1
jl
SEN,”
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
toping
De bestrijding der Sociaal-
democratie.
Woensdag 10 Februari.
1886.
niging
I
-
2
1886.
1
'11
’ilfl
De inzending van advertentiön kan geschieden tot één uur des namiddags van den dag der uitgave
i
t
unieer.
INOIOBN»
r kaarten
Recht uiet vele in ons Nederland, maar zij zijn er die
goede verhouding te vestigen tns- j
o aan-
len 23’
ndifftl.
sen voor
ZATER-
ds ten 7
nte voor
■stuur,
mt,
(LN8.
VelEdel
5IJNEN.
an een
IRUARI
daartoe
en den
nzelfden
i
voor den geest zweeft en
1 en arbeid, zoodat tusschen die
geen strjjd sprake zijn kon. Maar
ren ten
JIJT te
i
Op politiek gebied is het in de laatste weken
zeer stil. Dat is voornamelijk toe te schrijven
aan het reces der kamers, terwijl ook de geheele
staatkundige wereld in afwachting verkeert van
vertoon te maken. Behalve een
dezer dagen te Amsterdam na
van Prof. Van Hamel, waar
De uitgave aezer Courant geschiedt ZONDAG
WOENSDAG en VRIJDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De pr jjs per drie maanden is 1.25
franco per post 1.50.
M 1886
i, telkens
iterfhnis
Jz., aan
da, van:
len JN-
aJOUR,
i andere
i 8TOE-
>RAVÜ-
upes en
lEN.een
>ren, een
DEN en
IKLEE-
OPERS,
.LAKT-,
WERK,
I, KAN-
tfl BOE-
N, DUI-
t NAR-
uit nieuwsgierigheid
voor
keld, de goedkoopte
geregelde lectuur en
is na verloop van tijd een heethoofdig demo- I
craat geworden, zonder dat lijj het wist of
wilde Het middel om dit te keer gaan
ligt voor de hand en zou wel bereikbaar
zijn, indien alle weldenkende volksvrienden de
handen ineensloegen. Naast eiken colporteur
van Recht voor Allen en dergelijke volksbladen,
behoorde een ander venter te staan, die even
goedkoope blaadjes verkocht van andere rich
ting, waarin de schoonklinkende stellingen der
democraten werden weerlegd en gezonde denk
beelden werden ontwikkeld over politieke en
sociale vraagstukken. Op die wijze zou de
werkmansstand, die tijd noch verstand heeft
om zich een eigen oordeel te vormen, althans
in de gelegenheid gesteld worden om de zaak
vap beide kanten te bezien de leer van de
sociaal-democratie zou niet een evangelie zijn,
waarbjj men zweert, omdat de tegenspraak der
geleverde beschouwingen nooit gehoord wordt
in die kringen.
In dien geest kan ook elk onzer werkzaam
zjjn, die krachtens zijne betrekking als arbeid-
gever of op andere wjjze meer onmiddelljjk in
aanral
Voorlichting
AD VERTENTIÊN worden geplaatst
van 15 regels a 50 Centeniedere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Bovendien worden alle Advertentien gratis
opgenomen in het ADVERTENTIEBLAD,
't welk des Maandags verschijnt.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
waaraan hij arbeidt,
maar het samengesteld maatschappelijk organis-
me met een tooverslag te veranderen gaat niet
aan. Zeker is het dat de weg, diefde sociaal-
l democraten op willen, ons niet alleen geen stap
nader tot het beoogde doel, maar ons integendeel
veel verder van streek zoude brengen. Deze
waarheid, dat namelijk de sociaal-democratie
niet geven kan wat zij belooft eene goede op
lossing van het sociale vraagstuk moet zooveel
mogeljjk gebracht worden onder de oogen van
degenen, die Domela Nieuwenhujjs c s in
.Recht voor Allen» belezen willen Het gevaar
is gropt, dat zonder tegengift de invloed van
deze volksbladen op de mindere standen beden-
keljjke afmetingen zal aannemen. De opmerking
van Mr Borgesius, die wjj onlangs eene volksle
zing in eene naburige gemeente hoorden houden,
is zeer juist Als men jaren lang een zelfde
courant leest, groeit men van zelf in de politiek,
die het blad voorstaat. Ieder onzer kan er zich
van overtuigen Als'men politieke gesprekken
aanhoort, kan een ontwikkeld politiek man en
jjverig courantenlezer bijna dadelijk nit de
I ontwikkelde denkbeelden opmaken, welk dag
blad de spreker gewoon is te lezen. Onwille-
i keurig vereenzelvigt elk zich met zjjn dagelijk-
schen politieken gids De een r-1
de beraadslagingen over degrondwetsberziening,
die weldra een aanvang zullen nemen. Maar
ook de voor eenige maanden zoo luidruchtige
sociaal-democraten laten weinig van zich hoo-
ren. 't Schjjnt dat de leiders dier partij het wacht
woord gegeven hebben zoo min mogeljjk openbaar
klein opstootje
eene voordracht
Prof. Van Hamel, waar ook de hoofden
der sociaal-democraten Domela Nieuwenhuis en
Fortuyn het woord gevoerd hadden, is er in
den laatsten tijd weinig.”' van hen vernomen.
Doch men zou zich bedriegen, indien men
meende, dat het onlangs zoo dreigende spook
der sociale revolutie geheel verdwenen was,
omdat het zich niet meer zoo in het openbaar
vertoont Met den meesten jjver gaat men
voort propaganda te maken door goedkoope
volksbladen en voordrachten. Men schjjnt be
grepen te hebben dat openbaar verzet alleen
kans van slagen hebbeu kan, indien het volk
genoegzaam is voorbereid om de zaak der soci
ale hervormers te steunen. Ongetwijfeld zullen
deze weder driester optreden, als zij hun tijd
gekomen achten en de gelegenheid gunstig is.
Men wane dus niet, dat thans het gevaar
minder is dan eenige maanden geleden. Voor
zeker is de groote meerderheid onzer werklieden
thans, evenmin als vroeger, door den verkeer
den geest besmet; zjj hebben te veel gezond
verstand om zich door schoone voorspiegelingen
te laten verlokken. Maar het feit is onloochen
baar dat het cjjfer der aanhangers van deze
richting steeds klimmende is. De ongunstige
tijdsomstandigheden onderhouden in den werk
mansstand een geest van ontevredenheid met
den bestaanden toestand, die velen ongemerkt
het oor doet leenen aan de telkens in allerlei
vorm herhaalde leerstellingen van de sociaal-
democratie, terwjjl de bekende ijver en het
onmiskenbaar talent van enkele drijvers ons
borg staan, dat zjj van deze voor ben gunstige
omstandigheden partjj weten te trekken.
De vraag blijft dus steeds aan de orde hoe
het best deze verderfelijke richting door ons,
elk in zjjn kring, kan bestreden worden. Het
meest radicale middel zou natuurlijk zjjn de
maatschappij zoodanig te hervormen, dat. alle
reden van ontevredenheid voor de mindere
klasse verviel, dat elk werkman die werken
wilde en werken kon, zeker was van hetdage-
Ijjksch brood voor zich en de zjjnen, in één
woord een
schen kapitaal
beide van l
dit gaat boven het menscheljjk vermogen het
moge het ideaal zjjn, dat ieder weldenkende I hoort en leest en spreekt, kan veel onverstand
en averechtsche begrippen te keer gaan en ieder
kan zoo het zijne doen. De Maatschappij tot
Nut van 't Algemeen heeft zich verdienstelijk
gemaakt door van harentwege in de kleinere
departementen volkslezingen te organiseeren,
voor ieder zonder betaling toegankelijk,
waarop de sociaal-democratie en bet sociale
vraagstuk in populairen trant behandeld wordt
door bevoegde mannen als Mr. Goeman Bor
gesius en Mr. Kerdjjk. Het is een uitstekend
denkbeeld van het Nutsbestnur om zoo te
trachten goede en gezonde begrippen onder het
volk te verspreiden, een bewjjs te meer dat deze
oude instelling niet is veranderd, maar steeds
met haar tjjd medegast. Zulke goede woorden
werken nog lang nazij worden overwogen en
besproken in kringen, waar zoozeer een helder
besef van oe zaak, die aan de orde is, ontbreekt.
Nog eene andere wenk aan onze lezers ont-
leenen wjj aan de bovengenoemde volksvoor
dracht van Mr. Borgesius. Vele meer ontwik
kelden en vooral sommige patroons werken de
gisting onder den arbeidenden stand i i de hand
door liet stelselmatig ontkennen der nooden
van dat deel des volks Er zijn er die in hun
afkeer van het socialistisch drijven zoo ver gaan,
dat zjj elke rechtmatige vereeniging van arbei-
zweert bij het ders afkeuren, elke gegronde uiting van de
Dagblad, de ander bjj de N Rotterdammer of grieven der misdeelden dezer aarde op hoog
de Tijd. Zoo gaat het ook bjj onze werklieden, hartige wijze veroordeelen, die het opperen der
De meeste sociaal-democraten zijn het geworden sociale quaestie uitkrijten voor sociaal-demo-
door lectuur van opruiende blaadjes. Men koopt ciatische dweperij. Er zijn patroons gelukkig
“ic-Tiigicrighcid een nummer van Recht 1 niet vele in ons Nederland, maar zjj zijn er die
Allen, de nieuwsgierigheid wordt geprik- i zich lom het lot hunner Ondergeschikten niet
s van het blad noodigt tot I bekommeren en ze louter beschouwen als werk-
menig eerzaam werkman tuigen, waarmede zjj hun zaak drijven en hun
1 geld verdienen Dezulken zjjn de grootste
bondgenooten van den vjjand, dien zjj meenen
te verfoeien en te bestrjjden. Is niet de heer
Heldt b v die zijn leven heeft gewjjd aan de
zaak der arbeiders, maar zich steeds ver hield
van socialistische neigingen en opruiingen, die
zjjn standgenooten steeds wees op hun plichten
naast hun rechten en zjjn werkliedenbond
trachtte dienstbaar te maken aan de verzoening
van kapitaal en arbeid, niet door vele srbeid-
gevers in den ban gedaan en miskendven bjj
zjjne verkiezing uitgemaakt voor een oproer
maker en een hoofd der volksverleiders? Zulk
eene miskenning van den waren stand van
zaken, is koren op den molen der socialisten.
Zij drijft den welgezinden en bedaarden arbeider
langzamerhand naar hun kamp Een open oog
te hebben voor de onopgeloste vragen op maat-
schappeljjk gebied, een warm hart te toonen
voor het lot zijner werklieden en ondergeschik
ten, ook in hun belang tjjd noch moeite te
ontzien opdat zjj voelen dat nog andere banden
nan die van het eigenbelang patroon en werk
man verbinden, is niet alleen een eisch der
iking komt met de arbeidende klasse menscheljjkheid, 't is tevens de beste politiek
waar de gelegenheid zich opdoet, tegenover de woelingen der sociaal-democratie.
gedachtewisseling over hetgeen de werkman
