ANTIREVOLUTIONAIR?
-ai
1886.
Vrijdag 22 Januari.
N° 3342.
Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
Nieuws-
en
BINNENLAND.
>CHE
■I
LMS
3ES,
•en
•ederen.
PHMA
ellen geeft
hting. In
ES
IONS
ïlingr
indent van
rnen, i« het
i Tandpijn
audvleesch;
i voorkomt
nde tanden
andvleesch,
geeft het
terwyl het
ijnen. Dete
1<I middel
bevordert
dient al»
dziekte) en
de wateren.
.60.
GOUDSCHE COURANT
iu Zuid-Holland de heer P. Blankeu te Haastrecht.
de gevolg-
>1
Hoest en
snts
HOLM,
I. Tl HM,
.00.
armede in
OPWEKKEND
rsVERDRIJVENO
IOEDE
3TE ZWAKTE
lolle tanden
étui/2.60.
het voor
slag, lever,
en behoud
mede-eters;
i 0.35.
',ht uitdruk»
den K. K.
echt te be>
gestempeld.
Nederland»
belangrijk,
paraten be
lief op d
F. E. vat
tilié. apoht
lam bij C.
Amsterdam
Gouda.
3efd.
en Eog.
•NS van
ver plant-
etlust niet
aangenaam
In dooien
geachte
n is-
e H00G-
ortdurend
Door Z. M. den Koniug is benoemd tot 2de
Luitenant bij het 5 Bataljon Rustende Schutterij
GOUDA, 21 Jjnuari 1886.
Z. M. beeft: lo. ingetrokken en buiten werking
gesteld het Koniukl. besl. van 31 Dec. 1885 no. 45
voor zoover daarbij aan den reserre-officier van
gezondh. der. 2de kl. dr. F. H. G. Van Iterson
een eervol ontslag uit rijn betrekking tot de land
macht is verleend
2o. den heer Van Iterson vooruoemd op nieuw
benoemd vóór een tijdvak van vijf jareu, tot reserve
off. v. gez. 2e kl. bij het personeel van der. ge-
neesk. dienst der landmacht, met bepaling, dat die
herbenoeming zal gerekend worden te zijn ingegaan
met i Jan 1886.
trekking, die wij gemaakt hebben. Zoo b. v.
Mr. Beelaerts van Blokland. Zij verdedigen de
stelling dat de antirevolutionaire partij in de
politiek niet mag worden verward met de
Kuyperiaansche partij in de kerk.
Op staatkundig gebied zoo spreken zij
hebben we een program, waaraan dr Kuyper
evengoed onderworpen is als wij allen. Die
het met dat program eens is, kan zich bij de
anti-revolutionnairen aansluiten, al heeft hij
ook ,op kerkeljjk gebied zeer afwijkende mee-
ningen. Op dit gebied laat de partij hare leden
volkomen vrij. Haar geestverwanten behooren
tot zeer verschillende kerkgenootschappen eeni-
I gen behooren zelfs tot geen enkel kerkgenoot-
I schapniet een kerkeljjke leer, maar het
staatkundige program is de band, die ons ver-
eenigt.
Het komt ons voor dat deze lieden zich
illusiën maken. Hnn redeneering bewijst alleen
de waarheid van hetgeen meermalen is beweerd,
dat namelijk in den boezem der antirevolutio
naire partjj twee stroomingen zijn een gods
dienstige conservatieve richting, vertegenwoor
digd door het meer aristocratische deel der
geloovigen en een religieuze, dweepzieke revo
lutionaire richting, waarvyi Dr. Kuyper het
natnnrljjk hoofd en de aangewezen woordvoer
der is. Tot dusver zijn deze heterogene bo-
standdeelen nog kunstmatig bijeengebleven,
gevangen onder het, door den vele koorden op
zjjn boog hebbenden Kuyper uitgedachte, hoedje
van het Program. Maar de kerkbestonning
heeft reeds veler oogen geopend en zal, hopen
wjj, de eerste aanleiding zijn tot de ontwrich
ting der partij, die onvermijdelijk volgen moet,
indien op staatkundig gebied dezelfde grondregel
wordt toegepast en even revolutionair wordt
opgetreden als in de kerk. Wellicht dat zoo
doende het laatste heldenfeit der Kuyperianen
in zijn gevolgen het vaderland tot zegen strekt
In den eersten tijd zal politieke kansbere
kening nog vele anti-revolutionairen van de
eerste soort, die het beginsel van gezag hoog -
houden, voor eene brenk .doen terugdeinzen,
temeer daar het eminente hoofd der party
zijne drift op dit terrein nog zal betoomen om
niet alles in de waagschaal te stellen. Doch
hoe heftiger zjjn optreden in de politiek wordt,
hoemeer de schifting der beide richtingen- een
onvermijdelijke noodzakelijkheid worden zal.
i dit schrandere hoofd de schare zijner minder
Kerkeljjke quaestiën behooren in dagbladen
ah het onze eigenljjk niet te huiser zjjn bjj-
zondere godsdienstige en kerkeljjke organen
genoeg om vraagstukken van kerkrecht te be
handelen zooals de laatste geruchtmakende
zaak te Amsterdam. Het is dan ook niet om
onze meaning te zeggen over de zaak zelve,
die tot verschil van opvatting heeft aanleiding
gegeven tusschen de Amsterdamsche kerkeljjke
besturen, maar om nog eens de aandacht te
vestigen op de bonding van Dr. Kuyper in het
algemeen en de gevaarlijke argumenten, waar
mede hjj zijne zaak verdedigt en zjjne getrouwen
opzweept. Dr. Knyper is nn eenmaal het hoofd
eener kerkeljjke en politieke partij Ie geljjk
zjjn optreden in dat kerkgeschil kan ah maat
staf gelden van de wjjze, waarop hjj iu de
politieke -wereld zou huishonden, indien hjj te
eeniger tjjd meester werd van den toestand.
Wjj hten dus het hoofdpunt van bet ge
schil onbesproken. Wjj zjjn geheel vreemde
ling op het gebied van kerkeljjke verordeningen
en kerkbestuur en dus onbevoegd tof oordeelen.
Daarbij laat de quaestie ons tameljjk koud.
Hoofdzaak schijnt te wezen, wie het beheer der
dubbeltjes voeren zal; een vraag, die altjjdhet
vermogen heeft de menscheljjke hartstochten in
beweging te brengen. Bevoegde beoordeelaars
zeggen, dat het behoud of de ondergang der
Nederl. hervormde kerk op het spel staat; nu
hebben wjj veel eerbied voor dat historisch
gewrocht, dat zeker lang een zegen
voor ons vaderland en nog een ki
tuig zjjn kan ter bevordering van
beschaving en zedeljjkheid, die ook ons dierbaar toevlucht te nemen. Ons klinkt Kuypers rede-
la Moor ttzn Irnnnon hannl ninf rvolnnnnn rlaê nnzjvinrr txzilo/vlmliilr- tn dz* AA1.AM zlzxzvL r-AAM /Ia
Iu de zitting der Rotterdamecbe Arr. Rechtbank
vai> Dinsdagmorgen werd o. a. veroordeeld
D. B., bierhuishou Ier en metselaar te Gotida,
I bekl. vair hel tappen zonder vergunning tot 5
boete, subsid. 2 dagen ge».
Vervolgens stond terecht
II. T. oud 13 jaar, wonende te Gouda. Dit
loos zou staan tegenover een handvol revolu- vleugeld woord, een soort van dierbaar geloofs-
tionaire drijvers, die van hnn kerkeljjke be- artikel en indien een begaafd man als de leider
diening misbruik zouden willen maken om de
organisatie omver te halen, waaronder zjj zjjn
aangesteld. Ons dunkt, er zullen wel middelen
te vinden zjjn om dat gevaar te keeren. Even
min als de maatschappjj ineenstort door het
gewoel van eenige heethoofdige socialisten, zal
ook de Nederlandsche kerk bezwjjken onder
de eerste aanvallen van eenige rumoerige geest
drijvers. Op dit punt tamelyk gerust, trof ons
in den beginne vooral de komische zjjde van
Kuypers aanval op de Nieuwe kerk en zjjne
verschansing in de kerkekamer met eenige ge- voor de rechtbank der moraliteit de be
trouwen C
heldendicht van Boileau, waarin de plaatsing
van een koorlessenaar de aanleiding is tot
een verwoeden strjjd tnsschen de geesteljjken
en de zangers van de Heilige Kapel te Parjjs.
Knyper en zjjn paladjjns maken zich op ten
strjjde, gewapend met hamers en zagen
11 lort au mime instant; il se met a leur tète.
A suivre ee grand chef l’ un et 1' autre e'apprêle
Leur coeur semble allumé d' un zèle tout nouveau
Lohman lient un maillet et Rutgers un marteau.
En dat in dezelfde kerk, waaraan zooveel vader-
landsche herinneringen zjjn verbonden en waarin
zooveel groote mannen hnn laatste rustplaats
hebben gevonden 1 Het zal Ten Kate geërgerd
hebbenware zjjn gedicht niet zoo ernstig en
ware hjj even spotziek van aard als de Fransche
satyrische dichter, hjj kon hier het onderwerp
vinden voor een nienwen zang. Doch deze
stemming verliet ons spoedig, toen wjj nader
kennis maakten met de lange vertoogen, waarin
Kuyper zjjne houding verdedigt en zjjne aan
hangers tot volhouden aanmaant. Ergernis
kreeg de overhand in ons gemoed, toen wjj de
bestudeerd zalvende woorden lazen, waarmede
ontwikkelde volgelingen tracht te vangen en ook
werkeljjk beleest. Wetten en reglementen zijn
maaksel van menschen, waaraan Gods kinderen
niet behoeven te gehoorzamen. Aan de gestelde
machten behoeft men zich niet te onderwerpen,
zoodra zij iets vorderen dat in strijd is met den
wil van God, Zoo ongeveer luidt in hoofdzaak
de leer, die bjj het veroveren der Nieuwe kerk
en het verzet tegen hooger kerkbestuur door
den leider der anti-revolutionairen n in practjjk
gebracht. Nu is het duideljjk, dat deze grond
regel niet alleen bestemd is om dienst te doen
in den strjjd om de kerk. Bjj eene partjj, waar
geloof en politiek zoo nauw samenhangen, dat j
de godsdienstige wereldbeschouwing eigenljjk
den1 grondslag uitmaakt van het staatkundig
stelsel, moet hetzelfde beginsel ook gelden
tegenover de gestelde macht in den staat en in J
geval de kans schoon staat, kan elk revoluti
onair optreden door dezelfde vlag gedekt
worden. Voor den modernen staat is dit begin
sel zeer gevaarljjk. Alle verzet, elke revolutie
kan er mede verdedigd worden. Aangezien het
voor gewone menschen, ook al zjjn zjj vlijtige
bijbellezert en vrome zielen uiterst moeiljjk is
om in ieder bjjzonder geval uit te maken, wat
al of niet Gods wil is, zal dit wel door den
leider of de hoofden der antirevolutionaire partij
moeten worden beslist, zoodat Dr. Kuyper c. s.
in laatste instantie zal hebben te decreteeren
aan welke verordeningen en reglementen men
gehoorzaamheid verschuldtgu is en tegen welke
men zich moet verzetten. De consequentie
leidt er dus van zelf toe, dat de antirevoluti
onaire partij, ook in het staatkundige, gerech
tigd is, tot gewelddadigheden en verzet zjjn
25.
arrnit het
terrud wit
geweest is
rachtig werk-
de zaak van
1
is. Maar wij kunnen haast niet gelooven, dat neering belachelijk in de ooren, doch voor de
een zoo eerwaardig en krachtig lichaam weer- groote schare zjjner volgelingen is het een ge-
•geloofs-
en indien een begaafd man als de leider
dezer partjj, die zjjn volk kent, op dit thema
fantaseert en den hartstocht der dweepzucht
ontketent, dan kan zulks een groot gevaar
worden voor de rust van ons Vaderland. Meer
dan ooit rust dus op ons de plicht om met
alle kracht deze partjj te bestrijden, ten einde
te verhinderen dat de Amsterdamsche kerkbe-
stormer de meerderheid op zjjne zjjde krijgt en
dan in de staat gaat heerschen, op dezelfde wjjze
als hjj dat thans in de kerk tracht te doen.
Hoe dergeljjke handelwjjze te verdedigen is
Ons stond voor den geest het komisch j antwoording dezer vraag moeten wjj overlaten
n u_:i-j. aan Dr> Kujjper c. s zelf. Men neemt bedie
ningen aan, die zekere verplichtingen mede
brengen en aan zekere reglementen onderworpen
zjjn en geeft daardoor feiteljjk te kennen, dat
men geen principieele bezwaren tegen de vi-
geerende wetten heeftnauweljjks in functie,
begint men de organisatie te ondermjjuen en
maakt van het ambtsgezag misbruik om revo
lutionaire maatregelen door te drijven. Indien
het Gods wil is, dat men het bestaande régime
bestrijdt, dan-.gebiedt de goede trouw dat men
zich niet eerst vrijwillig er aan onderwerpt.
Met hetzelfde recht zou een anarchist den eed
van trouw aan koniug en grondwet kunnen
afleggen met de bepaalde bedoeling beide zoo
spoedig mogeljjk op te ruimen. Daarin ligt
het groote gevaar voor onze binnenlandsche
staatkunde en wjj mogep ons gelukkig rekenen,
dat de omstandigheden deze anti-revolutionairen
gedwongen hebben, zich in hun waren aard te
vertoonen.
Vele antirevolutionairen, die volstrekt niet
ingenomen zjjn met Dr Kuypers houding in de
kerk, ontkennen de juistheid van d