploitatie met onvoldoende middelen. Voor
zoover onze kennis van de publieke opinie
reikt, acht men algemeen de kans thans schoon
om van deze maatschappij af te komen en de
stadsverlichting opnieuw en dan op degeljjken
grondslag te regelen. Het is mogeljjk dat
het weinige belang dat de, ingezetenen bjj
het voortbestaan der tegenwoordige maatschappij
hebben, hen wat onverschillig maakt omtrent
haar lot de aandeelen der maatschappij zÜn
op zeer enkele uitzonderingen na in handen
van niet-ingezetenen, meestal Rotterdammeis
Ae zetel der maatschappij is te Rotterdam en be
halve de Goudsche exploiteert zij ook de gas
fabriek teWoerden. Doch ook deze mindere sym
pathie is geen' recfen om niet met den raeesten
ernst haar nienwe voorstellen te onderzoeken
en het Ijjdt dan ook geen twijfel of het ge
meentebestuur zal daar met onpartijdigheid
zijne zorgen aan wjjden.
Onder het publiek schjjnl de vraag of ge
meente-exploitatie niet de voorkeur verdient
bjj de groote meerderheid dadeljjk in be
vestigenden zin 4e zjjn beantwoord. Reeds is
in ons blad een inzender opgetreden met het
denkbeeld om van het nieuw te benoemen
raadslid de pertinente verklaring te eischen
dat hjj vóór eene stedelijke gasfabriek is. Deze
wjjze van doen komt ons echter ai te voort
varend voor. Ons lacht ook wel het denkbeeld
toe, dat de stad de winst zou opstrijken, die
anders terechtkomt in den zak van de aan
deelhouders. Maar er staat voor de gemeente
te veel op het spel om zoo maar, zonder ver
der beraad, tot het stichten eener eigen fabriek
te dwingen. Wjj wenschen grondig onderzoek,
plannen en gegevens, waarop men zjjne bere
keningen maken kan. Het stichten van eene
fabriek vereischt minstens esn paar ton gouds,
die natuurljjk geleend zouden moeten worden en
waarvan de renten moeten wOrden betaald alvo
rens er van winst sprake kan Zjjn. Nn is het eerst
de vraag of er in onze gemeente zoodanig
verbruik te wachten is, dat, bjj den lagen prjjs,
dien men in audere steden gewoon is te be
talen, de renten kunnen wOjrden goedgemaakt
en aflossing verzekerd is. Daarbjj komt nog
de risico, dat de wetenschap nieuwe middelen
ontdekt om goedkoop electrisch licht te leve
ren en dus het gas aan een kant wordt gezet
dan zuu het geheele kapitaal der gemeente
nagenoeg weggeworpen geld zjjn. Ook leert de
ondervinding, dat gemeente-exploitatie in den
regel duurder is dan die van particulieren.
Vandaar dan ook dat anderen (b. v. de voor
zitter van Gemeentebelang) het meer in het
belang van de gemeente achten, indien de ex
ploitatie wordt uitbesteed aan eene solide
maatschappij, die aan de stad behalve de vrije
straatverlichting nog een deel der winsten
uitkeert voor het gebruik van den publieken
grond enz. Omtrent de qualiteit van het gas
kunnen dan bepalingen gemaakt worden, welke
even goed tabrikaat waarborgen als in eene
gemeentelijke fabriek. Deze handelwijze heeft
dit voordeel, dat de stad geenerlei risico loopt
en steeds zeker is van eene bate voor haar
kas. Deze bate kan geringer zijn dan bjj eigen
exploitatie, maar ook grooterdit hangt van
allerlei omstandigheden af, inzonderheid van
de meer of minder juistheid der berekeningen,
maar ook van wisselvallige prjjzen en allerlei
kansen. Voor dat laatste denkbeeld is ook veel te
zeggen, omdat uit haar aard de gemeente niet
is de aangewezen persoon is om industrieele
ondernemingen te exploiteeren met het geld
der. burgerij. Doet men slechte speculation met
zjjn eigen geld, men draagt er zelf de ge
volgen vaniets anders is het echter wanneer
het betreft het geld van de gemeente, waar
van het verlies zou drukken op de geheele
burgerij. Dan is voorzichtigheid eiï bedaard
overleg dubbel plicht.
De quaestie, is dus niet zoo eenvoudig als
zjj sommigen toeschjjnt. Wat voor groote steden
m'et een belangrijk gasverbruik goed gaat, past
nog niet voor eene 'kleine stJR als de onze.
Alle omstandigheden behooren wel overwogen
en in acht genomen te worden'. En zelfs in
grbote steden is men het er lang niet over
eens of gemeente-exploitatie het meest is in
aller belang. Dit is zoo waar, dat in de laat
ste jaren in Amsterdam en in Rotterdam lang
over de qüaestie is gedelibereerd en in beide
plaatsen wogen voor- en tegenstanders tegen
elkander op. Te Amsterdam is in den raad
met 1 stem meerderheid besloten tot gunning
aan de groote Engelsche Imperial-maatschappjj
te Rotterdam verklaarde de raad zich, insge
lijks met de meerderheid van 1 stem vóór ste
delijke exploitatie. De gasverlichting blijkt dus
nog eene open quaestie te zjjn, een reden te
meer voor kleine plaatsen om bjjzonder voor
zichtig te werk te gaan.
ïn onze gemeente is vooral het vermoedelijk
gasverbruik zeer dubieus. Thans branden op
de hoofdstraten en grachten verreweg de
meeste winkeliers petroleum en op de meer
van het centrum afgelegen deelen der stad is
in het geheel geen gasvlam te Bespeuren dan
'in de straatlantarens. Dit kan voor een deel
het gevolg zijn van de mindere qualiteit van
het gas, maar het is toch niet te ontkennen
dat oek de goedkoopte der petroleum en de
in de lampen voortdurend aangebrachte ver
beteringen een voorname factor is.
In deze omstandigheden is overhaast oor-
deelen zeer onverstandig. Er moeten heel
wat gegevens verzameld worden, eer de zaak
voor beslissing rijp is. Daarenboven is er
geen pèriculum in mora. Naar ons oordeel
zal dus de burgerij wjjs doen, indien zjj meer
licht afwacht en niet het voorbeeld volgt van
den reeds genoemden inzender (cgeen gasver-
brniker» in ons nummer van 22 dezer), die
reeds positie heeft genomen ten voordeele der
gemeente-exploitatie. Men kan op verschillende
wjjzen van «dat voortdurend gesukkel en
getob» afkomen bij allen staat vast, dat de
gaszaak nu afdoende voorziening eischt; men
schorte echter zjjn meening over den te
volgen weg op, tot d(e gegevens daar zjjn om
een gegrond oordeel te vormen. Met schermen
in het wilde i9 niemand en allerminst de zaak
zeiA gebaat.
Zou niet eene openbare vergadering van
belangstellenden, die onderling van gedachten
wisselden over deze quaestie, kunnen worden
gehouden ter voorlichting der publieke meening,
welke stellig haar invloed zal doen gelden bjj
het nemén eener beslissing? Ons komt zulks
zeer wenscheljjk voor en onzes inziens ligt het
op den weg van Gemeentebelang om daartoe
het initiatief te nemen. De voorzitter dezer
vereeuiging heeft in ons vorig nummer het
artikel van haar reglement in herinnering
gebracht, waarbjj «het bespreken der gemeente
belangen» ajs deel van haar werkkring wordt
genoemd. Zoo ooit dan verdient dit arti
kel thans te worden toegepast. Zal eene
meeting echter goede vruchten dragen, dan
moet ook daarin niet met „overhaasting ge
handeld worden, maar behoort te worden uit
gezien naar een inleider, die van de quaestie
studie heeft gemaakt en het debat in hdt
rechte, spoor kan brengen. Wellicht is de
heer Steens Zjjnen, die zich reeds bereid ver
klaard heeft om iïi ons. blad zijne inzichten
over de gaszaak mede te deelen, wel te vinden
om OQk die taak qp zich te nemenwensche-
lijk is het toch dat een ingezetene, die op (Je
hoogte is Vier plaatselijke toestanden, zich met
de inleiding belaste.
